Mu Rin’ e Tin ni Ga Baadag ni Ngan Rin’ Ngom u Nap’an e Machib

1. Ba ga’ fan e ngongol rodad ko girdi’ u nap’an e machib, fa? Mu weliy ban’en ni ke buch. (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.)

BOCH e duw kafram, ma immoy ba wu’ i mabgol u Fiji ni kar unew i pining e girdi’ ko Puguran ko yam’ ni tay Kristus. Ma nap’an ni yad ba sak’iy be’ nib pin u wuru’ e naun rok ni yad be non, ma aram me tabab ni nge aw e n’uw. Ma aram me pi’ fare walag ni pumoon reb e umbrella ngak fare pin mi yow fanay e ppin rok taareb e umbrella. Kari felfelan’ e re wu’ i mabgol nem u nap’an ni kar guyew e re ppin nem ni ke un ko Puguran. I yog e re ppin nem nda kir yib ngan’ e pi n’en ni kar weliyed e gal walag nem. Machane, kari gin nga rogon e ngongol rorow ngak, ma aram fan ni ke un ko Puguran. Mang e ke rin’ ma ke adag e re ppin ney e machib? Bochan ni ke fol fa wu’ i mabgol u reb e motochiyel nib ga’ ni boor e girdi’ ni manang ni be weliy murung’agen rogon e ngongol ni ngaud daged ko girdi’.

2. Mang fonow e pi’ Jesus ni ke mang ba motochiyel ni boor e girdi’ ni manang ni be weliy murung’agen rogon e ngongol ni ngaud daged ko girdi’? Uw rogon ni ngad folgad ko re motochiyel ney?

² Mang e re motochiyel nem ni boor e girdi’ ni manang ni be weliy murung’agen rogon e ngongol ni ngaud daged ko girdi’? Re motochiyel nem e aram fare fonow ni pi’ Jesus u nap’an ni gaar: “Mu rin’ed ngak e girdi’ e tin ni gimed ba adag ni ngar rin’ed ngomed.” (Matt. 7:12) Uw rogon ni ngad folgad ko re motochiyel ney? L’agruw e kanawo’ nrayog ni ngad rin’ed e re n’ey riy. Som’on, e susun ni ngad fithed gadad ni nge lungudad, ‘Faan gomanga gag e cha’nem, ma uw rogon e ngongol ni gu baadag ni nge dag be’ ngog?’ Ngemu’, ma ga athamgil ni ngam rin’ ngak e pi n’en ni ga baadag ni ngan rin’ ngom.​—1 Kor. 10:24.

3, 4. (a) Mu weliy fan ni fapi thin ni yog Jesus u murung’agen rogon e ngongol ni ngaud daged ko girdi’ e gathi kemus ni fan ngak e piin taareb e michan’ rodad. (b) Mang e gad ra weliy ko re article ney?

³ Ba ga’ ni gad ma fol ko re motochiyel ney u rogon e ngongol ni gad ma dag ngak e piin taareb e michan’ rodad. Machane, de yog Jesus ni kemus ni yigoo piin taareb e michan’ rodad e ir e ngaud rin’ed e re n’ey ngorad. Ya i weliy murung’agen e re motochiyel ney u nap’an ni be weliy rogon e ngongol ni ngaud daged ko girdi’ nib muun e pi toogor rodad ngay. (Mu beeg e Luke 6:27, 28, 31, 35.) Faanra ngaud rin’ed ko pi toogor rodad e pi n’en ni gad baadag ni ngaun rin’ ngodad, me ere ku er rogon nsusun e ngaud ngongolgad ngak e piin ni gad ma mada’nag u nap’an e machib, ya boor i yad e rayog ni yad ba muun ko “piin ni ke mel’egrad Got ni nge yog e yafos ndariy n’umngin nap’an” ngorad!​—Acts 13:48.

⁴ Chiney e ngad weliyed aningeg e deer nrayog ni ngaud lemnaged u nap’an ni gad be yan ko machib. Pi deer nem e: Mini’ e piin ni gu be machibnagrad? Uw e gu be machibnagrad riy? Mingiyal’ e ba fel’ ni nggu non ko girdi’? Ma susun ni uw rogon ni nggu non ngorad? Gad ra weliy rogon nra ayuwegdad e pi deer ney ni ngaud lemnaged rogon laniyan’ e piin ni gad ma mada’nag u nap’an e machib, mu kud nanged rogon nib fel’ ni ngad nonad ngorad.​—1 Kor. 9:19-23.

MINI’ E PIIN NI GU BE MACHIBNAGRAD?

5. Mang boch e deer nrayog ni ngad fithed gadad riy?

⁵ Ba ga’ ni gad ra yan ko machib, ma tataabe’ ni gad ma non ngak. Ba thilthil e girdi’, maku ra be’ ma rogon e magawon rok. (2 Kron. 6:29) Nap’an ni ga be guy rogon ni ngam weliy fare thin nib fel’ ngak be’, ma ga fithem ni nge lungum: ‘Faanra gag e cha’ney, ma uw rogon e ngongol ni gu baadag ni ngan dag ngog? Gu baadag ni nge lemnag be’ boch ban’en nde puluw u murung’ageg u m’on ni nga fini nang rarogog? Fa gu baadag ni nge nangeg nib fel’ rogon ko som’on?’ Ra ud lemnaged boch ban’en ni aray rogon ma rayog ni nge ayuwegdad ni ngaud ted fan e piin ni kad mada’naged u nap’an e machib.

6, 7. Mang e susun ni ngad rin’ed ni faanra kad mada’naged be’ u nap’an e machib ni ke damumuw ngodad ara ke yog e thin nib kireb ngodad?

⁶ Dariy bagadad ni baadag ni nga u nog ni “ir be’ ni yigoo thibngin ban’en e ma sap ngay.” Baaray rogon nrayog ni ngan susunnag: Gadad e piin Kristiano e gad ma athamgil u rogon nrayog rodad ni ngaud folgad ko fare fonow u Bible ni faan be yog ni ‘gubin ngiyal’ e thingar u dogned e thin nib fel’’ ko girdi’. (Kol. 4:6) Machane, bochan ndawor da flontgad, ma bay yu ngiyal’ ni gad ma yog boch ban’en me tomur riy mad kalgadngan’dad. (Jas. 3:2) Faan gad ra yog e thin nib gel ngak be’, ni sana bochan e bay ban’en ni ke yog be’ ngodad e rofen nem ni ke k’aring e damumuw ngodad, ma dubdad ni nge yog facha’ ni “darud ted fan e girdi’” ara “darud lemnaged rogon laniyan’ boch e girdi’.” Ya n’en ni gad ra rin’ e gad ra athapeg ni manga yigi nang facha’ ni gathi aram rogodad. Faanra aray rogon, me ere gathi susun e ngkud lemnaged boch e girdi’ ni aray rogon?

⁷ Faanra kam mada’nag be’ u nap’an e machib ni ke damumuw ara ke yog e thin nib kireb ngom, mab fel’ ni ngam gay rogon ngam nang ko mang fan ni ke non ni aram rogon. Sana rayog ni boor e magawon ni be mada’nag u tabon e maruwel rok ara skul. Maku reb e sana rayog ni ke yib ba mit e m’ar ngak ndab ki gol riy. Boor e girdi’ ni kar damumuwgad u nap’an ni ke yan e pi tapigpig rok Jehovah nga taferad, e ke munguy lanin’rad u nap’an ni kan dag e sumunguy nge tayfan ngorad.​—Prov. 15:1; 1 Pet. 3:15.

8. Mang fan nsusun e ngad machibnaged fare thin nib fel’ ni murung’agen Gil’ilungun Got ngak “urngin mit e girdi’”?

⁸ Gubin mit e girdi’ ni gad ma machibnag. Fapi duw ni ka fini yan e ba pag 60 e experience ara murung’agen boch e walag ni kan tay ko fapi article ni kenggin e “Bible e Rayog ni Nge Thilyeg e Ngongol Rok Be’,” ni bay ko fare Wulyang ko Damit. Pi article ney e be weliy murung’agen boch e girdi’ ni ur rin’ed boch e ngongol nib kireb kafram. Boch i yad e ma moro’ro’, ara ba ta chingaw, ara girdien e gang ara ba ulung i girdi’ ni yad ma rin’ boch ban’en nib kireb, ara ur fanayed boch e falay ni kireb. Ku bay boch i yad ni ur moyed ni yad girdien e am, ara tayugang’ u boch e teliw, ara ur pared ni yigoo maruwel rorad ni ma yag e salpiy riy e ir e ur tedan’rad ngay. Ku immoy boch i yad ni i un ko ngongol ndarngal. Yugu aram rogon ma kar rung’aged fare thin nib fel’, ma kar uned i fil e Bible, ma kar thilyeged rogon e par rorad, ma kar uned ko tin riyul’. Ere, susun ndab ud lemnaged ni bay boch e girdi’ ndariy e ngiyal’ ni yad ra adag fare thin nib fel’ ni murung’agen Gil’ilungun Got. (Mu beeg e 1 Korinth 6:9-11.) Ya susun ni ngaud lemnaged ni “urngin mit e girdi’” nrayog ni ngar adaged fare thin nib fel’.​—1 Kor. 9:22.

UW E GU BE MACHIBNAGRAD RIY?

9. Mang fan nsusun e ngaud ted fan e tabinaw ko girdi’?

⁹ Uw e gad ma machibnag e girdi’ riy? Ba ga’ ni gad ma machibnag e girdi’ u tabinaw rorad. (Matt. 10:11-13) Gad baadag ni nge tay e girdi’ fan e tabinaw rodad nge chugum rodad ni bochan e ba ga’ fan u wan’dad. Gad baadag ni ngad pared u tabinaw rodad nib pagan’dad ma der magawonnagdad be’. Ere, susun ni ku aram rogon ni ngad rin’ed ko girdi’. Nap’an ni gad be yan ko machib, ma susun ni ngad ted fan e tabinaw nge chugum ko girdi’.​—Acts 5:42.

10. Uw rogon ni nge dab da k’aringed e damumuw ko girdi’ u nap’an ni gad be yan ko machib?

¹⁰ Bochan ni ke gel e kireb ko re fayleng ney, ma boor e girdi’ nder ma pagan’rad ko girdi’ ndar nanged owcherad. (2 Tim. 3:1-5) Ere, susun ndab da rin’ed boch ban’en nra guy e girdi’ ma dab ki pagan’rad ngodad. Bod u nap’an ni ka darod nga tafen be’. Faanra kad tugtuguyed e mab ma dariy be’ ni ke non ngodad ma sana gad ra lemnag ni ngad sapgad u winda nga naun ara darod u lan e yoror ni gad be gay e cha’ ni tafen fare naun. Faan ga ra rin’ ban’en ni aray rogon ko gin ni ga ma par riy, ma ra magawon laniyan’ e cha’ ni kam man nga tafen, fa? Ma uw rogon e piin buguli yoror rok, mang e yad ra lemnag? Riyul’ ni susun e ngaud guyed rogon ni ngad machibnaged urngin e girdi’ nrayog ni ngad mada’naged u nap’an e machib. (Acts 10:42) Maku reb e, gad baadag ni ngad ayuweged e girdi’ ni ngar nanged e tin riyul’ u murung’agen Got. (Rom. 1:14, 15) Machane, susun e ngad guyed rogon ndab ud rin’ed boch ban’en nra k’aring e damumuw ko girdi’ ko gin ni gad be machib riy. I yoloy apostal Paul ni gaar: “Dabumad ni nge pirieg be’ ban’en nib kireb ko maruwel romad, ere gamad be guy rogon ndab gu ninged e kanawo’ rok be’.” (2 Kor. 6:3) Faanra ud ted fan e tabinaw nge chugum ko piin ni gad ma mada’nag u nap’an e machib, ma rayog ni ngar adaged ni ngar motoyilgad ko tin riyul’ ni gad be machibnag.​—Mu beeg e 1 Peter 2:12.

MINGIYAL’ E BA FEL’ NI NGGU NON KO GIRDI’?

11. Mang fan ni dubdad ni nge darifannag be’ e pi n’en ni kad lemnaged ni ngad rin’ed?

¹¹ Gadad e piin Kristiano e ba ga’ ni boor pa’ u puluwdad. Ere, aram fan ni gad ma lemnag e n’en nib t’uf ni ngad rin’ed u m’on riy ma gad yarmiy u rogon nrayog ko tayim rodad. (Efe. 5:16; Fil. 1:10) Faanra yib i magawonnag be’ e tin ni kad lemnaged ni ngad rin’ed, ma rayog ni nge chalbadad. Gad baadag ni nge tay e girdi’ fan e pi n’en ni kad lemnaged ni ngad rin’ed, ma dab ra nonad ngodad nib n’uw nap’an. Ere, faan gad ra lemnag fare fonow ni pi’ Jesus, ma uw rogon nrayog ni ngkud ted fan e piin ni gad ma mada’nag u nap’an e machib?

12. Uw rogon ni ngad nanged e ngiyal’ nib fel’ ni ngad nonad ko girdi’ ko gin ni gad ma machib riy?

¹² Susun ni ngad lemnaged e ngiyal’ nib fel’ ni ngad nonad ko girdi’. Mingiyal’ e ba ga’ ni bay e girdi’ u tabinaw ko gin ni gad ma machib riy? Mingiyal’ e yad ra adag ni ngar nonad ngodad? Ba fel’ ni ngad thilyeged e ngiyal’ ni kad lemnaged ni ngad rin’ed boch ban’en riy, ya nge yag nda mada’naged yad ko yu ngiyal’ i n’ey. Bay boch e nam nib fel’ ni ngan yan riy ko machib u mit e tabinaw ko blayal’ ara nap’an ni ke aw e lumor. Faanra aram rogon e gin ni ga ma machib riy, ma rayog ni ngam dugliy boch e rran ni ngaum man riy ko machib ko re ngiyal’ i n’ey. (Mu beeg e 1 Korinth 10:24.) Ra tow’athnagdad Jehovah ni faan gad ra pag fadad ni bochan e nga darod ko machib ko ngiyal’ ni gad ra mada’nag e girdi’ ni yad ra adag ni ngar nonad ngodad.

13. Uw rogon ni ngad ted fan be’ ni kad mada’naged u nap’an e machib?

¹³ Ku mang reb e kanawo’ nrayog ni ngad ted fan e girdi’ riy ni kad mada’naged u nap’an e machib? Faanra kad mada’naged be’ ni baadag e machib, ma susun ni ngad machibnaged nib fel’ rogon. Machane, susun ndab da pared u tafen nge pag nap’an, ya rayog ni be lemnag facha’ ni nge rin’ boch ban’en nib ga’ fan u wan’. Faanra ke yog ni boor pa’ u puluwon, ma rayog ni nga dogned ngak ndabi n’uw nap’an ni ngad pared, ma susun ni aram rogon ni ngad rin’ed. (Matt. 5:37) U m’on ni ngad chuwgad u tafen facha’, mab fel’ ni ngad fithed ngak e ngiyal’ nib fel’ ni ka gad ra sul ngad guyed. Boch e walag e kar guyed nib fel’ ni nga nog ngak ni nge lunguy: “Gu baadag ni ngku gub gguyem bayay. Ga baadag ni nggu call ara gu textnagem u m’on ni nggub?” Faan gad ra tayfan e girdi’ ni boor pa’ u puluwrad, ma aram e gad be folwok rok Paul ni ‘gathi ir e i lemnag ir, ya i lemnag urngin e girdi’ ni nge yog nra thapgad ngak Kristus.’​—1 Kor. 10:33.

SUSUN NI UW ROGON NI NGGU NON NGORAD?

14-16. (a) Mang fan ni susun e nga dogned fan ni ka darod nga tafen be’ u m’on ni ngad tababgad i machibnag? Mu susunnag. (b) Mang e ke pirieg reb e walag ni ma lekag e ulung ni ma yib angin u nap’an e machib?

¹⁴ Susun e yan i reb e rran me callnagem be’ ndam nang ko ir mini’. Me fith ngom ko ba miti mang ggan e ga baadag ni ga ma kay. Ma aram mu um par ngaum lemnag ko mini’ facha’ ni be call nge fan ni be callnagem. Ma aram mi gimew non buchuuw ya dabum ni ngam puwan’ ngak. De n’uw nap’an ma aram mag guy rogon ni ngam th’ab e sabethin romew. Machane, uw rogon ni faanra yog facha’ ko ir mini’, miki yog ni maruwel rok e ma ayuweg e girdi’ ni ngar ked e ggan nib fel’ nga fithik’ i dowrad, ma aram me yog ngom u fithik’ e sumunguy ni bay boch ban’en ni baadag ni nge yog ngom nra ayuwegem. Faanra aram rogon ma dabisiy ni ga ra adag ni ngam motoyil ngak. Maku reb e, ga baadag ni nge yog e en ni ke non ngom ko ir mini’. Ere, uw rogon ni ngad rin’ed e re n’ey u nap’an ni kad mada’naged e girdi’ u nap’an e machib?

¹⁵ Boor e binaw ni yima machib riy e nap’an ni yira yan nga tafen be’ ma som’on e nga nog ko mang fan ni kan yan e ngaram. Riyul’ ni bay e thin nib t’uf ni ngad weliyed ngak facha’ ni ka darod nga tafen. Machane, uw rogon ni faanra dab dogned ko gad mini’, ngemu’ ma gad fith ni lungudad: “Faanra rayog rom ni ngam pithig e pi magawon ni bay u fayleng, ma bin ngan e ga ra pithig?” Gad manang ni fan ni kad fithed e re deer nem e bochan ni ngad nanged e n’en ni be lemnag facha’ ngemu’, ma gad fanay e thin nu Bible ni ngad ayuweged. Machane, dabisiy nra gaar facha’ u wan’: ‘Mini’ e cha’ney, ma mang fan ni be fith e biney e deer ngog? Mang eray ni be weliy ngog?’ Ere, susun ni ngad guyed rogon ni nge pagan’ facha’ ngodad me adag ni ngad nonad. (Fil. 2:3, 4) Uw rogon ni ngad rin’ed e re n’ey?

¹⁶ Baaray e n’en ni ma rin’ reb e walag ni ma lekag e ulung. Tomuren ni ke yog ngak facha’ ni ke yan nga tafen ko ir mini’, me pi’ bang fare tract ngak ni kenggin e, Ga Baadag ni Ngam Nang e Tin Nriyul’? ngemu’ me gaar: “Daba’ e gamad be wereg e re gi babyor ney ko girdi’ ni ma par u roy. Be weliy nel’ e deer ni ma fith e girdi’. Baaray e gi rom e babyor.” Ke yog e re walag ney nnap’an nra nang e girdi’ fan ni ke yan nga taferad, ma ma pagan’rad ngak me mom ni nge non ngorad. Bin migid, me fith facha’ ni gaar: “Ka am fith reb e pi deer ney ba ngiyal’?” Faanra ke mel’eg facha’ reb fapi deer, ma aram me pithig fa gi tract nga baan langgin me weliy ngak e n’en ni be yog e Bible u murung’agen fare deer. Ma faanra de mel’eg facha’ reb e deer, ma aram me mang ir e mel’eg reb fapi deer me weliy e fulweg riy ngak. Riyul’ ni boor e kanawo’ nrayog ni ngad nonad riy ko girdi’. U boch e binaw e nap’an ni ga ra yan nga tafen be’, ma bay boch ban’en ga ra yog ngemu’ mfin mu weliy fan ni kam man. Machane, n’en th’abi ga’ fan e ngad guyed rogon ni nge puluw e n’en ni ngad weliyed ko girdi’ ni kad mada’naged ya ngar adaged ni ngar motoyilgad ngodad.

UM FOL KO FARE MOTOCHIYEL NI BOOR E GIRDI’ NI MANANG U NAP’AN NI GA BE MACHIB

17. Mang boch e kanawo’ nrayog ni ngad folgad ko fare fonow rok Jesus, ma gad ngongol ngak e piin ni gad ma mada’nag u nap’an e machib ni bod rogon ni gad baadag ni ngan ngongol ngodad?

¹⁷ Ere, mang boch e kanawo’ nrayog ni ngad folgad ko fare fonow rok Jesus, ma gad ngongol ngak e piin ni gad ma mada’nag u nap’an e machib ni bod rogon ni gad baadag ni ngan ngongol ngodad? Susun ni ngaud ted farad. Ma susun ni ngkud ted fan e tabinaw nge chugum rorad. Ma ngkud athamgilgad ni ngad uned ko machib ko ngiyal’ ni bay e girdi’ u tabinaw rorad. Ngemu’ ma gad weliy fare thin nib fel’ u reb e kanawo’ nra adag e girdi’ ni ngar motoyilgad ngay.

18. Mang angin nra yib riy ni faan gad ra ngongol ko girdi’ ni gad ma mada’nag u nap’an e machib ni bod rogon ni gad baadag ni ngan ngongol ngodad?

¹⁸ Boor angin nib fel’ nra yib ni faan gad ra ngongol ko girdi’ ni gad ma mada’nag u nap’an e machib ni bod rogon ni gad baadag ni ngan ngongol ngodad. Faanra ud ngongolgad u fithik’ e sumunguy mu ud lemnaged boch e girdi’, ma aram e be gal ramaedad u p’eowchen e girdi’, ma ra m’ug ni gad be fol ko pi kenggin e motochiyel u Bible, ma gad be pining e sorok ko Chitamangidad ni bay u tharmiy. (Matt. 5:16) Rayog ni nge yoor e girdi’ nra adaged e tin riyul’ ni bochan rogon ni kad nonad ngorad. (1 Tim. 4:16) Demtrug ko ra motoyil e girdi’ ko fare thin nib fel’ ni murung’agen Gil’ilungun Got fa danga’, ma rayog ni ngad felfelan’gad ni bochan e gad manang ni gad be rin’ e tin nrayog rodad ni fan ko fare maruwel ni machib. (2 Tim. 4:5) Manga yugu da folwokgad rok apostal Paul ni faani yoloy ni gaar: “Urngin e pi n’ey ni gu be rin’ e yigoo fan ko Thin Nib Fel’ ni yib rok Got, ma fan e ngki fel’ rogog ko birog e f’oth ni ba’ riy.” (1 Kor. 9:23) Ere, gubin ngiyal’ ni ngaud folgad ko fare motochiyel rok Jesus ni be weliy murung’agen rogon e ngongol ni ngaud daged ko girdi’ ma gad ngongol ko girdi’ ni gad ma mada’nag u nap’an e machib ni bod rogon ni gad baadag ni ngan ngongol ngodad.