Capítulo 7
Xi rizíʼdinu ra cudiiruʼ Dios lugar nuu ca cosa malu ca
1, 2. 1) Xi ñaca pa ñuutica Jiobá cani bicaalú laabe ndaaniʼ jardín ni guyuu Edén que yaʼ. 2) Xi zudii Jiobá laanu pur rilaseláʼdxibe binni.
SICARÍʼ guníʼ Jacob ti xaíque stiʼ ti familia: «Huaxiéʼ iza bibaneʼ ne naná beeda gácacani» (Génesis 47:9). Laaca zacagá guníʼ Job, nabe «huaxiéʼ dxi ribani [binni] ne rixhacalaʼdxiʼ guiráʼ guendanagana ni rapa» (Job 14:1). Cásica laacabe la? stale de laanu laaca huayápanu guendanagana, huaquiichinácabe laanu ne dede rizaacanu xiixa desgracia. Peru cadi purtiʼ bidii Dios lugar gálenu nga guiníʼ íquenu cadi jneza ni bíʼnibe, nécaxa raca huaranu, ne nuu tiru qué riníʼ íquenu ni jneza ne cadi nuunu ndaaniʼ ti jardín casi ra guyuu Adán ne Eva que. Peru, xi ñaca pa ñuutica Jiobá laacabe ora bicaalúcabe laabe que yaʼ. Qué ñuu diʼ guendahuará nin guendananá nin guendaguti, peru laaca maʼ qué ñuu diʼ binni, o maʼ qué ñáledinu. Pur bilaselaʼdxiʼ Jiobá binni nga bidiibe lugar gupa Adán ne Eva xiiñiʼ, neca gulenécabe donda. Ne pur Cristu zudiibe laanu ni biniti Adán que: ti guendanabani ni qué zaluxe ndaaniʼ ti paraísu lu Guidxilayú riʼ (Juan 10:10; Romanos 5:12).
2 Guizáʼ riéchenu nga gánnanu zanda guibáninu sin qué chuʼ dxi gátinu lu ti guidxilayú cubi ndaaniʼ ti paraísu ra maʼ qué ziuu guendahuará, yuubaʼ, guendaguti nin binni malu (Proverbios 2:21, 22; Apocalipsis 21:4, 5). Neca rusiidiʼ Biblia nabé risaca para laanu ne para Jiobá guilanu la? nuu sti cosa ni jma risaca.
Purtiʼ risaca labe
3. Xi zahuinni ora guni Dios cani maʼ bizabiruaa para Guidxilayú ne para binni.
3 Lá Dios ca rusihuínnini zúnibe ni maʼ bizabiruaabe gaca para Guidxilayú riʼ ne para binni. Purtiʼ ni riníʼ lá Jiobá nga «Laabe nga ni Runi ni Gueeda Gaca», nga runi laani rusihuínnini ximodo nga Dios ni runi mandar guibáʼ ne Guidxilayú, Ni runi guiráʼ ni maʼ bizabiruaa ne Ni riníʼ ni dxandíʼ. Cumu laasibe nga nápabe derechu guni mandarbe la? naquiiñeʼ guzuubaʼ guiráʼ binni stiidxabe ne gápacabe respetu labe ti chuʼ guendariuudxi guibáʼ ne lu Guidxilayú.
4. Xi guiráʼ bizabiruaa Dios guni lu Guidxilayú.
4 Bizáʼ si Jiobá Adán ne Eva la? bidiibe laacaʼ ti dxiiñaʼ gúnicaʼ. Jiobá gudxi laacabe cadi naguixhe íquesibe gúnicaʼ dxiiñaʼ lu Guidxilayú riʼ ti gusiroobacaʼ Paraísu que, sínuque laaca gúdxibe laacaʼ guibáninecaʼ xiiñicaʼ luni (Génesis 1:28). Peru, ñee maʼ qué zácani purtiʼ bicheecabe la? Pa qué guni Jiobá, Dios ni jma nandxóʼ ca, ni maʼ bizabiruaa gaca lu Guidxilayú riʼ ne para binni la? zaníʼcabe mal de labe.
5. 1) Padxí ngue na Dios zati Adán ne Eva pa gocaʼ cuananaxhi stiʼ yaga de guendananna ni jneza ne ni cadi neza que. 2) Ximodo biʼniʼ Jiobá ni cá lu Génesis 2:17 sin nidxaa ni maca bizabiruaabe gúnibe lu Guidxilayú.
5 Jiobá maca gúdxibe Adán ne Eva záticaʼ «dxi» gocaʼ cuananaxhi stiʼ yaga de guendananna xii nga ni jneza ne ni cadi neza que (Génesis 2:17). Dios biʼniʼ ni guníʼ que, purtiʼ dxica bicheecabe dxiqueca gunábabe cuenta laacaʼ ne gúdxibe laacaʼ záticaʼ, nga runi para laabe la? gúticabe dxiqueca. Peru para gúnibe ni maʼ bizabiruaabe gaca lu Guidxilayú riʼ la? bidiibe lugar gúpacaʼ xiiñicaʼ ante gátipecaʼ. Cumu para Dios ti mil iza ca zeeda gácani casi ti dxi la? ora guti Adán dxi napa 930 iza que dxandipeʼ gútibe «dxi» que (2 Pedro 3:8; Génesis 5:3-5). Zaqué bihuinni dxandíʼ nga ni riníʼ Jiobá purtiʼ gúticabe dxi gúdxibe laacaʼ, ne cadi purtiʼ gúticabe que maʼ qué zaca ni gudixhe ique Dios guni lu Guidxilayú riʼ. Nécaxa zudiibe lugar guibani binni ruchee ne dede binni malu caadxi dxi si.
6, 7. 1) Casi na Éxodo 9:15, 16, xiñee cudiiruʼ Jiobá lugar nuu ca binni malu ca caadxi dxi si. 2) Ximodo bisihuinni Jiobá poder stiʼ lu ni bizaaca Faraón que, ne xi bíʼnibe para bieeteʼ labe. 3) Xi zaca dxi guiluxe guidxilayú malu riʼ.
6 Ca diidxaʼ ni gudxi Jiobá Faraón, hombre ni biʼniʼ mandar guidxi Egipto ca dxi stiʼ Moisés que la? jma racanécani laanu guiénenu xiñee cudiirube lugar nuu binni malu. Dxi qué niná Faraón niree ca israelita que de Egipto la? qué ñuuti diʼ Jiobá laabe oraqueca, sínuque biseendabe chii plaga luguiáʼ guidxi que ne zaqué biluiʼbe poder stibe ne bidxagayaacabe modo bíʼnibe ni. Lu gadxe plaga que gudxi Jiobá Faraón cadi nagana ñaca para laabe ñuutibe laa ne guiráʼ binni xquidxi ti maʼ cadi liica ñuucaʼ lu Guidxilayú riʼ. Gúdxibe laa: «Peru, ni dxandíʼ la? pur ndiʼ nga cudiéʼ lugar guibániluʼ, para guluéʼ lii poder stinneʼ ne para guieeteʼ layaʼ lu guidubi naca guidxilayú» (Éxodo 9:15, 16).
7 Dxi bilá Jiobá ca israelita que, dxandíʼ nabé bieeteʼ labe (Josué 2:1, 9-11). Maʼ raca jma de chonna mil gaayuʼ gayuaa iza de gúcani peru dede yanna caʼruʼ diʼ guiaandaʼ ni bíʼnibe que. Cadi bieeteʼ si lá Jiobá, sínuque laaca gúnnacabe ximódopeʼ laabe. Raqué nga bihuinni nácabe ti Dios ni runi cani ruzabiruaa ne racané ca xpinni (Josué 23:14). Ne bihuinni gastiʼ zanda gucueeza laabe de gúnibe cani maʼ bizabiruaabe purtiʼ stálepeʼ poder nápabe (Isaías 14:24, 27). Nga runi nánnanu maʼ qué zandaa diʼ zunitilube guidxilayú malu stiʼ Binidxabaʼ riʼ ti guibani ca xpínnibe galán. Qué ziuu dxi guiaandaʼ poder ni gusihuínnibe dxi ca ne modo gusisaca binni labe, ne qué ziuu dxi guirá ca ndaayaʼ guicaanu (Ezequiel 38:23; Apocalipsis 19:1, 2).
«Iruti ru nuu xpiaani biaʼ nuu xpiaani» Dios
8. Xii nga cani na Pablu guiníʼ íquenu.
8 Lu carta ni bicaa apóstol Pablu ra nuu ca xpinni Cristu ni guyuu Roma que gunabadiidxabe: «Ñee cadi jneza runi Dios la?» Laca laabe bicábibe: «Jneza pue». De raqué guniʼbe modo rilaselaʼdxiʼ Dios binni ne bizeetebe ni guníʼ Jiobá ora gúdxibe Faraón zudiibe lugar laa guibani xcaadxi dxi si. Laaca guníʼ Pablu naca binni guidxilayú casi beñe lu náʼ tobi ni ruzáʼ guisu. De raqué nabe: «Nga runi, xi gabi nu de Dios yaʼ. Purti laa gucalaʼdxi nusaba ná cani cuchiichi laa, cani ma nuu para initilú, ne gucalaʼdxi ñanna ca xii nga enda nandxóʼ stiʼ. Peru ni biʼni be la? bicueeza be enda ridxiichi que xadxí. Ne bicueeza be ni para ihuinni pabiáʼ nga naroʼba enda nachaʼhui stibe para cani ilaselaʼdxi be, cani maca gudixhe be usisaca be. Ne zanda gabi nu nga nga laanu, purti ne laanu ulí be, ne cadi de lade ca judíu si, sínuque ne lade cani cadi judíu» (Romanos 9:14-24).
9. 1) Tuu nga «cani cuchiichi [Jiobá], cani ma nuu para initilú». 2) Xiñee qué gunitiluca Jiobá cani cucaalú laabe, ne ra guinitilúcabe ca, ximodo zacaneni cani ruzuubaʼ diidxaʼ.
9 Dede dxi bicaalúcabe Jiobá ndaaniʼ Edén que ne dede yanna, guiráʼ binni ni huacaalú laabe ne cani qué náʼ guni ni na ley stibe ca nga «cani cuchiichi laa[be], cani ma nuu para initilú». Jiobá cucueeza guendaridxiichi stiʼ dede dxiqué ne dede yanna, ne huadiibe lugar ca binni malu ca guiniʼcaʼ cadi neza cani naguíxhebe gaca, sanándacaʼ ca xpínnibe ne dede bidiibe lugar biiticaʼ Xiiñibe. Pur cucueeza Jiobá guendaridxiichi stiʼ nga cudiibe lugar tiidiʼ ti tiempu biaʼ caquiiñeʼ para guʼyaʼ chaahuiʼ guiráʼ binni xi guiráʼ cosa feu nga ribeenducaʼ pur rucaalucaʼ laabe ne pur cayaca mandarcaʼ stúbicaʼ. Yanna, pur guendaguti stiʼ Jesús zalá ca binni ni ruzuubaʼ diidxaʼ ne zabiá «xhiiña binidxabaʼ» (1 Juan 3:8; Hebreos 2:14, 15).
10. Xiñee cudiiruʼ Jiobá lugar chuʼ ca binni malu ca lu ti mil gaʼ gayuaa iza ni maʼ gudiʼdiʼ ca.
10 Lu jma de ti mil gaʼ gayuaa iza ni maʼ gudiʼdiʼ dede dxi biasa Jesús lade ca gueʼtuʼ que, cudiiruʼ Jiobá lugar nuu «cani cuchiichi laa». Xiñee yaʼ. Primé la? purtiʼ caziidiruʼ cani chiguni mandarné Cristu guibáʼ modo guninecaʼ laabe dxiiñaʼ. Biaʼsi nácacabe 144,000 ne laacabe nga ni na Pablu «cani [b]ilaselaʼdxi» Dios. Ca judíu ca nga cani guca invitarcaʼ primé para checaʼ guibáʼ, ne despué maʼ guca invitar cani cadi judíu. Cadi Jiobá diʼ rucaa laacabe gúnicabe ni na, peru cani rudii xquíxepeʼ laabe la? maʼ biʼniʼ invitarbe laacaʼ guni mandarnecaʼ Xiiñibe guibáʼ. Yanna riʼ, maʼ xcaadxi si de cani cheʼ guibáʼ cayaadxaʼ guiziidicaʼ modo guninecaʼ Cristu dxiiñaʼ (Lucas 22:29; Apocalipsis 14:1-4).
11. 1) Tuu nga ca binni ni cabeenducaʼ ni galán pur cucueeza Jiobá guendaridxiichi stiʼ. 2) Xi chigaca para cani maʼ guti ca.
11 Yanna pue, ñee zabani binni lu Guidxilayú riʼ la? Laaca pur cucueeza Jiobá guendaridxiichi stiʼ nga cayanda cadagulisaa «jma binni» de guiráʼ guidxi, ne maʼ nuu millón de laacabe. Jiobá maʼ guníʼ zalácabe dxi guinitilú guiráʼ cosa malu ne zanda guibánicabe ndaaniʼ ti paraísu lu Guidxilayú riʼ sin qué chuʼ dxi gáticabe (Apocalipsis 7:9, 10; Salmo 37:29; Juan 10:16). Stale binni zabani sti biaje ne zanda guni mandar Reinu stiʼ Dios laacabe dxi maca gudíxhebe gácani. Stiidxaʼ Dios lu Hechos 24:15 caníʼ xi chigaca: «Zusibani Dios gueʼtuʼ, cásica ni nachaʼhui zaqueca ni cadi nachaʼhuiʼ» (Juan 5:28, 29).
12. 1) Xi rizíʼdinu de Jiobá pur cudiirube lugar nuu binni malu. 2) Xi riníʼ íqueluʼ de Jiobá pur cudiirube lugar nuu ca cosa malu ca.
12 Ñee cayuni Jiobá ni cadi jneza nga la? Coʼ, purtiʼ ra cucueeza Jiobá laa de guuti ca binni malu, «cani cuchiichi laa[be]» ca, rusihuínnibe riabe binni, ti zacá gaca ni maʼ guniʼbe, ne guluiʼbe dede pabiáʼ rilaseláʼdxibe binni ne rannaxhiibe laacaʼ. Ne ca dxi huadiʼdiʼ ca, culuíʼcani modo cayaca ni maca guníʼ Jiobá guni, ne cayacanécani para guizíʼdinu stale de laabe. Ridxagayaanu guiráʼ ca guenda ni rusihuínnibe, rilaseláʼdxibe binni, rúnibe ni jneza, qué ridxiichigabe ne gadxé gadxé modo rusihuínnibe nabé nuu xpiaanibe. Modo hualuíʼ Jiobá tuu nga napa derechu guni mandar la? rusihuinni ni jma galán nga modo runi mandarbe ne nga qué ziuu dxi guiaandaʼ. Laanu laaca rininu cásica guníʼ apóstol Pablu: «Nabé riene Dios, iruti ru nuu xpiaani biaʼ nuu xpiaani be, ne iruti ru riene biaʼ riene be. Qué zanda di ganna nu xi na xquenda biaani be nin guiene nu xi cayuni be» (Romanos 11:33).
Ra zanda gusihuínninu nadxiinu Jiobá
13. Xi zanda gusihuínninu ora tiidinu lu xiixa guendanagana, ne xi zacané laanu guiníʼ ique chaahuinu xi ndiʼ ni jneza gúninu.
13 Stale de ca xpinni Jiobá cadíʼdicaʼ lu guendanagana, purtiʼ caʼruʼ diʼ gunitilube ca binni malu ca ne caʼruʼ diʼ cueebe donda luguiáʼ guiráʼ binni. Ñee ruchiichi nga laanu la? o ridúʼyanu ora ca nga zanda gusihuínninu rusiguii Binidxabaʼ. Zanda gúninu ni guninu últimu ca pa cadi gusiáʼndanu conseju riʼ: «Guluu xpiaanuʼ xiiñehuiineʼ ne bisiecheʼ ladxiduáʼ, ti ganda guicabeʼ ni cucaalú ne cuxidxi naa» (Proverbios 27:11). Zacá nga cucaalú Binidxabaʼ Jiobá, ne laabe nga nabe zugaaniʼ binni donda Dios pa guníticaʼ guiráʼ ni nápacaʼ ne dede zaniʼcaʼ mal de Dios pa tiidicaʼ ra nagana (Job 1:9-11; 2:4, 5). Nga runi rusiéchenu ladxidóʼ Jiobá ora qué ruchéʼnenu laabe neca tiidinu lu guendanagana, purtiʼ zacá rusihuínninu cadi dxandíʼ diʼ ni guníʼ Binidxabaʼ que.
14. Xi zazíʼdinu pa guni crenu de guidubi ladxidoʼno zacané Jiobá laanu ora tiidinu lu guendanagana.
14 Pa guni crenu de guidubi ladxidoʼno zacané Jiobá laanu ora tiidinu lu ca guendanagana ca la? zápanu caadxi guenda ni nabé risaca. Casi dxi gudiʼdiʼ Jesús ra nagana que «biziidi be guzuuba be diidxaʼ» ne bíʼnibe ni modo qué huayuu dxi gúnibe ni. Laanu ora gápanu guendanagana la? zazíʼdinu cadi guidxiichiganu, guni huantarnu ne jma gannaxhiinu ca neza stiʼ Jiobá (Hebreos 5:8, 9; 12:11; Santiago 1:2-4).
15. Ximodo zacanenu binni ora gúʼyacaʼ cayuni huantarnu guendanagana.
15 Zuuyaʼ xcaadxi binni laanu, ne despué nuu de laacabe ora gúʼyacaʼ cayuni huantarnu ca guendanagana ca purtiʼ riuuláʼdxinu gúninu ni jneza la? zándaca gudiicabe cuenta tuu nga cani dxandíʼ zinanda Cristu yanna. Ora guidagulisaanécabe laanu para guni adorarnu Jiobá la? laaca zacaacabe ca ndaayaʼ ni chiguicaanu ne zabánicabe sin qué chuʼ dxi gáticabe (Mateo 25:34-36, 40, 46). Jiobá ne Xiiñiʼ racaláʼdxicaʼ guicaa binni ca ndaayaʼ ca.
16. Ximodo zusihuínninu nuunu tobi si ne Jiobá ne Jesús ora tiidinu ra nagana.
16 Ora ridídinu ra nagana la? galán gánnanu ora ca nga zanda gusihuínninu qué zusaananu Jiobá ne rúninu ni nabe. Pa gúninu zacá la? zusihuínninu dxandipeʼ racaláʼdxinu chuʼnu tobi si ne Dios ne Cristu. Sicaríʼ biʼniʼ orar Jesús pur ca xpinni: «Peru cadi pur laasi cabe [ca discípulo stibe] canaba lii, sínuque ne pur cani guni cre naa ra guna diaga ni iníʼ cabe. Ne rinaba lii aca cabe tobi si casi naca nu tobi si, ne zaqueca aca né cabe laanu tobi si» (Juan 17:20, 21).
17. Xi naquiiñeʼ ganna dxíchinu zudii Jiobá laanu pa qué gusaananu laa.
17 Pa qué gusaananu Jiobá la? zaguube stale ndaayaʼ laanu. Stiidxabe cayabi laanu: «Lauzuhuaa chaahuiʼ, ne cadi iree cueʼ tu, ne qué chuʼ dxi usaana tu de guni tu xhiiña Señor biaʼ ra ganda tiʼ, purti maca nanna tu cadi pur gana si cayuni tu ni» (1 Corintios 15:58). Laaca cayábini laanu: «Jneza runi Dios, ne qué zusiaanda irá enda nachaʼhui ni huayuni tu ca xpinni purti nadxii tu laa» (Hebreos 6:10). Zacaca na Santiago 5:11: «Riduʼya nu yanna pabiáʼ nayeche biaana cabe ora ma udiʼdi cabe ra nagana sin nixhacalaʼdxi cabe. Casi uca Job: nabé naná ni beeda luguiá be, peru qué nibí sa be atrá. Ne nanna tu xi biʼni Señor para laabe óraque, purti riá Señor binni, ne rilaselaʼdxi laacaʼ». Xi guleendú Job yaʼ. «Jiobá la? guluube ndaayaʼ Job ra maʼ ziguiluxe xquendanabani jma que dxi bizulú.» (Job 42:10-16.) Dxandipeʼ «rulabi [Jiobá] cani uyubi laabe» (Hebreos 11:6). Ne ni chigusigáʼdebe laanu nga ti guendanabani ni qué zaluxe ndaaniʼ ti paraísu lu Guidxilayú riʼ.
18. Xi zaca chaahuidugá ne guiráʼ guendananá ni guietenaláʼdxinu dxicá.
18 Ora guni mandar Reinu stiʼ Dios la? zaree guiráʼ ca guendananá ni huayapa binni dede maʼ raca stale iza. Neca nápanu stale yuubaʼ yanna, zusiáʼndanu cani purtiʼ nabé nayecheʼ ziuʼnu dxicá, nga runi maʼ qué zacaná ladxidoʼno ora guietenaláʼdxinu ca yuubaʼ gudídinu. Jneza nga guiráʼ ni guiníʼ ique binni ni chindeza lu guidxilayú cubi ca ne guiráʼ ni gúnicaʼ, ne zacanécani laacabe gusiaandacabe chaahuidugá ca guendananá ni gúpacabe. Sicaríʼ na Jiobá chiguni: «Chiguzayaʼ ti guibáʼ cubi [ti Reinu cubi de guibáʼ ni chiguni mandar binni] ne ti guidxilayú cubi [guiráʼ binni nachaʼhuiʼ]; ne guiráʼ ni guyuu dxiqué maʼ guirutiʼ tu zietenalaʼdxiʼ cani, ne maʼ qué zanabaʼ ladxidóʼ binni cani. Peru laguiecheʼ, ne cadi gusaanatu de guiéchetu pur cani chiguzayaʼ». Ya, lu guidxilayú cubi stiʼ Dios zanda guiníʼ ca binni nachaʼhuiʼ ca sicaríʼ: «Guidubi guidxilayú maʼ nuu dxi, ne maʼ guirutiʼ tu zuchiichi. Maʼ nuu binni nayecheʼ dede cucaa ridxi purtiʼ cayéchecaʼ» (Isaías 14:7; 65:17, 18).
Ni guietenaláʼdxinu
• Neca cudiiruʼ Jiobá lugar nuu ca cosa malu ca, ximodo hualuiʼbe nápabe stale respetu labe.
• Ximodo racané guendarilaselaʼdxiʼ stiʼ Dios laanu ra cudiirube lugar nuu «cani cuchiichi laa[be]».
• Xi naquiiñeʼ gánnanu ora gápanu xiixa guendananá.
[Ca dibuju/foto ni zeeda lu yaza 67]
Jiobá «guluube ndaayaʼ Job ra maʼ ziguiluxe xquendanabani jma que dxi bizulú»