Mu Gel ko Cham ni Yibe Tay ko Lem Rom

Manang apostal Paul nrib gel e riya’ ko thin ni ma wereg Satan nra bannagey. Machane, gathi gubin e Kristiano kakrom ni yad manang e re n’ey. Bod ni, immoy boch e Kristiano u Korinth nib pag rogon e pagan’ ni ur ted, ya ra lemnaged ni yad ba gel ko tirok Got ban’en ndariy ban’en nrayog ni nge meewarnagrad. (1 Kor. 10:12) Aram fan ni ginangrad Paul ni gaar: “Kug rusnagmed nri yib e kireb nga fithik’ i lanin’med nge dab kum yul’yul’gad ngak Kristus, ni bod rogon ni bannag fare porchoyog Efa.”​—2 Kor. 11:3.

Pi thin ney ni yog Paul e be tamilangnag feni ga’ fan ndabi pag rogon e pagan’ ni ngad ted. Faanra nge yag ni ngam cham ko tiney e lem ni ma suguy Satan nga lanin’uy, ma thingar mu nang feni gel e kireb ko thin ni yima wereg nra bannagey, mag guy rogon ni ngam ayuwegem riy.

UW FENI KIREB E THIN NI YIMA WEREG NRA BANNAGEY?

Yima fanay e thin nra bannagey ni bochan e ngan bannag e girdi’, ara ngan gagiyegnag e lem nge ngongol rorad. Rogon ni yog ba ken e babyor e mit ney e thin e “de puluw, ma rayog ni nge gafgownagey, maku de mat’aw ni ngaun weliy.” (Propaganda and Persuasion) Ku ma yog boch e girdi’ ni mit ney e thin e ‘googsur, ma ma k’aring e girdi’ ni ngar rin’ed e n’en ni baadag e en ni be wereg e pi thin ney, maku ma gagiyegnag laniyan’ e girdi’.’

Uw feni kireb e thin ni yima wereg nra bannagey? Rib kireb ni bochan e rayog ni nge gagiyegnag rogon e lem ni gad ma tay ndab da nanged. Re n’ey e rayog ni ngan taareb rogonnag ko gas ni bay e yub riy ndabiyog ni ngad guyed ara da farayed bon. Baaray e n’en ni yog Vance Packard ni ir be’ ni boor ban’en ni manang u murung’agen e ngongol ko girdi’. I gaar: “Boor i gadad e bay be’ ni ir e be gagiyegnag ara be k’aring ni nge rin’ e n’en ni baadag nder nang.” Ki yog be’ nib llowan’ ni thin ni yima weliy nra bannagey e ke k’aring boor e girdi’ ni ngar ngongolgad u boch e kanawo’ nde puluw nrayog ni ngar maad’adgad riy ngorad ara yugu boch e girdi’, ma re n’ey e ke k’aring e cham nib gel nga thilin e girdi’ (ni aram e bayi n’en min cham ngan li’ urngin e girdi’ ni yad ma par u reb e binaw), nge mahl, nge gafgow ni yibe tay ko girdi’ ni bochan e nam ni kar bad riy ara teliw rorad.​—Easily Led​—A History of Propaganda.

Ere, faanra rayog ko girdi’ ni ngar bannaged gadad ko thin ni yad ma weliy, ma ere uw rogon Satan? Ka nap’an nni sunmiy e girdi’ keb i mada’ ko ngiyal’ ney ni ma fal’eg i yaliy rogon e ngongol rorad nge pi n’en ni yad ma rin’. Ir e ke suwey e “fayleng” e chiney. Ere, demtrug ban’en ni bay riy nrayog ni nge fanay ni nge garereg e pi ban rok. (1 John 5:19; John 8:44) Bochan nri boor e girdi’ ni ke yag rok Satan ni nge tay “lanin’rad u fithik’ e lumor,” ma aram fan ni chiney e be ‘bannag e girdi’ nu fayleng ni polo’.’ (2 Kor. 4:4; Rev. 12:9) Ere, uw rogon nrayog ni ngam siyeg e thin ni ma wereg Satan nra bannagey?

MU GELNAG E MICHAN’ ROM

Ke fil Jesus ngodad ni bay reb e kanawo’ nib mom nrayog ni ngan siyeg e thin riy nra bannagey. I gaar: “Mu nanged e tin riyul’, ma tin riyul’ e ir e bayi ayuwegmed nge dab kum pired ni gimed e sib.” (John 8:31, 32) Ra taw nga nap’an e mahl, ma ra reb e salthaw mab t’uf ni nge nang e piin nrayog ni nge pagan’ ngorad ni bochan e aram e ngiyal’ nra tabab e toogor rorad ni nge rin’ boch ban’en ni bochan e nge bannagrad. Ere, uw e rayog ni ngam pirieg e thin riy nrayog ni nge pagan’um ngay? Rayog ni ngam pirieg rok Jehovah. Faan ga ra beeg e Bible, ma aram e rayog ni ngam pirieg urngin ban’en riy nra ayuwegem ni ngam siyeg e thin ni ma wereg Satan nra bannagey.​—2 Tim. 3:16, 17.

Machane, Satan ni ir e en nrib salap i wereg e thin nra bannagey e manang e re n’ey. Ere, aram fan ni ma fanay e pi n’en ni bay ko re m’ag rok ney ni nge k’aringem ni nge dab kum beeg ma ga be fil e Bible rom. Machane, dab mu pagem ngam aw ko pi ban rok Satan! (Efe. 6:11) Mu guy rogon ni ngar mu ‘nang fan’ me toar e tamilangan’ rom ko tin riyul’. (Efe. 3:18) Ere, thingar mu athamgil nib gel. Machane, dab mu pagtalin e re thin ni baaray ni yog be’ ni ma yoloy boch e babyor ni ka nog Noam Chomsky ngak ni gaar: “Dariy be’ ni ir e ba milfan ngak ni nge fek e tin riyul’ nge tay nga lanin’um. Ya gur rom e ba t’uf ni ngam gay ngam nang.” Ere, mu “gay” e tin riyul’ ni aram e ngam fal’eg i fil fare “babyor nib thothup” ni gubin e rran.​—Acts 17:11.

Ku dab mu pagtalin ndabun Satan ni nge tamilangan’um ara ngam fal’eg i lemnag boch ban’en nib fel’ rogon ngam nang e tin riyul’ riy. Mang fan? Ya be yog ba ken e babyor ni thin ni yima wereg ni ma bannagey e “ri ma yib angin ko ngiyal’ ni baaray nder lem” e girdi’ “nib fel’ rogon.” (Media and Society in the Twentieth Century) Ere, yugu dab mu gur nge mich u wan’um urngin ban’en ni kam rung’ag ndam fal’eg i lemnag u m’on riy. (Prov. 14:15) Ya ngam fanay e tamilangan’ ni bay rom mag fal’eg i lemnag boch ban’en, ya nge yag nim gelnag e michan’ rom.​—Prov. 2:10-15; Rom. 12:1, 2. 

MU KOL AYUW U BOCH E NGONGOL NI MA YU RABA’NAG E GIRDI’

Salthaw ni kan bannagrad e yad ma rus ma kar dabuyed ni ngar chamgad. Faanra mich boch e thin nde riyul’ u wan’ boch e salthaw ni yad ba mang nga bang, ma aram e rayog ni nge k’aringrad ni ngar chamgad ngorad ara dab kur chaggad ko tin ni ka bay e salthaw. I yog reb e ga’ ko salthaw nu Chiyamen ni pi thin ni un weliy nra bannagey e aram reb e ban’en ni k’aring yu Chiyamen ni ngar wargad u nap’an e Bin Som’on e Mahl ko Fayleng. I yog ni pi salthaw nem e ri mich e pi thin ni googsur nem u wan’rad me par ni ir e be gagiyegnag lanin’rad. Ku ireray e re miti ban ni ma fanay Satan e ngiyal’ ney ni nge yu raba’nag e pi walag ni Kristiano me gel ngorad. Bod ni, ma guy rogon ni nge k’aring e maluagthin u thilin e pi walag u lan e ulung ara k’aringrad ni ngar digeyed e ulung rok Jehovah ni bochan e yad be lemnag ni kan rin’ ban’en ngorad nde mat’aw ara de puluw.

Dab mu pagem ngan bannagem! Mu pag e Thin rok Got ni nge pow’iyem, mu um pared e pi walag u lan e ulung nib taareban’med. Bod ni, be pi’ e Bible e athamgil nga lanin’dad ni ngad ‘n’iged fan u wun’dad e n’en ni manga ke kirebnag bagadad u laniyan’ bagadad,’ ma gad gur ngad pithiged boch e magawon ni ke sum u thildad e pi walag u lan e ulung. (Kol. 3:13, 14; Matt. 5:23, 24) Ku be yog e Bible nthingar dab da palognaged gadad ko ulung rok Got. (Prov. 18:1) Maku reb e, ngad fal’eged rogodad ngad pared, ya nge yag nda siyeged e thin ni ma wereg Satan nra bannagey. Ere, mu fithem ni nge lungum: ‘Mang e kug rin’ fa yanem ni ke rin’ reb e walag u lan e ulung ban’en ni ke kirebnag lanin’ug? Gur, kug ngongol u rogon nib m’agan’ Got ngay fa rogon nib m’agan’ Satan ngay?’​—Gal. 5:16-26; Efe. 2:2, 3. 

DAB MU PAGEM NI NGAN K’ARINGEM NDAB KI PAGAN’UM

Faanra daki yul’yul’ reb e salthaw ko en ni be yog e thin rok ba ulung i salthaw, ma aram e dabkiyog ni nge un fare salthaw ko cham nib fel’ rogon. Ere, ra guy e toogor ko fapi salthaw rogon ni nga rogned boch e thin ni googsur ngak fare salthaw ni bochan e nge dabki pagan’ ko en ni be yog e thin rorad. Fapi toogor e rayog ni nge lungurad: “Dabi pagan’um ko piin ni yad be yog e thin romed!” ara “Dab mu pagrad ngar feked gimed i yan ko gin ni bay e riya’ riy!” Maku reb e, faanra ke oloboch bagayad fapi cha’ ni yad ma yog e thin rok fapi salthaw, ma rayog ni nge fanay e toogor rorad e re n’ey ni ngar k’aringed fapi salthaw ni nge dabki pagan’rad ko fapi ga’ rorad. Aram e n’en ni ma rin’ Satan. Gubin ngiyal’ ni be guy rogon ni nge k’aringem ni nge dabki pagan’um ngak e piin ni ke tayrad Jehovah ni ngar pow’iyed e girdi’ rok.

Ere, uw rogon ni ngam ayuwegem ko biney e ban? Thingar mu dugliy u wan’um ni ngam par ni gab chugur ko ulung rok Jehovah, mag fol ko piin ni ke tayrad ni ngaur pow’iyed e ulung rok ni yugu aram rogon ndawor ra flontgad. (1 Thess. 5:12, 13) Faanra bay boch e girdi’ ni kar digeyed e tin riyul’ kar chelgad yad be togopuluw ngay ara yugu boch e girdi’ ni yad be yog boch e thin nib togopuluw ko ulung, ma ‘dab mu gur nge wagagey lanin’um nge rogon e lem ni ga be tay,’ ni yugu aram rogon ni gowa ba puluw e n’en ni yad be yog. (2 Thess. 2:2; Titus 1:10) Mu fol ko fonow nni pi’ ngak Timothy u nap’an ni kab pagel ni aram e ngam chichiiy paam ko tin riyul’ ni kam fil, maku dab mu pagtalin e gin ni kam fil e pi thin riyul’ nem riy. (2 Tim. 3:14, 15) Dariy e maruwar riy ni boor ban’en ni be micheg nrayog ni nge pagan’um ko piin ni ke fanayrad Jehovah ni ke yan bokum miriay e duw ni ngar filed e tin riyul’ ngodad.​—Matt. 24:45-47; Heb. 13:7, 17.

DAB MU RUS

Dab mu pagtalin ni ku bay boch e kanawo’ ni ma bannagem Satan riy nib mom ni ngan nang. Bay yu ngiyal’ ni ma guy rogon ni nge k’aring e marus ngom. Marus e aram “reb e ban ni ke kakrom ni yima fanay.” (Easily Led​—A History of Propaganda) I yog Philip M. Taylor nreb e sensey u reb e skul nib tolang u Great Britain ni piyu Assyria e u rogned boch e thin nde riyul’, ma yad be k’aring e marus ko pi toogor rorad ya nge yag nra gelgad ngorad. Ere, ku arrogon Satan nra fanay e marus ko girdi’, ara marus ni bochan e rin gafgownagey, ara marus ko yam’, nge yugu boch ban’en ni ma k’aring e marus ko girdi’ ni nge k’aringem ni ngam tal ndab kum pigpig ngak Jehovah.​—Isa. 8:12; Jer. 42:11; Heb. 2:15.

Dab mu pag Satan ni nge k’aring e marus ngom, me k’aringem ni nge dabki pagan’um ara dab kum yul’yul’. I gaar Jesus: ‘Dab mu tamdaggad ngak e piin ni yad ra li’ e dowef ngem’, ma nga tomren e dabkiyog ni ngar ngongliyed ban’en ngay ni kab gel e gafgow riy.’ (Luke 12:4) Nge pagan’um nra rin’ Jehovah e n’en ni ke micheg ni aram e ra ayuwegem me pi’ gelngin ngom “ni ir e ba th’abi gel” ni nge ayuwegem ni ngam gel ko cham ni be fek Satan i yib ngom.​—2 Kor. 4:7-9; 1 Pet. 3:14.

Riyul’ nsana bay yu ngiyal’ nrayog ni ngam thamiy ni kam meewar ara ke yib e marus ngom. Machane, dab mu pagtalin e thin ni yog Jehovah ngak Joshua ni nge pi’ e athamgil nga laniyan’ ni gaar: “Mu gelnigem ma dab mu rus! Dab mu tamdag ma dabi mulan’um, yi gag Somol ni Got rom, e gu ba’ rom ko yungi n’en ni bay um man riy.” (Josh. 1:9) Faanra ke magafan’um, mag meybil ngak Jehovah ni ka chingiyal’ nem ni nge ayuwegem. Faan ga ra rin’ ni aray rogon, ma aram e ‘gapas rok Got . . . e ra yororiy gum’irchaem nge tafinay rom,’ ya nge yag ni yib gelngim ni ngam togopuluw ko pi ban rok Satan.​—Fil. 4:6, 7, 13.

Ka ga manang ko mang ban e fanay fare Rabshakeh, ni ir e tamol’og ko salthaw rok yu Assyria ni nge k’aring e marus ko girdi’ rok Got? I k’aringrad ni ngar lemnaged ndariy be’ nrayog ni nge ayuwegrad u pa’ piyu Assyria, ni kub muun Jehovah ngay. Ki yog ni ke yog Jehovah ngak ni nge gothey yu Jerusalem. Ere, mang e yog Jehovah? I gaar: “Dab mu rus ngak yu Assyria ni yad be yog ndabiyog rok Somol ni nge ayuwegem.” (2 Ki. 18:22-25; 19:6) Tomuren e re n’ey, ma aram me l’og Jehovah e engel rok nge thang 185,000 e salthaw nu Assyria u lan taab nep’!​—2 Ki. 19:35.

MU GONOP MU UM MOTOYIL NGAK JEHOVAH NI GUBIN NGIYAL’

Kaam yaliy bayay reb e kachido ni bay be’ riy ni yibe bannag nder nang, fa? Ere, nap’an ni ga be yaliy e re kachido nem, ma gathi ga baadag ni nge lungum ngak facha’: ‘Dab mmotoyil ngorad ya yad be bannagem!’ Ere, mu susunnag ni be tolul e pi engel nib ga’ lamrad ni be lungurad ngom: “Dab mu pag Satan nge bannagem!”

Ere, dab mmotoyil ko pi ban rok Satan. (Prov. 26:24, 25) Mmotoyil ngak Jehovah me pagan’um ngak u polo’ i lanin’um. (Prov. 3:5-7) Mu fol ko fare thin ni be yog ngom ni be gaar: “Fakag, mu gonop, ma gu ra felfelan’.” (Prov. 27:11, BT) Faan ga ra rin’ ni aray rogon, ma aram e rayog ni ngam gel ko cham ni yibe tay ko lem rom!