Thin Rok Jehovah e Ba Fas

Tin Baga’fan ko Fare Babyor ni Levitikus

DAWORI gaman taareb e duw nap’an ni kan pag piyu Israel nni kalbusnagrad u Egypt. Chiney e kan yarmiyrad ni ngar manged reb e nam nib biech, ma yad be yan u kanawo’ ni yan ko binaw nu Kanaan. Ba m’agan’ Jehovah ngay ni reb e nam nib thothup e nge par u rom. Ya, rogon e par ko girdi’ nge tin ma rin’ e teliw rok piyu Kanaan e yima tamra’ ngay. Ere fare Got nib riyul’ e ke pi’ e motochiyel ngak fare ulung nu Israel ni ra falrad nga bang ni fan ko pigpig ngak. Pi n’eney e kan yoloy ko Levitikus ni fare Babyor u Bible. Moses ni fare profet e ke yoloy u daken e ted u Sinai, ko duw ni 1512 BCE, ma tin kan yoloy ko re ke babyor ney e kemus ni n’en ni ke buch rorad u lan taareb e pul. (Exodus 40:17; Numbers 1:1-3) Ma sul Jehovah u daken ni gubin ngiyal’ ni be ta’ ir ngak e piin ma liyor ngak ni nguur pared ni yad ba thothup.​—Levitikus 11:44; 19:2; 20:7, 26.

Pi Mich rok Jehovah e ngiyal’ ney e der ma par u tan fare Motochiyel ni pi’ Got u daken Moses. Yam’ ni tay Jesus Kristus e ke chuweg e re motochiyel nem. (Roma 6:14; Efesus 2:11-16) Machane yugu aram rogon ma motochiyel ni bay ko Levitikus e ra fel’ rogodad riy, ya be fil ngodad boor ban’en u murung’agen e liyor ngak e Got rodad ni Jehovah.

MALIGACH KU GOT NI RA BE’ ME IR E LEM ROK MA REB E THINGAR NI RIN’

(Levitikus 1:1–7:38)

Boch e maligach ko fare motochiyel ni kan ognag e yima pi’ ni lem rok e girdi’, ma boch e yima pi’ ni ban’en ni thingarni rin’. Ni bod ni, fare maligach ni kan urfeg, e yima pi’ ni lem rok e girdi’. Yima pi’ ngak Got ni urngin, ni bod Jesus Kristus nib m’agan’ ngay ni nge pi’ ir ni polo’. Fare voluntary communion saacrifice e yima f’oth. Bang riy e kan pi’ ngak Got u daken fare altar, ma bang riy e ani prist e ma kay, ma bang riy e fan ko en ke ognag. Ma taareb rogon ko fare puguran ko yam’ ni tay Jesus, ni reb e abich u taabang ni fan ko piin Kristiano ni kan dugliyrad.​—1 Korinth 10:16-22.

Fare sin offering nge guilt offering e ban’en ni thingar ni rin’. Bin som’mon e sin offering e fan ko denen ni kan rin’ ya kan oloboch, ara dan lemnag. Bin l’agruw ni aram e guilt offering e ra falfalan’nag Got u nap’an kan magawonnag mat’awon be’ ara yira sulweg mat’awon e en ke kalngan’ ko kireb ni ke rin’,​—ara l’agruw. Maku immoy fare grain offering ni kan ngongliy ni ngan dag e falfalan’ ko tin ni ke pi’ Jehovah nib fel’. Urngin e pi n’eney e gad baadag ya bochan ni fapi maligach ni yog fare m’ag ko Motochiyel e be yip’ fan Jesus Kristus nge fare maligach ni ke pi’ ara pi taw’ath ni ra yibnag.​—Hebrews 8:3-6; 9:9-14; 10:5-10.

Fapi Deer ni Bay Rogon ko Thin nu Bible e Kan Fulweg:

2:11,12​—Mang fan ni athib “ni ba maligach ni kan ngongliy u daken e nifiy” e dabun Jehovah? Fare athib ni yibe weliy e gathi t’ay e ngul e yibe yog. Aram fan ni dabiyog ni ngan fanay ni “maligach ni kan ngongliy u daken e nifiy,” machane kan uneg ko “fa bin som’mon e wom’engin e n’en ke yib u milay rorad.” (2 Chrronicles 31:5) Re athib ney e ba tamilang ni aram e logowen, ara syrup, ko fapi wom’engin. Bochan rayog ni nge mugunin, ma arfan ni ddabiyog ni nge mang maligach ngan ta’ nga daken fare altar.

2:13​—Mang fan ni thingar ni pi’ e sol ngan uneg ko “urngin e maligach”? Dan rin’ e re n’em ni fan ni ngari fel’ lamen fare maligach. U ga’ngin yang e fayleng, ma sol e yima fanay ni nge ayuweg e ggan nge dabi kireb. Baga’ nni pi’ ya bochan be yip’ fan ban’en ni nge dabi kireb.

N’en Ngad Filed:

3:17. Bochan fare mam e yima lemnag ni ir bang ko gamanman ni tha’bi fel’, e ba tamilang ni fare motochiyel ni dabni kay e kari fil ngak piyu Israel ni gin tha’bi fel’ e fen Jehovah. (Genesis 45:18) Re n’ey e be puguran ngodad ni thingarda pied e tin tha’bi fel’ rodad ngak Jehovah.​—Proverbs 3:9, 10; Kolose 3:23, 24.

3:17; 7:26, 27. Piyu Israel e dabra ked e racha’. Rogon e changar rok Got, ko racha’ e be yip’ fan e yafas. “yafas ko fare ufin [yafas] e bay ko racha’,” rogon ni yog Levitikus 17:11. Ngan palog ko racha’ e ka be par ni ireray e n’en ni thingari rin’ e piin ma liyor ku Jehovah.​—Acts 15:28, 29.

FAPI PRIST E KAN NGONGLIY ROGORAD

(Levitikus 8:1–10:20)

Mini’ e piin kan pi’ ngorad e maruwel ni bay rogon ko maligach? Kan pagfan e re n’em ngak fapi prist. Ba puluw ko thin ni yog Got, me fal’eg Moses reb e installation ceremony ni fan ku Aaron, nge prist nib tolang, nge fan ko aningeg i fak mar manged fapi prist nib sobut’ ngak. Ba tamilang ni fare ceremony e kan ta’ u lan medlip e rran, ma maruwel rorad ni prist e ke tabab ko bin migid e rran.

Fapi Deer ni Bay Rogon ko Thin rok Got e Kan Fulweg:

9:9​—Mang e be yip’ fan ni ngan puog e racha’ nga enggin fare altar min ta’ nga boch e chugum nib thilthil? Biney e be dag ni Jehovah e ba m’ag u wan’ e mana’ ni nge nag fan e denen rorad. Fare yaram ni polo’ ni ngan nag fan e denen rorad e kan rin’ u daken e racha’. “Oren ban’en e yibe biechnag ko racha’ nib puluw ko fare Motochiyel,” rogon ni yoloy apostal Paul, “ma denen e be n’ag Got fan rok e girdi’ ni kemus ni faanra ni puog e racha’.”​—Hebrews 9:22

10:1, 2​—Susun mang e ba muun ko denen rok fak Aaron I Nadab nge Abihu? De n’uw nap’an u tomren ni ke rin’ Nadab nge Abihu e tin kireb ko ngiyal’ ni yow be rin’ e maruwel ni yow e prist, me motochiyelnag Jehovah ni piin prist e dab kuura fanayed e wain ara rrum ni yima ching ngay u nap’an ni yad be pig pig u tabernacle. (Levitikus 10:9) Biney e be dag ni fa gali pumoon ni fak Aaron e kar chingawgow ko re ngiyal’ i n’em. Machane, fan ni kar m’ow e bochan kar maligachgow ni “nifey ni de yog [Jehovah] ni ngar rin’ew.

N’en Ngad Filed:

10:1, 2. Pi tapigpig rok Jehovah e ngiyal’ ney ni kan pi’ e maruwel rorad u lan e ulung e thingara folgad ko tin baadag Got ni ngan rin’. Rib ga’ fan, thingar dabra rin’ed e n’en dan pi’ mat’awrad ko ngiyal’ ni yad be rin’ e maruwel rorad.

10:9. Thingar dabda rin’ed e maruwel ni ke pi’ Got ngodad u nap’an ni kad unumed e alkul.

LIYOR NGAK GOT E NGE PAR NIB BIECH

(Levitikus 11:1–15:33)

Motochiyel ko ggan nib l’ag ko gamanman nib klin nge de klin e ke ayuweg piyu Israel u l’agruw e kanawo’. Pi motochiyel nem e ke ayuwegrad ni nge dabi kirebnagrad e bayking ma be gagiyelnag e mathil u thilrad girdien e pi nam ni ba liyegrad. Boch e motochiyel e bay rogon ko dowef rok e girdi’ fa gamanman ni ke yim’ mab alit, ma ngan machalbognag e piin ni ppin ko ngiyal’ ni ke gargel, nge boch ban’en ni ngan rin ko girdi’ ni ba daraw, nge fare n’en ni kan alit nbochan logowen dow e pumoon nge ppin. Fapi prist e ngar ayuweg e girdi’ ni ke alit.

Fapi Deer ni Bay Rogon ko Thin rok Got e Kan Fulweg:

12:2, 5​—Mang fan ni gargel e ma “alitnag” e ppin? Yungi n’en u dowey ni ba’ rogon ko nge sum e bitir e kan sunmiy ni fan ni nge yibnag e yafs ko girdi’ nib flont. Machane, bochan wenegan e denen ma ke af ko girdi’, e yafas ni de flont nge denen ni ke garer i yan kogirdi’. Fare n’en ni be’ e nge par nib ‘alit’ u lan ba ngiyal’ ni ba’ n’umngin nap’an ni bochan e ke gargel, nge ku boch ban’en, ni bod e pal nge ke yib logowen dowey, e ke ayuweg piyu Israel ni ngar nanged ni yad e tadenen. (Levitikus 15:16-24; Psalm 51:5; Roma 5:12) Fare motochiyel ni ngan machalbognag be’ ni ke alit e ra ayuweg piyu Iisrael ngar nanged nib t’uf rorad e maligach ni nge upunguy e denen ma nge sulweg e girdi’ ngar flontgad. Ere fare motochiyel e ke bod “be’ ni be pow’iyrad ngak Kristus.”​—Galatia 3:24.

15:16-18​—Be Mang fare “logowen dowey ni ma yib nga but’” ni kan weliy ko pi verse ney? Ba tamilang ni re n’ey e be sorfan ko logowen dowey ni ma yib nga but’ ni nep’ nge nap’an ba wu’ i mabgol ni kar parew nrogon e mabgol.

N’en ngad Filed:

11:45. Jehovah Got e ba thothup ma be tay chilen ngak e piin be pigpig ngak ni nguur pared ni yad ba thothup. Thingara athamgilgad nrayog ni nguur pared ni yad ba thothup mi yad par nib klin ni dowef rorad nge tirok Got ban’en.​—2 Korinth 7:1; 1 Peter 1:15, 16.

12:8. I pag Jehovah e piin nib gafgow ni ngar pied e arche’ nge mang maligach ni maligach ko denen ma gathi saf nib tolang puluwon. Ya ma runguy e piin nib gafgow.

THINGAR NI AYUWEGEY NGUUN PAR NIB THOTHUP

(Levitikus 16:1–27:34)

Tin tha’bi ga’ fan e maligach ni fan ko denen e yima pi’ ni yu duw ko Atonement Day. Kan pi’ e garbaw ni maligach ni fan ko fapi prist nge girdi’ ko ganong nu Levi. Reb e kaming e kan pi’ ni maligach ni fan ko fapi ganong nu Israel ni gathi prist. Yugu reb e kaming nib fas e kan pag nge yan nga daken e ted u tomuren ni kan weliy e denen ko girdi’ nga daken. Fa gali kaming e kan ta’ ni taab maligach ni fan ko denen. Urngin e pi n’ey e be sorfan ngak Jesus Kristus ni bay ni pi’ ni maligach maku ra fek e pi denen i yan nga bang nge chuw.

Fapi motochiyel ni murung’agen ni ngan ka’ ufin e gamanman nge yugu boch ban’en e be tamilangnagdad nga feni t’uf ni ngad pared ni gad ba thothup u nap’an ni gad be liyor ngak Jehovah. Rib puluw, ni fapi prist e thingara pared ni yad ba thothup. Fa dalip i madenom ni yu duw e aram ngal’an ni ngari falfalan’ e girdi’ ma ra pininged e magar ngak e en Tasunmiy. Maku ke pi’ Jehovah boch e motochiyel nib muun ngay e en be dariyfannag fithingan nib thothup, ngan madenomnag e Sabbath nge Jubilee, nge rogon ni ngan ngongol ngak e piin nib gafgow, nge rogon ni ngan ayuweg e piin ni sib. Taw’ath ni ra yib nbochan kan fol rok Got e kan dag nib thil ko buch waathan ni ma yib ni bochan e dan fol. Maku bay e pi motochiyel ni murung’agen e maligach ni ba peth ko tin kan micheg nge ngan susunnag puluwon ban’en, nge nganni ko gamanman ni kan gargelnag, nge fare n’en ni ngan pi’ taab guruy ko ragag guruy u “ban’en e rib thothup u wan’ Jehovah.”

Fapi Deer ni Bay Rogon ko Thin rok Got e Kan Fulweg:

16:29​—Uw rogon ni Nge ‘gafgownag’ piyu Israel e yaal rorad? Re yaram ney, e yima rin’ ko tomur ko fare Atonement Day, ni bay rogon ko ngan wenignag ni ngan n’agfan e denen. Ngan pag e abich ko ngiyal’ nem e ba tamilang nib peth ko tin baaray ni nge dag be’ ni ke denen. Ere, baga’, ni ‘ngan gafgownag e yaal e be yip’ fan ni ngan pag e abich.

19:27​—Mang e be yip’ fan fare motochiyel ni dabni “puy [fare] piyan lolugey nib liyeg” ara ni “kirebnag matharngen robey? Ba tamilang ni kan pi’ e re motochiyel ney ni fan ni ngan ayuweg piyu Jew ni dabra puyed rebarad ara piyan lolugrad nrogon nra taareb rogon ko tin ma rin’ e girdi’ nib thil e got rorad. (Jeremiah 9:25, 26; 25:23; 49:32) Machane, motochiyel e gathi be yip’ fan ni piyu Jew e dabiyog ni ngar puyed rebarad.​—2 Samuel 19:24.

25:35-37​—Gubin ngiyal’ nib kireb ni piyu Israel e ra ning e win ko salpiy rorad ni ke ning boch e girdi’ ngorad ngar sulweged boch nga mon? Faanra kan ning e salpiy ni fan ko fol chuway, ma en ni ir e fen e salpiy e rayog ni nge ning e win riy. Machane, fare Motochiyel e be togopuluw ko girdi’ ni ma ning e win ko salpiy rok ni ke fek be’ nbochan kari gafgow. Ngan fek e slpiy ko buguli yoror nib gafgow e ba kireb.​—Exodus 22:25.

26:19​—Uw rogon ma ‘tharmiy e ke bod e wasey ma fayleng e bod e copper’? Bochan de aw e n’uw ni boor, ma tharmiy u daken fare binaw nu Kanaan e ke bod yaan ban’en ni ke el ma dabi yan e ran nga langin ni bod e wasay. Ra dabi aw e n’uw, ma ramaen e fayleng e bod rogon e copper, ma bod ba wasey ni be galgal ramaen.

26:26​—Mang fan fare n’en ni ‘ragag e ppin e yad be fal’eg e flowa u taareb e stof’? Baga’ ni, ra reb e ppin mab t’uf rok reb e stof ni nge fal’eg urngin e flowa ni baadag ni nge fal’eg. Machane pi thin ney e be dag ni ke lich e ggan ma taareb e stof e ra gaman ni ngan lith urngin e flowa riy ni susun ragag e ppin e yad ra fal’eg. Ireray reb ko fapi n’en ra buch ni kan yiiynag ni bochan e dan par nib thothup.

N’en Ngad Filed:

20:9. Lem ni fanenikay e ba kireb ni bod rogon feni kireb ni kan li’ be’ ngem’ u owchen Jehovah. Ere ke motochiyelnag ni taareb rogon e gechig ni ngan pi’ ko en be yog e thin nib kireb ko gallabthir rok nge nge li’row ngar m’ow. Gathi ra k’aringdad e re n’ey ni ngad t’ufeged e pi walagdad ni Kristiano?​—1 John 3:14, 15.

22:32; 24:10-16, 23. Ngochol rok Jehovah e dabni dariyfannag. N’en nib thil riy, e thingarda pininged e sorok nga fithingan ma gad yibilay ni ngan thothupnag.​—Psalm 7:17; Matthew 6:9

Mang e ra rin’ e Levitikus ko Liyor Rodad

Pi Mich rok Jehovah e ngiyal’ ney e gathi yad be par u tan fare Motochiyel. (Galatia 3:23-25) machane, bochan e pi n’en ni kan weliy ko Levitikus e ke tamilangnagdad ko uw rogon u wan’ Jehovah boch ban’en nib thilthil, ma ra rin’ ban’en ko liyor rodad.

Ga ra bieg e Bible u gubin e wik ya ga be fal’eg rogom ni fan ko Theocratic Ministry School, ma dariy maruwar riy ni ga ra gin ngay ni kam nang ni Got rodad e be tay chilen ngak e pi tapigpig rok ni ngar thothupgad. Re babyor ko Bible ney e ku ra k’aringem ni ngam pi’ e tin tha’bi fel’ rom ngak e en Tha’bi Tolang, nguum par ni gab biech ni fan ni ngam pining e sorok ngak.

[Sasing ko page 28]

Fapi maligach ni kan pi’ u tan fare motochiyel e be sorfan ku Jesus Kristus nge maligach ni pi’

[Sasing ko page 29]

Fare madenom ko Flowa ni Dariy e is riy

[Sasing ko page 30]

Fare Madenom ko yu duw, ni bod fare Festival of booths, e aram ngal’an ko falfalan’ ni ngan pining e sorok ngak Jehovah