KISUEKULU KI ZIBUKU MU KHONDI MAYO
Kibanga ki Nsungi
KISUEKULU KI ZIBUKU MU KHONDI MAYO
Ibinda
  • KIBIBILA
  • BILONGULU
  • ZIKHUTUKUNU
  • mwbr24 Ngonda Yintatu zitsyel. 1-11
  • Mubongulu Malongi Madi mu “Nzingulu ayi Kisalu Thuadusulu yi Lukutukunu”

Tsielu ayiyi yisi ko video ayoyo

Lemvuka, video ayiyi yisinkuiza sika ko kibila diambu dimbi dibe monika.

  • Mubongulu Malongi Madi mu “Nzingulu ayi Kisalu Thuadusulu yi Lukutukunu”
  • Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thwadusulu yi Lukutukunu—2024
  • Mua Mintu mi Malongi
  • NGONDA YINTATU 4-10
  • 11-17 NGONDA YINTATU
  • 18-24 NGONDA YINTATU
  • 25-31 NGONDA YINTATU
  • 1-7 NGONDA YINNA
  • 8-14 NGONDA YINNA
  • 15-21 NGONDA YINNA
  • 22-28 NGONDA YINNA
  • 29 NGONDA YINNA–5 NGONDA YINTANU
Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thwadusulu yi Lukutukunu—2024
mwbr24 Ngonda Yintatu zitsyel. 1-11

Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thuadusulu yi Lukutukunu

© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

NGONDA YINTATU 4-10

KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI | MINKUNGA 16-17

‘Yave, Nandi Tho yi Mamboti’

w18.12 26 ¶11

Matoko, Benu Mulenda Baka Luzingu Lufuana

VANGA BAKUNDI BAKIEDIKA

11 Tanga Minkunga 16:3. Davidi wuzaba buidi bu kubakila bakundi bamboti. Nandi wusola kuba bukundi na batu baba luzolo mu Yave ayi mawu mamvana ‘mayangi mawombo.’ Nandi wutedila bakundi bandi buka banlongo bila bawu baba vanganga mangolo muingi kulandakana zithumu zisonga zi Yave. Nsoniki wunkaka wu minkunga mvandi wumuena buawu mu matedi kusola bakundi ayi wusonika: [Yidi] nkundi wu batu boso bobo beti kukinzika ayi wu batu beti landakana minsiku miaku. (Minku. 119:63) Dedi bo tulongukidi mu dilongi dibedi, ngie mvaku wulenda baka bakundi bawombo badi va khati batu banzolanga ayi bantumamananga Yave. Ayi wulenda vanga kikundi kheti na batu bakhambulu yaku phunga yimueka.

w14 15/2 29 ¶4

‘Mambote ma Yave ‘Madi ma Kukuitukila’

Davidi wuyimbila: ‘Yave widi kiuka kiama kikundunkisanga ayi mbungu’ama. Wundundila bibuangu bilutidi mbote. Yidi beni mayangi mu kiuka kiama.’ (Minku. 16:5, 6) Davidi waba vutulanga matondo mu kikundi kimbote kaba na Yave ayi luaku lu kunsadila. Dedi Davidi, tulenda viokila mu zikhuamusu ziwombo. Vayi kheti bobo, tuntambulanga lusakumunu luwombo lu kiphevi. Diawu, tutatamana kuvua nkinza mbuongimini yi kiedika ayi kuvadisa tempelu yi kiphevi yi Yave.

w08 15/2 3 ¶2-3

Tutatamana Kutula Yave Vantual’itu Thangu Zioso

2 Befu boso, tulenda longuka mambu mawombo mu binongu bi batu bantubila mu Kibibila, dedi: Abalahami, Sala, Mose, Luti, Davidi, Esteli, mvuala Polo ayi batu bankaka. Mvandi tulenda baka ndandu mu binongu bi batu bankaka bantubila mu Kibibila bakhambulu beni bazabakana. Kufiongunina binongu bi Kibibila kulenda tusadisa kuzingila mu mambu nsoniki wu minkunga katuba: ‘Yintatamananga kutula Yave vantual’ama, kibila nandi widi va khonzu’ama yi lubakala ayi kalendi kukhuekula ko.’ (Minku. 16:8) Mbi mambu amama mansundula?

3 Disodi waba sadilanga koko ku lubakala muingi kusimba mbedi, mu kibila akiokio khonzo yi lubakala kuabasa bakanga ko lukiebu lu nkaku kaba simbilanga mu koko ku lukietu. Vayi nandi waba bakanga lukiebu boti disodi dinkaka wunkuiza nuanina va khonzu’andi yi lubakala. Befu kutula luzolo lu Yave vatheti mu luzingu luitu, nandi wala ku tukieba. Diawu, tuentubila binongu bi Kibibila bilenda kindisa kiminu kitu muingi ‘tutatamana kutula Yave vantual’itu.’

Kiuka Kisuama

it-2 803¶7,8

Zunga ki Diesu

Kikuma mu kiebeleo ʼi·shohnʹ (Deute. 32:10; Zinga. 7:2), bo bakisadila va kimueka na kikuma ʽaʹyin (diesu), kinsundula mu mbembu beni “dibakala diluelu di diesu.” Bobuawu mvandi kikuma, bath (muana) bansadila mu Manyongi 2:18 muingi kusundula muana wunkietu wu diesu. Bikuma biabibiodi abiobio, binsundula zunga ki diesu. Ayi bansadila phila zia ziwadi muingi kunyemvisa diyindu didi mu Minkunga 17:8 (ʼi·shohnʹ bath-ʽaʹyin), dinsundula mu mbembu beni, “dibakala diluelu, muana nkietu wu diesu” (“zunga ki diesu,” NW). Ayi mawu ma tuvanga kuyindula mu mambu mammonikanga bo tunnunga kuyitala va zunga ki diesu ki mutu wunkaka.

Diesu kidi kinama tufueti kieba buboti. Kibila kheti ntoto voti kiuma kiluelu ki tukota muawu tunkuiza vanga mangolo ma kubotula. Bulutidi, tufueti kieba buboti vakhati lumuenu lu diesu kibila va kukota kioso kiuma valenda tuadisa ziphasi voti kuvonda diesu. Kibibila kinsadila kikuma “zunga ki diesu” muingi kutubila mambu voti biuma tufueti kieba buboti. Ayi yawu phila tufueti tadila Kibibila. (Zinga. 7:2) Mu Deutelenomi 32:10 yintuba ti Nzambi wukieba dikabu di Isaeli banga bana bandi. Ayi Nandi wuba kieba banga zunga ki diesu diandi. Davidi wusambila muingi Nzambi kankieba banga ‘zunga ki diesu diandi.’ (Minku. 17:8) Nandi waba tomba muingi Yave kamvukisa mu nsualu mu mioku mi zimbeni ziandi. (Dedikisa na Zakalia 2:8; vama bansadila mu kingeleku ba·vathʹ ʽaʹyin, “zunga ki diesu,”)—Tala Mvandi DIESU.

11-17 NGONDA YINTATU

KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI | MINKUNGA 18

‘Yave nandi . . . Phulusu’ama’

w09 1/5 14 ¶4-5

Mayangi Mankuizilanga Kuidi Yave Mawu Mangolo Mitu

Kibibila kindedikisanga mvandi Nzambi na biuma bikhambulu moyo. Dedi ba kumfuanikisa banga ‘Dimanya di Isaeli’ voti ‘Ditadi’ ayi ‘kisuamunu.’ (2 Samu. 23:3; Minku. 18:2; Deute. 32:4) Buidi mambu amomo madidi nguizani na Yave? Dedi bo ditadi dididi dikinda voti ngolo, Yave Nzambi kalenda ba tho yi nsika kuidi ngiewu.

5 Buku yi Minkunga yitubila biuma biwombo biviakana bimfuanikisa buboti kimutu ki Yave. Dedi Minkunga 84:11 yintuba ti Yave widi ‘muinya ayi nkaku’ kibila nandi widi tho yi kiezila, moyo, mangolo ayi lukiebu. Mvandi Minkunga 121:5 yintuba ti ‘Yave widi muanz’aku ayi koko kuaku ku lubakala.’ Dedi bo muanza wutuvaninanga lukiebu mu muinya wungolo, Yave mvandi wumvananga lukiebu kuidi bisadi biandi mu zikhuamusu mu kuba muanz’awu voti lukiebu ku tsi koku kuandi voti mavavi mandi.—Yesa. 51:16; Minku. 17:8; 36:7.

it-3 805 ¶3

Mbembu

Nzambi wunkuwanga mbembu yi bisadi biandi. Batu bambuongiminanga Nzambi mu phevi ayi mu bukiedika, balenda sambila kuidi Nzambi mu yoso kuandi mbembu mu kuba lufiatu ti nandi wunkuiza bayuwa. Vayi kheti bansambila mu tsi ntima, Nzambi zebi mintima mi batu wunkuiza ‘yuwa’ nsambu’awu. (Minku. 66:19; 86:6; 116:1; 1 Samu. 1:13; Nehe. 2:4) Nzambi wunkuwanga batu bantovuka ba kundindanga lusalusu ayi zebi mintima mi batu bankuamisanga bisadi biandi.—Ngene. 21:17; Minku. 55:18, 19; 69:33; 94:9-11; Yele. 23:25.

w22.04 3 ¶1

Buidi Wulenda Nungina Mayindu ma Kuvanga Kukuazuka?

2. Yindula. Bo wuntala kumbusa, wulenda yindula mambu Yave kamana kusadisa kununga? Bo tunyindula mambu Yave kamana tusadisa kununga, tumbakanga mangolo muingi kununga mambu tumviokila mu luzingu. (Minku. 18:17-19) Yaya Joshua widi nkulutu wu kimvuka wutuba: “Minu yinsonikanga mimvutu mioso mi minsambu miama. Ayi mawu ma kutsadisanga kutebuka moyo buidi Yave kama tambudila minsambu miama.” Bukiedika, bo tunyindula phila Yave kamana tusadisila, tumbakanga mangolo ma kununga mabanza ma kiunda kingolo.

Kiuka Kisuama

it-3 362 ¶1

Keluba

Bawu basa ba ko zifikula zi boma batu ba mimvila baba sambidilanga zinzambi zi luvunu bavanga muingi kubuongimina, dedi bo bankaka bankikininanga. Dedi bo kikhulu ki basi Yuda kintela kimbangi (Kibibila kisintubila ko matedi mambu amomo), Bakeluba beni baba buka batu. Baba bivangu bi kitoko biaba fuanikisa bivangu bi kiphevi binkembu bivangulu mu kulandakana thuadusulu Mose katambula kuidi naveka Yave. (Eso. 25:9) Mvuala Polo wutuba ti Bakeluba baba nkembu ayi baba fuka tampa yi kasu yi luwawanu Batula bakeluba beni muingi kufuanikisa ti Yave wuba va kibuangu beni. Nandi wutuba: ‘Yala kumonikina va kibuangu beni ayi kukoluka yaku va mbata tampa yidi bakeluba buadi yidi va mbata kasu yi luwawanu.’ (Esodo 25:22; Zinta. 7:89) Diawu babe tubilanga ti Yave wuba ‘wukala va mbata bakeluba.’ (1 Samu. 4:4; 2 Samu. 6:2; 2 Minti. 19:15; 1 Lusa. 13:6; Minku. 80:1; 99:1; Yesa. 37:16) Bakeluba beni mvandi, baba fuanikisa dikalu di Yave kabe vangilanga ziviage (1 Lusa. 28:18), ayi mavavi ma bakeluba maba vananga lukiebu ayi mabe kuendanga thinu mu viage. Diawu Davidi mu nkunga mueka mu kutubila nsualu Yave kansadisila nandi wutuba: ‘Nandi wumaka mu keluba ayi wudumuka’ wuyiza mu thinu mu ‘mavavi ma kiphevi.’—2 Samu. 22:11; Minku. 18:10.

18-24 NGONDA YINTATU

KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI | MINKUNGA 19-21

‘Diyilu Dinsamuna Nkembu wu Nzambi’

w04 1/1 8 ¶1-2

Bika Baboso Bakembisa Yave

DAVIDI, muana Yese wuba nsungi mamemi ku divula di Betelemi. Bo Davidi kaba kebanga mamemi ma tat’andi, khumbu ziwombo nandi waba talanga zimbuetila va builu. Bukiedika, nandi wutebuka mawu moyo bo kasonika mu thuadusulu phevi yinlongo, mambu madi mu Minkunga 19: ‘Diyilu dimvana nkembu kuidi Nzambi; ayi diawu dinsamuna bisalu bi mioku miandi. Mbembu’andi yiyuwakana mu nza yimvimba ayi tsangu’andi nati kusukila ntoto.’—Minku. 19:1, 4.

2 Kheti mu khambu tuba, mu khambu mbembu, diyilu Yave kavanga dinsamuna nkembu’andi kadika kilumbu. Bivangu bintatamana kukembisa Nzambi ayi ma tuvanga kuyindula phila tuvangulu ayi biawu kheti mu khambu tuba bimvana nkembu kuidi Nzambi va ntoto woso ayi vantuala batu boso. Busa fuana ko to bivangu bikhambu tubanga kukembisa Nzambi. Vayi batu bakuikama mvandi bafueti vanga mawu mu mbembu yinangama. Nsoniki mueka wu Minkunga wusadila bikuma abibi muingi kutubila bisadi bikuikama bi Nzambi: ‘Vananu nkembu ayi mangolo Yave kafueni mu tambula. Vananu nkembu Yave kafueni tambula mu kibila ki dizina diandi.’ (Minku. 96:7, 8) Batu badi kikundi kifikama ayi Yave bambanga mayangi ma kuvanga mawu. Vayi mbi binsundula kuvana nkembu kuidi Nzambi?

w04 1/6 11 ¶8-10

Bivangu Binsamuna Nkembu wu Nzambi

8 Bosi Davidi wutubila diambu dinkaka di kukuitukila Nzambi kavanga: ‘Ku diyilu, nandi wuvanga tenda mu kibila ki muinya, wawu widi buka dibakala dikuela wumbasika ku kivinga kiandi; ayi wunkuangalala dedi dibakala didi beni mangolo wuzangama wundiata mu nzila. Wawu wumbasikila ku tsielu mueka yi diyilu ayi wunkuenda kutsielu yinkaka, vasi ko kiuma kilenda suama mbazu’andi.’—Minku. 19:4-6.

9 Befu kudedikisa thangu ayi zimbuetila zinkaka, tunkuiza mona ti yawu yisi ko beni yinneni. Vayi yawu yidi beni nkinza ayi yilutidi kutola na ziplaneta zi kunzungidila. Bivisa bimmonisa ti thangu yidi kizitu ki “bivevi 2 di bivevi di bivevi di zitonelada”—mawu mansundula ti 99,9% di kizitu kidi mu thangu. Mangolo mansikimisanga thangu ku diyilu voti força de gravidade mansadisanga ntoto kudiengidila mu kinanu mu 150 di zikilometro mu khambu kuntatuka voti kumfikama beni. Muinya wumbasikanga ku diyilu wumvitilanga va ntoto, widi wu meio bilionésimo vayi widi wufuana muingi batu ayi biuma binkaka bitatamana kuzinga va ntoto.

10 Nsoniki mueka wu Minkunga wufuanikisa thangu banga ‘dibakala didi beni mangolo’ wumbasika ku tsielu yimueka ayi wunkuenda ku tsielu yinkaka va muinya ayi wumvunda ‘va tenda’ yi builu.” Khotolo muinya yimbanga buka thangu muinya kankota mu tenda muingi kuvunda. Va meni wunlezamanga ‘dedi dibakala dikuela wumbasika ku kivinga.’ Mu kuba ‘nsungi mamemi, Davidi wuzaba ti va builu kumbanga beni kiozi.’ (Ngene. 31:40) Mawu maba kumvanganga kutebuka moyo bo nandi ayi bivangu baba builanga muinya. Mawu masinsundula ko ti thangu yaba banga yivonga mu kubasika ku tsielu yinkaka ayi kukuenda ku tsielu yinkaka. Vayi wuba dedi ‘mutu wuzangama’ wuba beni mangolo ayi wukubama muingi kuvutuka ‘kubue vanga mawu kilumbu kinkaka.’

g95 8/11 7 ¶3

Mvangi Bakhambu Vuanga Nkinza mu Bilumbu Bitu

Kubuela longuka matedi bivangu kulenda tusadisa kubuela zaba matedi Nzambi wuvanga biuma bioso. Khumbu mueka Yesu wukamba minlandikini miandi muingi batala biteka biaba menanga ku Ngalili. Nandi wutuba: “Longukanu mu kutala biteka, biawu bisalanga ko ayi bitunganga ko vayi minu yilukamba ti ni ntinu Salomo mu busina buandi boso, kabasa vuatilanga ko phila ayoyo.” (Matai 6:28, 29) Kitoko ki kiteka kilenda tusadisa kutebuka moyo ti Nzambi wumvuanga nkinza zitsatu batu bamviokilanga.

Kiuka Kisuama

it-2 301 ¶4, 5

Kiebeleo, II

Tulenda tubila matedi phila basonikina mayindu mu matangu. Tulenda mona ti kitini kimmuadi kinsintubila ko momawu mambu madi mu kitini kitheti. Vayi kheti bobo, matangu beni madi nguizani ayi mansadisa kuvisikisa buboti diyindu dimfunu mu mambu babe sonika. Dedi, tala kifuani mu mawu mu Minkunga 19:7-9:

Nsiku wu Yave widi wusonga,

wumbuelanga mangolo.

Zindumbu zi Yave zidi zi lufiatu,

zimvananga nduenga mutu wukhambulu nduenga.

Zithumu zi Yave zidi zisonga,

zimvananga mayangi mu ntima;

Minsiku mi Yave midi midiodila,

minkiezulanga mesu.

Kukinzika Yave didi diambu dimbote,

kibila mawu mala kadidila mvu ka mvu.

Zifundusu zi Yave zidi zikiedika;

zisonga mu ziphila zioso.

Tulenda mona ti diyindu dimmuadi dinsadisa kuvisikisa diyindu dimfunu didi mu matangu. Diawu tulenda tubila ti vantombulu mayindu mamamuadi muingi kuvisa buboti diyindu dioso mu matangu. Mu mayindu mamamuadi tulenda mona mambu dedi ‘zimvutulanga mangolo’ ayi ‘zimvananga nduenga kuidi mutu wukhambulu nduenga,’ mawu mansandisa mutu wuntanga kuzaba ti ‘nsiku wu Nzambi widi wusonga’ ayi ‘zindubu zi Yave zidi zi lufiatu.’ Phila ayoyo yi kukabila matangu mansadisanga muingi mayindu mamfunu matatamana, diawu khumbu zinkaka bayitedilanga paralelismo formal voti phila yi kuludika matangu.

25-31 NGONDA YINTATU

KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI | MINKUNGA 22

Zimbikudulu Ziaba Tubila Matedi Lufua lu Yesu

w11 15/8 15 ¶16

Bawu Babakula Mesia

16 Vaba monika buka ti Nzambi wuyekula Mesia. (Tanga Minkunga 22:1.) Mu kutala mbikudulu, “mu kilokula ki vua voti 15h Yesu wutenduka mu mbembu yinangama: ‘Eli, Eli, lama sabactani?’ mawu mansundula: ‘Nzambi’ama, Nzambi’ama kibila mbi makuekudila?’” (Malaku 15:34) Kiminu ki Yesu mu Tat’andi kisa mana ko. Nzambi wuyekula Yesu mu mioku mi zimbeni ziandi mu kubotula lukiebu luandi muingi lukuikumunu lu Yesu luthotu. Ayi mambu Yesu katuba madukisa mbikudulu yidi mu Minkunga 22:1.

w11 15/8 15 ¶13

Bawu Babakula Mesia

13 Davidi wubikula ti bankuiza vueza Mesia. (Tanga Minkunga 22:7, 8.) Batu bavueza Yesu bo kaba va dikunzi. Matai wusonika: “Baboso baba viokilanga vana baba finganga Yesu ayi baba nyikunanga ntu ayi baba tubanga: ‘“Ngie waba tubanga ti wulenda tolumuna tempelu ayi kubue tunga yawu mu bilumbu bitatu, wuyivukisa ngie veka! Boti ngie widi muana Nzambi kuluka va dikunzi adiodio!” Bobuawu mvandi, zimfumu zi zinganga nzambi va kimueka na ziescriba ayi bakulutu, batona kumvueza mu kutuba: “Nandi wuvukisidi bankaka, vayi kasi yivukisa ko naveka! Boti nandi widi Ntinu wu Isaeli, bika kakuluka va dikunzi, ayi mu phila ayoyo, befu tunkuiza nkikinina. Nandi wutula lufiatu luandi mu Nzambi, diawu boti nandi widi lunungu va mesu mandi, bika Nzambi kamvukisa, kibila nandi wutuba: “Minu yidi muana Nzambi.”.’” (Matai 27:39-43) Vayi kheti bobo, nandi wukindama mu lufiatu mu mambu moso amomo. Nandi widi kifuani kimbote kuidi befu.

w11 15/8 15 ¶14

Bawu Babakula Mesia

14 Bawu bata bisavu mu kusadila dimanya buka di lidon muingi kuzaba nani wunkuiza siala bikhutu bi Mesia. Nsoniki mueka wu Minkunga wutuba: ‘Kabulanu bikhutu biama benu na benu.’ (Minku. 22:18) Ayi mawu mayiza monika. “Bo [masodi ma Loma] bamana kumbanda [Yesu] va dikunzi, bawu bata kisavu mu kusadila dimanya buka di lido muingi babaka bu kukabinina bikhutu biandi biba va mbata.”—Matai 27:35; tanga Yoane 19:23, 24.

Kiuka Kisuama

w06 1/11 29 ¶7

Monisa Lukinzu mu Zikhutukunu zi Kimvuka

7 Vadi ziphila ziwombo tulenda monisina lukinzu mu zikhutukunu zi kimvuka. Phila yimueka yidi mu kubanga mu lukutukunu ava tuyimbila nkunga wutheti. Kibila minkunga miwombo mibasikila mu minsambu bisadi bi Yave bavanga kumbusa. Diawu tufueti monisa lukinzu bo tunkuimbila. Mu kutubila matedi Minkunga 22, mvuala Polo wusonika matedi Yesu: ‘Yala zabikisa dizina diaku kuidi zikhomba ziama; va khati kimvuka yala kuzitisa mu minkunga.’ (Ebe. 2:12) Diawu tufueti vanga mangolo ma kukala va kibuangu kitu ava ntuadisi kutuba ti tuenyola nkunga wutheti. Kuvanga mawu mankuiza tusadisa kutsikika mayindu mu tsundu wu nkunga tunyimbila. Tuntomba muingi phil’itu yi kukuimbidila yiba nguizani na mambu nsoniki Minkunga katuba: ‘Yela kembisa Yave mu ntima woso mu dikabu di batu basonga ayi mu lukutukunu.’ (Minku. 111:1) Bukiedika, kukuimbila minkunga kuidi Yave yidi kibila kimbote muingi tutuka ava lukutukunu lutona ayi tutatamana kulandakana ziawu.

w03 1/9 20 ¶1

Zitisa Yave ‘mu Khati Kimvuka’

Bubu, dedi mu thangu yikhulu, tumvanganga mangolo muingi ‘kumonisa kiminu kitu mu khati kimvuka.’ Ayi tulenda vangila mawu mu kuvana mimvutu mi biuvu bamvananga mu zikhutukunu. Ayi bika kulenza nkinza wu kuvanga mawu. Dedi, mimvutu mitu mimmonisanga phila tulenda nungina ziphasi ayi minsadisanga zikhomba kusadila minsua mi Kibibila. Mimvutu mi zikhomba mu matangu bakhambu sudikisa mu kilongulu voti mimvutu mimmonisa mangolo khomba kabe vanga muingi kufuandubula kiuka, minsadisanga bankaka mu kimvuka mvandi baba kifu ki kubakula kiuka mu Diambu di Nzambi.

1-7 NGONDA YINNA

KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI | MINKUNGA 23-25

‘Yave Nandi Nsungi’ama’

w11 1/5 31 ¶3

‘Yave Nandi Nsungi’ama’

Yave wuntuadisanga mamemi mandi. Va kukhambu ba nsungi, mamemi manzimbalanga. Bobuawu mvandi, tuntombanga lusalusu muingi kubakula nzila yi luzingu. (Yele. 10:23) Dedi bo Davidi kasudikisila, Yave wuntuadisanga dikabu diandi kuidi ‘bititi bi nlangu’ ayi wu kuba natanga mu ‘bibuangu bi kuvundila banlembanga nlangu.’ Nandi wu ‘kundiatisanga mu zinzila zi busonga.’ (Lutangu 2, 3) Bifuani abiobio bi nsungi bi tumonisa ti tulenda fiatila mu Nzambi. Befu kulandakana thuadusulu’andi yidi mu Kibibila mu nzila phevi yinlongo, tulenda baka lusakumunu, nsika ayi kivuvu.

w11 1/5 31 ¶4

‘Yave Nandi Nsungi’ama’

Yave wunkiebanga mamemi mandi. Nsungi na kukhambu ba va khonzo, mamemi mambanga mu boma mu kukhambu zaba mbi bi kuvanga. Yave wukamba kuidi bisadi biandi ti basi ko kibila ki kumona boma, kheti ‘bandiatila mu mbuinga wu kitombi kingolo’—voti bamviokila mu mambu maphasi mu luzingu luawu. (Lutangu 4) kibila Yave wuba kiebanga ayi widi wukubama muingi kuba sadisa. Nandi kalenda vana kuidi bisadi biandi nduenga ayi mangolo muingi kununga mambu maphasi.—Fili. 4:13; Tia. 1:2-5.

w11 1/5 31 ¶5

‘Yave Nandi Nsungi’ama’

Yave wundikilanga mamemi mandi. Muingi badia, mamemi mantombanga lusalusu lu nsungi’awu. Bobuawu mvandi, tuidi tsatu yi kiphevi ayi tulenda dukisa to yawu mu lusalusu lu Nzambi. (Matai 5:3) Ayi buboti beni kuzaba ti Yave widi tho yi mamboti, nandi wunkubikanga bidia biwombo bi kiphevi kuidi bisadi biandi. (Lutangu 5) Kibibila ayi bilongulu binkanka tunsadilanga muingi kulonguka, bindukisanga tsatu ayoyo yi kiphevi, bitusadisanga kuzaba tsundu yi luzingu luitu ayi makani ma Nzambi mu befu.

Kiuka Kisuama

w11 15/2 24 ¶1-3

Zola Busonga mu Ntim’aku Woso

MU NZILA Kibibila ayi phevi’andi yinlongo, Yave wuntuadisanga bisadi biandi mu ‘zinzila zi busonga.’ (Minku. 23:3) Vayi mu kuba batu ba masumu, khumbu zinkaka tumvekukanga mu nzila ayoyo. Diawu vantombuluanga kubue vanga mangolo muingi kuvutuka kuvanga mambu Yave kanzolanga. Mbi bilenda tusadisa kununga? Dedi Yesu, tufueti zola kuvanga mambu mamboti.—Tanga Minkunga 45:7.

2 Mbi binsundula ‘zinzila zisonga’? Yawu yidi nzila yifietakana ayi yinsundula zithumu zisonga zi Yave. Mu Kingeleko ayi mu Kiebeleo, kikuma ‘busonga’ kunsundula diambu disulama voti ‘dimbote’ muingi kumonisa lukuikumu mu minsua mi Yave. Mu kuzaba ti Yave “wuntatamananga wusonga,” bisadi biandi badi mayangi mu kubika muingi nandi katsikika mambu malutidi mbote mu bawu.—Yele. 50:7.

3 Tunkuiza nunga to kukuangidika Nzambi befu kuvanga mangolo mu ntima woso muingi kuzingila mu zithuadusulu ziandi zisonga. (Deute. 32:4) Ayi muingi tununga, tufueti longuka matedi Yave mu Kibibila. Bo tunluta zaba Yave ayi kumfikama kadika kilumbu, buawu tunkuiza luta zola zithumu ziandi. (Tia. 4:8) Mvandi vantombulu kukikinina minsua midi mu Kibibila bo tumbaka makani mankinza mu luzingu luitu.

8-14 NGONDA YINNA

KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI | MINKUNGA 26-28

Buidi Davidi Kakindisila Lukuikumunu Luandi mu Yave?

w04 1/12 14 ¶8-9

Tutatamana Kudiatila mu Nzila yi Lukuikumunu

8 Davidi wusambila: ‘Fhiongunina, Ah Yave, thota ayi vedisa zirins ziama ayi ntim’ami.’ (Minku. 26:2) Zirins zidi biuma bidi mu khati nyit’itu. Mu lutangu alolo ziawu zinsundula mayindu ma tsi ntima. Ayi bamfuanikisa ntima banga mutu wukhati voti mabanza mandi ayi mayindu mandi. Bo kasambila muingi bamfiongunina, Davidi waba tomba muingi Yave kafiongunina mayindu ayi mabanza mandi ma tsi ntima.

9 Davidi wulomba muingi Yave kavedisa zirins ziandi ayi ntim’andi. Buidi Yave ka tuvedisanga? Davidi wuyola: ‘Yala zitisa Yave wu kuphananga malongi, kheti va khati builu mayindu mami ma khati ntima ma kutsembanga.’ (Minku. 16:7) Mbi mambu amomo mansundula? Mansundula ti malongi mamfuminanga kuidi Yave maba kotanga ku tsi ntim’andi ayi waba bikanga muingi mawu mabalula ntim’andi ayi kimutu kiandi. Mawu mvandi malenda ku tumonikina befu kuyindula buboti mu malongi madi mu Kibibila mamfuminanga kuidi batu bantuama ntuala mu kimvuka ayi kubika muingi mawu makota mu ntim’itu. Kutatamana kusambila kuidi Yave ayi kudinda muingi ka tuvedisa kulenda tusadisa kutatamana bakuikama.

w04 1/12 15 ¶12-13

Tutatamana Kudiatila mu Nzila yi Lukuikumunu

12 Mu kutubila diambu dinkaka dinsadisa kutatamana wukuikama, Davidi wutuba: ‘Yisi ko bukundi na batu ba luvunu; ayi yimmangana kuba na batu bansuekanga kimutu kiawu. Yinlendanga kuba va kimueka na bankua mambi, ayi yimmanganga kudiata na bankua mambi.’ (Minku. 26:4, 5) Davidi waba manganga kukala na batu bambi. Nandi waba lendanga kuba na batu abobo.

13 Abu befu? Bukiedika ti tummanganga kudiata na batu bantubanga luvunu, kuba kuandi mu televisão, zivideo, internet voti biuma binkaka? Tuntatukanga batu bansuekanga kimutu kiawu? Bankaka mu kikola voti ku kisalu, bansuekanga kimutu kiawu ayi bantomba kuba bakundi bitu. Tuntombanga kuba bukundi na batu bakhambu zolanga kiedika? Mvandi, batu babalukila kiedika, va thonono bantombanga kusueka mavanga mawu ma ku tuvekula mu nzila yi Yave. Vayi boti bankaka mu kimvuka bansuekanga kimutu kiawu ki kiedika? Jayson, weka nsadisi wu bakulutu ba kimvuka, wumona mawu bo kaba ditoku. Nandi wutuba: ‘Kilumbu kimueka, wumueka mu bakundi bama wukhamba ti mambu tumvanga bubu masi ko nkinza. Kibila nati nza yimona yala tuka, befu tuala fua. Tualasa zaba ko luaku tuzimbisa. Ntindu masolo amomo matsadisa beni kulubuka. Kibila yisintomba ko kuzimbisa luaku lu nza yimona.’ Diawu Jayson kamanisina kikundi kaba na mutu beni. Mvuala Polo wu tulubula: “Bikanu kuvunuka, minkangulu mimbi mimbifisanga zikhadulu zimboti.” (1 Koli. 15:33) Diawu didi diambu dinkinza kukhambu ba bakundi bambi.

w04 1/12 16 ¶17-18

Tutatamana Kudiatila mu Nzila yi Lukuikumunu

17 Nzo yingoto ayi kikuma ki kuvanina minkhayilu, biba bibuangu babe buongiminanga Yave ku Isaeli. Muingi kumonisa phila kaba zodilanga bibuangu abiobio, Davidi wutuba mu nsambu: ‘Yave, minu yinzolanga kibuangu kio wunkalanga, kibuangu kio kinkalanga nkembu’aku.’—Minku. 26:8

18 Bukiedika ti befu tunzolanga kukutakana ku kibuangu tunlongukilanga matedi Yave? Kadika nzo yi Kintinu yidi na thuadusulu yi zikhutukunu, tunkutakananga mu bibuangu beni muingi kubuongimina Yave. Mvandi, kadika mvu tumbanga lukutukunu lu mavula ayi lu divula. Mu zikhutukunu beni, tunlongukanga zindubu ayi zithuadusulu zi Yave. Befu kuvanga mangolo ma ‘kuzola beni’ zikhutukunu aziozio, tuala ba phuila yi kulandakananga ziawu ayi mu mambu banlonga. (Minku. 119:167) Tumbakanga beni khindusulu mu kukutakananga na zikhomba zitu zi kiphevi ba tuvuanga nkinza ayi ba tusadisanga kutatamana kuba bakuikama!—Ebe. 10:24, 25.

Kiuka Kisuama

w06 15/7 28 ¶15

Yave Wumbombanga bo Badi mu Kiunda

15 Davidi wuyimbila: ‘Kheti tat’ama ayi mam’ami bandiekudi, Yave wala kuthambula.’ (Minku. 27:10) Buboti beni kuzaba ti luzolo lu Yave lu lutidi na luzolo matata mitu badi mu befu! Kheti wumbanga mu kiunda mu kibila ki mambu maphasi wuviokila voti ba kuyekula kuidi matata maku, ba lufiatu ti mawu madekulanga ko luzolo Yave kadi mu ngiewu. (Loma 8:38, 39) Tebuka moyo ti Nzambi wuntumisanga mu kimvuka kiandi batu nandi kanzolanga. (Yoa. 3:16; 6:44) Diawu, kheti mu dioso kuandi diambu wuviokila mu mioko mi matata maku, tebuka moyo ti Tat’aku wu diyilu wu kuzolanga!

15-21 NGONDA YINNA

KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI | MINKUNGA 29-31

Tsembolo—Yidi Mbonosono yi Luzolo lu Yave

it-2 99 ¶5

Kizizi

Bikuma ‘kusueka kizizi’ bilenda sundula mambu mawombo. Dedi, bo vantubila matedi Yave besueka kizizi kiandi, khumbu ziwombo kunsundula ti nandi bebotula lunungu luandi voti mangolo mandi kuidi mutu. Mawu malenda monikina boti mutu beni kakhambu bue tumukina ko voti mambu dingumba di batu babevanga, dedi mu kifuani ki dikabu di basi Isaeli. (Yobi 34:29; Minku. 30:5-8; Yesa. 54:8; 59:2) Khumbu zinkaka kulenda sundula ti Yave wuntelimina thangu’andi yifuana muingi kuvana mvutu mambu babe kundinda voti kumonisa mangolo mandi. (Minku. 13:1-3) Davidi wudinda kuidi Nzambi muingi ‘Kasueka kizizi kiandi mu matedi masumu mandi,’ mawu mansundula ti nandi wudinda kuidi Nzambi muingi kalemvukila masumu mandi.— Minku. 51:9; dedikisa mawu na Minku. 10:11.

w07 1/3 19 ¶1

Vibidila mu Yave mu Mayangi

Tulenda dedikisa ndandu tumbakanga mu tsembolo yi Yave, na phila dikundi dinkonzukilanga nati dinkuiza benga. Kibibila kintuba ti tsembolo yi Nzambi: ‘Yimvananga ḿbutu wu ndembama voti wu busonga kuidi baboso bamvitikanga yawu.’ (Ebe. 12:11) Dedi bo vantombulu thangu muingi mimbutu miyela, bobuawu mvandi vantombulu thangu muingi kubalula mayindu mitu mu matedi tsembolo yi Nzambi. Dedi, boti mu kibila ki zikhadulu ziaku ba kubotula kiyeku wuba mu kimvuka, kuba mvibudulu mu Yave kunkuiza kusadisa wubika kuba mu kiunda ayi kuvonga. Mambu Davidi kasonika mu thuadusulu yi phevi yinlongo malenda kusadisa, nandi wutuba: ‘Kibila ngazi’andi [Nzambi] yinkalanga to mu mua thangu, vayi lunungu luandi lunkadidilanga mu luzingu loso. Va builu tulenda dila, vayi va meni tumbanga mu mayangi.’ (Minku. 30:5) Befu kukuna khadulu yi mvibudulu ayi kusadila malongi tuntambulanga mu Kibibila ayi mu kimvuka ki Yave, tulenda ba lufiatu ti thangu’itu yi ‘mayangi’ yinkuiza tuka.

w21.10 6 ¶18

Mbi Binsundula Kunyongina mu Bukiedika Masumu?

18 Muingi kumonisa ti benyongina mu bukiedika masumu mandi, mutu bevayikusu kafueti tatamana kulandakana zikhutukunu ayi kulandakana malongi ma bakulutu ba kimvuka matedi kusambilanga ayi kuvanga ndogukulu’andi yi Kibibila. Mvandi kafueti ba keba keba muingi kutina mambu mamvanga kuvola disumu adiodio. Na kuvanga mangolo muingi kuvutula kikundi kiandi na Yave, nandi wala kunlemvukila mu ntima woso. Ayi bakulutu ba kimvuka bala bue kunyamba mu ntima woso mu kimvuka. Mu thangu mambu amomo mammonika, bakulutu ba kimvuka bandedikisanga mawu mu kutadila disumu mutu kabe vola ayi bafundisilanga ko mutu beni mu lukasu.

Kiuka Kisuama

w06 15/5 19 ¶13

Mambu Mamfunu Madi mu Buku yi Minkunga

31:23—Buidi Yave kansembilanga mutu widi lungundayi? Mutu wusonga wuntambulanga tsembulu kuidi Yave mu zinzimbala kamvanga. Vayi mutu widi lungundayi, kanyonginanga ko mambu kamvanganga, diawu tsembulu’andi yinluta banga yingolo.—Zinga. 11:31; 1 Pete. 4:18.

22-28 NGONDA YINNA

KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI | MINKUNGA 32-33

Kibila Mbi Tufueti Fungula Masumu Mangolo?

w93 15/3 9 ¶7

Nlemvu wu Yave Wutuvukisanga mu Kiunda

7 Boti tube vola disumu dingolo, tulenda mona phasi kufungula disumu beni kuidi Yave. Mbi bilenda monika befu kukhambu vanga mawu? Mu Minkunga 32, Davidi wutuba: ‘Bo yiba sui [mu khambu fungula] mimvesi miama miaba lebakana bo yaba kuama mu kilumbu kioso. Kibila builu ayi muinya yaba mona kizitu ki mioko miaku [mi Yave]. Mangolo mama mayiza dekuka buka nlangu mu thangu yi kisivu.’ (lutangu 3, 4) Bo Davidi kaba tomba kusueka masumu mandi, kilunzi kiandi kitona kuntatisa. Kiunda kidekula mangolo mandi ayi nandi wuyiza ba dedi nti wuyuma mu thangu kisivu wukhambulu maka. Bukiedika, nandi wuyiza ba beni wuvonga mu nyitu ayi mu mayindu. Mawu mamanisa mayangi kaba. Mbi tulenda vanga boti mawu mvandi befu tuidi mu kuviokila?

cl 262 ¶8

Nzambi Widi Wukubama Muingi Kulemvukila

8 Bo Davidi kanyongina masumu mandi, nandi wutuba: ‘Yinunga kufungula masumu mama; yisa sueka ko mawu. . . . Ayi ngiewu wulemvukila masumu mami.’ (Minku. 32:5) Kikuma “kulemvukila” basekula mu ki Ebeleo kidi tsundu ki “ku telimisa” voti “kunata.” Dedi bo basadila mu lutangu alulu, kiawu kinsundula “kubotula fotu voti disumu di mutu.” Mawu mansundula buka ti Yave wutelimisa Davidi voti wunata masumu mandi. Bukiedika, mawu mabotula kuidi Davidi mayindu ma fotu kaba. (Minku. 32:3) Befu mvitu tulenda ba lufiatu mu Nzambi, kibila nandi wunnatanga masumu ma batu bantombanga nlemvu’andi mu nzila khudulu yi muan’andi Yesu.—Matai 20:28.

w01 1/6 30 ¶1

Kufungula Masumu Kuntuadisanga Ndandu

Bo Davidi kafungula masumu, nandi kasa kukimuena ko ti kasiedi ko tsadulu. Mambu kasonika mu minkunga matedi kufungula masumu, mamonisa luvalu kaba ayi lukuikumunu luandi lu kusadila Yave. Dedi, tala Minkunga 32. Lutangu 1, luntuba: ‘Mayangi kuidi mutu wowo wulemvukulu nzimbal’andi, widi masumu mafuku.’ Kheti disumu didi dingolo, mutu kalenda tambula nlemvu na kunyongina disumu diandi mu bukiedika. Nandi kalenda vanga mawu mu kulandakana kifuani ki Davidi, mu kukikinina nzimbala kavanga. (2 Samu. 12:13) Nandi kasa kuyikakidila ko mu nzimbala kavanga ayi kasa vana ko fotu kuidi bankaka. Lutangu 5 luntuba: ‘Yinunga kufungula masumu mami, ayi yisa sueka ko ni diambu. Minu yituba: ‘Yala fungula masumu mami kuidi Yave.’ Ayi ngiewu wulemvukila masumu mami.’ Kufungula masumu kunsadisanga mutu kuba wuvumbama ayi mu khambu tatubuka mu kilunzi mu kibila ki mambu kavanga.

Kiuka Kisuama

w06 15/5 20 ¶1

Mambu Mamfunu Madi mu Buku yi Minkunga

33:6; nota—Mbi binsundula “phevi” yi munu wu Yave? Phevi ayoyo yinsundula mangolo ma Nzambi, voti phevi yinlongo kasadila muingi kuvanga diyilu. (Ngene. 1:1, 2) Bantedila phevi yi munu yi Nzambi, kibila kalenda fila phevi’andi yidi mangolo muingi kuvanga mambu kheti mu kinanu.

29 NGONDA YINNA–5 NGONDA YINTANU

KIUKA KIDI MU DIAMBU DI NZAMBI | MINKUNGA 34-35

‘Zitisa Yave mu Zithangu Zioso’

w07 1/3 22 ¶11

Tuzitisanu va Kimueka Dizina di Yave

11 ‘Yela zitisa Yave mu zithangu zioso; nzitusu’andi yela kadidila va munu’ami.’ (Minku. 34:1) Bo kaba tina, Davidi ḿba waba kuazuka buidi kankuiza kuyizingisila dedi bummonisina matangu amomo, vayi kheti bobo, dibamu adiodio disa luta ba ko nkinza na phuila kaba yi kuzitisa Yave. Bukiedika, akiokio kidi kifuani kimboti kuidi befu bo tumviokila mu mambu maphasi! Vosu kuandi vama tulenda ba, dedi mu kikola, ku kisalu, kuviokisa thangu na zikhomba zitu zi kiphevi, mu kisalu ki kusamuna, makani mitu mafueti ba ma kuzitisa Yave! Yindula mu bibila biwombo tuidi muingi kuvanga mawu, dedi vasi ko ndilu yi mambu tulenda longuka ayi yi kukuangalala mu bivangu bi Yave. Ayi mona mambu kadi mu kuvanga mu nzila kimvuka kiandi va ntoto! Kheti mu kuba batu ba masumu, vayi Yave widi mu kusadila batu bakuikama mu nandi. Bukiedika ti tulenda dedikisa bivangu bi Yave na biuma bi kukuitukila batu mu nza ayiyi bamvanganga? Ngie widi mayindu mamueka na Davidi? Nandi wusonika: ‘Vasi ko Nzambi yinkaka yilenda kudedakana, Ah Yave, Ayi vasi ko bivangu bindedakana na bivangu biaku.’—Minku. 86:8.

w07 1/3 22 ¶13

Tuzitisanu va Kimueka Dizina di Yave

13 ‘Minu yela kukinhemisa mu kibila ki Yave; batu ba buphombo bela kuwa ayi bela kuangalala.’ (Minku. 34:2) Davidi kasa kukinhemisa ko mu kibila ki mambu kanunga kuvanga. Dedi, nandi kasa kukinhemisa ko mu phila kanungina kuvuna ntinu wu Gate. Kibila wuzaba ti Yave nandi wunkieba ayi wunsadisa kuvuka bo kaba ku Gate. (Zinga. 21:1) Diawu Davidi kasa kukinhemisa ko, vayi wuvisa ti wunungina mu luzolo lu Yave. Diawu batu ba buphombo bamfikiminanga Yave. Bobuawu mvandi, Yesu waba zitisanga dizina di Yave ayi mawu mama vanganga baba kuyikululanga kufikama Yave ayi kulonguka matedi Nandi. Bubu, batu ba buphombu mu nza yimvimba, bankotanga mu kimvuka ki Yave kidi baklistu basolu mu nza yimvimba ayi kio Yesu kadidi mfumu. (Kolo. 1:18) Batu beni ba buphombo bankuangalalanga mu kumona batu ba kikululanga kuzitisa dizina di Nzambi ayi kukuwa tsangu yi Kibibila yo phevi yinlongo yikubasadisanga kuvisa.—Yoa. 6:44; Mava. 16:14.

w07 1/3 23 ¶15

Tuzitisanu va Kimueka Dizina di Yave

15 ‘Yitomba Yave ayi nandi wuthambudila, nandi wuphukisa mu boma yiba.’ (Minku. 34:4) Kuviokila mu mambu moso amomo masadisa beni Davidi. Diawu katatimina kutuba: ‘Nsukami awowo wu kutela ayi Yave wuyuwa. Nandi wumvukisa mu ziphasi ziandi zioso.’ (Minku. 34:6) Bo tunkutakananga na zikhomba zitu, tumbanga luaku lu kuta binongu bikhindusulu bitedi buidi Yave ka tusadisilanga kununga mambu maphasi. Mawu mankindisanga kiminu ki zikhomba zitu, Dedi bo mambu Davidi katuba makindisila kiminu ki batu baba kumbuela mioko. Mu matedi Davidi, batu baba kumbuela mioko ‘batala kuidi nandi [Yave] ayi bayangalala, basa monisa ko zitsonyi mu bizizi biawu.’ (Minku. 34:5) Kheti baba tina ntinu Sauli, vayi bawu basa mona ko zitsonyi. Bawu bafiatila ti Nzambi waba sadisa Davidi, diawu bizizi biawu bibela mu mayangi. Bobuawu mvandi, batu bamvua nkinza kiedika voti bamona mu kimvuka, bansuaminanga mu Yave muingi kubaka lukiebu. Ayi mu kumona phila Yave ka basadisila, bizizi biawu bimbanga mu mayangi ayi bambanga bakubama muingi kutatamana bakuikama mu Yave.

Kiuka Kisuama

w06 15/5 20 ¶2

Mambu Mamfunu Madi mu Buku yi Minkunga

35:19—Mbi Davidi kaba tomba kutuba bo kadinda kuidi Yave muingi kankieba kuidi zimbeni ziandi baba ‘kumbuetilanga mesu’? Kubuetila mesu Davidi katuba mu lutangu alulu, mansundula ti zimbeni ziandi bankuiza ba mu mayangi mu kumona mambu mambi baba kana matedi Davidi kusalama. Diawu Davidi kadindila muingi mawu mabika kumonika.

    Zibuku mu Ibinda (2008-2025)
    Basika
    Kota
    • Ibinda
    • Kufila
    • Phila Wuntombila
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Zithuadusulu bu Kusadila
    • Nsiku wu no Wuvuidi
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Kota
    Kufila