Um Par ni Gab Od ni Bod Jeremiah

“Gu be changar [ara “gu be par ni gub od,” NW] ni ngug guy e thin rog ni bay yib i m’ug nib riyul’.”—JER. 1:12.

1, 2. Mang fan ni bay rogon e ‘mood’ ni be tay Jehovah ko gek’iy ni almond?

GA RA yan nga daken e burey nu Lebanon ngu Israel, ma ga ra guy ni gek’iy ni almond e aram ba ken e tin som’on e gek’iy ni ma puf e floras riy. Ra taw nga tungun e January ara February ma ke puf e floras riy nib fel’ yaan. Fithingan e mit i gek’iy ney ni Hebrew e be yip’ fan e “en ni ma od ni som’on.”

² Nap’an ni dugliy Jehovah Jeremiah ni nge mang profet rok, me fanay e re mit i gek’iy ney ni almond ni nge fanathinnag nga boch ban’en ni bay rogon ko machib nra tay. U tabolngin e machib ni i tay e re profet nem min piliyeg e changar rok nge guy reb i pa’ngin e re ke gek’iy nem. Mang e be yip’ fan e re n’em? I weliy Jehovah ni gaar: “Gu be changar [ara “gu be par ni gub od,” NW] ni ngug guy e thin rog ni bay yib i m’ug nib riyul’.” (Jer. 1:11, 12) Fa mit i gek’iy ni almond e yima yog ni ir e ma ‘od’ ni som’on, ere ku rayog ni nga nog ni ma “od” Jehovah nib papey ni nge l’og e pi profet rok ni nga ranod rogned ko girdi’ wenegan nra yib ni faanra dab ra folgad. (Jer. 7:25, NW) Ma dabi toffan, ya ra i ‘par nib od’ nge mada’ ko ngiyal’ ni ke lebug e thin rok. Nap’an e duw ni 607  B.C.E., ko ngiyal’ ni ke dugliy Jehovah ma aram me gothey fare nam nu Judah ni kar chelgad kar togopuluwgad ngak.

3. Mang e be pagan’dad ngay ni be rin’ Jehovah?

³ Ku arrogon e ngiyal’ ney ni be par Jehovah nib od ni be rin’ e tin nib m’agan’ ngay, ma dabiyog ni nge lebug nde nang. Ere mang rogon e re n’ey ngom? Ba mich u wan’um ni nap’an e re duw ney ni 2011 ma be par Jehovah nib “od” ni be sonnag e ngiyal’ nra lebug e tin ni ke micheg, fa? Faanra bay boch ban’en ni ke micheg Jehovah ni be maruwar u wan’dad, ma ireray e ngiyal’ ni ngad odgad ya nge dabda wargad ko tirok Got ban’en. (Rom. 13:11) Jeremiah ni profet rok Jehovah e i par nib od. Faan gad ra fal’eg i yaliy rogon nge fan ni i par Jeremiah nib od nga i rin’ e maruwel ni ke pi’ Got ngak ma rayog ni nge ayuwegdad ngad athamgiliyed e birodad e maruwel ni ke pi’ Jehovah.

Ban’en nib Ga’ Fan ni Ngan Weliy

4. Mang e magawon ni yib ngak Jeremiah u nap’an ni be weliy e thin ni yog Jehovah ngak, ma mang nrib ga’ fan?

⁴ Ngiyal’ ni yog Jehovah ngak Jeremiah ni nge mang damit e ke chugur ko 25 e duw rok. (Jer. 1:1, 2) I lemnag ni kaygi bitir ni nge yan i non ngak e piin piilal ko fare nam nib tolang e liw rorad. (Jer. 1:6) Bay e thin ni nge weliy ngak e pi prist, nge pi profet ni googsur, nge piin ni yad ma gagiyeg ni kub muun ngay e piin ni ‘kar pied nga daken yad be rin’ e n’en ni yad baadag’ ma ‘dakuriy e sul rorad nga tomur.’ Re thin nem e murung’agen e damumuw rok Got nge pufthin ni bayi tay ko girdi’. (Jer. 6:13; 8:5, 6) Fare tempel rok Solomon nib chugur ko aningeg e chibog ni immoy ni tagil’ e liyor e yira buthug. Ma yira fek e girdi’ nu Jerusalem ngu Judah ni kalbus me yan i par ni dakuriy be’ riy. Ere ba tamilang ni fapi thin ni ka nog ngak Jeremiah ni nge weliy e rib ga’ fan.

5, 6. (a) Uw rogon ni be maruwel Jehovah u daken e pi Kristiano ni kan dugliyrad e ngiyal’ ney? (b) Mang e gad ra weliy murung’agen?

⁵ Ngiyal’ ney e ku bay boch e Kristiano ni ke dugliyrad Jehovah ni yad bod e piin ni ma matanagiy e binaw ni ngar weliyed ko girdi’ murung’agen e pufthin ni bayi tay ko re fayleng ney. Ke yoor e duw ni be yog e re ulung ney ko girdi’ ni ngar tedan’rad ko ngiyal’ ney ni gad be par riy. (Jer. 6:17) Be tamilangnag e Bible ni Jehovah e dabi sagaal, ya ra yib fare rran rok ko ngiyal’ ni ke dugliy, maku ra yib u ba ngiyal’ ni der lemnag e girdi’ nra yib riy.—Zef. 3:8; Mark 13:33; 2 Pet. 3:9, 10.

⁶ Dab mu pagtalin ni be par Jehovah nib od ma ra yibnag reb e fayleng nib beech u ngal’an ni ke dugliy. Re n’ey e ra pi’ e athamgil nga laniyan’ e piin ni kan dugliyrad ni ngar ayuweged e piin nib muun ngorad nge yog nra pared ni yad ba od nguur weliyed e re thin nem. Mang angin e re n’ey ngom? I yog Jesus ni gad gubin nib t’uf ni ngad daged ni gad ba muun nga tan Gil’ilungun Got. Ere chiney e ngad weliyed dalip e fel’ngin ni ayuweg Jeremiah ni nga i par nib od nga i rin’ e maruwel ni kan pi’ ngak, ma pi fel’ngin nem e ku ra ayuwegdad.

Ba T’uf e Girdi’ Rok

7. Mu weliy rogon ni k’aring e t’ufeg Jeremiah ni nge machib ni yugu aram rogon nib mo’maw’?

⁷ Mang e ke k’aring Jeremiah ni nga i machib ni yugu aram rogon ni i mada’nag e magawon? Bochan nib t’uf e girdi’ rok. Manang Jeremiah ni piin ni yad be gagiyeg e kar magawonnaged e girdi’. (Jer. 23:1, 2) Re n’ey e ke ayuweg ni nge rin’ e maruwel rok u fithik’ e t’ufeg nge runguy. Baadag ni nge rung’ag e girdi’ ko nam rok e thin rok Got ya nge dab ra m’ad. Bochan nri ma lemnagrad ma aram fan ni yornag e gafgow ni bay yib ngorad. (Mu beeg e Jeremiah 8:21; 9:1.) Fare babyor ni Lamentations e be m’ug riy nrib ga’ fan fithingan Jehovah nge girdi’ rok u wan’ Jeremiah. (Lam. 4:6, 9) Nap’an ni ga ra guy e girdi’ e ngiyal’ ney ni “kar pired ni ke magafan’rad ndar nanged e n’en ni ngar rin’ed, ya yad bod e saf nde moy rorad e en ni ma gafaliyrad” ma gathi ga baadag ni ngam weliy fare thin nib fel’ ngorad ni murung’agen Gil’ilungun Got?—Matt. 9:36.

8. Mang e be dag nda i par Jeremiah nib damumuw ni bochan e gafgow ni un tay ngak?

⁸ Fapi girdi’ ni i lemnag Jeremiah ni nge ayuwegrad e aram e pi cha’ nra chelgad ngar gafgownaged. Yugu aram rogon ma de fulweg Jeremiah taban ngorad maku de damumuw. I k’adan’ u fithik’ e gafgow ni un tay ngak ma i gol ko girdi’ nib muun Zedekiah ni Pilung ngay. Tomuren ni yog Zedekiah ni ngan li’ nge yim’ miki wenig ngak ni nge fol ko n’en ni ke yog Jehovah. (Jer. 38:4, 5, 19, 20) Ere, ba t’uf e girdi’ rom ni bod feni t’uf e girdi’ rok Jeremiah, fa?

I Ayuweg Got Nge Par Nda i Rus

9. Uw rogon ni kad nanged ni Got e ir e ayuweg Jeremiah ni nge dabi rus?

⁹ Som’on ni non Jehovah ngak Jeremiah me gay e tawey rok. Ere ba tamilang ni rogon ni i machib nde rus e gathi ban’en nni gargeleg ma bay rok. Ya Jehovah e pi’ ngak ni bochan e i pagan’ ngak. Riyul’ ni immoy Jehovah rok Jeremiah ni bod be’ nib ‘gel ma gubin ma rayog rok’ ya i ayuweg ma be pi’ gelngin ni nge rin’ e maruwel rok. (Jer. 20:11) Boor e girdi’ ni manang ni Jeremiah e ir be’ ni der ma rus, ere aram fan nnap’an ni immoy Jesus u fayleng me lemnag boch e girdi’ ni ir Jeremiah ni ke fas ko yam’.—Matt. 16:13, 14.

10. Mang fan ni rayog ni nga nog ni piin ni ka bay ko fachi ulung e kar gelgad “ngak e pi nam nge yungi n’en nra reb e pilung ma be gagiyegnag bang”?

¹⁰ Bochan ni Jehovah e ir e “Pilung ko urngin e nam” ma aram fan ni tay chilen ngak Jeremiah ni nge weliy murung’agen e pufthin nra tay ngak e pi nam nge pi am rorad. (Jer. 10:6, 7) Machane uw rogon ni ke gel e piin ni ka bay ko fachi ulung “ngak e pi nam nge yungi n’en nra reb e pilung ma be gagiyegnag bang”? (Jer. 1:10) Re ulung ney e ku yad bod Jeremiah ni ke pi’ e En Th’abi Tolang u palpalth’ib reb e maruwel ni ngar rin’ed. Re ulung ney e kan pi’ mat’awrad ni ngar weliyed e thin nib togopuluw ko pi nam nge yungi n’en ni be gagiyegnag e pilung. Ma yad be maruwel nga mat’awrad ni ke pi’ fare Got ni Th’abi Tolang nge Thin rok ni ke thagthagnag ni ngar weliyed ngak e pi nam nge yungi n’en ni be gagiyegnag e pilung e ngiyal’ ney ni bayi thangrad Got ko ngiyal’ ni ke dugliy. (Jer. 18:7-10; Rev. 11:18) Re ulung ney e kar dugliyed ni dab ra talgad i weliy murung’agen e pufthin ni bayi tay Jehovah u ga’ngin yang e fayleng.

11. Mang e ra ayuwegdad ni ngad machibgad ni dabda talgad u nap’an ni kad mada’naged boch ban’en nib mo’maw’?

¹¹ Rayog ni nga i mulan’dad u nap’an ni gad ra mada’nag e togopuluw, nge piin ni yad ma darifannagdad, nge boch ban’en nib mo’maw’. (2 Kor. 1:8) Machane ngad boded Jeremiah nde tal ma de mulan’. Manga yigi bagadad me ulul nge wenig ngak Got, me taga’ ngak, me ning ‘gelngin.’ (1 Thess. 2:2) Gadad e tin riyul’ e tapigpig rok Got e thingar ud pared ni gad ba od ngaud rin’ed e maruwel rodad ni ke pi’ Got. Ba t’uf ni ngaud machibgad ni dabda talgad ni gad be weliy murung’agen e magothgoth ni yira tay ko teliw ko pi Kristiano ni googsur, ni taareb rogon ko n’en ni buch u Jerusalem kakrom. Piin ni kan dugliyrad e gathi kemus ni yad be machibnag ni “ke taw nga nap’an ni nge chuweg Somol e girdi’ rok u pa’ e toogor rorad” ya ku yad be machibnag nra “war e pi toogor rorad.”—Isa. 61:1, 2; 2 Kor. 6:2.

Felfelan’ nib Gel

12. (a) Mang fan ni rayog ni nga dogned ni i par Jeremiah nib felfelan’? (b) Mang e n’en nri ayuweg ni nge rin’ e re n’ey?

¹² I felfelan’ Jeremiah ko maruwel ni i rin’. I gaar ngak Jehovah: “Mu non ngog, mu gu rung’ag urngin bug e thin ni mog. Somol ni Got ni Gubin ma Rayog Rom, i gur e mmil suwog ngom, ere thin rom e be fal’eg lanin’ug ma be pi’ e felfelan’ ngog.” (Jer. 15:16) Ba ga’ fan u wan’ Jeremiah ni nga i fek fithingan e bin riyul’ e Got ma be machibnag e thin rok. Nap’an ni yig i par Jeremiah ni be lemnag e moning ni i tay e girdi’ ngak ma aram e daki felfelan’. Machane nap’an ni sul nge lemnag fel’ngin e thin ni be wereg nge feni ga’ fan ma aram miki felfelan’ bayay.—Jer. 20:8, 9.

13. Faanra ngad pared ni gad ba felfelan’, ma mang nib ga’ fan ni ngaud filed e Bible nib fel’ rogon?

¹³ Faanra ngaud machibgad e ngiyal’ ney ni gad ba felfelan’ mab t’uf ni ngaud filed e tin riyul’ u Bible nib toar fan ni kan taareb rogonnag ko “ggan nib el.” (Heb. 5:14) Fol Bible nib fel’ rogon e ma gelnag e michan’ rodad. (Kol. 2:6, 7) Ma tamilangnag ngodad rogon ni ma lemnag Jehovah e ngongol rodad. Faanra gad be guy nib mo’maw’ ni ngaud beeged ma gad be fil e Bible rodad ma susun e ngad fal’eged i yaliy e pi n’en ni gad ma rin’. Yugu ra in e minit u gubin e rran ni ga ma fil e Bible rom ma ga be fal’eg i lemnag, ma ra ayuwegem ni ngam chugur ngak Jehovah me ‘fal’eg lanin’um me pi’ e felfelan’ ngom’ ni bod rogon Jeremiah.

14, 15. (a) Mang angin ni yib ngak Jeremiah ni bochan e i par nib yul’yul’ ko n’en nni tay chilen ngak ni nge rin’? (b) Mang ban’en ko machib nib ga’ fan u wan’ e pi tapigpig rok Got e ngiyal’ ney?

¹⁴ I machibnag Jeremiah murung’agen e pufthin nra tay Jehovah ngak e girdi’ nda i tal, machane de pagtalin e maruwel rok ni kan taareb rogonnag ko naun ni ngan “ubung” e def riy nge woldug ni ngan “yung.” (Jer. 1:10) Re maruwel rok nem e ke yib angin ya immoy boch e Jew nge girdi’ ni gathi yad piyu Israel ni dar m’ad u nap’an nni gothey yu Jerusalem ko duw ni 607 B.C.E. Gad manang murung’agen pifak Rekab, nge Ebed-melek, nge Baruk. (Jer. 35:19; 39:15-18; 43:5-7) Pi fager rok Jeremiah ney ni yad ba yul’yul’ ma bay madgun Got u wan’rad e kan fanathinnag ngak e piin ni yad be athapeg e par u fayleng ni kar m’ag fagergad ngak fachi ulung. Rib gel e felfelan’ ni be tay e chi ulung ney ni yad be ayuweg fare ulung ni “pire’ ni pire’” girdien ni nge gel e michan’ rorad. (Rev. 7:9) Pi girdi’ ney e yad ba felfelan’ ni yad be un ngak e piin ni kan dugliyrad yad be ayuweg e piin nri yad ba baadag ni ngar nanged e tin riyul’.

¹⁵ Gadad manang ni fare maruwel ni ngan machibnag fare thin nib fel’ e gathi kemus ni ban’en ni yibe rin’ ni fan ko girdi’ ni yoor ya ku bang ko liyor rodad ngak Got. Ere demtrug ko ra motoyil be’ fa danga’ ma gadad ba felfelan’ ya gad be pigpig ngak Jehovah.—Ps. 71:23; mu beeg e Roma 1:9.

Ngaum ‘Par ni Gab Od’ ni Ga Be Rin’ e Maruwel Rom!

16, 17. Uw rogon ni be tamilangnag e Revelation 17:10 nge Habakkuk 2:3 feni ga’ fan e ngiyal’ ney ni gad bay riy?

¹⁶ Fare yiiy ni bay ko Revelation 17:10 e be tamilangnag feni ga’ fan e ngiyal’ ney ni gad be par riy. Fa bin medlip e pilung ni aram yu Ngalis nge Meriken e ke tabab ko gagiyeg. Be weliy e Bible murung’agen ni gaar: “Ra yib [e bin medlip e nam nth’abi gel gelngin u fayleng] ma bayi par nib ngoch nap’an.” Chiney e ba mudugil ni ke chugur ni nge mus “nap’an e re ngiyal’ i n’em.” I weliy Habakkuk ni profet murung’agen tomuren e re m’ag nib kireb ney ni gaar: “Dawori taw nga nap’an ni nge yib i m’ug . . . machane ngam sonnag; ya ra yib i m’ug ko ngiyal’ ni kug dugliy, ma dabi sowath.”—Hab. 2:3.

¹⁷ Ere ngam fithem ni nge lungum: ‘Rogon e par rog e be m’ug riy feni ga’ fan u wan’ug e ngiyal’ ney ni gad bay riy, fa? Be m’ug ko par rog ni gu manang ni ke chugur e tomur? Fa pi n’en ni gu be dugliy nge pi n’en nib m’on u wan’ug e be dag nda gur lemnag ni ke chugur e tomur ara be maruwar u wan’ug ko ra yib fa danga’?

18, 19. Mang fan ni gathi ireray e ngiyal’ ni ngad malmalgad?

¹⁸ Dawori m’ay e maruwel ko fare ulung ni yad ma matanagiy e binaw. (Mu beeg e Jeremiah 1:17-19.) Ri gad ba felfelan’ ni be par e tin ni ka bay ko fachi ulung ni yad ba mudugil ni yad bod e “duga’ ni wasey” nge ba “binaw ni ka ni yororiy ni fan ko mahl.” Tin riyul’ e ir e ke mang ‘leed rorad ni kar chichiiyed nga lukngurad’ ni bochan e kar paged e Thin rok Got be pi’ gelngirad ni ngar mu’naged fare maruwel ni kan tay chilen ngorad. (Efe. 6:14) Ku aram rogon e lem rok fare ulung nib ga’ ni yad be ayuweg girdien fachi ulung i rin’ e re maruwel ney.

¹⁹ Gathi ireray e ngiyal’ ni ngan malmal ko fare maruwel ni fan nga Gil’ilungun Got, ya ireray e ngiyal’ ni ngan lemnag feni ga’ fan fare thin ni bay ko Jeremiah 12:5. (Mu beeg.) Gad gubin ni ma yib e skeng ngodad ni thingar da athamgilgad u fithik’. Pi skeng ney e taareb rogon ko “sagreng” ni gad be tay e girdi’. Machane, chiney ni be chugur i yib fare “gafgow” nib ga’ e bayi gel e skeng nra i yib ngodad. (Matt. 24:21) Pi skeng nem ni gad ra yan u fithik’ e taareb rogon ko “sagreng” ni gad be tay e os. Faanra nge sagreng be’ nge os ma thingari athamgil nib gel. Ere ba ga’ fan ni ngad athamgiliyed e skeng ni be yib ngodad e chiney ya nge yog ni darod u fithik’ e tin ni bayi yib boch nga m’on ni dab da mulgad.

20. Mang e kam dugliy ni ngam rin’?

²⁰ Gad gubin nrayog ni ngad folwokgad rok Jeremiah ma gad rin’ e maruwel rodad ni machib. Bochan ni i par Jeremiah nib t’uf Got nge girdi’ rok, ma de rus, mab felfelan’ ma aram fan ni yog ni nge machib u lan 67 e duw nib yul’yul’. Floras ko fare ke gek’iy ni almond e be puguran ngodad ni Jehovah e ‘be par nib od’ ni nge guy e thin rok ni nge yib i m’ug nib riyul’. Ere bay fan ni ngad folwokgad rok Jehovah. I yog rok Jeremiah ni nge par nib ‘od,’ ere ku rayog rodad.

Ka Ga Manang?

• Uw rogon ni ke ayuweg e t’ufeg Jeremiah ni nge par nib ‘od’ nga i rin’ e maruwel ni kan pi’ ngak?

• Mang fan nib t’uf ni nge ayuwegdad Got ni nge dab da rusgad?

• Mang e ayuweg Jeremiah nga i par nib felfelan’?

• Mang fan ni ga baadag ni ngaum par ni gab ‘od’?

[Picture on page 29]

Ga ra ulul ko machib ni yugu aram rogon ni ga be mada’nag e togopuluw, fa?