Níní Ìṣòro Àìlèkẹ́kọ̀ọ́

Àkókò ìtàn kíkà ni David, ọmọ ọdún mẹ́fà, máa ń yàn láàyò lóòjọ́. Ó máa ń gbádùn rẹ̀ bí Mọ́mì bá ń kà á fún un, kì í sì í gbàgbé ohun tí ó bá gbọ́. Àmọ́ David níṣòro kan. Kò lè kàwé fúnra rẹ̀. Ní gidi, iṣẹ́ àyànfúnni yòó wù tí ó bá ti kan ìjáfáfá agbára ìríran máa ń tán an ní sùúrù.

Sarah wà ní ọdún kẹta nílé ẹ̀kọ́, síbẹ̀, lọ́nà àrà ọ̀tọ̀, ìṣọwọ́kọ̀wé rẹ̀ kò gún régé. Kì í kọ àwọn wóró ọ̀rọ̀ rẹ̀ bó ṣe yẹ, ó sì ń dojú àwọn kan nínú wọn kọ ẹ̀yìn. Èyí tí ó jẹ́ àfikún sí ìdààmú tí àwọn òbí rẹ̀ ní ni pé, kò tilẹ̀ lè kọ orúkọ ara rẹ̀.

Josh, tí ó ṣẹ̀ṣẹ̀ di ọ̀dọ́langba, máa ń ṣe dáadáa nínú gbogbo ẹ̀ka ẹ̀kọ́ nílé ẹ̀kọ́, àfi ìṣirò. Ohun tí ó bá ti ní ṣe pẹ̀lú iye nọ́ńbà máa ń dà á lọ́pọlọ rú pátápátá ni. Wíwo nọ́ńbà lásán máa ń bí Josh nínú, bí ó bá sì jókòó láti ṣe ìṣirò nínú iṣẹ́ àṣetiléwá rẹ̀, ojú rẹ̀ máa ń rẹ̀wẹ̀sì kíákíá ni.

KÍ NI ìṣòro David, Sarah, àti Josh? Ṣe ọ̀lẹ, olóríkunkun, aláìfẹ́kan-ánṣe lásán ni wọ́n ni? Bẹ́ẹ̀ kọ́ rárá. Ọ̀kọ̀ọ̀kan àwọn ọmọ wọ̀nyí ní làákàyè yíyẹ tàbí làákàyè tí ó kọjá abọ́ọ́dé. Síbẹ̀, ìṣòro àìlèkẹ́kọ̀ọ́ ń pààlà sí ohun tí ọ̀kọ̀ọ̀kan wọn lè ṣe. David ní ìṣòro dyslexia, ọ̀rọ̀ kan tí a ń lò láti tọ́ka sí àwọn ìṣòro ìwé kíkà mélòó kan. A ń pe ìṣòro lílégbákan tí Sarah ní ní dysgraphia. Ìṣòro tí Josh sì ní lórí mímọ àwọn kókó ìpìlẹ̀ ìṣirò ni a mọ̀ sí dyscalculia. Ìwọ̀nyí wulẹ̀ jẹ́ mẹ́ta péré lára àwọn ìṣòro àìlèkẹ́kọ̀ọ́ ni. Ó tún ku púpọ̀ sí i, àwọn ògbóǹkangí mélòó kan sì fojú díwọ̀n rẹ̀ pé, ó kéré tán, lápapọ̀, wọ́n ń yọ ìpín 10 nínú ọgọ́rùn-ún àwọn ọmọdé tí ó wà ní United States lẹ́nu.

Títúmọ̀ Àwọn Ìṣòro Àìlèkẹ́kọ̀ọ́

Lóòótọ́, ọ̀pọ̀ jù lọ àwọn èwe ń rí ẹ̀kọ́ kíkọ́ bí ìpèníjà lẹ́ẹ̀kọ̀ọ̀kan. Síbẹ̀síbẹ̀, èyí kì í fìgbà gbogbo tọ́ka sí ìṣòro àìlèkẹ́kọ̀ọ́. Kàkà bẹ́ẹ̀, ó wulẹ̀ ń fi hàn pé gbogbo ọmọ ló ní àgbègbè okun àti àìlera nípa ẹ̀kọ́ kíkọ́. Agbára ìgbọ́ròó àwọn kan jáfáfá gan-an; wọ́n lè gba ìsọfúnni dáadáa nípa títẹ́tí sílẹ̀. Agbára ìríran àwọn mìíràn túbọ̀ múná gan-an; ẹ̀kọ́ kíkọ́ wọn túbọ̀ dára sí i nípa kíkàwé. Bí ó ti wù kí ó rí, nílé ẹ̀kọ́, a ń kó àwọn ọmọ pọ̀ síyàrá ìkàwé ni, a sì retí pé kí gbogbo wọn kẹ́kọ̀ọ́ láìka ọ̀nà ìkọ́ni tí a lò sí. Nítorí náà, ohun tí kò ṣeé yẹ̀ sílẹ̀ ni pé àwọn kan yóò ní àwọn ìṣòro ẹ̀kọ́ kíkọ́.

Bí ó ti wù kí ó rí, àwọn aláṣẹ kan sọ pé, ìyàtọ̀ kan wà láàárín ìṣòro ẹ̀kọ́ kíkọ́ lásán àti ìṣòro àìlèkẹ́kọ̀ọ́. Wọ́n ṣàlàyé pé, a lè ṣẹ́pá àwọn ìṣòro ẹ̀kọ́ kíkọ́ nípa sùúrù àti ìsapá. Ní ìyàtọ̀ ìfiwéra, wọ́n sọ pé àwọn ìṣòro àìlèkẹ́kọ̀ọ́ jinlẹ̀ jù bẹ́ẹ̀ lọ. Dókítà Paul Wender àti Dókítà Esther Wender kọ̀wé pé: “Ó jọ pé ọ̀nà tí ọpọlọ ọmọ tí kò lè kẹ́kọ̀ọ́ gbà ń wòye àwọn oríṣi iṣẹ́ àyànfúnni àfọpọlọṣe kan, tí ó gbà ń ṣiṣẹ́ lórí wọn, tàbí tí ó gbà ń rántí wọn, lábùkù.”a

Síbẹ̀, ìṣòro àìlèkẹ́kọ̀ọ́ kan kò fi dandan túmọ̀ sí pé ọmọ kan ní àbùkù ọpọlọ. Láti ṣàlàyé èyí, àwọn Wender méjèèjì fi àwọn ènìyàn tí ó dití sí ìró ohùn, àwọn tí kò lè mọ̀yàtọ̀ ohùn orin, ṣàkàwé nínú àlàyé wọn. Àwọn Wender méjèèji kọ̀wé pé: “Ọpọlọ àwọn ènìyàn tí ó dití sí ìró ohùn kò bà jẹ́, bẹ́ẹ̀ ni nǹkan kan kò ṣe agbára ìgbọ́ròó wọn. Kò sí ẹni tí yóò sọ pé àìmọ̀yàtọ̀ ìró ohùn jẹ́ nítorí yíya ọ̀lẹ, àìkọ́ni dáradára, tàbí àìní ìsúnniṣe dáradára.” Wọ́n sọ pé, bákan náà ló rí fún àwọn tí kò lè kẹ́kọ̀ọ́. Lọ́pọ̀ ìgbà, ìṣòro náà ń dá lórí apá kan pàtó nínú ẹ̀kọ́ kíkọ́.

Èyí ṣàlàyé ìdí tí ọ̀pọ̀ àwọn ọmọ tí ó ní àwọn ìṣòro àìlèkẹ́kọ̀ọ́ fi ń ní làákàyè lábọ́ọ́dé tàbí tí ó kọjá abọ́ọ́dé; ní gidi, àwọn kan ní làákàyè púpọ̀. Òtítọ́ ọ̀rọ̀ tí ó jọ pé ó ta kora yìí ni ó sábà ń mú kí àwọn dókítà jí gìrì sí pé, ó ṣeé ṣe kí ẹnì kan ní ìṣòro àìlèkẹ́kọ̀ọ́ kan. Ìwé náà, Why Is My Child Having Trouble at School?, ṣàlàyé pé: “Ọpọlọ ọmọ kan tí ó ní ìṣòro àìlèkẹ́kọ̀ọ́ ń ṣiṣẹ́ lọ́nà tí ó fi ọdún méjì tàbí jù bẹ́ẹ̀ lọ kéré sí ìwọ̀n tí a retí pé kí ó fi ṣiṣẹ́ ní ìbámu pẹ̀lú ọjọ́ orí àti ìpíndọ́gba ìwọ̀n làákàyè ọmọ náà.” Kí a sọ ọ́ lọ́nà míràn, ìṣòro náà kì í wulẹ̀ ṣe ti pé ọmọ náà kò lè bá àwọn ojúgbà rẹ̀ dọ́gba ni. Kàkà bẹ́ẹ̀, ọ̀nà ìṣeǹkan rẹ̀ kò bá agbára ìlèṣeǹkan tirẹ̀ fúnra rẹ̀ dọ́gba.

Pípèsè Ìrànwọ́ Tí A Nílò

Ipa tí ìṣòro àìlèkẹ́kọ̀ọ́ ń ní lórí ìmọ̀lára sábà máa ń mú kí ìṣòro náà díjú. Nígbà tí àwọn ọmọ tí kò lè kẹ́kọ̀ọ́ kò bá ṣe dáadáa tó nílé ẹ̀kọ́, àwọn olùkọ́ àti ẹlẹgbẹ́ wọn, bóyá àwọn ẹbí wọn pàápàá lè máa wò wọ́n bí aláìlè-ṣàṣeyọrí. Ó bani nínú jẹ́ pé, ọ̀pọ̀ irú àwọn ọmọ bẹ́ẹ̀ ń mú ojú ìwòye òdì dàgbà nípa ara wọn, èyí tí ó lè máa wà lọ bẹ́ẹ̀ bí wọ́n ṣe ń dàgbà. Àníyàn tí ó fẹsẹ̀ múlẹ̀ nìyí, nítorí ní gbogbogbòò, àwọn ìṣòro àìlèkẹ́kọ̀ọ́ kì í kásẹ̀ nílẹ̀.b Dókítà Larry B. Silver kọ̀wé pé: “Àwọn ìṣòro àìlèkẹ́kọ̀ọ́ jẹ́ ìṣòro àìlèṣeǹkan tí ń wà jálẹ̀ ìgbésí ayé. Ìṣòro àìlèṣeǹkan kan náà tí ń kọ lu ìwé kíkà, ìwé kíkọ, àti ìṣirò yóò tún kọ lu eré ìdárayá àti àwọn ìgbòkègbodò míràn, ìgbésí ayé ìdílé, àti bíbá àwọn ọ̀rẹ́ ṣe pọ̀.”

Nítorí náà, ó ṣe pàtàkì pé, kí àwọn ọmọdé tí ó ní ìṣòro àìlèkẹ́kọ̀ọ́ rí ìtìlẹ́yìn òbí gbà. Ìwé náà, Parenting a Child With a Learning Disability, sọ pé: “Àwọn ọmọ tí wọ́n mọ̀ pé àwọn òbí àwọn jẹ́ igi lẹ́yìn ọgbà fún àwọn ní ìpìlẹ̀ fún mímú ìmọ̀lára ìtóótun àti ìdára-ẹni-lójú dàgbà.”

Ṣùgbọ́n láti jẹ́ igi lẹ́yìn ọgbà bẹ́ẹ̀, àwọn òbí gbọ́dọ̀ kọ́kọ́ ṣàyẹ̀wò ìmọ̀lára tiwọn fúnra wọn ná. Àwọn òbí kan ń nímọ̀lára ẹ̀bi, bíi pé àwọn ni wọ́n ni ẹ̀bi ipò tí ọmọ wọn wà. Àwọn mìíràn ń gbọ̀n jìnnìjìnnì, àwọn ìpèníjà tí ń bẹ níwájú wọn sì ń mú wọn pòrúurùu. Ìhùwàpadà méjèèjì wọ̀nyí kò wúlò. Wọn kì í jẹ́ kí àwọn òbí ṣe nǹkan nípa ìṣòro náà, wọ́n sì ń dí ọmọ náà lọ́wọ́ rírí ìrànwọ́ tí ó nílò gbà.

Nítorí náà, bí ògbóǹtagí akọ́ṣẹ́mọṣẹ́ kan bá sọ pé ọmọ rẹ ní ìṣòro àìlèkẹ́kọ̀ọ́ kan, má sọ̀rètí nù. Rántí pé àwọn ọmọ tí wọ́n ní ìṣòro àìlèkẹ́kọ̀ọ́ wulẹ̀ nílò àfikún ìtìlẹ́yìn nínú ìjáfáfá agbára ìkẹ́kọ̀ọ́ pàtó kan ni. Lo àkókò láti mọ̀ nípa ìṣètò èyíkéyìí tó bá wà lárọ̀ọ́wọ́tó ní àdúgbò rẹ fún àwọn ọmọ tí kò lè kẹ́kọ̀ọ́. Ọ̀pọ̀ ilé ẹ̀kọ́ ti ní àwọn ohun èlò tí ó dára ju ti àwọn ọdún díẹ̀ sẹ́yìn lọ láti fi kojú ipò náà.

Àwọn ògbóǹkangí ń tẹnu mọ́ ọn pé, o gbọ́dọ̀ máa yin ọmọ rẹ fún àṣeyọrí yòó wù kí ó ṣe, bó ti wù kí ó mọ. Máa fún un níṣìírí gan-an. Nígbà kan náà, má ṣe pa ìbáwí tì sápá kan. Àwọn ọmọdé nílò ìṣètò, èyí sì túbọ̀ rí bẹ́ẹ̀ ní ti àwọn ọmọ tí kò lè kẹ́kọ̀ọ́. Jẹ́ kí ọmọ rẹ mọ ohun tí o ń retí lọ́dọ̀ rẹ̀, kí ó sì rọ̀ mọ́ àwọn ọ̀pá ìdiwọ̀n tí o gbé kalẹ̀.

Ní paríparí rẹ̀, kọ́ láti wo ipò rẹ bí ó ṣe rí gan-an. Ìwé náà, Parenting a Child With a Learning Disability, ṣàpèjúwe rẹ̀ lọ́nà yí pé: “Finú rò ó pé o lọ sí ilé àrójẹ tí o yàn láàyò, o sì béèrè fún veal scallopini [ègé pẹlẹbẹ ẹran ara màlúù]. Nígbà tí agbáwo gbáwo kalẹ̀ níwájú rẹ, o rí i pé ègé egungun ìhà ọ̀dọ́ àgùntàn ni wọ́n gbé wá. Oúnjẹ aládùn ni méjèèjì, ṣùgbọ́n ẹran ara lo ti ń retí. Ọ̀pọ̀ òbí ní láti yí ìrònú wọn pa dà. O lè ṣàìretí ọ̀dọ́ àgùntàn náà, ṣùgbọ́n o rí i pé ó dùn gan-an. Bẹ́ẹ̀ ló rí nígbà tí o bá ń tọ́ àwọn ọmọ tí wọ́n ní àìní àrà ọ̀tọ̀.”

[Àwọ̀n Àlàyé ìsàlẹ̀ ìwé]