Ngonda Kumi Yimueka
Kisabala, kilumbu 1 Ngonda Kumi Yimueka
Bana ba bilezi ayi bana batsombi bala kuzitisa.—Mat. 21:16.
Boti ngie widi tata, wulenda kubika bana baku muingi bavana mimvutu mu kutadila phung’awu. Kheti khumbu zinkaka dilongi dilenda tubila matedi mambu maphinda, mambu mammonikinanga va dikueka voti mambu mankaka, vayi kheti bobo, valenda monika lutangu voti matangu muadi malenda sadisa bana baku kuvana mimvutu. Mvandi, sadisa bana baku kuvisa ti bakana ko khumbu zioso, bala kuba sola bavana mimvutu. Kuvanga mawu, kunkuiza basadisa muingi babika kudasuka mu thangu bansola batu bankaka. (1 Ti. 6:18) Befu boso tulenda kubika mimvutu minzitisa Yave ayi minkindisa zikhomba zitu. (Zinga. 25:11) Bo tuidi mu lukutukunu, tufueti ba keba keba muingi tubika luta tubila beni matedi befu veka ayi tubika kuyivana nzitusu. (Zinga. 27:2; 2 Ko. 10:18) Vayi tufueti vana nzitusu kuidi Yave, mu Diambu diandi ayi mu dikabu diandi dioso mu nza yimvimba.—Nzai. 4:11. w23.04 24-25 ¶17-18
Kilumingu, kilumbu 2 Ngonda Kumi Yimueka
Tubika lala tolo dedi bo bankaka banladilanga, vayi tuba bakotuka mu kusadila diela ditu.—1 Te. 5:6.
Vantombulu kuba luzolo muingi tutatamana kuba bakindama ayi bakotuka mu kiphevi. (Mat. 22:37-39) Luzolo mu Nzambi, luawu lunkuiza kutusadisa kutatamana kuvanga luzolo luandi kheti mu moso kuandi mambu malenda ku tukuizila. (2 Ti. 1:7, 8) Befu mvitu tummonisanga luzolo kuidi batu bakhambu monisanga kiminu, mu kutatamana kusamuna kuba kuandi mu minkanda voti mu telefoni. Befu tumbanga kiminu ti batu bankalanga yitu va nsengi bankuiza balula kimutu kiawu ayi kuvanga mambu mamboti. (Yehe. 18:27, 28) Vantombulu mvandi kumonisa luzolo kuidi zikhomba mu kimvuka. Tummonisanga ntindu luzolo alolo, bo “tuyikindasananga befu na befu ayi bo tuyisadisanga befu na befu.” (1 Te. 5:11) Dedi masodi badi ku khonzo yimueka mu mvita, befu tuyikindasananga. Diawu tulendi vanga ko mu lutia luitu, mambu malenda lueka voti kuyongisa khomb’itu. (1 Te. 5:13, 15) Mvandi tummonisanga luzolo mu kukinzika zikhomba bantuama ntuala mu kimvuka.—1 Te. 5:12. w23.06 10 ¶6; 11 ¶10-11
Kikunda, kilumbu 3 Ngonda Kumi Yimueka
Bo [Yave] kantuba diambu bukiedika ti ka divanganga ko?—Zinta. 23:19.
Phila yinkaka tulenda kindisa kiminu kitu yidi mu kuyindula mu khudulu. Khudulu kidi kivisa kimmonisa ti zikhanu zi Nzambi zidi zikiedika. Bo tunyindula kibila mbi ayi mbi biaba tombulu muingi ku tuvana khudulu, tumbanga lufiatu ti, lukanu lu Nzambi lu kuzingila mu nza yimona, luala salama. Kibila mbi tulenda tubila mawu? Mbi biaba tombulu muingi tutambula khudulu? Yave wufila Muan’andi wutheti, wuba ku diyilu, muingi kabutukila va ntoto dedi mutu wuvedila. Ayi bo kaba va ntoto, Yesu wukindama mu mambu moso maphasi. Bosi Yave wufuta thalu yinangama mu kubika Muan’andi katovuka ayi kufua lufua luphasi! Ti vaba tombulu to ku tuvana luzingu lukhufi, khanu Nzamb’itu yi luzolo kasa bika ko Muan’andi katovuka mu kibila kitu. (Yoa. 3:16; 1 Pet. 1:18, 19) Yave wufuta to thalu ayoyo yinangama kibila nandi wuzaba ti lukanu alolo lu kutuala nza yimona luidi lukiedika. w23.04 27 ¶8-9
Kimuadi, kilumbu 4 Ngonda Kumi Yimueka
Lufua, ngie wusiedi ko lunungu? —Hosea. 13:14.
Bukiedika ti Yave widi phuila muingi kuvulubusa bafua? Ngete, tuisi ko divuda mu mawu. Nandi wutuadisa batu muingi basonika mu Kibibila lukanu lu luvulubukusu. (Yesa. 26:19; Nzai. 20:11-13) Yave wundukisanga mambu kankanikisanga. (Yosua 23:14) Yave wuntomba beni kuvulubusa bafua. Yindula mambu Yobi katuba. Nandi wuba lufiatu ti kheti fuidi, Yave wala kumvulubusa. (Yobi 14:14, 15, nota.) Mawu mvandi Yave Nzambi kantomba kuvangila kuidi bisadi biandi bioso bamana fua. Ayi widi phuila muingi kuba vutula kubue zinga mu buvinya bumboti ayi mu mayangi. Abuabu, mbi tulenda tuba matedi bivevi na bivevi bi batu bakhambu baka luaku lu kulonguka kiedika matedi Yave? Nzambi yi luzolo wuntomba mvandi ku bavulubusa. (Mav. 24:15) Nandi wuntomba kuba vana luaku lu kuba bakundi bandi ayi bazinga mvu ka mvu va ntoto.—Yoa. 3:16. w23.04 9 ¶5-6
Kintatu, kilumbu 5 Ngonda Kumi Yimueka
Tunkuiza baka mangolo mu kibila ki Nzambi.—Minku. 108:13.
Buidi ngie wulenda kindisila kivuvu kiaku? Boti ngie widi kivuvu ki kuzinga va ntoto mvu ka mvu, tanga matangu ma Kibibila mantubila matedi paladizu ayi yindula mu mawu. (Yesa. 25:8; 32:16-18) Yindula buidi buala bela luzingu mu nza yimona. Befu kukindisa kivuvu kitu matedi nza yimona, tuala mona ti ziphasi zitu ‘zialasa kadidila ko.’ (2 Ko. 4:17) Yave wutukindisanga mu nzila kivuvu ka tuvana. Nandi wukuvana biabioso bintombulu muingi wubaka khindusulu. Diawu, boti wuntomba lusadusu muingi kudukisa kiyeku kiaku, kununga zikhuamusu voti kutatamana mu mayangi, fikama Yave mu nzila nsambu, tomba thuadusulu mu nzila ndongukulu’aku yi Kibibila. Kikinina khindusulu yinkuizila kuidi zikhomba ziaku zi kiphevi. Botulanga thangu muingi kuyindula matedi kivuvu kiaku. Ngie kuvanga mawu, buna wala ‘kindusu mu mangolo moso, dedi mu lulendu loso [lu Nzambi] muingi wutatamana kuba mvibudulu ayi mayangi.’—Kolo. 1:11. w23.10 17 ¶19-20
Kinna, kilumbu 6 Ngonda Kumi Yimueka
Vutulanganu matondo mu mambu moso.—1 Te. 5:18.
Tuidi bibila biwombo muingi kutonda Yave mu minsambu mitu. Tulenda tonda Yave mu diosokua diambu dimboti ka tuvangila. Bulutidi, minkhailu mimboti befu tuidi. (Tia. 1:17) Dedi, tulenda tonda Yave mu ntoto wumboti ka tuvana, mu biuma bi kukuitukila bidi mu bivangu, mu kutuvana moyo, dikanda, bakundi ayi kivuvu. Mvandi tuntonda Yave mu ku tuvana luaku lu kuba bakundi bandi. Tufueti vanga mangolo muingi kuyindula bibila binkinza tuidi muingi kutonda Yave. Tunzingilanga mu nza yidi batu bakhambu vutulanga matondo. Batu mu nza ayiyi bantsikikanga thalu mu bawu veka, kubika kuandi mu mambu balenda vanga muingi kuvutula matondo. Befu kutona kuyindula phila batu mu nza ayiyi banyindudilanga, minsambu mitu minkuiza ba to, minsambu mi kudindila. Muingi mambu amomo mabika ku tumonikina, tufueti tatamana kukuna kifu ki kuvutudilanga Yave matondo mu mambu ka tuvangilanga.—Luk. 6:45. w23.05 4 ¶8-9
Kintanu, kilumbu 7 Ngonda Kumi Yimueka
Tatamana kudinda mu kiminu mukhambu ba divuda.—Tia. 1:6.
Mu kuba Tata yi luzolo, Yave kazolanga ko ku tumona kutovuka. (Yesa. 63:9) Vayi kheti bobo, nandi katulanga ko nkaku mu mambu tulenda viokila, mo tulenda dedikisa banga mila voti mbazu. (Yesa. 43:2) Ayi nandi wukanikisa ku tusadisa mu ‘mambu maphasi tumviokila.’ Nandi kalasa bika ko mambu amomo ma tutuadisa ziphasi zi mvu ka mvu. Yave mvandi wu tuvananga phevi’andi yinlongo muingi ku tusadisa kununga ziphasi aziozio. (Luk. 11:13; Fil. 4:13) Diawu tulenda ba lufiatu ti tuala baka mangolo mantombulu, muingi kununga mambu tumviokila ayi kutatamana bakuikama mu nandi. Yave wuntomba muingi tumfiatila. (Ebe. 11:6) Khumbu zinkaka, ziphasi tumviokila zilenda monikina ti tulendi nunga ko ziawu. Ayi ḿba tulenda ba divuda boti Yave wala tusadisa. Vayi Kibibila ki tuvana lufiatu ti, mu mangolo ma Nzambi, ‘tulenda nunga kumaka kibaka.’ (Minku. 18:29) Muingi tubika bua mu ntambu wu divuda, tufueti sambila mu lufiatu ti Yave wala tambudila minsambu mitu.—Tia. 1:6, 7. w23.11 22 ¶8-9
Kisabala, kilumbu 8 Ngonda Kumi Yimueka
[Luzolo] luidi buka nlaki mbazu wu Yave. Khuka minlangu yilendi manisa ko luzolo ayi mila milendi kukumuna ko luzolo.—Nkunga wu Solomo 8:6, 7.
Ayoyo yidi phila yimboti yi kudedikisila luzolo lukiedika! Bikuma abiobio bidi kiedika kimbomba bakuela, biawu bimmonisa ti bawu balenda kuyimonisa luzolo lukiedika. Muingi batatamana kuvanga mawu, vantombulu bawu kuvanga mangolo. Tulenda fuanikisa mawu banga mbazu. Muingi mbazu yitatamana kulema, vantombulu kutula bisuadi. Bobuawu mvandi, muingi luzolo lu nkazi ayi nnuni lutatamana lukinda, vantombuluanga kukindisa luzolo beni. Khumbu zinkaka, bakuela balenda mona buka ti luzolo luawu luidi mu kudekuka—bulutidi bo badi mu kuviokila mu mambu maphasi, dedi kukhambu ku zimbongo, kimbevu voti kukonzula bana. Diawu muingi nkazi ayi nnuni bakindisa luzolo luawu, vantombulu kadika mutu mu bawu kukindisa “kikundi kiandi na Yave.” w23.05 20-21 ¶1-3
Kilumingu, kilumbu 9 Ngonda Kumi Yimueka
Bika kumona boma.—Dani. 10:19.
Mbi tufueti vanga muingi kukuna kibakala? Matata mitu balenda ku tukindisa kuba kibakala, vayi tulendi tambula ko khadulu ayoyo dedi bo tuntambudilanga kiuka ki dikanda. Tulenda dedikisa kuba kibakala na kulonguka kisalu. Phila yimueka tulenda pisukila yidi mu kulandakana zikhadulu zi nlongis’itu ayi kulandakana kifuani kiandi. Bobuawu mvandi, tulenda kuna kibakala mu kumona phila bankaka bamonisina khadulu ayoyo ayi kulandakana kifuani kiawu. Dedi Danieli, befu mvitu tufueti zaba buboti Diambu di Nzambi. Tulenda ba kikundi kimboti na Yave mu kukolukanga yandi mu nzila nsambu. Tufueti ba lufiatu mu lukiebu lu Yave. Mu phila ayoyo, bo kiminu kitu kinthoto tunkuiza nunga kumonisa kibakala. Batu bammonisanga kibakala bawu banluta kinzikanga. Ayi mawu mvandi malenda sadisa batu badi mintima mikubama kuzaba Yave. Diawu tuidi bibila biwombu muingi kukuna kibakala. w23.08 2 ¶2; 4 ¶8-9
Kikunda, kilumbu 10 Ngonda Kumi Yimueka
Fionguninanu boti mambu moso madi makiedika.—1 Te. 5:21.
Kikuma “kufiongunina” mu Kingeleko, baba sadilanga kiawu muingi kutubila mvandi batu baba sadilanga palata ayi wola muingi babaka bivisa boti yawu yidi yimboti. Bobuawu mvandi, befu tufueti fiongunina mambu tunkuwa na mo tuntanganga muingi tununga kusuasisa mamboti. Bulutidi bo tuidi mu kue fikamanga mu ziphasi zingolo. Tulendi fika kikinina ko mu mambu ba tukamba vayi tufueti sadila kilunzi kitu, muingi tufiongunina mambu tuntanganga na mambu kimvuka ki Yave ki tulonganga. Befu kuvanga mawu, tuisinkuiza vunuka ko mu zitsangu zimfumina kuidi ziphevi zimbi voti zilenda ku tutuadisa ziphasi. (Zinga. 14:15; 1 Ti. 4:1) Befu tuzebi ti dikabu di Nzambi, diela vuka mu ziphasi zingolo. Vayi, tusa zaba ko mambu mala monikina kadika mutu. (Tia. 4:14) Vayi kheti tufuidi ava ziphasi zingolo voti mu ziphasi zingolo, befu kutatamana bakuikama tulenda ba lufiatu ti Yave wunkuiza tuvana luzingu lu mvu ka mvu. Diawu, bika kadika mutu katatamana kutsikika mayindu mu kivuvu kimboti ayi katatamana kuba wukubama mu kilumbu ki Yave. w23.06 13 ¶15-16
Kimuadi, kilumbu 11 Ngonda Kumi Yimueka
Nandi wuzabikisa mambu masuama kuidi bisadi biandi.—Amo. 3:7.
Befu tusa zaba ko buidi zimbikudulu zinkaka zi Kibibila ziala salimina. (Dani. 12:8, 9) Vayi kukhambu zaba buidi mbikudulu yimueka yala salimina, masinsundula ko ti mawu mansikuiza salama ko. Tuidi lufiatu ti Yave wala tuzabikisa mambu mantombulu mu thangu yifuana dedi bo kavangila mu thangu yikhulu. Bala zabikisa “tsangu yindembama ayi nsika.” (1 Te. 5:3) Bo bala vanga mawu, mintinu mi nza bala tulula binganga bioso bi luvunu. (Nzai. 17:16, 17) Mvandi bala nuanisa dikabu di Nzambi. (Yehe. 38:18, 19) Vayi bo bala vanga mawu, mawu mala tunata ku mvita wutsuka wu Alimangedoni. (Nzai. 16:14, 16) Tulenda ba lufiatu ti mambu amomo, mambelama kumonika. Nati mawu mammonika, bika befu boso tuvutula matondo kuidi Tat’itu yi luzolo mu kusikika thalu mu zimbikudulu zi Kibibila ayi kusadisa bankaka bavanga mawu. w23.08 13 ¶19-20
Kintatu, kilumbu 12 Ngonda Kumi Yimueka
Tutatamana kuzolasana befu na befu, kibila luzolo lufumina kuidi Nzambi.—1 Yoa. 4:7.
Bo mvuala Polo katubila matedi kiminu, kivuvu ayi luzolo, nandi wumanisina dilongi diandi mu kutuba: “Luzolo, yawu khadulu yilutidi.” (1 Ko. 13:13) Kibila mbi Polo katubila mambu amomo? Mu bilumbu binkuiza, valasa tombulu ko kuba kiminu mu zikhanu zi Nzambi matedi nza yimona voti kutedimina zikhanu ziandi zisalama. Kibila nati thangu ayoyo, buna ziawu zimana salama. Vayi befu tuala tatamana kumonisa luzolo mu Yave ayi mu batu. Ayi luzolo luitu mu bawu, luala tatamana kukonzuka mvu ka mvu. Luzolo kidi kidimbu ki Baklistu bakiedika. Yesu wukamba minlandikini miandi: “Mu phila ayoyo baboso bala zaba ti muidi minlandikini miami benu kuzolasana benu na benu.” (Yoa. 13:35) Kumonisa luzolo befu na befu, luawu lunkuiza kindisa kithuadi kitu. Mvuala Polo wutuba ti luzolo, “luawu luntuadisanga kithuadi kikiedika.” (Kolo. 3:14) Mvuala Yoane wusonikina kuidi zikhomba ziandi: “Mutu wunzolanga Nzambi, kafueti zola mvandi khomb’andi.” (1 Yoa. 4:21) Bo tummonisa luzolo befu na befu, buna tuidi mu kumonisa luzolo kuidi Nzambi. w23.11 8 ¶1, 3
Kinna, kilumbu 13 Ngonda Kumi Yimueka
Tufueti loza kizitu kioso.—Ebe. 12:1.
Kibibila kindedikisa luzingu lu Baklistu banga batu banduma. Ayi bo banduma nati kutsuka, bawu bala tambula luzingu lu mvu ka mvu. (2 Ti. 4:7, 8) Tufueti vanga mangolo mawombu muingi tutatamana kuduma, bulutidi mu bilumbu abibi bitsuka, kibila tuenduka kutuka va ndilu. Mvuala Polo wumonisa mbi bilenda tusadisa kununga nati kutsuka. Nandi wu tukindisa ‘tuloza bizitu bioso . . . ayi tuduma zithinu mu khambu vonga.’ Mansundula ti mvuala Polo waba tomba kutuba ti “Baklistu bafueti bika bizitu bioso?” Ndamba. Vayi nandi waba tomba kutuba ti tufueti bika bizitu bioso bikhambulu mfunu. Kibila biawu bilenda ku tutula nkaku ayi kutuvongisa. Muingi tununga kuduma nati kutsuka, tufueti fika bakula bikaku abiobio ayi kubika biawu muingi tubika vongila mu nzila. Vayi tuinsintomba ko kubika bizitu tufueti nata. Kibila befu kuvanga mawu, tuisinkuiza ba ko bafuana muingi kutatamana kuduma.—2 Ti. 2:5. w23.08 26 ¶1-2
Kintanu, kilumbu 14 Ngonda Kumi Yimueka
Bikanu kuyibongisa to mu biuma bi mbata.—1 Pet. 3:3.
Kuba mayindu mafuana kunkuiza tusadisa mvandi kukinzika mayindu ma batu bankaka. Dedi, ḿba khomba wumueka wunkietu wunzolanga kuvanga makiagi vayi wunkaka ndamba. Voti khomba wu dibakala wunzolanga kunua malavu mu kitesu kifuana, vayi wunkaka ndamba. Baklistu boso banzolanga kuba buvinha bumboti, vayi kadika mutu mu bawu wunsolanga mintindu miviakana mi mbukulu. (1 Ko. 8:9; 10:23, 24) Mu luzolo,Yave kasa sikika ko mintindu mi bikhutu tufueti vuata. Vayi tufueti vuatila mu phila yifuana yi Baklistu, mu kuvuatila mu phila yimboti, mu kukikulula ayi mu “lukinzu.” (1 Ti. 2:9, 10) Kibila tuisintomba ko batu ba tutadila mu phila yikhambu fuana mu kibila ki phuatulu’itu. Ayi zithuadusulu zi Kibibila zinsadisanga mvandi bakulutu ba kimvuka muingi babika sikika minsiku matedi phuatulu ayi phila yi kuvangila minlengi. w23.07 23-24 ¶13-14
Kisabala, kilumbu 15 Ngonda Kumi Yimueka
Ndiuwilanu, dianu biuma bimboti ayi munkuiza dia bidia bilutidi. —Yesa. 55:2.
Yave wutu sadisanga kumona buidi tulenda bakila mayangi makiedika. Baboso bankikininanga thumusunu yinkietu bamfuanikisa banga ‘wukhambulu nduenga’ bantombanga kubaka mayangi ma kudukisa zitsatu ziawu, dedi kuvanga kitsuza. Bawu bandiatila “mu nzila yinnata ku biziami.” (Zinga. 9:13, 17, 18) Baboso bankikininanga thumusunu yinkietu bamfuanikisanga banga “nduenga yikiedika” bala baka tsukulu yimboti. (Zinga. 9:1) Tuidi mu kulonguka kuzola mambu Yave kanzolanga ayi kulenda mo kanlendanga. (Minku. 97:10) Ayi tuidi mu mayangi kutumisa bankaka muingi babaka “nduenga yikiedika.” Mawu madi buka befu “tuntela mu bibuangu bilutidi zangama bi divula mu kutuba: ‘Yizanu baboso bakhambulu nduenga.’” Baboso bankikininanga thumusunu ayoyo batambulanga ko to ndandu bubu. Kibila tunkuiza tambula lusakumu lu “kuzinga” mvu ka mvu, bo tumvanga mangolo ma “kudiatila mu nzila yi nzayilu.”—Zinga. 9:3, 4, 6. w23.06 24 ¶17-18
Kilumingu, kilumbu 16 Ngonda Kumi Yimueka
Mutu wu khambu fika fuemanga wulutidi kena mutu ke mangolo ayi mutu wunnunga kukiyala wulutidi kena mutu wulenda nunga divula.—Zinga. 16:32.
Buidi wumbelanga bo mutu wunsalanga yaku ove wunkotanga yaku kikola ka kukuvula mambu wunkikininanga? Ngie wundasukanga? Befu bawombu tundasukanga, vayi kiuvu akiokio kilenda kuvana luaku muingi kuzaba mayindu voti mambu mutu kankikininanga ayi kumvana kimbangi matedi zitsangu zimboti. Vayi khumbu zinkaka, mutu kalenda vana kiuvu mu phila yikhambu fuana. Kibila bankaka, baba kamba mambu makhambu fuana matedi mambu Zimbangi zi Yave bankikininanga. (Mav. 28:22) Ayi mvandi bo tuidi mu kuzingila ‘mu bilumbu bitsuka,’ bawombu ‘batombanga ko kudedikisa minsamu.’ Ayi badi ‘beni makhema.’ (2 Ti. 3:1, 3) Ngie wulenda kuyikuvusa, buidi yilenda vutudila mu nlembami bo mutu ka kuphana kiuvu mu phila yikhambu fuana matedi mambu yinkikininanga mu Kibibila? Mbi biala kusadisa? Kulembama. Mutu wu nlembami kafika fuemanga ko vayi nandi wunnunganga kukiyala bo kamviokila mu mambu makunthota. w23.09 14 ¶1-2
Kikunda, kilumbu 17 Ngonda Kumi Yimueka
Fumu wala basola muingi baba bana ba mintinu.—Minku. 45:16.
Khumbu zinkaka tuntambulanga malongi malenda kutusadisa kutina mintambu dedi, kubaka biuma biwombo ayi mambu mankaka malenda tunata kubundula minsiku mi Nzambi. Mu mambu amomo mvandi tulenda tambula lusakumunu mu kulandakana thuadusulu yi Yave. (Yesa. 48:17, 18; 1 Ti. 6:9, 10) Tuisi ko divuda ti Yave wala tatamana kusadila batu muingi ku tutuadisa mu thangu ziphasi zingolo ayi mu Luyalu lu Kivevi ki Mimvu. Bukiedika ti befu tuala tatamana kulandakana thuadusulu ayoyo? Tona bubu befu tufueti ba kifu ki kulandakana zithuadusulu Yave katuvananga. Diawu, bika befu boso tulandakana thuadusulu yi Yave, kubunda mvandi zio katuvananga mu nzila batu kasola muingi batutuadisa. (Yesa. 32:1, 2; Ebe. 13:17) Befu kuvanga mawu, tuala baka bibila muingi kufiatila mu Ntuadis’itu Yave, wutuvukisanga mu mambu malenda tula kiphevi kitu va kingela ayi wutusadisanga kudukisa makani befu tuntomba—kubaka luzingu lu mvu ka mvu mu nza yimona. w24.02 25 ¶17-18
Kimuadi, kilumbu 18 Ngonda Kumi Yimueka
Mu nzila mamboti mandi malutidi, benu lukulu.—Efe. 2:5.
Mvuala Polo wuba mayangi mu kisalu ki Yave. Vayi khumbu zinkaka waba viokilanga mu mambu maphasi mu luzingu. Khumbu zinkaka vaba tombulu kuvanga ziviagi zi kinanu ayi mu thangu beni diba diambu diphasi kuvanga mawu. Mvandi waba viokilanga “mu mila” miba beni boma ayi kuviokila mu bibuangu bidi “mivi.” Vaba thangu zimbeni ziandi bambula ayi bamvanga phasi. (2 Ko. 11:23-27) Kiadi ayi kiunda kuzaba ti bakana ko khumbu zioso, zikhomba baba buelanga mioku ayi kuvua nkinza mambu mvuala Polo kaba kubavangilanga. (2 Ko. 10:10; Fil. 4:15) Vayi mbi bisadisa mvuala Polo kutatamana mu kisalu ki Yave? Nandi wulonguka matedi kimutu ki Yave mu Kibibila ayi wulonguka mu mambu kaviokila mu luzingu. Nandi wuba lufiatu ti Yave widi Nzambi yi luzolo. (Lom. 8:38, 39; Efe. 2:4, 5) Mu kibila akiokio, nandi wuyiza zola beni Yave. Ayi wumonisa luzolo alolo mu kutatamana kusamuna ayi “kusadisa banlongo.”—Ebe. 6:10. w23.07 9 ¶5-6
Kintatu, kilumbu 19 Ngonda Kumi Yimueka
Befu tufueti tumukinanga zifumu zi luyalu.—Lom. 13:1.
Batu bawombu bazebi ti ‘zimfumu zi luyalu’ nkinza badi kuidi befu ayi tufueti tumukina minsiku minkaka bamvananga. Vayi khumbu zinkaka batu beni, balenda mona phasi kutumukina nsiku wummonikina ti wisi ko wusonga voti phasi beni widi. Kibibila kintuba ti zimfumu zi luyalu bantuadisanga ziphasi kuidi batu banyadila, kibila badi mu thuadusulu yi Satana ayi beka nduka kubungu. (Minku. 110:5, 6; Mpovi 8:9; Luk. 4:5, 6) Vayi bo Yave kakhidi bika mintinu mi luyalu batuma muingi kutuadisa mua nsika, nandi wuntomba muingi tu batumukina. Kibibila mvandi kintuba ti ‘noso wummanga kutumukina ntinu, buna kasintumukina ko nsua Nzambi katsikika.’ Diawu tufueti ‘vana kuidi baboso bio bafueti tambula.’ Mawu mansundula kufuta ziphaku, ku bakinzika ayi ku batumukina. (Lom. 13:1-7) Vayi khumbu zinkaka tulenda mona ti bawu bamvana nsiku wukhambulu wufuana ayi widi phasi kutumukina. Vayi befu tuntumukinanga Yave ayi nandi wuntomba muingi tutumukina mintinu mi luyalu boti bawu basi tutuma ko tulevula minsiku miandi.—Mav. 5:29. w23.10 8 ¶9-10
Kinna, kilumbu 20 Ngonda Kumi Yimueka
Phevi yi Yave yimvana mangolo. —Minkongu 15:14.
Bo Samisoni kabutuka, basi Filistea baba tumina basi Isaeli mu makhemi ayi baba tuadisa ziphasi ziwombu. (Minkongu 13:1) Yave wusola Samisoni muingi ‘kavukisa Isaeli, mu mioku mi basi Filistea.’ (Minkongu 13:5) Kiba kiyeku kiphasi, kibila muingi kununga kudukisa kiawu, vaba tombulu Samisoni kufiatila mu Yave. Khumbu yimueka masodi ma basi Filistea bayiza ku Yuda muingi kubuila Samisoni. Mu kibila ki boma, basi Yuda babaka makani ma kukanga Samisoni mu minsinga mingolo ayi bamvana kuidi zimbeni ziawu. (Minkongu 15:9-13) Vayi “phevi yi Yave yivana mangolo” Samisoni ayi nandi wududa minsinga beni. Nandi ‘wubakula masokutu ma menu ma phunda,’ ayi wusadila mawu muingi kuvonda 1.000 di babakala ba basi Filistea!—Minkongu 15:14-16. w23.09 2 ¶3-4
Kintanu, kilumbu 21 Ngonda Kumi Yimueka
Mawu madi kithuadi na lukanu lu mvu ka mvu nandi kavanga, mu matedi Fumu’itu Yesu Klistu.—Efe. 3:11.
Yave wunzabikisanga lukanu “luandi” mu Kibibila malembi malembi. Kheti vammonikanga bikaku, nandi ‘wunnunganga kibila wukubika mamoso muingi lukanu luandi lusalama.’ (Zinga. 16:4) Ayi mambu Yave kamvanganga, mala kadidila. Lukanu mbi Yave kadi ayi mbi kavanga muingi luawu lusalama? Nzambi wuzabikisa kuidi batu batheti matedi lukanu luandi mu bawu. Nandi wuba kamba muingi ‘babuta bana, bawesa ntoto ayi bayadila wawu. . . ayi yadilanu biuma bioso’ bimoyo va ntoto. (Ngene. 1:28) Bo Adami ayi Eva bambayisa, bawu batuadisa disumu mu batu, vayi kheti bobo lukanu lu Yave lusa fuba ko. Nandi wubalula mambu muingi kudukisa luawu. Mu nsualu nandi wubaka makani ma kusikika Kintinu ku diyilu kinkuiza dukisa lukanu luandi kuidi batu ayi ntoto.—Mat. 25:34. w23.10 20 ¶6-7
Kisabala, kilumbu 22 Ngonda Kumi Yimueka
Boti Yave kasa ba ko nsadisi’ami, khanu yiba fua mu mua thangu to.—Minku. 94:17.
Yave kalenda tusadisa kutatamana. Dilenda ba diambu diphasi kutatamana bulutidi boti tuke mu kunuana nzingu mu zinzimbala zitu. Khumbu zinkaka mambu maphasi tumviokilanga, malenda monikina buka ti malutidi phasi kena mambu mvuala Petelo kaviokila. Vayi Yave kalenda ku tuvana mangolo muingi tubika vonga. (Minku. 94:18, 19) Dedi, tala kifuani kikhomba mueka wunata luzingu lu kubundananga nyitu babakala na babakala mu mimvu miwombu ava kulonguka kiedika. Nandi wubaka makani ma kubika luzingu alolo ayi khumbu zinkaka waba nuananga nzingu mu mabanza mambi. Mbi binsadisa kubika vonga? Nandi wusudikisa: “Yave wu tukindisanga.” Nandi wubue tuba: “Mu lusalusu lu phevi yinlongu yi Yave . . . , Yilonguka ti yilenda nunga kutatamana kudiatila mu nzila yikiedika . . . Yave kalenda tsadila ayi wuntatamananga kukhindisa kheti mu zinzimbala ziami.” w23.09 23 ¶12
Kilumingu, kilumbu 23 Ngonda Kumi Yimueka
Kukikulula ayi boma mu Yave, kuntuadisanga kimvuama, nkembu ayi luzingu.—Zinga. 22:4.
Zikhomba zi matoku, benu mulendi ba ko Baklistu bayonzuka mu kiphevi mu kinzimbukulu. Ngie fueti sola bifuani bimboti bi kulandakana, kukuna khadulu yi kuyindula buboti, kuba mutu wu lufiatu, kulonguka mua mambu ma kuvanga mu luzingu ayi kukubama mu biyeku wala tambula kuntuala. Khumbu zinkaka ngie wulenda ba mu boma bo wunyindula biyeku wala ba kuntuala. Vayi ngie wulenda nunga. Tebuka moyo ti Yave, widi phuila yi kukusadisa. (Yesa. 41:10, 13) Zaba mvandi ti zikhomba mu kimvuka, bala kusadisa. Ngie kununga kudukisa makani maku ma kiphevi ma kuba khomba wuyonzuka mu kiphevi, ngie wala baka ndandu ayi mayangi mu luzingu! Befu tu muzolanga beni, bika Yave katatamana ku musakumuna, bo mumvanga mangolo ma kuba batu bayonzuka mu kiphevi. w23.12 29 ¶19-20
Kikunda, kilumbu 24 Ngonda Kumi Yimueka
Kulemvukilanga.—Zinga. 19:11.
Tufueti sikika thalu’itu mu zikhadulu zimboti zi zikhomba zitu, kubika kuandi mu zinzimbala ziawu. Tala mambu amama: Yindul’abu boti widi mu kuviokisa thangu va kimueka na zikhomba, ngie widi mu mayangi ayi wumbotula foto na zikhomba zioso. Ḿba wunkuiza buebotula zifoto wadi boti foto yitheti yisa basika ko buboti. Mu phila ayoyo, ngie weka na zifoto zitatu. Vayi mu foto yinkaka, khomba mueka kasa basika ko buboti. Ngie wunkuiza kubula yawu, kibila widi zifoto zinkaka zikhomba zioso babe basika buboti. Befu tuntebukilanga moyo mambu mamboti tuvanga na zikhomba zitu bo tuviokisa thangu va kimueka. Buabu, yindul’abu boti mu nkungi wumueka, khomba wu dibakala voti yinkietu wuntuba voti wumvanga diambu mu khambu yindula. Mbi tufueti vanga? Tulenda zimbakana mawu dedi bo tunkubudila foto yikhambu basika buboti. (Efe. 4:32) Kibila tuidi mambu mawombu mamboti muingi kutebukila moyo matedi khomba beni. Mambu amomo, mawu tufueti tatamana kulunda voti kusueka mu kilunzi kitu. w23.11 12-13 ¶16-17
Kimuadi, kilumbu 25 Ngonda Kumi Yimueka
Bakietu bavuatanga bikhutu bifuana, bimmonisa lukinzu, . . . Vayi bavuatilanga mu phila bakietu bansadilanga Nzambi bamvuatilanga.—1 Ti. 2:9, 10.
Bikuma bi Kingeleko basadila avava, bimmonisa ti nkietu kafueti vuata mu phila yimmonisa lukinzu ayi kuvua nkinza mabanza ayi mayindu ma bankaka. Tuidi mayangi kuidi benu zikhomba zi bakietu mu yonzuka mu kiphevi munlandakananga kifuani akiokio. Phisulu yidi khadulu yinkaka zikhomba zioso zi bakietu bayonzuka mu kiphevi bafueti monisa. Mbi biobio phisulu? Yidi khadulu yimboti yi tusadisanga kuzaba mamboti na mambi ayi kuzaba buidi bu kunatina luzingu mu nduenga. Tala kifuani ki Abigaili. Nnuni’andi wubaka makani mambi mabina tuadisa ziphasi ziwombu kuidi dikanda. Mu nsualu Abingaili wuvanga dioso diambu. Nduenga kaba, yivukisa miela miwombu. (1 Samu. 25:14-23, 32-35) Phisulu mvandi yi tusadisanga kuzaba thangu yi kutuba ayi thangu yi kuvuena sui. Mvandi yi tusadisanga kuba mayindu mafuana mu phila tuntadilanga bankaka.—1 Te. 4:11. w23.12 20 ¶8-9
Kintatu, kilumbu 26 Ngonda Kumi Yimueka
Tufueti kuangalala mu kibila ki kivuvu tuidi, ki kutambula nkembu wumfumina kuidi Nzambi.—Lom. 5:2.
Mvuala Polo wusonikina kuidi Baklistu ku Loma. Bawu balonguka matedi Yave ayi Yesu, bamonisa kiminu ayi bayiza ba “batu basonga mu kibila ki kiminu kiawu.” (Lom. 5:1) Bukiedika, bawu bayiza baka kivuvu kimboti. Mvuala Polo wusonikina Baklistu basolu ku Efeso matedi kivuvu batambula. Bawu bala tambula “kimvuama ki nkembu nandi kalundila kuidi banlongo banga kiuka.” (Efe. 1:18) Mvuala Polo wutuba mvandi ti Baklistu ku Kolosai batambula kivuvu. Nandi wutedila kiawu ‘mfutu muela tambula ku diyilu.’ (Kolo. 1:4, 5) Baklistu basolu bala tambula kivuvu ki kuzinga mvu ka mvu ku diyilu ko bala yadila na Yesu Klistu.—1 Te. 4:13-17; Nzai. 20:6. w23.12 9 ¶4-5
Kinna, kilumbu 27 Ngonda Kumi Yimueka
Ndembama yi Nzambi yilutidi diela dioso, yala kieba mintima minu ayi mayindu minu.—Fil. 4:7.
Kikuma “kukieba” baba kisadilanga muingi kutubila masodi, baba kiebanga divula ayi baba tulanga muingi masodi mabika kutaka. Batu baba kalanga ku divula diba minkengididi, baba lalanga mu ndembama, kibila bazaba ti masodi madi mukukengidila mielu. Bobuawu mvandi, bo ndembama yi Nzambi yinkieba mayindu mitu ayi mintima mitu, tumbanga bavumbama. (Minku. 4:8) Dedi Ana, kheti mambu tumviokila masi fika baluka ko tulenda ba mu ndembama. (1 Samu. 1:16-18) Ayi bo tuidi bavumbama, dimbanga diambu diluelu kuyindula buboti ayi kubaka makani manduenga. Mbi tulenda vanga? Bo ngie widi wuvulakana mu kibila ki mambu widi mu kuviokila, dinda “lukiebu”. Buidi? Sambila nate wunkuiza baka ndembama yi Nzambi. (Luk. 11:9; 1 Te. 5:17). Bo ngie widi mukuviokila mu mambu maphasi, tatamana kuvanga nsambu ayi mona lusadusu lu Yave bo kankieba ntima ayi mayindu maku.—Lom. 12:12. w24.01 21 ¶5-6
Kintanu, kilumbu 28 Ngonda Kumi Yimueka
Tat’itu widi ku diyilu, bika dizina diaku diba dinlongo.—Mat. 6:9.
Muingi kudiodisa dizina di Tat’andi, Yesu wukindama kheti mu ziphasi ayi mu mambu bamvunina. Nandi wuzaba ti vaba tombulu kutumukina Tat’andi mu mambu moso ayi vasa ba ko kibila ki kumona zitsoni. (Ebe. 12:2) Yesu wuzaba ti Satana, nandi waba vanga mambu moso amomo muingi kuntovula. (Luk.22:2-4; 23:33, 34) Satana waba tomba muingi Yesu kabalukila Yave. Vayi nandi wufua zitsoni, kibila Yesu wumonisa mu phila yilutidi ti Satana nkua luvunu. Nandi mvandi wumonisa ti Yave widi bisadi bantatamananga bakuikama kheti mu mambu moso maphasi balenda viokila! Ngie wutidi kukuangidika Ntinu’itu? Tatamana kuzitisa dizina di Yave ayi sadisa bankaka kuzaba kimutu kiandi. Kuvanga mawu, yidi phila yi kulandikinina zithambi zi Yesu. (1 Pet. 2:21) Dedi Yesu, ngie widi mu kukuangidika Yave ayi kumonisa ti Mbeni’andi Satana widi nkua luvunu! w24.02 11-12 ¶11-13
Kisabala, kilumbu 29 Ngonda Kumi Yimueka
Buidi yilenda futila Yave mu mamboti moso ka kuphangilanga?—Minku. 116:12.
Mu mimvu mi tanu mima vioka kumbusa, kuvioka bivevi na bivevi bi batu bakiveni muingi kubotama ayi kuba zimbangi zi Yave. Ngie kukivana kuidi Yave, buna ngie wunsola kuba nlandikini Yesu Klistu ayi kuvanga luzolo lu Nzambi. Adiodio, diawu diambu dilutidi nkinza mu luzingu luaku. Mbi mawu mansundula? Yesu wutuba: “Woso kuandi mutu wuntomba kuba nlandikini’ama, kafueti kuyimanga.” (Matai 16:24) Kikuma mu Kingeleko basekula “kuyimanga,” balenda kisekudila mvandi dedi ‘kubika kubue zingila mu phil’aku.’ Mu kuba kisadi kikuikama ki Yave, vala tombulu ngie kubika kuvanga ni diambu dinyongisa Yave. (2 Koli. 5:14, 15) Mawu mansundula kubika kutuba “zikhadulu zi kinsuni,” dedi mambu ma kitsuza. (Ngala. 5:19-21; 1 Koli. 6:18) Ngie wala tumukina minsiku beni? Ngete, boti widi luzolo mu Yave ayi kuba lufiatu ti minsua miandi minkuiza kutuadisa ndandu.—Minku. 119:97; Yesa. 48:17, 18. w24.03 2 ¶1; 3 ¶4
Kilumingu, kilumbu 30 Ngonda Kumi Yimueka
Widi lunungu va mesu mami. —Luk. 3:22.
Yave wumvananga phevi’andi yinlongo kuidi batu badi lunungu va mesu mandi. (Mat. 12:18) Befu tulenda kuyikufusa, ‘Yilenda nunga kumonisa mbutu wu phevi yinlongo mu luzingu luama?’ Ngie wummonanga ti weka beni mvibudulu kuidi bankaka kena ava wuzaba Yave? Bukiedika, bo ngie wunluta longuka matedi mbutu wu phevi yilongo, buawu wala luta muena ti ke lunungu va mesu ma Yave! Yave nsadilanga khudulu yi Yesu kuidi batu badi lunungu luandi. (1 Ti. 2:5, 6) Buabu boti tummona phasi kukikinina ti tuidi lunungu lu Yave, kheti tuidi babotama ayi tuidi kiminu mu khudulu? Tebuka moyo ti bakana ko khumbu zioso tufueti fiatila mu mayindu mitu, vayi tufueti fiatila mu Yave. Nandi wumvuanga nkinza baboso badi kiminu mu khudulu ayi wunkanikisa ku basakumuna.—Minku. 5:12; Lom. 3:26. w24.03 30 ¶15; 31 ¶17