“Rogon nib T’uf Got nge Girdi’ Rodad e. . . . Thingari Yan i Aw nib Riyul’ ma Be M’ug ko Ngongol”

1. Mang e bin th’abi ga’ fan e t’ufeg, ma mang fan? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.)

T’UFEG ni be tor nga daken e pi kenggin e motochiyel u Bible (ara a·gaʹpe) e aram reb e tow’ath ni ke yib rok Jehovah, ya bin riyul’ riy e, Ir e ke sum e t’ufeg rok. (1 John 4:7) Re t’ufeg ney e aram e bin th’abi ga’ fan e t’ufeg. Yugu aram rogon ni ku rayog ni nge un ngay rogon ni gad ma runguy e girdi’ nge rogon ni gad ma lemnag rarogorad, machane re t’ufeg ney e ma m’ug u rogon e ngongol nib fel’ ni gad ma rin’ ngak yugu boch e girdi’ ndariy e lem ni fel’ ngak riy. Be yog ba ken e babyor ni fare t’ufeg ni a·gaʹpe e “ma gagiyel u daken e ngongol.” Ere, faanra ud daged e t’ufeg ko girdi’ ara i dag e girdi’ e t’ufeg ngodad ndariy e lem ni fel’ ngak riy, mab gel e felfelan’ ni gad ra tay ma ra yib fan e yafos rodad.

2, 3. Uw rogon ni ke dag Jehovah nriyul’ nib t’uf e girdi’ rok?

² Mus nga nap’an ndawor sunmiy Jehovah Adam nge Efa, ma i dag nib t’uf e girdi’ rok. I sunmiy e fayleng ni nge par e girdi’ riy ndariy n’umngin nap’an. Ki sunmiy ni bay urngin ban’en riy nib t’uf ko girdi’ nrayog ni nge ayuwegrad ni ngar pared ni yad ba fos ma yad ba felfelan’. I ngongliy Jehovah urngin e pi n’ey ni goo gadad e fan ngodad, ma gathi ir. Ki dag nriyul’ nib t’uf e girdi’ rok, ni aram e tow’athnag pi fak u fayleng me pi’ e athap ngorad nrayog ni ngar pared ndariy n’umngin nap’an u lan fare Paradis ni ke ngongliy rogon ni fan ngorad.

³ Tomuren ni togopuluw Adam nge Efa, ma aram me dag Jehovah nriyul’ nrib t’uf e girdi’ rok u reb e kanawo’ nrib pag feni fel’. I rin’ boch ban’en ya nge yag nni biyuliy pi fak Adam nge Efa. I rin’ e re n’ey ni bochan e manang ni bay boch i yad ni yad ra dag ngak nib t’uf rorad ni bochan rogon e t’ufeg ni Ke dag ngorad. (Gen. 3:15; 1 John 4:10) Bin riyul’ riy e, nap’an ni yigi micheg Jehovah nra pi’ Be’ ni nge biyuliy urngin e girdi’, ma rogon u wan’ e Ke mu’ i pi’ e re maligach nem. Ma sogonap’an 4,000 e duw nga tomuren, me pag fan boch ban’en ni fan e nge yag ni pi’ Fak ni kari maagirag rok nib maligach ni fan ngak urngin e girdi’. (John 3:16) Ri gad be pining e magar ngak Jehovah nga rogon ni ke dag nriyul’ ni gad ba t’uf rok!

4. Mang e be dag ni yugu aram rogon ndawori flont e girdi’, machane ku rayog ni ngar daged nriyul’ nib t’uf yugu boch e girdi’ rorad?

⁴ Ku arrogodad nrayog ni ngad daged nriyul’ nib t’uf e girdi’ rodad ni bochan e ke sunmiydad Got ni gad bod yaan, ni aram e be yip’ fan nrayog ni nge m’ug rarogon rodad. Machane, bochan ni ke af e denen ngodad ma aram fan nib mo’maw’ ni ngaud daged e t’ufeg. Bin riyul’ riy e, rayog ni ngad rin’ed e re n’ey. I dag Abel nriyul’ nib t’uf Got rok ni aram e pi’ e bin th’abi fel’ e gamanman ni bay rok ni maligach. (Gen. 4:3, 4) Ki dag Noah nriyul’ nib t’uf e girdi’ rok ni aram e i weliy e thin rok Got ngorad u lan boor e duw ni yugu aram rogon ndariy be’ ni i motoyil ngak. (2 Pet. 2:5) Abraham e nap’an ni yog Got ngak ni nge pi’ Isak ni fak nib maligach, ma aram me pag fan laniyan’ nge dag nriyul’ nib t’uf Got rok. (Jas. 2:21) Ku arrogodad ni gad baadag ni ngad daged e t’ufeg ni bod rogon e pi pumoon ney ni yad ba yul’yul’, ni yugu aram rogon ni bay yu ngiyal’ nib mo’maw’.

BIN RIYUL’ E T’UFEG NGE BIN NDE RIYUL’

5. Mang boch e kanawo’ nrayog ni ngad daged e bin riyul’ e t’ufeg riy?

⁵ Be yog e Bible ni bin riyul’ e t’ufeg e gathi kemus ni ma m’ug ko “thin nge welthin,” ya “thingari yan i aw nib riyul’ ma be m’ug ko ngongol.” (1 John 3:18) Gur, re n’ey e be yip’ fan ndabiyog ni nge m’ug e t’ufeg ko thin ni gad ma yog? Danga’! (1 Thess. 4:18) Ya be yip’ fan ni gathi kemus ni ngaud daged e t’ufeg ko thin ni gad ma yog, nib ga’ nu nap’an ni ke t’uf ni nge m’ug ko ngongol rodad. Bod ni, faanra gad be guy reb e walag ni bay ban’en ni be gafgow riy, ma de gaman ni kemus ni nga dogned boch ban’en ngak ni nge fal’eg laniyan’, ya ku bay ban’en nib t’uf ni ngad rin’ed. (Jas. 2:15, 16) Ku arrogon ni t’ufeg rodad ngak Jehovah nge girdi’ e gathi kemus nra k’aringdad ni ngad meybilgad ngak ni “ngki pi’ boch girdien e maruwel” ni ngar rin’ed fare maruwel ni machib, ya ku ra k’aringdad ni ngad maruwelgad nib gel ni fan ko re maruwel ney.​—Matt. 9:38.

6, 7. (a) Uw rogon ma aram e ‘riyul’ nib t’uf e girdi’ rodad’? (b) Mang boch ban’en ni ke buch ni be dag rarogon e t’ufeg nde riyul’?

⁶ I yog apostal John ni t’ufeg rodad e “thingari yan i aw nib riyul’ ma be m’ug ko ngongol.” Re n’ey e be yip’ fan ni “rogon nib t’uf e girdi’ rodad e thingari yan i aw nib riyul’” ara ngaud daged ‘nriyul’ nib t’uf e girdi’ rodad.’ (Rom. 12:9; 2 Kor. 6:6) Re n’ey e be yip’ fan ndabiyog ni ngam dag e bin riyul’ e t’ufeg ni faanra ga be dake gur be’ ni ga ma t’ufeg e girdi’, ya ra yan i aw ni gowa ga be upunguy ban’en nga owchem ya nge dab ni poyem. Machane gur, faanra i ngongol be’ ni aray rogon ma aram e be dag e bin riyul’ e t’ufeg? Mang fan ni be ngongol ni aray rogon? Dabiyog ni nge dag be’ ni be dake be t’ufeg e girdi’, ya t’ufeg ni aray rogon e ba m’ay fan.

⁷ Am lemnag boch ban’en ni buch ni be m’ug riy rarogon e t’ufeg nde riyul’. Nap’an ni non Satan ngak Efa u lan fagi milay’ nu Eden, me dag ngak ni gowa baadag ni nge rin’ boch ban’en nra yib angin ngak Efa. Machane bin riyul’ riy e be ban Satan ma kemus ni yigoo ir e be lemnag ir. (Gen. 3:4, 5) Nap’an ni i pilung David, ma immoy reb e fager rok ni ka nog Ahithofel ngak. Machane, i chel Ahithofel nge yognag David ni bochan e nge fel’ boch ban’en riy ngak. Ngongol rok e m’ug riy ni gathi riyul’ ni ir e fager rok David. (2 Sam. 15:31) Ku arrogon e ngiyal’ ney ni bay boch e girdi’ ni kar chuwgad ko bin riyul’ e liyor ma kar chelgad kar togopuluwgad ngay nge yugu boch e girdi’ u lan e ulung ni yad ma “bannag e girdi’ nib manigil nga wom’engin i l’ugunrad nib fel’ nge thin rorad ni ma piey nga lang” ni bochan e nge guy e girdi’ mi yad lemnag ni yad be dag e t’ufeg. Machane bin riyul’ riy e, yad be rin’ boch ban’en ni yad e nge fel’ ngorad.​—Rom. 16:17, 18.

8. Mang deer e thingar da fithed gadad riy?

⁸ Faanra i dag be’ ni be dake be t’ufeg e girdi’, ma aram e be rin’ reb e ngongol nrib gel e kireb riy ni bochan e be bannag e girdi’. Rayog ni ngan bannag e girdi’ ko mit ney e ngongol, machane Jehovah e dabiyog. Bin riyul’ riy e, yog Jesus ni piin ni yad ma dake modingnaged yad e “rib gel e gechig ni yira tay ngorad.” (Matt. 24:51, NW) Riyul’ ni pi tapigpig rok Jehovah e dubrad ni ngaur daged e mit ney e t’ufeg. Machane, ba fel’ ni nge bagadad me fith ir ni nge gaar, ‘Gu ma dag e bin riyul’ e t’ufeg, fa gu ma lemnag boch ban’en ni kemus ni yigoo gag e nge fel’ ngog ma gub sasalap?’ Chiney e ngad weliyed mereb e kanawo’ nrayog ni ngad daged e bin ‘riyul’’ e t’ufeg riy.

ROGON NI NGAD DAGED E T’UFEG “NIB RIYUL’ MA BE M’UG KO NGONGOL”

9. Faanra riyul’ nib t’uf e girdi’ rodad, ma mang e ra k’aringdad e re n’ey ni ngad rin’ed?

⁹ Mu felfelan’ ko pigpig ni ga be tay ni yugu aram rogon nder guy e girdi’ e pi n’en ni ga be rin’. Susun ni nge m’agan’dad ngay ni ngad rin’ed boch ban’en u fithik’ e t’ufeg ni fan ngak pi walagdad ‘nde nang e girdi’’ murung’agen. (Mu beeg e Matthew 6:1-4.) Aram reb e ban’en nde yag rok Ananias nge Safira ni ngar rin’ew. De fel’ u wan’row ni kar piew boch e ayuw ndariy be’ ni manang murung’agen. Ere, n’en nrin’ew e ra bangow u murung’agen urngin e salpiy ni kar piew ni ayuw. Bochan e re n’ey, ma aram min gechignagrow ko sasalap ni kar tew. (Acts 5:1-10) Machane, faanra riyul’ nib t’uf pi walagdad rodad, ma aram e gad ra adag ni ngad rin’ed boch ban’en ni fan ngorad ndab da guyed rogon ni nge nang e girdi’ murung’agen. Bod ni, pi walag ni yad ma ayuweg fare Ulung ni Ma Pow’iyey ni ngar ngongliyed boch ban’en ni nge ayuweg e ulung rok Got u fayleng ko tirok ban’en e darur guyed rogon ni nge pining e girdi’ e sorok ngorad, maku darur weliyed ko girdi’ murung’agen e pi maruwel ni yad ma rin’.

10. Uw rogon ni nge pasigan’dad ngay ni nge bagadad mi i tayfan bagadad?

¹⁰ Nge pasigan’dad ngay ni nge bagadad mi i tayfan bagadad. (Mu beeg e Roma 12:10.) I dag Jesus e kanawo’ u rogon ni ngaud ted fan yugu boch e girdi’ ni aram e rin’ reb e maruwel nrib sobut’. (John 13:3-5, 12-15) Sana rayog nib t’uf ni ngad athamgilgad ni ngad sobut’naged lanin’dad, ya nge yag ni ngaud ted fan yugu boch e girdi’ ni bod rogon ni rin’ Jesus. Mus ngak e pi apostal rok ma de yag ni ngar nanged fan e n’en ni rin’. Fin boch nga tomuren u nap’an ni yib gelngin Got nib thothup ngorad e fin aram e ngiyal’ nra nanged fan. (John 13:7) Rayog ni nge m’ug ni gad be tayfan yugu boch e girdi’ ni faanra dab ud lemnaged ni ka gad ba fel’ ngorad ni bochan tolngin e skul rodad, ara bochan e ba fel’ rogodad ngorad, ara bochan boch e tow’ath ni ke yag ngodad ko pigpig ni gad be tay ngak Jehovah. (Rom. 12:3) Maku reb e, faanra kan n’uf be’ ni bochan ban’en nib manigil ni kan rin’, ma susun e ngad uned ngak facha’ ko felfelan’ ni ke tay, ma dabi awan’dad ngak ni yugu aram rogon ni gad be lemnag ni ku bay rogon ni ngan n’ufdad ko re n’em ni kan rin’.

11. Mang fan nthingar da yul’yul’gad u rogon ni gad ma yog boch ban’en nib fel’ ni ke rin’ be’?

¹¹ Mu yul’yul’ nga rogon ni ga ma yog boch ban’en nib fel’ ni ke rin’ be’. Susun e ngaud guyed rogon ni nga u dogned boch ban’en nib fel’ ni ke rin’ pi walagdad, ni bochan e mit ney e thin e rayog ni nge “ayuweg be’.” (Efe. 4:29) Machane, thingar da rin’ed u fithik’ e yul’yul’. Ya faanra danga’, ma ra yan i aw ni kemus ni gad be pi’ facha’ nga lang ko thin, fa reb e darud fonownaged ko n’en nib t’uf ni ngad fonownaged riy. (Prov. 29:5) Ga ra yog ngak be’ nib fel’ e n’en ni ke rin’, me boch nga tomuren mag gun’gun’nag ngak yugu boch e girdi’, ma aram e ga be ngongol u fithik’ e sasalap. Ireray ba mit e ngongol nda i un apostal Paul ngay, miki dag e kanawo’ nrayog ni ngan folwok riy ni aram e i dag nriyul’ nib t’uf e girdi’ rok u rogon ni ma yog ngorad fel’ngin e pi n’en ni kar rin’ed. Bod ni yog ngak e pi Kristiano nu Korinth murung’agen boch e ngongol nib fel’ ni yad be rin’. (1 Kor. 11:2) Machane, nap’an nrin’ed boch ban’en nde puluw, ma de n’ufrad nga lang, ya fonownagrad u fithik’ e sumunguy, ma kub tamilang e fonow ni pi’ ngorad.​—1 Kor. 11:20-22.

12. Uw rogon ni ngad daged e bin riyul’ e t’ufeg u nap’an ni gad be gol ngak pi walagdad?

¹² Ngaum gol ko girdi’. Ke tay Jehovah chilen ngodad ni ngaud golgad ngak pi walagdad u lan e ulung. (Mu beeg e 1 John 3:17.) Machane, thingar da rin’ed ni bochan e riyul’ ni gad baadag ni ngad ayuweged yad, ma gathi bochan e nge fel’ ban’en riy ngodad. Ere, rayog ni ngad fithed gadad ni nge lungudad: ‘Gur, kemus ni yigoo pi fager rog nrib chugur thilmad, ara pi walag u lan e ulung ni gu ma lemnag nib ga’ farad, ara piin ni gu manang ni yad ra fulweg puluwon e n’en ni kug rin’ ni fan ngorad e aram e piin ni gu ma gol ngorad? Fa gu ma gay boch e kanawo’ nrayog ni nggu gol riy ngak e pi walag ni gathi ri gamad manangmad, ara dabiyog ni ngar fulweged puluwon e n’en ni kug rin’ ni fan ngorad?’ (Luke 14:12-14) Ma uw rogon ni faanra bay reb e walag ni ke t’uf ni ngan ayuweg ni bochan boch ban’en nde fel’ rogon ni dugliy, fa reb e kam gol ngak be’ ma de pining e magar ngom ko n’en ni kam rin’? Faanra buch boch ban’en ni aray rogon, ma susun e ngad folgad ko fare fonow ni be gaar: “Mbinged e tabinaw romed ngomed, ndab um gun’gun’gad.” (1 Pet. 4:9) Faan ga ra fol ko re fonow ney, ma aram e rayog ni ngam pirieg e felfelan’ ni bochan e ga be gol ko girdi’ ya riyul’ ni ga baadag ni ngam ayuwegrad.​—Acts 20:35.

13. (a) Mingiyal’ e rayog ni nge mo’maw’ ngodad ni ngad ayuweged e piin ni yad ba meewar? (b) Mang boch ban’en nrayog ni ngad rin’ed ni ngad ayuweged e piin ni yad ba meewar?

¹³ Mu ayuweg e piin ni yad ba meewar. Fare thin ni kan tay chilen u Bible ni be yog ni ngad ‘ayuweged e piin ni yad mmeewar, mu ud pired nib gum’an’dad rok urngin e girdi’’ e rayog ni nge dag ko rriyul’ nib t’uf e girdi’ rodad fa danga’. (1 Thess. 5:14) Yugu aram rogon ni boor e piin ni yad ba meewar nra munmun me gel e michan’ rorad, machane bay boch i yad nib t’uf ni ngad gum’an’gad u puluwrad, ma gad ayuwegrad. Re n’ey e rayog nib muun ngay ni ngad weliyed boch e thin nu Bible ngorad nra pi’ e athamgil nga lanin’rad, ara ngad pininged yad ni ngar uned ngodad ko machib, ara ngad ted e tayim ni ngad motoyilgad ngorad ni ngar weliyed salaprad. Maku reb e, de fel’ ni ngad lemnaged ni bay reb i walagdad nib “gel” ara “ba war” e michan’ rok, ya susun e ngad nanged ni gad gubin nra bagadad ma bay boch ban’en nrayog rok ma bay boch nib meewar riy. Mus ngak apostal Paul ni ki yog ni bay boch ban’en nib meewar riy. (2 Kor. 12:9, 10) Ere, gad gubin nrayog ni nge yib angin ngodad e ayuw ni ma pi’ pi walagdad ngodad.

14. Mang e susun ni nge m’agan’dad ngay ni ngad rin’ed ya nge yag nda pared pi walagdad nib aw e gapas u thildad?

¹⁴ Mu awnag e gapas. Gad ma rin’ e tin nrayog rodad ni fan e nge par nib aw e gapas u thildad pi walagdad ni mus ni faanra ke kireban’dad ni bochan e gad be lemnag nde puluw rogon ni ke lemnag be’ fan ban’en ni kad rin’ed ara ka dogned, fa reb e gad be lemnag ni kan rin’ ban’en ngodad nde mat’aw. (Mu beeg e Roma 12:17, 18.) Faanra kad kirebnaged laniyan’ be’, ma thingar da weniggad ngak, machane thingar da rin’ed u fithik’ e yul’yul’. Bod nrayog ni ngam dag ni gur e ba kireb e rom ni aram e nge lungum ngak facha’, “Wenig ngom ni kug kirebnag lanin’um ko n’en ni ku gog ngom” ko bin ni nge lungum ngak, “Siro’ ngom ni faanra arrogon e n’en ni ga be lemnag.” Rib ga’ fan ni nga i par e piin mabgol ni bay e gapas u thilrad. De fel’ ni nge dag ba wu’ e mabgol ngorow ni yow be t’ufegew yow u nap’an ni yow bay u fithik’ e girdi’, ma ra goo yow ma dab ra nonow ngorow, ara u rognew e thin nib kireb ngorow, ara i par bagayow nga i gafgownag bagayow.

15. Uw rogon nrayog ni ngad daged nriyul’ ni kad n’aged fan u wan’dad e kireb ni ke rin’ be’ ngodad?

¹⁵ Ngaum n’ag fan e kireb u wan’um. Faanra ke kirebnag be’ lanin’dad, ma thingar da n’aged fan u wan’dad e n’en ni ke rin’ ma dab kud lemnaged. Faanra i ‘bagadad mi i ayuweg bagadad ko meewar rok u fithik’ e runguy,’ ma gad athamgiliy ni nguud pared ni gad taab girdi’ ‘u daken fare gapas ni ir e ke m’agdad nga taabang,’ ma aram e rayog ni ngad n’aged fan e kireb ni ke rin’ be’ ngodad ni mus ni faanra de nang ni ke kirebnag lanin’dad. (Efe. 4:2, 3) Faanra nge yan i aw nriyul’ ni kad n’aged fan e kireb rok be’, ma aram e thingar da gagiyegnaged rogon ni gad ma lem ya nge ‘dabi aw nga lanin’dad e n’en nib kireb ni kan rin’ ngodad.’ (1 Kor. 13:4, 5) Faanra ngad dabuyed daken walagdad ara ngad ted u lanin’dad e n’en ni ke rin’ ngodad, ma aram e rayog ni nge kireb thildad, ma bin th’abi gel e kireb riy e rayog ni nge kireb thildad Jehovah. (Matt. 6:14, 15) Ku rayog ni nge m’ug nriyul’ ni kad n’aged fan u wan’dad e n’en ni ke rin’ yugu boch e girdi’ ngodad ni aram e ngad pied e meybil ni fan ngorad.​—Luke 6:27, 28.

16. Susun ni nge uw rogon u wan’dad boch e tow’ath ni ma yag ngodad ko pigpig ni gad be tay ngak Jehovah?

¹⁶ Mu pag fan boch ban’en ni gur e ra fel’ ngom. Faanra ke yag boch e tow’ath ngodad ko pigpig ni gad be tay ngak Jehovah, ma susun e ngad sapgad ngay ni aram boch e kanawo’ nrayog ni ngad daged e bin riyul’ e t’ufeg riy ni aram e ngad guyed rogon ni ‘gathi goo gadad e ngaud tafinaynaged e tin nib fel’ ngodad, ya ngkud tafinaynaged e tin nib fel’ ngak boch e girdi’.’ (1 Kor. 10:24) Bod nnap’an e pi assembly nge convention ni gad ma tay, ma pi walag ni pumoon ni kan dugliyrad ni ngar rin’ed boch e maruwel u lan e gin ni ngan tay e muulung riy e ba ga’ ni yad ma yib nga tagil’ e muulung u m’on ni nge yib e tin ni ka bay e girdi’. Boor e pi walag ney e yad ma pag lanin’rad ngar pared ko yungi n’en ni gathi ri baadag e girdi’ ni ngar pared ngay ko bin ni ngar mel’eged e yungi n’en nib fel’ ni ngar pared chon e tabinaw rorad ngay. Bochan ni yad ma pag farad u boch ban’en ni yad e ra fel’ ngorad, ma aram e yad be dag e bin riyul’ e t’ufeg ndariy e lem ni fel’ ngak riy. Ere, uw rogon nrayog ni ngam folwok ko pi walag ney?

17. Faanra riyul’ nib t’uf e girdi’ rok be’, ma mang e ra k’aring e re n’ey ni nge rin’ u nap’an ni ke rin’ reb e denen nib ubchiya’?

¹⁷ Mog e kireb ni kam rin’ nib mith mag tal ndab kum rin’. Bay boch e Kristiano ni kar rin’ed reb e denen nib ubchiya’, mar guyed rogon ni ngar mithaged ni bochan e yad be tamra’ ni nga rogned ara dubrad ni ngar kirebnaged laniyan’ yugu boch e girdi’. (Prov. 28:13) Machane, mit ney e ngongol e dariy e t’ufeg riy ni bochan e gathi kemus nra gafgownag faen ni ke ngongliy e denen, ya ku ra gafgownag yugu boch e girdi’. Ngongol ni aray rogon e rayog ni nge k’aring Jehovah ni nge dabki pi’ gelngin nib thothup ni nge tow’athnag e ulung rok ma aram e dabkiyog ni nge par e ulung ni bay e gapas riy. (Efe. 4:30) Bin riyul’ e t’ufeg e ma k’aring e piin Kristiano ni kar rin’ed reb e denen nib ubchiya’ ni nga rogned e kireb ni kar rin’ed ngak e piin piilal ya nge yag nni ayuwegrad.​—Jas. 5:14, 15.

18. Uw feni ga’ fan e bin riyul’ e t’ufeg?

¹⁸ T’ufeg e aram e bin th’abi ga’ e fel’ngin ni bay. (1 Kor. 13:13) Ireray e re fel’ngin ni ma gagiyelnag ni gadad pi gachalpen Jesus, ma gad be folwok rok Jehovah ni Ir e ke yib e t’ufeg rok. (Efe. 5:1, 2) I yoloy Paul ni gaar: “Faanra de t’uf Got rog nge girdi’, ma dariy rogog.” (1 Kor. 13:2) Ere, manga yugu da ululgad ni ngad daged e t’ufeg ni gathi kemus ni nge m’ug ko “thin nge welthin,” ya “thingari yan i aw nib riyul’ ma be m’ug ko ngongol.”