KISUEKULU KI ZIBUKU MU KHONDI MAYO
Kibanga ki Nsungi
KISUEKULU KI ZIBUKU MU KHONDI MAYO
Ibinda
  • KIBIBILA
  • BILONGULU
  • ZIKHUTUKUNU
  • mwbr18 Ngonda Yivua zitsyel. 1-8
  • Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thwadusulu yi Lukutukunu

Tsielu ayiyi yisi ko video ayoyo

Lemvuka, video ayiyi yisinkuiza sika ko kibila diambu dimbi dibe monika.

  • Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thwadusulu yi Lukutukunu
  • Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thwadusulu yi Lukutukunu (2018)
  • Mua Mintu mi Malongi
  • 3-9 NGONDA DIVWA
  • 10-16 NGONDA DIVWA
  • 17-23 NGONDA DIVWA
  • 24-30 NGONDA DIVWA
Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thwadusulu yi Lukutukunu (2018)
mwbr18 Ngonda Yivua zitsyel. 1-8

Mubongulu Malongi Madi mu Nzingulu ayi Kisalu Thwadusulu yi Lukutukunu

3-9 NGONDA DIVWA

KYUKA KIDI MU DYAMBU DI NZAMBI | YOANE 1-2

“Yesu mu Thangu Kavanga Mangitukulu Matheti”

(Yoane 2:1-3) Mu kilumbu kintatu nyengu wu makwela wuba ku Kanani mu tsi yi Ngalili. Ngudi yi Yesu wuba kuna. 2 Yesu ayi minlonguki myandi mvawu baba tumisa ku nyengu beni wu makwela. 3 Mu thangu vinu yaba mana, ngudi yi Yesu wuyiza kunkamba: ‘Basyedi ko vinu.’

w15 15/6 4 ¶3

Klisto—Mangolo ma Nzambi

3 Ku nyengu wumweka wu dikwela ku Kanani divula di Ngalili, kuawu Yesu kavangila mangitukulu matheti. Ḿba thalu yi batu yawu yivyoka kiteso diawu vinu beni yimanina mu thinu. Malia ngudi yi Yesu mvandi wuba ku nyengu beni. Mu mimvu miwombo nandi kaba yindulanga zimbikudulu zyoso ziba tubila mwan’andi, ayi nandi wuzaba ti bala ntedila “Mwana wu Nkwa Ngolo Zyoso.” (Luka 1:30-32; 2:52) Nandi wuba mana ti Yesu wuba mangolo ma kuvanga mangitukulu batu bakhambu monanga. Mu nkungi, Malia ayi Yesu bamona kyadi bakwela beni ayi Yesu kasa bika ko bawu batatakana. Yesu wuzaba nkinza wu kuba koko kuyalubuka, diawu kavangila mangitukulu mu kubalula 380 di zilitro zi nlangu mu ‘vinu yimboti.’ (Tanga Yoane 2:3, 6-11.) Mu kukwiku Yesu kavangila mangitukulu beni? Mve. Nandi wuba tatubukanga beni matedi zitsatu zi bankaka ayi wulandakana kifwani ki Tat’andi ku diyilu mu kuba koko kuyalumuka.

(Yoane 2:4-11) Yesu wumvutudila: “A nkyeto, mambu mbi twidi befu yaku? Thangu’ama yifweni ko.” 5 Buna ngudi’andi wukamba bisadi biba vana: “Luvanga mambu moso kankwiza lukamba.” 6 Bibasa bisambanu baba lundilanga nlangu biba vana dedi bwaba tubila nsiku wu basi Yuda wutedi kukivedisa, kadika kibasa kiba lundanga kuvyoka 63 di zilitro zi nlangu. 7 Buna Yesu wukamba bisadi: “Wesanu nlangu mu bibasa. Buna bawesa bibasa beni ti va munu. 8 Bosi Yesu wuba kamba: “Bonganu nkadu lunata kwidi nkulutu wu nyengu.” Bawu bannatina yawu. 9 Nkulutu wu nyengu bo kabimba nlangu wukituka vinu, kasa zaba ko kwidi kubasikila vinu beni, (vayi bisadi biteka nlangu bazaba), buna nkulutu wu nyengu wutumisa mu thinu dibakala di dikwela 10 ayi wunkamba: “Batu boso bantwaminanga kukaba vinu yimboti, bosi ku tsuka batu bamana kukolu, bankabanga vinu yikhambulu beni yimboti. Vayi ngyewu, vinu yilutidi yimbote yawu belunda ti mu thangu ayiyi.” 11 Mawu mangitukulu matheti Yesu kavanga; ku Kanani divula di Ngalili. Kuawu kamonisina nkembo’andi ayi minlonguki myandi batula kiminu mu nandi.

jy 41 ¶6

Yesu mu Thangu Kavanga Mangitukulu Matheti

Amama, mawu mangitukulu matheti Yesu kavanga. Bo minlandikini myandi bamona mawu, kiminu kiawu kibwela kinda. Bosi Yesu, mam’andi, ayi zikhomba babutuku yandi mu ngudi, bayenda ku divula di Kafalinaumi ku khonzo yinkaka yi Ḿbu wu Ngalili.

Bakula Kyuka Kiswama mu Dyambu di Nzambi

(Yoane 1:1) Va thonono, wuba Dyambu, Dyambu diba va kimweka na Nzambi ayi Dyambu diba buka nzambi.

nwtsty tsudukusu yi lutangu mu Yoane 1:1

Dyambu: voti “Logos.” Mu Kingeleko, ho loʹgos. Avava bakisadila buka thangununu, ayi mvandi basadila mu Yoane 1:14 ayi Nzaikusu 19:13. Yoane wubakula mutu wuvwidi thangununu ayiyi, widi dizina Yesu. Thangununu ayiyi yawu baba tedilanga Yesu bo kaba kivangu ki kipheve ku diyilu, mvandi bo kaba vanga kisalu ki kusamuna va ntoto, ayi bo kabwe vutuka ku diyilu. Yesu wuba Mvwala wu Nzambi, kibila nandi waba zabikisanga zithwadusulu zi Mvang’itu kwidi zimbasi ku diyilu ayi befu batu va ntoto. Tulenda tuba ti ava Yesu kiza butuka va ntoto, Yave wuba kolukanga na batu va ntoto mu nzila yi Mvwal’andi wu kipheve, batedila Dyambu.—Ngenesi 16:7-11; 22:11; 31:11; Esodu 3:2-5; Nkongudidi 2:1-4; 6:11, 12; 13:3.

na: Lit., “va khonzo.” Mu kulandakana kinongo akiki, mu Kingeleko pros kidi kikuma kilenda sundula kuba wufikama ayi kuba va khonzo. Ayi kinsundula batu bwadi badi bafikama vayi bavasuka, buka mu lutangu alulu tummona ti Dyambu diba na Nzambi yikyedika.

Dyambu diba buka nzambi: Voti “buphila bu nzambi [voti, “kivangu kidi buka nzambi”].” Kikuma akiki Yoane kasadila kinsudikisa “Dyambu” diba nani. (Mu Kingeleko ho loʹgos; dedi bummonisina tsudukusu yi matangu ma kikuma Dyambu), kiawu kinsundula, Yesu Klisto. Dyambu voti Mwana wutheti wu Nzambi, mu nzil’andi bima byoso bivangulu ayi diawu ba kuntedila “nzambi, buphila bu nzambi, kivangu kidi buka nzambi.” Minsekudi miwombo basekudilanga “Diambu diba Nzambi,” mu phila ayoyo bandedikisanga Nzambi nkwa Ngolo Zyoso na Yesu. Vayi, Yoane kabasa tomba ko kutuba ti “Dyambu” dedi mweka kaba na Nzambi Nkwa Ngolo Zyoso. Kibila, bikuma bidi va theti ayi binlandakana, bimmonisa ti “Dyambu” diba “na Nzambi.” Mvandi mu masonoko ma Kingeleko, kikuma the·osʹ bantubila kiawu zikhumbu zitatu mu lutangu  1 ayi 2. Mu khumbu yitheti ayi yintatu kikuma the·osʹ kimmonika mu Kingeleko kidi na artigo definido va thonono, angi mu khumbu yimwadi vasi ko. Batu bawombo ba luzabu bankikininanga ti tsundu yidi bo bamanga tula artigo definido va kibwangu kimwadi kikuma the·osʹ voti Nzambi kimmonika. Kibila mu thangu bansadila artigo definido ava kikuma the·osʹ mansundula ti Nzambi Nkwa Ngolo Zyoso bantubila. Vayi bamanga kutula kikuma beni mansundula ti nandi widi mu kufwanikisa khadulu voti buphila bu kivangu bantedila “Dyambu.” Ayi tulenda mona ti zimbembo ziwombo buka Kingelesu, Kifalasi, ayi Alemão basekudila lutangu beni mu phila Tradução do Novo Mundo basekudila, mu kutuba ti “Dyambu” diba “buphila bu nzambi; buka nzambi; kivangu kidi buka Nzambi.” Diawu zitsekudulu zinkaka zikhulu zi buku yi Yoane mu zi mbembu bantedilanga Sahidic ayi Bohairic, zisonama mu mbandu yintatu ayi yinna mu Thangu yi Klisto, mvandi basekudila mu phila beni. Kumonisa diswasana beni mu phila yisulama yi kusekudila zi artigo zidi ava kikuma the·osʹ mu Yoane 1:1, mawu malenda monisa diswasana ti “Dyambu” wuba buka nzambi, kasi ko dedimweka na Tata Nkwa Ngolo Zyoso. Diawu Kolosai 2:9 yinsudikisa ti “kinzambi kyoso kidi mu Klisto.” Ayi dedi bummonisina 2 Petelo 1:4, bo bala yala na Klisto bala “ba bivangu bidi buka nzambi.” Mvandi mu tsekudulu yi Septuaginta, kikuma ki Kingeleko the·osʹ kidi tsundu yimweka na bikuma bi Kiebeleo ʼel ayi ʼelo·himʹ binsundula “Nzambi,” mwingi kutubila mutu “Wuzangama, Nkwa Ngolo.” Bikuma abyobi bi Kiebeleo, bansadilanga biawu mwingi kutubila Nzambi Nkwa Ngolo Zyoso, zinzambi zinkaka ayi batu. (Tala tsudukusu yi lutangiu Yoane 10:34.) Kutuba ti Dyambu diba “buka nzambi,” voti “buka nkwa ngolo,” madi ngwizani na mbikudulu yidi mu Yesaya 9:6, yitubila ti Mesiya bala kuntedila “Nzambi Nkwa Ngolo” (bakana ko “Nzambi Nkwa Ngolo Zyoso”) ayi nandi wala ba “Tata mu Thangu Zyoso” kwidi baboso bala baka lwaku lu kuzinga mvu ka mvu. Kifuzi ki Tat’andi, “Yave Mfumu yi Masodi,” nandi wala vanga mawu.—Yesaya 9:7.

(Yoane 1:29) Mu kilumbu kilanda, Yoane wumona Yesu wuba kwiza kwidi nandi ayi wutuba: “Tala, mwana wu dimeme di Nzambi wumbotulanga masumu ma nza!

nwtsty tsudukusu yi lutangu mu Yoane 1:29

Mwana wu Dimeme di Nzambi: Bo Yesu kamana kubotama ayi kayenda mu thandu mwingi Satana kantota, Mbotiki Yoane wunzabikisa kwidi bankaka bo katuba “Mwana wu Dimeme di Nzambi.” Kikuma beni mu lutangu alulu to kidi Yoane, 1:36. (Tala Apêndice. A7.) Kudedikisa Yesu na mwana dimemi, kiba kifwani kidedekana Kibila mu Kibibila mamemi, baba kuma vananga buka minkhayilu mwingi kubaka nlemvo wu masumu ayi kuvutula kithwadi na Nzambi. Mawu mamonisa mambu Yesu kayiza vanga mu kuvana luzingu lwandi buka nkhayilu mu kibila ki batu boso. Kikuma “Mwana wu Dimeme di Nzambi” kilenda sudikisa matangu mawombo ma Kibibila. Yoane Mbotiki wuzaba matangu mawombo ma Kiebeleo, ayi diawu katubila matedi mambu mawombo mamonika kumbusa buka manlandakana: mwana dimeme dimbakala Abalami kavana buka nkayilu va kibwangu ki mwan’andi Isaki (Ngenesi 22:13), Mwana dimeme di Pasika baba vondanga ku Ngipiti mwingi kuvukisa mwisi Isaeli (Esodu 12:1-13), Voti mwana dimeme dimbakala baba vananga buka nkhayilu va kibwangu kinlongo ki Nzambi kadika meni ayi bwilu (Esodu 29:38-42). Yoane mvandi ḿba wuyindula mbikudulu yi Yesaya, vo Yave katuba “kisadi kyama” no “banata buka mwana dimeme mwingi bamvonda.” (Yesaya 52:13; 53:5, 7, 11) Bo mvwala Polo kasonika nkand’andi wutheti kwidi basi Kolinto, nandi wutubila Yesu buka ‘mwana dimeme ditu di Pasika.’ (1 Kolinto 5:7) Mvwala Petelo wutubila matedi ‘menga ma thalu ma Yesu, makhambulu masumu ayi mavedila buka mwana dimeme.’ (1 Petelo 1:19) Ayi kuvyoka 25 di zikhumbu buku yi Nzaikusu, yitubila Yesu buka “mwana dimeme.”—Bifwani binkaka bidi mu matangu ma: Nzaikusu 5:8; 6:1; 7:9; 12:11; 13:8; 14:1; 15:3; 17:14; 19:7; 21:9; 22:1.

Matangu ma Kibibila

(Yoane 1:1-18) Va thonono, wuba Dyambu, ayi Dyambu diba va kimweka na Nzambi ayi Diambu diba buka nzambi. 2 Nandi wuba va thononu na Nzambi. 3 Bima byoso bivangimina mu nzil’andi, kwisi ko kima kivangu nandi kakhambu mona. 4 Mu nzil’andi muba luzingu. Luzingu beni luba kyezila ki batu. 5 Kyezila kilembu kyenzuka mu tombi vayi tombi kisa nunga ko. 6 Vaba mutu wumweka Nzambi kafila, dizina dyandi Yoane. 7 Nandi wuyiza buka mbangi; mwingi kuvana kimbangi ki kyezila ayi batu boso bawilukila mu nandi. 8 Nandi veka kasa ba kyezila ko, vayi nandi wuyiza vana to kimbangi ki kyezila. 9 Kyezila ki kyedika kiawu kiyiza va nza, kiawu kyeti kyenzula batu boso. 10 Nandi Dyambu diyiza va nza ayi nza yivangu mu nzil’andi, vayi nza yisa kunkikinina ko. 11 Nandi wuyiza ku tsi’andi, vayi basi tsi’andi basa kuntambula ko. 12 Vayi kwidi batu boso bantambula, nandi wuba vana lulendo lu kuba bana ba Nzambi; kibila bawu batula kiminu mu dizina dyandi. 13 Bika sya ti bana beni, mu menga voti mu luzolo lu nsuni babutukila, voti mu luzolo lu mutu vayi babutukila mu luzolo lu Nzambi. 14 Dyambu dikituka nsuni ayi diyiza zinga va khat’itu. Befu tumona nkembo’andi banga nkembo wu Mwana wumweka to wufumina kwidi Tata. Nandi wuba wuwala mu nlemvo ayi kyedika. 15 (Yoane wuvana kimbangi kitedi mu nandi bo katuba ti “Talanu mutu awuwu, nandi yaba tubila mu thangu ndilukamba: ‘Mutu wunkwiza ku mbus’ama, lutidi ayi minu mu buneni, bila nandi wutwama zinga ayi minu.’”) 16 Mu kibila ki nlemvu’andi, befu boso tutambula lusakumunu va mbata lusakumunu. 17 Bila Mose nandi wutunatina zithumu, vayi Yeso Klisto, nandi wutunatina nlemvu ayi kyedika. 18 Ni mutu kamweni ko Nzambi, vayi Mwan’andi wumweka to, widi va khonzo yi Tata, nandi to wunzabikisa.

10-16 NGONDA DIVWA

KYUKA KIDI MU DYAMBU DI NZAMBI | YOANE 3-4

“Yesu Wumvana Kimbangi Nkyeto Mwisi Samalia”

(Yoane 4:6, 7) Kuawu kuba kisima ki nlangu ki Yakobi. Yesu wuba wuvonga mu kibila ki kinanu kadyata ayi wukala va ndambu kisima. Mawu mamonika mu kilokolu kinsambanu. 7 Nkyetu wumweka mwisi Samalia wuyiza mwingi kuteka nlangu, Yesu wunkamba ‘phana nlangu yinwa.’

nwtsty tsudukusu yi lutangu mu Yoane 4:6

Yesu wuba wuvonga: Ayiyi yawu to vama Kibibila kintuba ti ‘Yesu wuba wuvonga.’ Mawu mamonika mu kilokolu kinsambanu kinsundula 12:00, ayi vameni yina Yesu ḿba kinanu kadyata kubotuka ku ḿbwinga wu Yolidani ku divula di Yuda ti Sikali ku Samalia, vaba mongo wu kutombula kuvyoka 900 m.—Yoane 4:3-5; tala Apêndice A7.

(Yoane 4:21-24) Yesu wumvutudila: “Nkyeto ba kiminu mu minu, thangu yidi mu kukwiza yi mwela sambila Tata, bakana ko va mongo awuwu ayi bika ku Yelusalemi. 22 Benu munsambilanga mutu lukhambu zaba. Vayi befu tuzebi nani tunsambilanga, bila phulusu yela basikila kwidi basi Yuda. 23 Vayi thangu yembelama ayi yima fwana, yoyi minsambidi mikyedika myela sambilanga Tata mu phevi ayi mu kyedika, bila Tata wuntombanga bo bakunsambidilanga mu phila ayoyi. 24 Nzambi nandi phevi, diawu baboso bakunsambidila, bafweti kunsambidila mu pheve ayi mu kyedika.”

(Yoane 4:39-41) Bawombo ku divula beni di Samalia, bayiza ba kiminu mu Yesu mu kibila ki kimbangi nkyeto kaba vana bo katuba ti: “Nandi ma kukhamba mambu moso minu yimvanganga.” 40 Thangu basi Samalia bayiza vaba Yesu, banleba mwingi ka kala yawu, ayi bilumbu byodi kakadila yawu. 41 Bosi batu bawombo bankaka bayiza ba kiminu mu nandi mu kibila ki mambu kaba kamba,

Bakula Kyuka Kiswama mu Dyambu di Nzambi

(Yoane 3:29) Dibakala nandi vwidi nkyeto wu dikwela. Vayi nkundi wu dibakala di dikwela, wuntelamanga va ndambu ayi wunkuwanga; wummonanga mayangi mu kukuwa mbembo yi dibakala wunkwiza kwela. Diawu mayangi mami, madi maduka.

nwtsty tsudukusu yi lutangu mu Yoane 3:29

nkundi wu dibakala di dikwela: Mu thangu yikhulu nkundi wu dibakala di dikwela voti mvwala, nandi waba kubikanga mambu moso matedi nkungi wu dikwela. Baba kuntadilanga buka mutu widi kiyeku ki kutula kithwadi kimboti kwidi dibakala ayi nkyeto bankwiza kwela. Mu kilumbu ki dikwela, nkungi beni waba vyokilanga ku nzo yi dibakala wunkwiza kwela voti ku nzo tat’andi. Mu nkungi beni, mvwala wuba kwangalalanga beni mu thangu kankuwa mbembo yi dibakala di dikwela wunkoluka na nkyeto’andi, mu kibila ki kisalu kyandi kimboti kabe vanga ti bawu kukwela. Avava, Yoane mbotiki wu kifwanikisa banga nandi “nkundi wu dibakala di dikwela.” Yesu nandi dibakala di dikwela ayi minlandikini mi Yesu, bawu bamfwanikisa buka nkyeto kankwiza kwela. Yoane Mbotiki wukubika nzila yi Mesiya, bo kazabikisa kwidi Yesu Klisto minlandikini myandi mitheti, baba buka mwa ndambu mu dingumba bamfwanikisa banga “nkyeto wu dikwela.” (Yoane 1:29, 35; 2 Kolinto 11:2; Efeso 5:22-27; Nzaikusu 21:2, 9) Tummona ti nkundi wu dibakala di dikwela wuvanga mboti kiyeku kyandi, ayi nandi kasa bwe ba ko kibila kafweti kukimonisina beni nkinza va meso ma batu. Diawu nafeka Yoane katubila matedi nandi ayi Yesu: “Bufweni nandi [Yesu] kaluta zangama, vayi minu yi kikulula.”—Yoane 3:30.

(Yoane 4:10) Yesu wumvutudila: ‘Enati zebi nkhayilu wu Nzambi ayi mutu wu kudinda ‘phana nlangu wu kunwa,’ khanu ngye ma kundinda nlangu, mwingi nandi ka kuvana nlangu wu luzingu.’

nwtsty tsudukusu yi lutangu mu Yoane 4:10

nlangu wu luzingu: Kikuma akiki mu kingeleko bansadilanga kiawu mwingi kutubila nlangu wunkumba, nlangu wu mwila voti tho yi nlangu buka wu kisima. Nlangu beni widi diswasana na nlangu wukhambu kumbanga buka nlangu wu ditanga. Mu Levitiku 14:5, kikuma mu Kiebeleo “nlangu wunkumba” kilenda sundula “nlangu wu luzingu.” Mu Yelemia 2:13 ayi 17:13, Yave ba kumfwanikisa buka “tho nlangu wu luzingu.” Bo kaba koluka ayi nkyeto mwisi Samalia, Yesu wusadila kikuma “nlangu wu luzingu” mwingi kufwanikisa. Vayi nkyeto beni va thonono wuvisila mambu Yesu katuba mu kuyindula tho yi nlandu banwanga.—Yoane 4:11; tala sundukusu yi lutangu mu Yoane 4:14.

Matangu ma Kibibila

(Yoane 4:1-15) Yesu bo kazaba ti bafalisi bayuwa ti nandi waba luta vanga minlandikini ayi kuba botika kuvyoka Yoane— 2 kheti nandi veka Yesu kasa botika mutu ko vayi minlonguki myandi to miba botiganga batu— 3 buna wubotuka mu Yuda, ayi wuvutuka ku Ngalili. 4 Vayi kafweti viokila to ku Samalia. 5 Buna wutula va divula dimweka di Samalia bantedilanga Sikali, difikama ayi nsitu Yakobi kavana mwan’andi Zozefi. 6 Kuawu kuba kisima ki nlangu ki Yakobi. Yesu wuba wuvonga mu kibila ki kinanu kadyata ayi wukala va ndambu kisima. Mawu mamonika mu kilokolu kinsambanu. 7 Nkyeto wumweka mwisi Samalia wuyiza mwingi kuteka nlangu, Yesu wunkamba ‘phana nlangu yinwa.’ 8 Minlonguki myandi miyenda ku divula mwingi kwe sumba bidya. 9 Vayi nkyeto beni wunkamba: ‘Bwidi ngye widi mwisi Yuda wufweti kundindila nlangu wunwa minu nkyeto mwisi Samalia?’ (Kibila basi Yuda basa banga ko kikundi na basi Samalia) 10 Yesu wumvutudila: ‘Enati zebi nkhayilu wu Nzambi ayi mutu wu kudinda ‘phana nlangu wu kunwa,’ khanu ngye ma kundinda nlangu, mwingi nandi ka kuvana nlangu wu luzingu.’ 11 Nkyeto beni wumvutudila: ‘A tata, wisi ko ni kyuma kitekila nlangu, ayi kisima kidi kivinda. Buna kwidi wulenda bakila nlangu beni wu luzingu? 12 Nkulutu’itu Yakobi wutuvana kisima akiki, nafeka wunwa nlangu wu kisima akiki va kimweka na bana bandi ayi bibulu byandi. Buna wunyindula ti ngye lutidi nkulutu’itu Yakobi mu buneni?’ 13 Yesu wumvutudila: “Woso kwa mutu wela nwa nlangu awuwu wela bwe mona phwila; 14 Vayi woso mutu wala nwa nlangu yela kumvana, kalendi bwe monanga phwila ko. Bila nlangu yela kumvana wela kituka mu nandi tho yi nlangu wunkumba nate mu luzingu lukalumani.” 15 Buna nkyeto beni wunkamba: “A tata, phana nlangu beni mwingi yibika bemonanga phwila ayi mwingi yibika bwe kwiza tekanga nlangu avava.”

17-23 NGONDA DIVWA

KYUKA KIDI MU DYAMBU DI NZAMBI | YOANE 5-6

“Landakana Yesu mu Kibila Kimboti”

(Yoane 6:9-11) “Mwana ditodo dimweka widi mapha matanu to ayi zifu ziwadi. Vayi bwidi bu kukabila biawu nkangu woso awowo wu batu?” 10 Yesu wuba kamba: “Lukadisa batu boso.” Bititi biwombo biba va kibwangu beni. Babakala bakala baba nduka-nduka 5.000. 11 Yesu wubonga mapha beni, wuvutula matondo, wukabudila batu bobo baba bakala. Wuvanga mawu mvandi mu matedi zifu, ayi baboso badya boso bubela luzolo luawu.

nwtsty tsudukusu yi lutangu mu Yoane 6:10

babakala bakala baba nduka-nduka 5.000: Kinongo kisonika Matai kiawu to kibwela bikuma “mvandi bakyeto ayi bana balezi” mu thangu katubila matedi mangitukulu amama. (Matai 14:21) Tulenda tuba ti thalu yi batu boso badya yiba kuvyoka 15.000.

(Yoane 6:14) Batu bo bamona mangitukulu Yesu kavanga; buna batona kutuba ti: “Bukyedika ti nandi mbikudi batubila wela kwiza va nza.”

(Yoane 6:24) Diawu nkangu bo bamona ti Yesu ayi minlonguki myandi basa ba ko vana, bamaka mu myatu miawu ayi bayenda ku Kafalinawumi mwingi kwe tomba Yesu.

nwtsty tsudukusu yi lutangu mu Yoane 6:14

mbikudi: Bayuda bawombo mu mbandu yitheti T.K. baba telimina mbikudi wunkwiza ba buka Mose bantubila mu Deutelonomi 18:15, 18, ayi nandi wela ba Mesiya. Mu matangu amama, kikuma kukwiza va nza kinsundula ndizulu yi Mesiya batu baba telimina. Yoane nandi to wutubila mambu amama masonama mu lutangu alulu.

(Yoane 6:25-27) Bo bammona ku disimu dinkaka di mbu, banyuvula: “Labi thangu mbi be kwizila akuku?” 26 Yesu wuba vutudila: “Bukyedika ndikulukamba ti lukuthombila bika kwandi mu kibila ki mangitukulu yibe vanga vayi mu kibila ki mapha mu be kukuta. 27 Lusala, bika mu bidya bimbolanga, vayi mu bidya binzingisanga mutu mvu ka mvu, byo mwana mutu kala kuluvana, bila nandi Nzambi Tata katula kidimbu.”

(Yoane 6:54) Bila woso mutu wela dya nyitu’ama ayi wela nwa menga mama, wela baka luzingu lu kalumani ayi minu yela kumvulubusa mu kilumbu kitsuka.

(Yoane 6:60) Bo bamana kukuwa mawu, buna bawombo mu minlonguki myandi batuba: “Mambu amama manlweka ntima, nani wulenda kuma kuwa?”

(Yoane 6:66-69) Tona thangu yina minlongu myandi miwombo mivutuka, ayi babika kubwe dyata yandi va kimweka. 67 Buna Yesu wuyuvula kumi wadi di bapostolo: “Beno mvinu mutidi kwini kwenda?” 68 Buna Simoni Petelo wumvutudila: “Mfumu, kwidi nani tulenda kwenda? Ngye widi mambu mamvananga luzingu lukalumani. 69 Befu twidi mana ayi tuzebi ti ngye widi mutu wunlongo wu Nzambi.”

nwtsty tsudukusu yi matangu mu Yoane 6:27, 54

bidya bimbolanga. . . bidya binzingisanga mutu mvu ka mvu: Yesu wuvisikisa ti batu bankaka baba kunlandikininanga ayi baba landikininanga minlandikini myandi, mu kibila ki zitsatu ziawu veka. Bidya bi kinsuni binzingisanga batu lumbu ka lumbu, vayi “bidya” bidi mu Dyambu di Nzambi bilenda vana lwaku mwingi batu batatamana kuzinga mvu ka mvu. Yesu wulubula nkangu wu batu mwingi basala . . . mu kibila ki “bidya binzingisanga mutu mvu ka mvu,” maba sundula ti bafweti vanga mangolo mwingi kuyukutisa zitsatu ziawu zi kiphevi ayi bamonisa kiminu mu mambu baba longuka.—Matai 4:4; 5:3; Yoane 6:28-39.

dya nyitu’ama ayi wela nwa menga mama: Matangu manlanda mammonisa ti bo bandya ayi banwa, bamvangila mawu buka mbonosonu yi kiminu badi mu Yesu Klisto. (Yoane 6:35, 40) Yesu wutuba mambu amama mu mvu 32 T.K., diawu nandi kabasa tubila ko Ndiwulu yi Bidya bi Mfumu va Masika ma Bwilu, kibila mawu mayiza vangama mu mvu wulanda. Nandi wutubila mambu amama ava kukwenda mu “Nkungi wu Pasika wu basi Yuda” (Yoane 6:4), diawu Yesu katubila mambu amama, mwingi kusadisa batu baba kunkuwa kutebuka moyo nkungi waba kwiza, ayi tsundu yi menga ma dimeme batula mu myelo mwingi kuvukisa basi Isaeli baba ku Ngipiti (Esodu 12:24-27). Yesu waba tomba kuba visikisa ti bobuawu mvandi menga mandi mela vanga mwingi minlandikini myandi babaka luzingu lukalumani.

w05 1/9 21 ¶13-14

Tufweti Dyatila mu Dizina di Yave Nzamb’itu

13 Vayi nkangu wu batu wulandakana Yesu ayi bambakula, dedi bo Yoane katubila, “ku disimu dinkaka di mbu.” Boti nandi wuba tina bo bawu baba tomba kumbyeka ntinu, vayi kibila mbi baba kuntombila dyaka? Bawombo mu bawu mayindu ma kinsuni maba yawu, mu kuyindula phila Yave kasadila Mose mwingi kudikila bana ba Isaeli bo baba mu thandu. Bawu baba tomba Yesu mvandi katatamana kuvanga mangitukulu mu kuba dikilanga. Yesu bo kazaba ti mu kibila kinkaka baba kunlandikinina, diawu katona kuba longila mambu ma kipheve malenda kuba sadisa kufyongunina mayindu mawu. (Yoane 6:17, 24, 25, 30, 31, 35-40) Bawombo batona kunyunguta mu kutubila Yesu bubi, bo katuba ti: “Bukyedika ndikulukamba ti: “Enati lumengi kudya nyitu yi Mwana mutu ayi kunwa menga mandi, buna lulendi baka ko luzingu lukalumani. Bila woso mutu wela dya nyitu’ama ayi wela nwa menga mama, wela baka luzingu lu kalumani ayi minu yela kumvulubusa mu kilumbu kitsuka.”—Yoane 6:53, 54.

14 Binongo biwombo Yesu kaba tanga byaba sadisanga batu kuvisa ti bawu batidi kudyata na Nzambi mu bukyedika. Kinongo akiki mvandi kimmonisa mawu, bila kiawu kilweka mintima mi batu bawombo. Matangu mantuba: “Bo bamana kukuwa mawu, buna bawombo mu minlonguki myandi batuba: “Mambu amama manlweka ntima, nani wulenda kuma kuwa?”” Yesu wutatamana kuba sudikisa ti bawu bafweti tomba kuvisa tsundu yi kiphevi mu mambu katuba. Nandi wutuba: “Pheve yawu yimvananga luzingu; vayi nyitu yisi ko nkinza. Mambu yibe kulukamba mawu pheve ayi luzingu.” Kheti buawu bawombo basa kunkuwila ko, ayi kinongo beni kibwe tuba: “Tona mu thangu beni, minlonguki myandi miwombo mivutuka mbusa ayi babika kudyata va kimweka na Yesu.”—Yoane 6:60, 63, 66.

Bakula Kyuka Kiswama mu Dyambu di Nzambi

(Yoane 6:44) Bila ni mutu kalendi kwiza ko kwidi minu enati Tat’ami wuthuma kasa kuntitika ko, ayi minu yala kumvulubusa mu kilumbu kitsuka.

nwtsty tsudukusu yi lutangu mu Yoane 6:44

kutitika: Kikuma akyoki “kutitika” mu Kingeleko ba kisadilanga mwingi kutubila phila bantitikilanga fu mu dikondi. (Yoane 21:6, 11), Vayi mawu masinsundula ko ti Nzambi kukwika kankwikanga batu. Kibila kikuma akiki “kutitika” Yesu kasadila, kidi ngwizani na mambu Yave katuba mu Yelemia 31:3, bo kakamba dikabu dyandi ti: “Minu yi kutitika mu luzolo lukwikama.” (Mu Septuaginta yi Kingeleko kiawu mvandi kikuma basadila.) Yoane 12:32 yimmonisa mvandi ti yawu phila Yesu kantitikilanga batu boso kwidi nandi. Kibibila kimmonisanga ti Yave wuvanga batu na lwaku lu kusola. Ayi kadika mutu kafweti sola mu thangu kankikinina kunsadila. (Deutelonomi 30:19, 20) Yave mu luzolo wuntitikanga baboso badi mintima mikubama mwingi kunsadila. (Minkunga 11:5; Zingana 21:2; Mavanga 13:48) Yave wumvangilanga mawu mu nzila yi Kibibila ayi phevi’andi yinlongo. Mbikudulu yi Yesaya 54:13, Yoane katubila mu 6:45, yintubila batu nafeka Tata katitikanga.—Dedikisa na madi mu Yoane 6:65.

(Yoane 6:64) Vayi vadi bankaka mu benu bakhambu kikinina.” Kibila Yesu wuzaba tona vana thonono batu bakhambu kunkikinina ayi wuzaba mutu wela kumvakula voti kunsumbisa.

nwtsty tsudukusu yi lutangu mu Yoane 6:64

Yesu wuzaba . . . nani wala kunsumbisa? Yesu waba tubila Yuda Isikalioti. Tuzebi ti Nandi wuvyokisa bwilu bumvimba mu kusambila kwidi Tat’andi ava nandi kasola 12 di bapostolo. (Luka 6:12-16) Angi va thonono, Yuda wuba kiminu mu Nzambi. Yesu wuzaba mbikudulu yiba tubila ti wumweka mu batu baba dyatanga yandi wala kunsumbisa. (Minkunga 41:9; 109:8; Yoane 13:18, 19) Bo Yuda katona kumonisa zikhadulu zimbi, Yesu bo kaba lwaku lu kutanga madi mu ntima wu mutu, nandi wubakula mbalukulu yi zikhadulu zi Yuda. (Matai 9:4) Mu kusadila ndweng’andi yi kuzaba mankwiza kuntwala, Yave wuzaba ti wumweka mu batu baba dyatanga na Yesu wala kunsumbisa. Vayi bwisi ko buboti kuyindula ti Nzambi wuzaba ayi wuba tomba ti mutu wunkwiza vakula Yesu kafweti ba Yuda.

tona vana thonono: Bikuma abyobyo bisintomba ko kusundula lubutukulu lu Yuda voti va bwilu bunani Yesu kasambila bwilu boso mwingi kusola bapostolo. (Luka 6:12-16) Vayi thonono kantubila avava, tona thangu Yuda katona kumonisa zikhadulu zimbi, ayi Yesu kabakula ziawu mu thinu. (Yoane 2:24, 25; Nzaikusu 1:1; 2:23; tala tsudukusu yi matangu mu Yoane 6:70; 13:11.) Mawu mammonisa mvandi ti mambu Yuda kavanga, masa ba ko mayindu mayiza mu kilunzi kyandi muna thangu beni, vayi mambu katona kuyindula ayi mabalula ntim’andi. Diawu tsundu yi kikuma akiki “va thonono” (mu Kingeleko, ar·kheʹ) mu matangu ma Kibibila masonimina mu Kingeleku, yilenda vyakana. Buka, mu 2 Petelo 3:4, kikuma “va thonono” kintubila bo Nzambi katona kuvanga byuma. Mu zikhumbu ziwombo kasadila kikuma beni, yidi tsundu yikhufi. Buka Petelo wutuba ti pheve yinlongo yikuluka kwidi bapakanu “dedi bo yikulukila mu bawu va thonono.” ( Mavanga 11:15) Petelo kabasa tubila ko thangu nandi kabutuka voti mu thangu kasolwa mwingi kuba wumweka mu bapostolo. Vayi nandi wuba tubila, mambu mamonika mu nkungi wu Pantekoti mu mvu 33 T.K, bo pheve yinlongo “va thonono” yikuluka mu bawu mwingi kudedikisa lukanu lu Yave. (Mavanga 2:1-4) Bifwani binkaka bimmonisa ti phisulu yi kikuma “va thonono” yilenda ba diswasana madi mu Luka 1:2; Yoane 15:27; ayi 1 Yoane 2:7.

Matangu ma Kibibila

(Yoane 6:41-59) Basi Yuda batona kutubila Yesu bubi bo katuba ti: “Minu yidi dipha diba ku diyilu.” 42 Buna bawu batuba: “Bakana ko nandi Yesu mwana wu Yozefi? Befu tuzebi tata ayi ngudi’andi? Buna bwidi kantubila ‘ti ku diyilu kaba’?” 43 Vayi Yesu wuba vutudila: “Bikamu kwinu kunyungututa beno na beno. 44 Bila ni mutu kalenda kwiza ko kwidi minu enati Tat’ami wuthuma kasa kuntitika ko, ayi minu yala kumvulubusa mu kilumbu kitsuka. 45 Bila mimbikudi misonika: ‘Babo, Nzambi wala kuba longa.’ Diawu woso mutu wunkuwa Tata ayi wunlonguka kwidi nandi, wela kwiza kwidi minu. 46 Bila kwisi ko mutu wumana mona Tata, kubotula kwandi mutu wowo wuba kwidi Nzambi; nandi to wumona Tata. 47 Bukyedika, bukyedika ndikulukamba ti: wosokwa mutu wunta mana mu mambu amama, nandi wela baka luzingu lukalumani. 48 “Minu yidi dipha dimvananga luzingu. 49 Bakulu binu badya Mana bo baba mu thandu, vayi bawu bafwa. 50 Vayi talanu dipha diba ku diyilu, mwingi woso wundya diawu kabika fwa. 51 Minu yidi dipha dimvananga luzingu. Dipha beni ku diyilu diba. Wosokwa mutu wundya diawu wela zinga mu zithangu zyoso. Dipha beni yala kuluvana, dinsundula nyitu’ami yala vana mu kibila ki luzingu lu batu va nza.” 52 Bayuda bafindana ziphaka bawu na bawu, mu kutuba: “Bwidi mutu awowo kalenda kutuvanina nyitu’andi mwingi tudya?” 53 Yesu wuba kamba: “Bukyedika yikulukamba ti: Enati ti lukhambu dya nyitu yi Mwana mutu ayi lukhambu nwa menga ma Mwana mutu, buna lulendi baka ko luzingu mu benu veka. 54 Bila woso mutu wela dya nyitu’ama ayi wela nwa menga mami, wela baka luzingu lu mvu ka mvu ayi yela kumvana mfutu mu kilumbu kitsuka; 55 Bila nyitu’ami biawu bidya bikyedika, menga mami mawu malavu makyedika. 56 Woso wela dya nyitu’ami ayi wela nwa menga mami, wela ba mu minu ayi minu mu nandi. 57 Dedi bo Tata wuthuma widi mu minu, ayi minu yidi mu kuzinga mu kibila ki Tata, diawu woso wundya nyitu’ami wela zinga mu kibila kyami. 58 Diawu adidi dipha diba ku diyilu, disi ko buka adyodyo didya bakhulu binu ayi bafwa. Vayi woso wundya dipha adidi, wela zinga mvu ka mvu.” 59 Yesu wutuba mambu amomo bo kaba longa mu nzo yi lukutukunu ku Kafalinawumi.

24-30 NGONDA DIVWA

KYUKA KIDI MU DYAMBU DI NZAMBI | YOANE 7-8

“Yesu Wukembisa Tat’andi”

(Yoane 7:15-18) Bayuda basimina beni ayi batuba: “bwidi mutu awowo kazabidi masonoko boti nandi kasa longa ko?” 16 Yesu wuba vutudila: “Malongi amama, masi ko mami veka, vayi ma mutu wowo wuthuma. 17 Woso tidi kwandi vanga luzolo lu Nzambi buna bukyedika wela zaba ti malongi yinlonganga kwidi Nzambi maba voti mu luzolo lwandi yinkolukilanga mawu. 18 Mutu wunlonga mu luzolo lwandi veka, wuntombanga nkembo’andi naveka. Vayi mutu awowo wuntombanga nkembo wu mutu wuntuma, buna nandi wukyedika ayi kwisi ko dyambu di luvunu mu nandi.

cf 100-101 ¶5-6

“Masonama”

5 Yesu wuba tomba batu bazaba kwidi malongi mandi maba mamfuminanga. Nandi wutuba: “Malongi amama, masi ko mami veka, vayi ma mutu wowo wuthuma.” (Yoane 7:16) Mu thangu yinkaka, nandi wutuba: “Yivanganga ko ni dyambu dimweka mu minu veka; vayi mambu Tat’ami kandonga, mawu yikulukambanga.” (Yoane 8:28) Bosi, wubwe tuba: “mambu yi kulukamba, yisa matubila ko mu luzolo lwami veka. Vayi Tata widi mu minu, nandi wumvanganga kisalu kyandi.” (Yoane 14:10) Phila Yesu kamonisina ti mambu kaba longanga masa ba ko mandi veka, mu kutuba khumbu ziwombo kikuma Masonama mu Dyambu di Nzambi.

6 Befu kufyongunina bumboti mambu Yesu katuba, tulenda mona ti nandi wutanguna kuvyoka khati khati yi matangu masonimina mu Kiebeleo. Wulenda ku yikuvula mu mimvu mitatu ayi ndambu kalongila, mu kibila mbi kakhambu tangunina matangu moso ma Kibibila maba mu Thangu beni? Mu bukyedika nandi, mba wuvanga mawu. Vayi tebuka moyo ti mwa ndambu to, mu mambu Yesu katuba madi masonama. (Yoane 21:25) Bukyedika ti ngye wulenda tanga mu mbembo yinangama mu mwa bilokolu mambu moso Yesu katuba. Vayi yindula ngye veka mu thangu kavanga disolo va mbata mongo wu minti mi Olive, nandi wutubila matedi Kintinu ki Nzambi mu mwa thangu, vayi wutanguna kuvyoka khati khati yi matangu ma Kiebeleo. Nandi wutubila mawu va ntu ayi kasa ba ko ni kitini ki nkanda kisonama va koko mwingi kutala!

(Yoane 7:28, 29) Bo kaba longa ku tempelo, Yesu wutenduka: “Bukyedika ti benu muzebi minu yidi nani ayi kwidi yifumina. Ndisa kwizila ko mu luzolo lwami veka, vayi mutu wowo wuthuma, nandi wukyedika; benu lwisi kunzaba ko. 29 Minu yinzebi, bila kwidi nandi yiba ayi Nandi wuthuma.”

(Yoane 8:29) Mutu wowo wuthuma widi yami; kasa kumbika ko minu veka, bila minu yimvanga mu zithangu zyoso mambu ma kunkwangidikanga.”

w11 15/3 11 ¶19

Yitambula Pheve yi Nzambi, Kubika Kwandi yi Nza

19 Tumamana Yave mu ntim’aku woso. Yesu bukyedika wuba vanganga thangu zyoso mambu mankwangidika Tat’andi. Tuzabidi mawu, kibila kheti mu khumbu yimweka Yesu bo kaba va ntoto, wuyindudila ayi wutomba kuvanga mambu mu phila Tat’andi kaba manga tombila: Diawu kheti bo kaba vyokila mu ziphasi nandi wutuba: “Bika luzolo lwaku luvangama kubika kwandi lwami.” (Luka 22:42) Wukiyuvusa, ‘minu yintumamananga Nzambi kheti phasi yimmona kuvanga mawu?’ Kutumamana Nzambi, nkinza beni kwidi mu luzingu. Befu tufweti tumamananga Yave mu ntim’itu woso kibila nandi mvang’itu ayi tho yi luzingu lwitu. (Minkunga. 95:6, 7) Mwingi tubaka lunungu va meso mandi, twisi ko mankaka ma kuvanga, tufweti tumamana Nzambi.

Bakula Kyuka Kiswama mu Dyambu di Nzambi

(Yoane 7:8-10) Diawu beno yendanu kwinu ku nyengu beni; Minu ndisi nkwenda ko ku nyengu beni bila thangu’ami yifweni’ako.” 9 Yesu wukala ku Ngalili bo kamana kuba kamba mambu amomo. 10 zikhomba zyandi bu ziyenda ku nyengu beni, nandi mvandi wuyenda ku kisweki mu khambu kukimonisa kwidi batu.  

w07 1/2 6 ¶4

Kibila mbi Tufweti Tubilanga Mambu mu Lufyatu

Kifwani mbi kimboti Yesu kavana mu mawu? Kilumbu kimweka, Yesu kaba koluka na batu bakhambu ba kiminu mu Nzambi bawu baba monisa nkinza mu nandi ayi baba kunkamba badyata yandi nzila yimweka, mu kuvyokila theti khonzo yinkaka, bosi benda ku Yuda. Mvutu mbi Yesu kaba vana? Nandi wuba kamba: “ [Beno yendanu kwinu ku nyengu beni [ ku Yelusalemi]; Minu ndisi nkwenda ko ku nyengu beni bila thangu’ami yifweni’ako.” Vayi mwa thangu to yivyoka, Yesu wuyenda ku nkungi beni. Kibila mbi kaba vanina mvutu awowo? Bawu basa ba ko swa wu kuzaba mamoso mu matedi mu Yesu. Nandi kasa bavana ko mvutu woso wuduka, ḿba mwingi kutula buka nkaku mu mambu mankaka mambi malenda monikina mu nandi veka ayi minlonguki myandi. Lwisa ba ko luvunu Yesu katuba, kibila dedi buntubila mvwala Petelo: “Nandi kasa vola masumu ko, ayi kasa tuba luvunu ko.”—Yoane 7:1-13; 1 Petelo 2:22.

(Yoane 8:58) Yesu wuba vutudila: “Bukyedika yikulukamba ti ava Abalami kabutuka, muna minu yimana ba.”

nwtsty tsudukusu yi lutangu mu Yoane 8:58

Minu muna yimana ba: Basi Yuda baba tomba kukuba Yesu mamanya bo katuba ti ‘nandi wumona bo Abalami kabutuka.’ Bawu bazaba ti Yesu “ni 50 di mimvu kasa ba ko.” (Yoane 8:57) Vayi mvutu Yesu kabavana, nandi waba tubila luzingu lwandi ku diyilu buka kivangu ki kipheve ava Abalami kabutuka. Bawombo bantubanga ti madi mu lutangu alulu mammonisa ti Yesu nandi kwandi Yave. Bantubanga ti kikuma ki kingeleko basadila avava, e·goʹ ei·miʹ (voti “Minu yidi” dedi mu Bibibila binkaka), kiawu mvandi kidi mu Esodo 3:14 ayi bafweti ku kivisila mu phila yimweka buka ti Nzambi bantubila vawu. (tsudukusu yi lutangu Yoane 4:26.) Mu katala matangu mankaka madi mu kapu beni, kikuma ki Kingeleko ei·miʹ kinsundula ti “ava Abalami kiza butuka” muna Nandi “wumana ba” kubika kwandi ti “nandi widi” buka mutu wukhambulu thonono ayi tsukulu. Ayi zitsekudulu ziwombo basekudila “muna minu yimana ba” kubika kwandi “Minu yidi.” Vayi mu Yoane 14:9, phila yi kikuma beni ki Kingeleko ei·miʹ kiawu basadila bo Yesu katuba ti: “Filipi, tona thama yikala yinu va kimweka, vayi wisa kunzaba ko?” Zitsekudulu ziwombo mvandi mu lutangu alulu basadila mu phila yimbi kikuma ki Kingeleko ei·miʹ mu kutuba “minu yidi yinu” kubika kwandi “yikala yinu.”(Bifwani bi matangu mankaka tulenda mwena tsadulu yi kikuma beni ki kingeleko, tulenda tala mu Luka 2:48; 13:7; 15:29; Yoane 1:9; 5:6; 15:27; Mavanga 15:21; 2Kolinto 12:19; 1Yoane 3:8.) Mvandi, mayindu ma Yesu mvwala Yoane kasonika mu Yoane 8:54, 55 mammonisa ti Yesu waba tomba kumonisa diswasana didi Tat’andi ayi nandi.

Matangu ma Kibibila

(Yoane 8:31-47) Yesu wukamba bayuda baba kiminu mu nandi ti: “benu kukwikama mu mambu mami, buna lwidi minlonguki myami mikyedika, 32 ayi lwela zaba kyedika ayi kyedika kyela kulukula.” 33 Bamvutudila: “Befu twidi mu nkuna wu Abalami ayi twisi mimvika mi mutu ko! Buna bwidi wuntubila ti ‘lwela kulwa’?” 34 Yesu wuba vutudila: “bukyedika ndikulukamba ti: “Woso kwa mutu wumvanganga masumu, buna nandi mvika wu masumu. 35 Mvika kasi mwisi dikanda ko, vayi mwana mu zithangu zyoso, kwidi mwisi dikanda. 36 Diawu mwana na ku lukula va kivika beni, bukyedika lwela ba batu bakulwa. 37 Ngete, zebi ti lwidi mu nkuna wu Abalami, vayi lutidi kuphonda bila lwisi nkikinina ko mambu mama. 38 Minu yi kulukamba mambu yimona bo yiba kwidi Tat’ami, vayi beno lwidi mu kuvanga mambu luyuwa kwidi tat’inu.” 39 Bankamba: “Abalami nandi Tat’itu.” Yesu wuba vutudila: “Enati lwidi bana ba Abalami, khanu lwidi mu kuvanga mavanga Abalami. 40 Vayi bwabu benu muntomba kuphonda, minu yima lukamba kyedika yiyuwa kwidi Nzambi. Abalami kasa mavanganga ko. 41 Benu lwidi mu kuvanga mambu ma tat’inu. Bawu bamvutila: “Befu twisi bana ba kindumba ko, vayi Nzambi nandi to Tat’itu.” 42 Yesu wuba kamba: “Enati Nzambi Nandi Tat’inu, khanu benu lwidi luzolo mu minu, bila kwidi Nzambi yifumina; ayi diawu yididi avava. Yisa kwizila ko mu luzolo lwama veka vayi nandi wuthuma. 43 Kibila mbi lukhambu visila mambu yikulukamba? Bila lwisi ko bu kuvisila mawu. 44 Benu lwidi bana ba Satana, ayi lunzolanga kuvanga luzolo lu tat’inu. Nandi mvondi tona vana thonono ayi kasa zingila ko mu kyedika, bila mu nandi mwisi ko kyedika. Mu thangu kamvunanga, buna mu ntim’andi mweta ba luvunu, bila nandi nkwa luvunu ayi tata yi luvunu. 45 Vayi minu bo yikulukamba kyedika, benu lwisintomba ko kukhikinina. 46 Nani mu beno wulenda kukhamba disumu yibe vanga? Bwabu kibila mbi mukhambu kukhuwila boti kyedika yikulukamba? 47 Woso kwa mutu Nzambi kavwidi, wunkuwanga mambu ma Nzambi. Beno Nzambi kasa luvwa ko, diawu lukhambu kunkuwilanga.”

    Zibuku mu Ibinda (2008-2025)
    Basika
    Kota
    • Ibinda
    • Kufila
    • Phila Wuntombila
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Zithuadusulu bu Kusadila
    • Nsiku wu no Wuvuidi
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Kota
    Kufila