Gur, Bay Be’ Nrayog ni Nge Guy e Pi N’en ni Bay Nga M’on?

Gadad gubin ni gad ma lemnag e pi n’en ni fan ko gabul nge langlath. Ku gad ma lemnag ko uw rogon e yafas rodad nge piin ni yad ba t’uf rodad boch nga m’on. Gad ma fith boch e deer ni bod e: ‘Gur, ra par e bitir rog u lan e bin nib beech e fayleng boch nga m’on? Gur, yira kirebnag e fayleng? Gur, bay ban’en nrayog ni nggu thilyeg e chiney, ya nge yag ni fel’ e par rog ko gabul nge langlath?’ Gad baadag ni ngad nanged boch ban’en, me pagan’dad, me mudugil lanin’dad, maku gad baadag ni nge yaram boch ban’en ko yafas rodad. Ga ra nang e pi’ n’en ni bayi buch boch nga m’on, ma rayog ni ngam fal’eg rogom ko urngin ban’en ni bay rogon ko yafos rom.

Ere, uw rogon e par rom ko gabul nge langlath? Gur, bay be’ nrayog ni nge nang? Piin ni yad ma gay rogon ni nga rogned ko mang e ra buch ko gabul nge langlath e bay boch ban’en ni ka rogned ni ke riyul’, machane boor e de riyul’. Machane, ka nog ni Got e rayog ni nge nang e pi n’en nra buch boch nga m’on. Be gaar: “Gog ko tabolngin e tin ni bay ko tungun; kab kakrom mu gog e tin ni bay yib.” (Isaiah 46:10) Uw rogon ni ke lebug e pi n’en ni ke yog?

GUR, BA PULUW E PI YIIY ROK GOT?

Mang nib ga’ fan ni thingar ud lemnaged rogon ni ke lebug e pi yiiy rok Got kakrom? Faanra bay be’ ni ga manang ni ma yog rogon e yafang ni nib puluw ni gubin ngiyal’, ma dariy e maruwar riy nra pagan’um ngak. Ma dabisiy nra pagan’um ngak ni faan nra yog rogon e yafang gabul. Rayog ni ngad taareb rogonnaged e re n’ey ko n’en ni ma rin’ Got. Faanra kam nang ni pi n’en ni ke yiiynag Got e ke lebug, maku dabisiy ni ka ga baadag ni ngam nang ko mang e pi n’en nra yiiynag ni fan ko gabul nge langlath.

KAN KIREBNAG REB E MACH NIB GA’:

Ni bod ni kan yiiynag ni bay reb e mach nib gel ni yira gothey. I yog Got u daken reb e profet rok ni yira kirebnag fare mach nu Nineveh. (Zefaniah 2:13-15) Mang e pi n’en ni ke yoloy e piin ni yad ma fil murung’agen boch ban’en kakrom? U nap’an e bin medlip e chibog B.C.E., ma sogonap’an 15 e duw nga tomuren me yiiynag Got e re n’ey, ni aram e ra cham piyu Babylon nge piyu Medes ko fare mach nu Nineveh ngan gothey. Miki yog Got u m’on riy ni fare mach nu Nineveh e ra “mogothgoth, ni ke daken e ted dakriy e ran riy.” Gur, re n’ey ni kan yiiynag e ke lebug? Arrogon. Yugu aram rogon ni fare mach e sogonap’an 200 e mayel ga’ngin, machane piin nra gotheyed e re mach nem e ra paged ndakuriy ban’en ni rin’ed ngay, ni bod ni kan yiiynag. Gur, rayog rok be’ ni ma fal’eg i lemnag boch ban’en u murung’agen e am ni nge yiiynag e n’en nra buch ko fare mach nu Nineveh nib puluw, fa?

YIRA URFIY YILEN E GIRDI’:

Gur, rayog rok be’ ni nge yiiynag ni sogonap’an 300 e duw u m’on riy fithingan faen nra urfiy yilen e girdi’ u altar, nge tabinaw ni yib riy, nge fithingan fare binaw ni immoy e re altar nem riy? Faanra riyul’ nrayog rok be’ ni nge rin’ ban’en ni aray rogon, ma dabisiy nra gilbuguwan. I yog reb e profet rok Got ni gaar: “Bay bbitir ni bay ni tunguy fithingan ni Josiah, ni bay ni gergeleg ngalan fare tabinaw rok David” ma ra “urfiy yilen e girdi’” u daken e altar u Bethel. (1 Kings 13:1, 2, BT) Sogonap’an dalip e chibog nga tomuren, ma Josiah ni pilung e yib ko tabinaw rok David. I rin’ Josiah ni bod rogon ni kan yiiynag, ni aram e fek e ‘yil nge urfiy u daken fare altar’ ni bay u Bethel. (2 Kings 23:14-16) Uw rogon nrayog rok be’ ni nge yiiynag gubin ban’en nrogon, ni faanra dariy ban’en ni nge ayuweg ni nge rin’ e re n’ey?

KAN GOTHEY REB E AM NIB GEL:

Riyul’ nrib manigil ni faanra bay be’ nrayog rok ni nge yiiynag fithingan be’ nib moon u m’on ni ngan gargeleg, ni ir e ra cham me gel ngak reb e am nu fayleng nib gel lungun, maku ra yiiynag rogon nra gel ko re am nem. I yog Got ni bay be’ ni Cyrus fithingan ni ir e ra cham ko re mach nem. Maku ra chuweg piyu Jew ko sib, me ayuwegrad ni ngar fal’eged fare tempel nu Jerusalem bayay. I yiiynag Got e n’en ni ra rin’ Cyrus nib muun ngay nra taleg e ran ko fare lul’ maku yira pag e garog ko re mach nem ndabin ning ya nge mom ni ngan kol fare mach. (Isaiah 44:27–45:2) Gur, gubin ban’en ni ke yiiynag Got, ma goo ke lebug nrogon? Girdi’ ni yad ma fil murung’agen e pi n’en ni ma buch kakrom e ka rogned nriyul’ ni ireray e n’en ni rin’ Cyrus. Pi salthaw rok Cyrus e ra chefeged fare lul’ ni yan u lan fare mach nge sor e ran riy nga bang, ma de n’uw nap’an me sop’ling e ran u lan fare lul’. Ma bochan nni pag fare garog ko re mach nem ndan ning ma aram me yag ko fapi salthaw ni nga ranod nga lan fare mach. Ma tomuren ma aram me pag Cyrus piyu Jew ngar sulod nga Jerusalem ya nge yag ni ngar fal’eged fare tempel bayay. Re n’em ni buch e ban’en ni yugu ba thil, ya bochan ni Cyrus e da i liyor ngak Jehovah. (Ezra 1:1-3) Ere, kemus ni Got e rayog rok ni nge yiiynag fapi n’en ni ke buch.

Kad weliyed dalip ban’en ni ke buch ni be m’ug riy ni ke lebug e pi n’en ni ke yiiynag Got. Pi n’ey e gathi ban’en ndawori buch. Joshua ni ir e en ni i pow’iy piyu Jew e yog ko girdi’ rok ni gaar: “Gimed gubin ni ra bigimed ma manang u lan gum’irchaen ngu fithik’ i laniyan’ ni Somol ni Got romed e ke pi’ urngin e tin ni ba manigil ngomed ni micheg ni ra pi’. Urngin e tin ni micheg e goo ke rin’ ni rogon; dariy reb ni pag.” (Joshua 23:1, 2, 14, BT) Pi girdi’ nem ni i pow’iyrad Joshua e ke tamilang u wan’rad ni gubin ban’en ni ma micheg Got, nge pi n’en ni ke yiiynag e goo ke lebug. Machane, uw rogon ni ke yag rok Got ni nge rin’ e pi n’ey? Rib thil e pi n’en ni ma rin’ ko pi n’en ni ma rin’ e girdi’. Re n’ey e ba ga’ fan ni ngam nang, ya ke tamilangnag Got e pi n’en nra buch boch nga m’on ni bay rogon ngom.

ROGON NIB THIL E PI YIIY ROK GOT KO N’EN NI MA LEMNAG E GIRDI’ NRA BUCH BOCH NGA M’ON

Pi n’en ni ma yiiynag e girdi’ e ba ga’ ni bay rogon ko science nge boch ban’en ni kan fal’eg i gay murung’agen ara bay e girdi’ ni yad ma yog ni bay gelngirad ni ngar guyed ko mang e ra buch boch nga m’on. U tomuren ni kar yiiynaged boch ban’en ma aram mar sonnaged ngar guyed ko mang e ra buch.​—Proverbs 27:1.

Got e ba thil ko girdi’ ya manang e tin nib riyul’ ban’en. Manang rarogon e girdi’ nge fan ni yad ma rin’ boch ban’en, ere ra ba m’agan’ ngay ma rayog ni nge guy e ngongol rok be’ nge be’ nge rogon e ngongol ko girdi’ ko pi nam. Machane, ku boor ban’en nrayog rok Got ni nge rin’. Maku rayog ni nge gagiyegnag miki thilyeg boch ban’en ya nge yan i aw nib riyul’. Ya yog ni gaar: “Ku aram rogon e thin ni ma yib u l’ugunag, ndabiyog ni nge dabi rin’ e tin ni ke m’ay i lemnag rog; ya ra rin’ urngin ban’en ni kug l’og ni nge rin’.” (Isaiah 55:11) Ere, yu ngiyal’ e bay boch ban’en ni ke yiiynag Got nib ga’ ni be tamilangnag e pi n’en nra buch boch nga m’on. Ke gagiyegnag ni ngan yoloy boch ban’en ni ke micheg ni ke lebug.

ROGON E YAFAS ROM BOCH NGA M’ON

Bay boch ban’en ni ka nog nra buch boch nga m’on nrayog ni nge pagan’um ngay ni bay rogon ngom nge piin ni yad ba t’uf rom, fa? Faanra kam nang murung’agen bangi lang ni bayi yib, ma rayog ni ngam fal’eg rogom ya nge dabi buch ban’en rom. Ku rayog ni ngam fal’eg rogom u nap’an ni kam nang fan e pi yiiy u Bible. Ke yog Got ni bay boch ban’en nra buch ko fayleng ni dabki n’uw nap’an. (Mu guy fare thin ni kenggin e: “Ke Tamilangnag Got Murung’agen e Pi N’en nra Buch Boch Nga M’on.”) Pi n’en ni bay nga m’on ni kan yiiynag e ba thil ko n’en ni ke yiiynag e girdi’ ni llowan’.

Rayog ni ngam lemnag ni aray rogon: Ba tamilang e n’en nra buch ko re fayleng ney, ya kan mu’ i yoloy murung’agen, ma rayog ni ngam nang e n’en nra buch ni fan ko gabul nge langlath. I yog Got ni gaar: “Gog ko tabolngin e tin ni bay ko tungun. . . . Mu gog ni tin ni ke m’ay i lemnag rog e dabiyog ni nge thil; ya gu ra rin’ urngin e tin ni ke m’ay i lemnag rog.” (Isaiah 46:10) Rayog ni ngam felfelan’gad chon e tabinaw rom ko pi n’en ni bayi buch boch nga m’on. Mu fith e Pi Mich Rok Jehovah u murung’agen e pi n’en ni be yog e Bible nra buch. Dariy gelngirad ni ngar nanged e pi n’en ni be lemnag yugu boch e girdi’, maku darur rogned ni yad ma rung’ag lungun e moonyan’, maku dariy gelngirad ni ngar rogned e pi n’en ni bay nga m’on. Yad ma fil e Bible, ma rayog ni nga rogned ngom e pi n’en ni ke micheg Got ni fan ngom gabul nge langlath.