‘Mu Fanay E Thin Rok Got Nrogon’

“Mu rin’ tin rayog rom ngam pi’em ngak Got ni kam fel’ u wan’, reb e girdien e maruwel ndariy ban’en ngan tamra’ ngay, ni be fanay e thin riyul’ nrogon.”​—2 TIMOTHY 2:15, New World Translation.

1, 2. (a) Mang fan ni pi girdi’en e maruwel e ba t’uf rorad e talin e maruwel? (b) Piin Kristiano e yad be un ko mang maruwel, ma uw rogon ni kar daged nib m’on Gil’ilungun ko yafas rorad?

GIRDIEN e maruwel e ba t’uf rorad e talin e maruwel ni ngar mu’naged e maruwel rorad. Machane, rogon ni nge yog ngak boch e talin e maruwel ndemtrug e de gaman. Girdien e maruwel e ba t’uf rok e talin e maruwel nib puluw, ma thingari fanay nrogon. Ni bod ni, ga ra toy reb e koyeng, ma ga baadag ni ngam chagiy l’agruw e palang, gathi kemus e ama nge richib e ba t’uf rom ya ku ba t’uf ni ngam nang uw rogon ni ngam pirdiiy e richib nge yan nga fithik’ fare palang ni dabi bugbug. Ngan guy rogon ni ngan pirdiiy e richib nge yan nga fithik’ e palang ni dan nang rogon ni ngan fanay e ama e rib mo’maw’, maku ra k’aring e kankanan’. Machane ra ngan fanay e talin e maruwel nrogon ma ra ayuwegdad ni ngad mu’naged e maruwel rodad ni kari falan’dad ngay.

² Bochan gadad e Kristiano, ma bay e maruwel rodad ni gad ma rin’. Ireray e maruwel ni rib ga’ fan. I yog Jesus Kristus ngak pi gachalpen ni ‘ngar m’oneged u wan’rad e gagiyeg rok Got.’ (Matthew 6:33) Uw rogon ni rin’ed e n’en ni aram rogon? Reb e kanawo’ e ngan un ko maruwel ni ngan machibnag e thin ko Gil’ilungun nge ngan pingeg e girdi’ ngar manged pi gachalpen u fithik’ e pasig. Yugu reb i kanawo’ e ngad machibgad nrogon ni rib puluw ko Thin rok Got. Bin dalip e kanawo’ e ngongol nib fel’. (Matthew 24:14; 28:19, 20; Acts 8:5; 1 Peter 2:12) Rogon ni ra yib felngin nge falfalan’ ko re maruwel ko Kristiano ney, mab t’uf talin e mmaruwel nib puluw min nang ko uw rogon ni ngan fanayrad nib fel’ rogon. Murung’agen e re n’eney, Paul ni apostal ma reb i girdien e maruwel ni Kristiano e kari dag rogon ni rin’, me pi’ e athamgil nga laniyan’ e piin taareb e michan’ rorad ngar folwokgad rok. (1 Korinth 11:1; 15:10) Ere, mang e gad ra fil ko n’en ni rin’ Paul, ni be’ ni gadad nga maruwel?

Paul​—Reb e Tamachib ko Gil’ilungun nib Pasig

3. Mang fan nrayog ni nga dogned ni Paul ni apostal e reb e girdien e maruwel ko Gil’ilungun nib pasig?

³ Mit i mang girdien e maruwel Paul? Ba mudugil ni ir e ba pasig. I un Paul ko maruwel nib elmerin, ni be wereg fare thin nib fel’ u bang nib ga’ nib liyeg fare binaw ni Mediterean. Be weliy reb i fan ni i par nib pasig ko maruwel ni ngan machibnag fare Gil’ilungun, ma Paul ni apostal nder malmal ko maruwel rok i yog ni gaar; “Dariy mat’awug ni nggu uf ni bochan e gu be machibnag ngak e girdi’ e thin nib fel’ ni yib rok Got. Ya bbugithin ni ke yog Got ngog ni nggu rin’. Faan mang e da gu machibnag ngak e girdi’ e thin nib fel’ ni yib rok Got ma ri gu ra gafgow.” (1 Korinth 9:16) Gur kemus ni baadag Paul ni nge ayuweg e yafas rok? Danga’. Gathi ir be’ nib siin. Tin ni rin’, e i dag Paul ni yugu boch e girdi’ e ku ra fel’ rogorad ko fare thin nib fel’. I yoloy ni gaar: “Kug rin’ urngin ban’en ni fan ko fare thin nib fel’, ma aram rayog ni nggu mang be’ ni ma pi’ e re n’eney ngak yugu boch e girdi’.”​—1 Korinth 9:23, NW.

4. Mang talin e maruwel nrib ga’ fan u wan’ girdien e maruwel ni Kristiano?

⁴ Paul ni apostal e be’ ni manang e tin dabiyog rok me naab ni dabiyog ni nge tor nga daken e salap ni bay rok. Ni bod e daykusang nib t’uf e ama rok, mab t’uf rok Paul e talin e maruwel ni fan ni nge bit e tin riyul’ rok Got nga gum’irchaen e girdi’ ni be motoyil ngak. Mang talin e maruwel e ri ma fanay? Ireram e Thin rok Got, fare babyor nib thothup. Maku, fare Bible ni polo’ e ir e talin e maruwel ni ri gad ma fanay ni nge ayuwegdad ngad pingeged e girdi’ ngar manged pi gachalpen.

5. Rogon ni ngad manged e pi tapigpig ni ngeb angin, ma mang e ba t’uf ni ngad rin’ed ni gathi kemus ni ngada fanayed boch e thin nu Bible?

⁵ Manang Paul ni ngan fanay e Thin rok Got nrogon e gathi kemus ni nga nog e thin ni bay riy. I k’aring e girdi’ “ngar folgad riy.” (Acts 28:23, NW) Uw rogon? I fanay Paul e Thin rok Got ni kan yoloy me k’aring boor e girdi’ nge fel’ e thin ko Gil’ilungun u wan’rad ni ba’ angin. I weliy fan ban’en ngorad. U lan dalip e pul ni ma yan Paul nga lan reb e tafen e muulung u Efesus, ni “par ni be welthin ngak e girdi’ nder tamdag, ni be k’aringrad ma be guy rogon ni nge mich u wan’rad rogon e gagiyeg rok Got.” Yugu aram rogon ni “boch i yad e ba gelan’, ma aram de mich u wan’rad,” ma boch e kar motoyilgad. Ma angin ko machib ni tay Paul u Efesus e aram “mi i wer e thin rok Somol ni be gel i yan.”​—Acts 19:8, 9, 20.

6, 7. Uw rogon ni ke pining e sorok Paul ko pigpig ni tay, ma uw rogon nrayog ni ngad rin’ed e n’en ni aram rogon?

⁶ Paul ni ba tamachib ko Gil’ilungun nib pasig, e pining e sorok ko pigpig ni tay. (Roma 11:13) Uw rogon? Dabun ni nge tolangnag ir; maku der tamra’ ni nge nang e girdi’ ni yoor ni ir bagayad e piin yad be maruwel Got u taabang. Tin ni rin’, i tay ni pigpig ni tay e ban’en ni ri yima tayfan. I fanay Paul e Thin rok Got u fithik’ e salap ma ba’ angin. Maruwel rok ni ba’ angin e ke pi’ athamgil nga laniyan’ yugu boch e girdi’, me k’aringrad ni ngar lebuguyed e maruwel rorad nge mus rogorad riy. Bochan e re n’ey, e ku ke pining e sorok ko pigpig ni tay.

⁷ Ni bod Paul, rayog ni ngad pininged e sorok ko maruwel rodad ni gadad e pi tapigpig ni faanra nguuda fanayed e Thin rok Got u gubin ngiyal’ ma rogon ni ra yib angin. U urngin yang ko machib ni gad ma tay ngak e girdi’, ma tin gad ra nameg e aram ngad pied boch e thin nu Bible ngak boor e girdi’ u rogon ni rayog rodad. Uw rogon ni ngad rin’ed e re n’ey ni ma k’aringey? Mu lemnag dalip e kanawo’ nib ga’ fan: (1) Ngan ayuweg be’ ni nge tiyan’ ko Thin rok Got u kanawo’ ni be k’aring e tayfan. (2) Ngan weliy fan e n’en be yog e Bible min dag rogon ni ngan fol riy u fithik’ e gonop. (3) Mu weliy fan ban’en nrogon nib puluw ko Thin nu Bible ko kanawo’ rayog ni k’aring e michan’.

8. Mang talin e maruwel ko maruwel ni ngan machibnag Gil’ilungun ni bay rodad e ngiyal’ ney, ma uw rogon ni kam fanay e pi n’em?

⁸ Pi tamachib ko Gil’ilungun e ngiyal’ ney e bay e talin e maruwel rorad ni dariy u nap’an ni machib Paul. Ma ba muun ngay e books, magazines, brochures, handbills, tracts, nge audio nge video recordings. Nap’an e chibog ni ke yan, e ku kan fanay e testimony cards, nge phonographs, nge sound cars, nge radio broadcasts. Riyul’, ni talin e maruwel rorad ni tha’bi fel’ e Bible, mab t’uf ni nguuda fanayed nrogon e talin e maruwel ney.

Machib Rodad e Ba T’uf ni Def riy e Thin rok Got

9, 10. Rogon ni ngan fanay e Thin rok Got, ma mang e gad ra fil ko fonow ni pi’ Paul ngak Timothy?

⁹ Uw rogon ni ngad fanayed e Thin rok Got ni bod e talin e maruwel nib fel’? Ngan fol ko thin rok Paul ni yog ngak Timothy ni yow be maruwel u taabang ni gaar: “Mu athamgiliy u rogon nrayog rom nge par e maruwel rom nrib fel’ u mit Got, ni bod rogon be’ ni girdien e maruwel nder tamra’ ko maruwel rok, ni ir be’ ni ma machibnag e thin rok Got nrogon.” (2 Timothy 2:15) Mang e ba muun ngay ni “ngan fanay e thin riyul’ nrogon”?

¹⁰ Fare bugithin ni Greek ni kan thiliyeg “ngan fanay nrogon” e ri be yip’ fan e “ngan sey ban’en nib k’iy” ara “ngan taleg e kanawo’ nib k’iy.” Kemus ni fare fonow ni pi’ Paul ngak Timothy ni kan fanay e re n’em u Bible ni ka nog e Christian Greek Scripture ngay. Re thin nem e ku rayog ni ngan fanay ni fan ni ngan weliy rogon ni ngan gi’ e but’ ni yibe fal’eg e une riy nib k’iy. Une nib bugbug e ra tamra’nag e en tamilay’ ni ri manang e re maruwel ney. Rogon ni nge mang Timothy ni “girdien e maruwel nder tamra’ ko maruwel rok,” min puguran ngak ni dabiyog ni nge pag e machib nib riyul’ ni kan fek ko Thin rok Got. Ka nog ngak Timothy ni dabi pag ni rogon ni ma changar nga ban’en e nge kirebnag e machib ni ma ta’. Rogon ni ma machib nge rogon ni ma fil ban’en ngak be’ e thingari puluwnag ko thin nu Bible. (2 Timothy 4:2-4) Ra ngan rin’ e n’en ni aram rogon, ma girdi’ ni bay e gum’ircharad nib yul’yul’ e rayog ni ngan pow’iyrad nge yog ngorad e lem rok Jehovah u murung’agen boch ban’en, ma dabra fanayed e llowan’ ko fayleng. (Kolose 2:4, 8) Ku aram rogon e ngiyal’ ney.

Thingari Fel’ e Ngongol Rodad

11, 12. Mang e ra rin’ e ngongol rodad ko tin baaray ni ngad fanayed fare Thin rok Got nrogon?

¹¹ Gathi kemus ni ngad machibnaged e tin riyul’ ko Thin rok Got ni nguud fanayed e re n’ey nrogon. Ngongol rodad e thingari puluw ngay. “Gadad be maruwel Got u taabang,” e re thingar dabda manged girdien e maruwel nde yul’yul’. (1 Korinth 3:9) Thin rok Got e be yog ni gaar: “Ga be machibnag boch e girdi’ mangfan ndab mmachibnagem? Ga be machibnag ni be lungum, ‘Dabni moro’ro’’me gur ga ma maro’ro’ fa? Be lungum, dabmu pirew be’ ni gathi mabgol rom me gur gimew be par be’ ni gathi mabgol rom fa? Ri dabum e liyos ni ma meybil boch e girdi’ ngay ma ga ma maro’ro’ u lan e pi tempel ni yad ba’ riy fa?” (Roma 2:21, 22) Ere, bochan gadad girdien e maruwel rok Got e ngiyal’ ney, reb e kanawo’ ni ngad fanayed e Thin rok Got nrogon e aram ngad folgad ko fonow ni baaray ni gaar: “Mu pagan’um ngak Somol u polo’ i lanin’um, ma ri dab mu tor ko tin ni ga be finey ni gamanang. Nguum lemnag Somol u fithik’ urngin ban’en ni ga be rin’, me dag ngom e bin nib mat’aw e kanawo’.”​—Proverbs 3:5, 6.

¹² Gad ra fanay e Thin rok Got nrogon ma mang angin e rayog ni ngad athapeged? Mu lemnag fare gelngin e Thin rok Got ni ra yib ko yafas ko girdi’ ni ba yul’yul’.

Thin rok Got e Bay Gelngin ni Thiliyeg Ban’en

13. Ra nge fol be’ ko Thin rok Got ma mang e ra rin’ ngak?

¹³ Ra ngan ta’ ni Thin rok e yima pagan’uy ngay, ma ra pi’ gelngin e girdi’ nra ayuweg ni ngara thiliyeged e yafas rorad. I guy Paul rogon ni be maruweliy e Thin rok Got miki guy rogon ni keb felngin ngak e piin ni kar manged Kristiano u Thessalonika kakrom. Ere ke yog ngorad ni gaar: Maku baara’ reb i fan ni gubin ngiyal’ ma gamad be pining e magar ngak Got, bochan e gu feked e Thin rok Got i yib ngomed mi gimed rungaag nge mu’ mi gimed fol riy, ma da mu lemnaged ni thin rok e girdi’, ya mu lemnaged ni Thin rok Got, ni ir e bin ni ir, ya ir e thin rok. Yi Got e be maruwel u fithik’med e piin ni ke mich Got u wan’med.” (1 Thessalonika 2:13) Pi Kristiano nem​—ma tin riyul’ riy, urngin e gachalpen Kristus nib riyul’ u wan’rad—​e lem rok e girdi’ nib sobut’ e dabiyog ni ngan taareb rogonnag ko gonop rok Got nrib tolang. (Isaiah 55:9) Riyul’ Thessalonika e kar “folgad ko thin rok u tan boor e gafgow ni bay e falfalan’ ni kan ni thothup e ke pi’” ma yugu boch e girdi’ ni ke michan’rad e kar folgad rorad.​—1 Thessalonika 1:5-7.

14, 15. Uw feni gel gelngin e Thin rok Got, ma mang fan?

¹⁴ Thin rok Got e bay gelngin, ni bod Jehovah, ni ir e en Ma Pi’ gelngin. Ma yib rok “Got nib fas,” ni ir e “sunumeg e pi tharmiy ko thin rok,” ma ma rin’ e re thin ney ‘urngin ban’en ni ka nog ni nge rin’.’ (Hebrews 3:12; Psalm 33:6; Isaiah 55:11) I yog reb e Bible scholar ni gaar: Got e dabi dar ko Thin rok. Dabiyog ban’en ni gowa ban’en ni de peth ngak. Ere gathi ireray e n’en nib yam’, ma ri bay ban’en nra rin’ ngak ko nen nra buch u tomuren ni ka nog; ya ireray e n’en nrib m’ag ku Got nib fas.”

¹⁵ Uw feni gel gelngin e thin ni yib ko Thin rok Got? Rib gel gelngin. I yoloy Paul e thin nib puluw ngay ni gaar: “Ya thin rok Got e ba fas ma ba’ gelngin ni ma maruwel. Ya kab m’uth nga bangi sayden ni ruw raba’ ma mmuth. Ya ma yan nge yan i taw nga thilin e yaal nge lanin’uy nge fithik’ e ulul nge n’en ni bay ulangin e yil nge n’en ni yibe lemnag nge tin baadag ni nge rin’ gum’ircha’.”​—Hebrews 4:12, NW.

16. Uw feni gel gelngin e Thin rok Got nra thiliyeg e yafas ko girdi’?

¹⁶ Thin ni bay ko Thin rok Got ni kan yoloy e “kab m’uth nga bangi sayden ni ruw raba’ mab m’uth.” Ere, ri bay gelngin ni nge yan nga fithik’ey ni kab fel’ ko talin e maruwel ko girdi’. Thin rok Got e ra taw nga fithik’ be’ ni gin’en ni rib toar ma rayog ni nge thiliyeg e n’en ni bay u fithik’ e cha’ nem, ma ra gagiyegnag rogon ni nge lemnag ban’en nge n’en ni ra adag, ma ra ayuweg ni nge fel’ u wan’uy, ni girdien e maruwel nib mich Got u wan’. Aram talin e maruwel ni rib gel gelngin.

17. Mu weliy murung’agen gelngin e Thin rok Got nra thiliyeg ban’en?

¹⁷ Thin rok Got e m’ugnag e n’en nib riyul’ ni bay u fithik’ be’ nib thil ko n’en ni be lemnag u murung’agen ara n’en ni ma rin’ ni be pag ni nge guy yugu boch e girdi’. (1 Samuel 16:7) Be’ nib kireb e ku rayog ni nge mithag yu ngiyal’ e n’en ni bay u fithik’ ni be dake be’ nib gol ara ma tayfan e teliw rok. Girdi’ nib kireb e ma mith e tin riyul’ u murung’agrad ni bochan yad baadag ngar rin’ed e tin kireb. Girdi’ nib tolangan’ e yad be dake ba sobut’ lanin’rad machane ku yad be athapeg ni nge yog e girdi’ e thin nib fel’ u murung’agrad. Machane, ra ngan dag e tin bay u lan gum’ircha’ u fithik’ e yul’yul’, ma Thin rok Got e bay gelngin ni ra k’aring e girdi’ nib sobutan’ ni nge n’ag pangin ni kakrom me “yon’ nga daken e bin ni biech pangin ni kan sunmiy nrogon nib puluw ko tin nib m’agan’ Got ngay u fithik’ e tin nib mat’aw ban’en nib riyul’ mab yul’yul’.” (Efesus 4:22-24, NW) Machib ni kan fek ko Thin rok Got e ku rayog ni thiliyeg e girdi’ nib tatamra’ nge mang Mich rok Jehovah ni der rus ma piin tamachib ko Gil’ilungun nib pasig​—Jeremiah 1:6-9.

18, 19. Rogon e n’en ni bay ko pi paragraphs ara ban’en ni buch u nap’an ni yibe wereg e machib, ngam dag ko uw rogon ni tin riyul’ ko Thin rok Got e ke thiliyeg pangin e girdi’.

¹⁸ Thin rok Got ni ba’ gelngin ni nge thiliyeg ban’en e ma rin’ ban’en nib fel’ ngak e girdi’ nu gubin yang. Ni bod ni, pi tamachib ko gil’ilungun ni girdi’ nu Phnom Penh, Cambodia, e ma machib ko binaw ni Kompong Cham ni l’agruw yay u reb e pul. Tomren ni ke rungaag reb e pastor ni ma par u rom ko boch e thin ni ke yog yugu boch e pastor nib togopuluw ko Pi Mich, me dugliy ni nge mada’nag e Pi Mich ko bin migid e tayim ngar bad ko re binaw nem. Me fith boor e deer ngorad u murung’agen boch e madenom me motoyil nib fel’ rogon ngorad ni yad be weliy boch ban’en ngak ni yad be fanay e Thin nu Bible. Me yog nib ga’ laman ni gaar: “Kug nang e chiney ni thin ni yog e pi pastor ni gamad nga teliw e de riyul’! Kar rogned ni damur ma fanayed e Bible, machane kemus ni ir e kam fanayed e daba’ ni kadbul!”

¹⁹ Me ulul e re ppin ney i un ko Pi Mich nguur weliyed murung’agen e Bible ma thin ka nog ni ngan chuweg ko maruwel rok ni reb e pastor e de taleg e cha’ nem. Ke weliy murung’agen e sabathin ni fan ko Thin rok Got ngak e fager rok ma chi ngiyal’ nem me tabab fare fager rok nge un ko Pi Mich ngar filed e Bible. Fare fager e kari adag e tin ke fil ma aram ba’ biyay u nap’an e muulung ko galesiya rorad, min k’aring me yog ni gaar: “Mired, ngam uned ko Pi Mich rok Jehovah ko fol Bible.” De n’uw nap’an nga tomuren, me chuweg fithingan ko galesiya ni ma un ngay kafram. Fare pastor kafram, ni fager ko cha’ nem nge yugu boch e girdi’ e kar tababgad i un ko Pi Mich rok Jehovah ngar filed e Bible.

20. Uw rogon ma n’en ni boch rok reb e ppin u Ghana e be dag gelngin e Thin rok Got?

²⁰ Maku kan adag gelngin e Thin rok Got ko n’en ni buch rok Paulina, reb e ppin ni be’ nu Ghana. Reb e tamachib ko Gil’ilungun ni pioneer e ke fil e Bible ngak ni yow ma fanay fare babyor ni Knowledge That leads to Everlasting Life.a Paulina e bagayad e pi ppin ni yad leengin reb e pumoon me guy nib t’uf ni nge thiliyeg ban’en machane pumoon rok nge urngin e girdi rok e kar togopuluwgad u fithik’ e damumuw ni ba gel. Papa ko chitingin, ni reb e tapuf oloboch ko court nib tolang ma reb e piilal ko galesiya, e ke guy rogon ni nge thiliyeg e lem rok ma aram ke weliy e thin ni bay ko Matthew 19:4-6 ni de puluw. Bod ni ke mudugil laniyan’ fare tapuf oloboch ko n’en ni ke yog, machane papey ni ke naab Paulina ni n’en ni yog e cha’ nem e ba taareb rogon ko n’en ni rin Satan u nap’an ni ke wawliy Jesus Kristus me weliy fan boch e thin nu Bible ni de puluw. (Matthew 4:5-7) Ke yib ngan’ e thin ni yog Jesus nib tamilang u murung’agen e mabgol, ni be gaar, ni nap’an e tabolngin me sunmiy Got e girdi’ ni pumoon nge ppin, ma gathi pumoon nge boch e ppin, ma yow l’agruw, gathi dalip, e kar taab girdiˈ’gad. Me par ko tin ke dugliy ma tomur riy, nrogon e yalen rorad, e kan pag ni ngar dargow e pumoon rok ni boor leengin. De n’uw nap’an nga tomren, min taufenag me mang reb e tamachib ko Gil’ilungun nib falfalan’.

Nguum Fanay e Thin rok Got Nrogon

21, 22. (a) Bochan gadad e pi tamachib ko Gil’ilungun mang e baadag ni ngada rin’ed? (b) Mang e gad ra weliy ko bin migid e article?

²¹ Thin rok Got ni kan yoloy e riyul’ ni ireray e talin e maruwel rodad ni ba’ gelngin ni ngad fanayed ni fan ni ngad ayuweged boch e girdi’ ni ngar thiliyeged e yafas rorad ma ra chuchugurgad ngak Jehovah. (James 4:8) Ni bod ni girdien e maruwel nib salap e ma fanay e talin e maruwel ni fan ni nge yib angin ko maruwel rok, yibe athapeg ni ke mudugil lanin’dad ni nguud maruweliyed nib elmerin ngar uda fanayed e Thin rok Got, ni fare Bible u fithik’ e salap ni fan ko maruwel rodad ni gadad e pi tamachib ko gil’ilungun ni Got e ke pi’ ngodad.

²² Uw rogon ni ngad fanayed e Thin rok Got nrib fel’ rogon ko maruwel rodad ngan ayuweg e girdi’ ngar manged gachalpen? Reb e kanawo’ e ngada maruweliyed ngad manged e pi sensey nrayog ni nge michan’ e girdi’ ngodad. Wenig ngom aygum tiyan’um ko bin migid e article, ya bochan be fil murung’agen boch e kanawo’ rogon ni ngan fil ngak yugu boch e girdi’ ni nge fel’ e thin ko Gil’ilungun u wan’rad.

[Footnote]

Ka Ga Manang?

• Mang talin e maruwel e ba’ rok e pi tamachib ko Gil’ilungun?

• Uw rogon ma Paul ni reb e girdien e maruwel ko Gil’ilungun e dag boch ban’en ni ngan fol riy?

• Mang e ba muun ngay ni ngan fanay e Thin rok Got nrogon?

• Uw feni gel gelngin e talin e maruwel ni Thin rok Jehovah ni kan yoloy?

[Pictures on page 6]

Boch e talin e maruwel ni ke fanay e piin Kristiano ko maruwel ni ngan machibnag e thin ko Gil’ilungun