Ba Cham Nra Yib ko Lel’uch!

1. Uw rogon e fol Bible ni i tay Brother Russell nge piin yad ba muun ngak? Mang fan nib ga’ angin e re fol Bible ney ni ur ted?

BA PAG raay e duw ni ke yan me tabab Brother C. T. Russell nge ku in e girdi’ ni yad ba muun ngak ni yad ma fil e Thin rok Got ni ngaur mada’gad nga taabang. Yad baadag ni ngar nanged e n’en nri be fil e Bible u murung’agen Jehovah Got, nge Jesus Kristus, nge rarogon e piin kar m’ad, nge fare biyul. Ba mom rogon e fol Bible ni ur ted, ya bayi fith bagayad reb e deer, ma aram mar fal’eged i yaliy urngin e thin nu Bible ni bay rogon ko re deer nem. Ngemu’ mar yoloyed nga but’ e n’en kar pirieged. Bochan ni tow’athnag Jehovah e pi pumoon ney ni yad boch e Kristiano, ma aram me yag ni nge tamilang u wan’rad boor e machib nib riyul’ mab ga’ fan u lan e Bible, maku aram e pi machib ni kab ga’ fan u wan’dad e ngiyal’ ney.

2. Mang e rayog ni nge k’aringdad ni ngad weliyed reb e yiiy u Bible nib kireb rogon u nap’an ni gad be guy rogon ni ngad nanged fan fare yiiy?

² Machane, de n’uw nap’an nga tomuren me pirieg e pi cha’ney ni kab gel e mo’maw’ riy ni ngan nang fan reb e yiiy u lan e Bible ko bin ngan nang fan reb e machib u Bible. Mang fan? Reb i fan e bochan nrayog ni ngad nanged fan reb e yiiy u Bible nib fel’ rogon ko ngiyal’ ni be lebug ara u tomuren ni ke lebug fare yiiy. Machane, ku bay reb i fan. Ra ngari tamilang reb e yiiy u wan’dad nib fel’ rogon, mab t’uf ni ngad filed gubin ban’en u murung’agen fare yiiy. Faanra kemus ni taab n’en riy e ngad sapgad ngay ma gad fek owchedad ko tin ka bay ban’en nib l’ag rogon ko fare yiiy, ma aram e rayog ni nge dab da nanged fan nib fel’ rogon. Bod ni ireray e n’en ke buch u reb e yiiy ni bay ko fare babyor rok Joel. Chiney e ngad weliyed murung’agen e re yiiy nem nge fan nib t’uf ni ngad thilyeged rogon ni gad ma weliy fan.

3-4. Ke mada’ ko chiney ma uw rogon ni gad ma weliy fan fare yiiy ni bay ko Joel 2:7-9?

³ Mu beeg e Joel 2:7-9. I yiiynag Joel nra yib e asmen’ing nib pire’ nib pire’ ra kirebnaged fare nam nu Israel. Pi asmen’ing ney e bay nguwelrad ni bod feni m’uth nguwelen e layon, ma yad ra longuy urngin e woldug u daken fare nam nu Israel! (Joel 1:4, 6) Ke yoor e duw ni gad ma yog nre yiiy ney e be weliy murung’agen e girdi’ rok Jehovah ni yad be ulul ko machib ni bod rogon ba ulung i asmen’ing ndariy be’ nrayog ni nge talegrad. U dogned nre machib ney ni yad be tay e be gafgownag girdien fare “nam” ara piin be gagiyegnagrad e pi tayugang’ ko pi yurba’ i teliw.b

⁴ Faanra kemus ni yigoo fare thin ko Joel 2:7-9 e ngad beeged, ma aram e ra yan i aw nib puluw rogon ni kad weliyed e re n’ey. Machane faan gad ra yaliy e re yiiy ney ni ga’ngin, ma be m’ug riy nib t’uf ni ngad thilyeged rogon ni gad ma weliy e re n’ey. Ngad weliyed aningeg i fan ni aray rogon.

ANINGEG I FAN NIB T’UF NI NGAN THILYEG ROGON NI YIBE WELIY E RE N’EY

5-6. Mang deer e ke sum u tomuren ni kad fal’eged i yaliy fare thin ko (a) Joel 2:20? (b) Joel 2:25?

⁵ Bin som’on e, mu tay fanam i yan ko n’en ke micheg Jehovah u murung’agen fapi asmen’ing nib pire’ nib pire’. Ke gaar: “Bay gu chuweg romed e pi asmen’ing ni kar bad ngomed u lel’uch.” (Joel 2:20) Faanra pi asmen’ing ney e be yip’ fan e Pi Mich Rok Jehovah ni yad be fol ko fare thin ni tay Jesus chilen ni ngan machib min pingeg e girdi’ ngar manged boch i gachalpen, me ere mang fan ni ke micheg Jehovah nra chuwegrad? (Ezek. 33:7-9; Matt. 28:19, 20) Ba tamilang ni gathi pi tapigpig rok Jehovah ni yad ba yul’yul’ ngak e ir e be chuwegrad, ya be chuweg ban’en ara be’ ni be gafgownag e girdi’ rok.

⁶ Bin migid e, mu lemnag e n’en kan yoloy ni bay ko Joel 2:25, NW. Ke gaar Jehovah u rom: “Bay gu fulweg puluwon ngomed e pi n’en ke mul u pa’med u lan fapi duw ni ke longuy e pi asmen’ing nib ga’, nge pi asmen’ing ni kab achichig ndawori sum pon, nge pi asmen’ing ni yugu yad ma longuy ban’en ndemtrug, nge pi asmen’ing ni kar m’ad ko bilig e pi woldug u daken e milay’ romed. I gag e gu pi’ e pi asmen’ing nem ni bod baraba’ i salthaw nge yib i togopuluw ngomed.” Mu tay fanam i yan riy ni ke micheg Jehovah nra “fulweg puluwon” urngin e tin ke kirebnag e pi asmen’ing nem. Ere faanra pi asmen’ing nem e be yip’ fan e girdi’ rok Jehovah ni yad be machib, me ere be yip’ fan nre thin ney ni yad be machibnag e be kirebnag boch ban’en. Machane bin riyul’ riy e, re thin ney e ra yognag e yafos ko girdi’ maku rayog ni nge k’aring boch e girdi’ ni yad ba kireb ni ngar kalgadngan’rad ko kireb rorad. (Ezek. 33:8, 19) Ere ba fel’ angin nra yib ngorad!

7. Mang e be ayuwegdad fapi thin ni be gaar, “ma tomur riy” ni ka nog ko Joel 2:28, 29 ni ngad nanged fan?

⁷ Mu beeg e Joel 2:28, 29. Bin dalip e bay rogon ko ngiyal’ ni buch reb e ban’en riy nge reb nrogon ni bay ko re yiiy ney. Gur, kam tay fanam i yan riy ni ke gaar Jehovah: “Ma tomur riy e bay gu pi’ e Kan ni Thothup rog [“gelngig nib thothup,” NW]”; ni aram e tomuren ni ke mu’nag e pi asmen’ing nem e maruwel rorad, fa? Faanra pi asmen’ing nem e be yip’ fan e piin yad ma machibnag murung’agen Gil’ilungun Got, me ere mang fan ni nga fini pi’ Jehovah gelngin nib thothup ngorad u tomuren ni kar mu’gad ko machib? Bin riyul’ riy e, faan gomanga der ayuweg gelngin Got nib thothup e pi tamachib ney, ma dabiyog ni ngar ululgad ko machib u lan boor e duw ni yugu aram rogon ni yibe togopuluw ngorad ma yibe taleg e maruwel rorad.

8. Mini’ e be yip’ fan fapi asmen’ing ni kan weliy murung’agen ko Revelation 9:1-11? (Mu guy e sasing ni bay u wuru’ e re ke babyor ney.)

⁸ Mu beeg e Revelation 9:1-11. Chiney e ngad weliyed e bin aningeg i fan e re n’ey. Kafram e u dogned ni fapi asmen’ing nib pire’ nib pire’ ni ke weliy Joel murung’agen e bay rogon ko fare maruwel ni machib ni gad be tay ni bochan reb e yiiy ni bay ko fare babyor ni Revelation nib chugur ni nge taareb rogon ko re yiiy ney. Re yiiy ney e be weliy murung’agen bogi asmen’ing ni owcherad e bod owchen e girdi’ ma lolugrad e bay riy ‘bogi ban’en ni bod e teeliyaw nni ngongliy ko gol.’ (Rev. 9:7) Kar gafgownaged e “piin ndariy fare pow ku Got [pi toogor rok Got] u daken peri’rad” u lan lal e pul, nib ga’ ni aram n’umngin nap’an e yafos ko asmen’ing. (Rev. 9:4, 5) Re n’ey e bod ni be weliy rarogon e pi tapigpig rok Jehovah ni kan dugliyrad. Yad be machibnag murung’agen e pufthin ni bayi tay Got nib togopuluw ko re fayleng nib kireb ney, ma re n’ey e ban’en ndabun e piin yad bang ko re fayleng ney.

9. Mang boch ban’en nib ga’ fan nib thil u thilin fapi asmen’ing ni guy Joel nge tin ni weliy John murung’agen?

⁹ Riyul’ ni bay boch ban’en nib chugur ni nge taareb rogon ko fare yiiy u Revelation nge fa binem ni weliy Joel murung’agen. Machane, ku bay boch ban’en nib thil riy. Am lemnag e re n’ey: Rogon ni bay ko yiiy rok Joel e fapi asmen’ing e kar kirebnaged e woldug. (Joel 1:4, 6, 7) Ma fapi asmen’ing nni pilyeg e changar rok John nge guy e “ka nog ngorad ndab ra lied e pan, ara gek’iy, ara yugu mmit e woldug.” (Rev. 9:4) Fapi asmen’ing ni guy Joel e yib ko lel’uch. (Joel 2:20) Ma tin ni guy John e yib u lan ba low nib toar. (Rev. 9:2, 3) Fapi asmen’ing ni guy Joel e nni chuwegrad. Ma fapi asmen’ing ni kan weliy murung’agen ko Revelation e dan chuwegrad, ya kan pagrad ni ngar mu’naged e maruwel rorad. Ku dariy ban’en u Bible ni be tamilangnag ndar fel’gad u wan’ Jehovah.​—Mu guy fare kahol ni kenggin e “Fa Gal Yiiy u Murung’agen Fapi Asmen’ing​—Ba Chugur Fan Machane Bin Riyul’ Riy e Ba Thil.”

10. Mu weliy ban’en ni bay u Bible ni be tamilangnag ni fapi asmen’ing ni kan weliy murung’agen ko Joel nge tin ni weliy John murung’agen e rayog ni nge thil fan.

¹⁰ Pi n’en nib ga’ fan nib thil u thilin e gal yiiy ney e be ayuwegdad ni ngad nanged ni gal yiiy ney e dariy rogon reb nga reb. Ere gur, gad be yog ni fapi asmen’ing ni weliy Joel murung’agen e ba thil ko fapi asmen’ing ni bay murung’agen ko fare babyor ni Revelation? Arrogon. U Bible e ba ga’ ni faanra ba thil rogon ni kan fanay reb e pow, ma aram e bay yu ngiyal’ nib thil fan. Bod ni fare thin ko Revelation 5:5 e be yog ni Jesus e ir “fare Layon ni yib ko ganong rok Judah,” ma 1 Peter 5:8 e be yog ni Moonyan’ e “bod ba layon ni be tolul.” Bochan e pi deer ni ke sum u murung’agen rogon ni ke tamilang fare yiiy rok Joel u wan’dad e chiney, ma be dag nib t’uf ni ngkud gayed reb i fan e re yiiy rok ney. Ere gur, mang e be yip’ fan?

MANG E BE YIP’ FAN?

11. Uw rogon ni be ayuwegdad e Joel 1:6 nge 2:1, 8, 11 ni ngad nanged ko mini’ e be yip’ fan fapi asmen’ing ni kan weliy murung’agen?

¹¹ Faan gad ra fal’eg i yaliy boch e verse ni bay ko fare yiiy rok Joel, ma ra tamilang u wan’dad ni be yiiynag e re profet nem murung’agen e cham nra tay bogi salthaw. (Joel 1:6; 2:1, 8, 11) I yog Jehovah nra fanay “baraba’ i salthaw” (pi salthaw nu Babylon) ni ngar gechignaged piyu Israel ndarur folgad. (Joel 2:25) Ba puluw ni nga nog nre ulung i salthaw ney e kar bad “u lel’uch” ni bochan e ra cham yu Babylon ngak yu Israel ko baan lel’uch. (Joel 2:20) Re ulung i salthaw nem e kan taarebrogonnag nga ba ulung i asmen’ing ni yad be yan ni yad ba yaram. Ke weliy Joel murung’agrad ni gaar: “[Der] magawon bagayad ngak bagayad. . . . Bay ra bad ni yad ba machreg ngar bad ra tungad ko binaw; mi yad yib u daken e yoror nga baraba’; mi yad gararaw nga daken e naun, mi yad yan u winda nga naun ni bod rogon e moro’ro’.” (Joel 2:8, 9) Rayog ni ngam susunnag e re n’ey u wan’um, fa? Gubin yang ni bay e salthaw riy. Dariy bang nrayog ni ngan mith ngay. Dariy be’ nrayog ni nge mil rok e pi salthaw nu Babylon nem!

12. Uw rogon ni lebug fare yiiy ni weliy Joel u murung’agen fapi asmen’ing?

¹² Piyu Babylon (ara piyu Kaldea) e ra longobiyed fare mach nu Jerusalem ko duw ni 607 B.C.E. ni bod rogon e asmen’ing. Be gaar e Bible: “I thang fare pilung e fan rok e piin pagel nu Judah. . . . Dariy be’ ni runguy, fel’ yangaren fa pilibthir, pumoon ara ppin, m’ar nge piin de m’ar. I pi’rad Got nga pa’ ni yad gubin. Me urfiy nga but’ fare Tempel nge fare binaw, nib muun e pi naun ntafen e pilung ngay nge chubgil riy, me buthug nga but’ fare yoror ko fare binaw.” (2 Kron. 36:17, 19, BT) Nap’an ni mu’ piyu Babylon i gothey fare mach, ma rayog ni nge gaar e girdi’: “[Ke] bod daken e ted ndar par e girdi’ riy ara gamanman, ma bay ni pi’ ngak piyu Babylon.”​—Jer. 32:43, BT.

13. Mu weliy fan fare thin ko Jeremiah 16:16, 18.

¹³ Sogonap’an 200 e duw nga tomuren ni weliy Joel e re yiiy ney, me fanay Jehovah Jeremiah ni nge yiiynag murung’agen yugu reb e ban’en ni bay rogon ko re cham ney. I yog ni yira yan u gubin yang ni yibe gay e pi girdi’ nu Israel nem ni yad be rin’ e ngongol ni kireb, ngemu’ min kolrad ngan fekrad. “‘Kug mol’og ni nge yib e pi tafita’ ni yad ba yoor ni ngar koled e pi girdi’ ney. Ma bay gu l’og girdien e mun gamanman ni yad ba yoor ngar gaweged yad ngan kolrad u daken gubin e pi burey nge yochi burey nge lan e yiy ngu fithik’ e war. . . . Bay gu ruw yaynag taban e denen rorad ni nge aw ngorad nge farad kireb.’” Dariy bang nrayog ni nge mith piyu Israel riy ndabi piriegrad piyu Babylon ndemtrug ko maday ara u lan e pi loway i yan.​—Jer. 16:16, 18, BT.

RA SUL GUBIN BAN’EN NGA ROGON

14. Wuin e lebug fare thin ko Joel 2:28, 29?

¹⁴ Machane, bay boch ban’en nib manigil ni weliy Joel murung’agen. I yog nra yong’ol fare nam bayay. (Joel 2:23-26) Miki yog nra boch nga m’on, ma ra yoor e ggan ni bay rogon ko tirok Got ban’en. I gaar Jehovah: “Bay gu pi’ e Kan ni Thothup rog [“gelngig nib thothup,” NW] nga daken urngin e girdi’, ma piin ni pagel romed nge piin ni rugod romed e bay ra weliyed e thin rog ngak e girdi’ . . . Re ngiyal’ i n’em e bay gu pi’ e Kan ni Thothup rog [“gelngig nib thothup,” NW] ngak e girdi’ ni mus ngak e piin ni tapigpig ni pumoon nge ppin.” (Joel 2:28, 29) De puog Got gelngin nib thothup nga daken e girdi’ rok u nap’an ni yigi sul piyu Israel nga taferad u tomuren ni kar chuwgad ko kalbus u Babylon. Ya fini rin’ e re n’ey boch e chibog nga tomuren u nap’an e Pentekost ko duw ni 33 C.E. Uw rogon ni kad nanged e re n’ey?

15. Mang e yog Peter nib thil u murung’agen fare thin ko Joel 2:28 nrogon ni bay ko Acts 2:16, 17, ma mang e be dag e re n’ey?

¹⁵ Nni thagthagnag nga laniyan’ apostal Peter ni nge yog ni fare thin ko Joel 2:28, 29 e bay rogon nga ban’en ni buch ko rofen ni Pentekost ni yira ngat ngay. U bang ko mereb e kolok ni kakadbul e rofen nem, me buch reb e maang’ang ni aram e puog Got gelngin nib thothup nga daken boch e girdi’ mar tababgad ni ngar ‘weliyed murung’agen e pi n’en nib sorok Got ni ke ngongliy’! (Acts 2:11) Ma aram min thagthagnag nga laniyan’ Peter ni ngki sul u daken fapi thin ni yiiynag Joel ni be fanay in bug e thin nib thil. Kam tay fanam i yan ko n’en nib thil ni yog, fa? (Mu beeg e Acts 2:16, 17.) Nap’an ni tabab ko welthin ma de fanay fa gal bugithin ni “tomur riy,” ya gaar: “Tin tomur e rran,” ma re n’ey e be yip’ fan e tin tomur e rran ko m’ag rok e pi Jew. Aram e ngiyal’ ni puog Got gelngin nib thothup “nga daken urngin e girdi’.” Re n’ey e be dag ni ke lebug fare yiiy rok Joel u tomuren ba ngiyal’ nib n’uw nap’an.

16. Mang angin gelngin Got nib thothup ko fare maruwel ni machib ni un tay u nap’an e bin som’on e chibog, ma uw rogon e ngiyal’ ney?

¹⁶ Tomuren ni puog Got gelngin nib thothup nga daken e piin Kristiano ko bin som’on e chibog, ma aram mar tababgad ko fare maruwel ni machib nra munmun ma ra garer u ga’ngin yang e fayleng. Nap’an ni yoloy apostal Paul e babyor rok nge yan ngak piyu Kolose u bang ko duw ni 61 C.E., ma rayog ni nge yog ni fare thin nib fel’ e kan machibnag u “gubin e nam u fayleng.” (Kol. 1:23, NW) Nap’an ni yog Paul fare thin ni “gubin e nam,” ma be yip’ fan e yungi n’en rayog ni ngar milekaggad yugu boch e girdi’ ngay. Bochan e ayuw ni be pi’ gelngin Jehovah nib thothup, ma aram fan ni ke yag ni nge garer fare maruwel ni machib e ngiyal’ ney ke yan i mada’ “ngak urngin e girdi’ nu fayleng”!​—Acts 13:47; mu guy fare kahol ni kenggin e “‘Bay Gu Pi’’ Gelngig nib Thothup Nga Daken Urngin e Girdi’.”

MANG E KE THIL?

17. Uw rogon ni ke thil rogon ni ke tamilang u wan’dad fare yiiy rok Joel ni murung’agen fapi asmen’ing?

¹⁷ Ere mang e ke thil? Chiney e ke yag ni nge puluw fan u wan’dad fare yiiy ni bay ko Joel 2:7-9. Ba tamilang ni pi verse ney e gathi be yip’ fan fare maruwel ni machib ni gad be rin’ u fithik’ e pasig, ya be yip’ fan e pi n’en ni i rin’ e pi salthaw nu Babylon u nap’an nra longobiyed yu Jerusalem ko duw ni 607 B.C.E.

18. Mang e dawori thil u rarogon e girdi’ rok Jehovah?

¹⁸ Machane mang e dawori thil? Ka be ulul e girdi’ rok Jehovah i machibnag fare thin nib fel’ u gubin yang, ma yad be rin’ e re maruwel ney u urngin kanawoen nrayog ni ngar rin’ed riy. (Matt. 24:14) Urngin ban’en ni be rin’ e pi am ni ngar taleged e re maruwel ney e dariy reb nrayog ni nge talegdad ndab kud rin’ed fare maruwel ni machib ni kan tay chilen ngodad. Ma bochan ni be tow’athnagdad Jehovah, ma aram fan ni gad be rin’ e re maruwel ney u fithik’ e pasig ni aram e gad be machibnag fare thin nib fel’ ni murung’agen Gil’ilungun Got ndarud rusgad! Ku gad be ulul ni ngad sobut’naged e lem rodad ngad taga’gad ngak Jehovah ni nge ayuwegdad ni ngad nanged fan e pi yiiy u lan e Bible ni bochan e ba pagan’dad nra taw ko ngiyal’ nib puluw ma ra pow’iydad ngad “nanged urngin e tin riyul’”!​—John 16:13.