Gusíʼdinu ni dxandiʼ rusiidiʼ Biblia
«Laché irá xixé guidxi, lachiusiidi irá xixé binni sa nanda naa.» (MATEO 28:19, 20.)
1. Pabiáʼ maʼ huaree Biblia ca lu guidubi naca Guidxilayú.
BIBLIA, Stiidxaʼ Dios ca la? nácani tobi de ca libru ni jma maʼ xadxí nuu ne stale binni napa ni ra lidxi. Libru riʼ huaree guidúbini o ti ndaa si ni lu jma de chupa mil chonna gayuaa diidxaʼ, nga rusihuinni gaʼ de cada chii binni nuu lu Guidxilayú riʼ napa ti Biblia lu diidxaʼ ni riníʼ.
2, 3. 1) Xiñee gadxé gadxé modo runi cré binni guiráʼ ni rusiidiʼ Biblia. 2) Xi chonna cosa chiguicábinu lu tema riʼ.
2 Millón de binni ruundaʼ Biblia guiráʼ dxi ne stale de laacabe maʼ biindacabe guidubi ni stale biaje. Guizáʼ stale religión na lu Biblia nga zeeda guiráʼ ni rusiidicaʼ, peru gadxé gadxé modo riniʼcaʼ de cani zeeda luni. Nabé nagana raca para binni guiene ni rusiidiʼ Biblia, purtiʼ ca binni ni nuu ndaaniʼ ca religión ca gadxé gadxé modo rusiénecaʼ ni. Nuu binni huaxiéʼ runi cré ni rusiidiʼ Biblia ne huaxiéʼ runi cré pa de Dios zeedani o pa dxandíʼ zanda gacaneni laanu. Ne stale binni na zanda iquiiñeʼ libru riʼ ora si chiguni xiixa casi, guni jurar qué zusiguii nezalú ti juez o para gudii stiidxaʼ zuni xiixa.
3 Peru lu Biblia ca nga zeeda xi racalaʼdxiʼ Dios ganna guiráʼ binni (Hebreos 4:12). Nga runi, laanu, ca testigu stiʼ Jiobá racaláʼdxinu guiziidiʼ binni xipeʼ cusiidiʼ libru ni guizáʼ sicarú ca, purtiʼ gastiʼ stobi casi laani. Nabé riéchenu ora rúninu ni biʼniʼ mandar Jesucristu ca xpinni: «Laché irá xixé guidxi, lachiusiidi irá xixé binni sa nanda naa» (Mateo 28:19, 20). Ora maʼ canagucheechenu diidxaʼ la? ridxélanu binni nayá ladxidóʼ ni qué riuulaʼdxiʼ modo nuu ca religión ca purtiʼ gadxé gadxé ni rusiidicaʼ. Racaláʼdxicabe gánnacabe xipeʼ nga rusiidiʼ Biblia, casi tupeʼ nga Dios ni bizáʼ laanu ne xi pur nabáninu ndaaniʼ Guidxilayú riʼ. Nga runi galán guidúʼyanu chonna cosa ni nabé rinabadiidxaʼ binni: 1) Ñee rizaalaʼdxiʼ Dios laanu la? 2) Xiñee nabáninu ndaaniʼ Guidxilayú riʼ, ne 3) xi rácanu ora maʼ gútinu. Lu cada tobi de laacani zadúʼyanu xiñee cadi jneza nga modo rusiidiʼ cani zaniruʼ ndaaniʼ ca yuʼduʼ ca, de racá zadúʼyanu xipeʼ ndiʼ rusiidiʼ Biblia.
Ñee rizaalaʼdxiʼ Dios laanu la?
4, 5. Xiñee riníʼ ique stale binni qué rizaalaʼdxiʼ Dios laanu.
4 Primeru guidúʼyanu pa dxandíʼ rizaalaʼdxiʼ Dios laanu. Riuʼnuʼ triste gánnanu nuu binni riníʼ ique qué rizaalaʼdxiʼ Dios laanu. Xiñee riníʼ íquecabe zacá yaʼ. Primé la? purtiʼ ruuyacabe cadindesaa stale guidxi, nanaláʼdxisaa binni ne nuu stale yuubaʼ ndaaniʼ Guidxilayú riʼ. Nga runi riníʼ íquecabe: «Pa ñaca dxandíʼ nizaalaʼdxiʼ Dios laanu la? maʼ nucueezabe guiráʼ cosa malu ni cayaca yanna riʼ».
5 Sti razón ni rucaa binni guiníʼ ique naguidxi ladxidóʼ Dios ne qué rizaalaʼdxiʼ laanu nga, purtiʼ cani zaniruʼ ndaaniʼ ca yuʼduʼ ca maʼ bicaacaʼ laacabe guiníʼ íquecabe zacá Dios. Xi riníʼ cani rusiidiʼ ndaaniʼ ca yuʼduʼ ca ora guizaaca xiixa desgracia. Dxi guti chupa xiiñihuiiniʼ ti gunaa ora gulá carru laacaʼ la? binni ni rusiidiʼ ndaaniʼ yuʼduʼ ra riebe que gudxi laabe: «Dios nga na gácani zacá, purtiʼ caquiiñeʼ xhupa ángel huiiniʼ». Ne modo riníʼcabe ca rugaanicabe donda Dios pur guiráʼ cosa malu ni cayaca. Peru guidúʼyanu xi bicaa discípulo Santiagu: «Ora chuʼ ni uquiinde laanu uchéʼ nu la? cadi zácaxa nu Dios cuquiinde laanu, purti qué zanda uquiinde ni nadxaba Dios, ne qué ruquiinde Dios irutiʼ» (Santiago 1:13). Nga runi, cadi Jiobá Dios diʼ nga napa donda pur guiráʼ ca cosa malu cayaca yanna riʼ. Biblia na: «Zitu zuhuaa de ndaaniʼ ique Dios ni dxandíʼ ca guni ni malu» (Job 34:10).
6. Xiñee nuu stale cosa malu ne stale guendananá ndaaniʼ Guidxilayú riʼ.
6 Yanna, xiñee nuu stale cosa malu ne stale guendananá ndaaniʼ Guidxilayú riʼ yaʼ. Nuu cani purtiʼ maʼ bidxii deche guiráʼ binni Dios, qué nacaʼ gácabe Rey sticaʼ ne qué nádicaʼ chinándacaʼ ley stibe ne conseju stibe. Nga runi, neca qué gudii binni cuenta xi cayuni la? rihuinni cayúnicaʼ ni na Binidxabaʼ, ni jma xhenemigu Dios. Biblia na: «Naaze dxiichi binidxaba idubi guidxilayú» (1 Juan 5:19). Ni bidúʼndanu ca racané laanu guiénenu pur Binidxabaʼ nga nuu stale cosa malu yanna, purtiʼ laa rusiguii ne riuulaʼdxiʼ guniná binni. Nga runi lu cani runi binni rusihuinni modo naca dios ni runi mandar laacaʼ. ¡Pur nga nga nuu stale yuubaʼ ne guendananá ndaaniʼ Guidxilayú riʼ!
7. Xiñee nuu stale guendananá yanna riʼ.
7 Laaca rápanu guendananá purtiʼ binni ruchee laanu. Guiráʼ binni riuulaʼdxiʼ guni mandar ne nisi maʼ cuyubi ximodo gúnini, nga runi stale guidxi nabé cadinde, cuquiichináʼ binni pobre ne runinacaʼ laacabe. Jnézapeʼ nga ni na Eclesiastés 8:9: «Binni runi mandar binni para gacaná». Ne laaca nuu stale guendananá pur «tiempu ne cani málasi rizaaca» binni (Eclesiastés 9:11). Nuu tiru racaná binni ora nuu ti lugar ne málasi gaca xiixa desgracia raqué.
8, 9. Xiñee zanda guni crenu rizaalaʼdxiʼ Jiobá laanu.
8 Nabé ratadxí ladxidoʼno ora gánnanu cadi Jiobá diʼ cayuniná laanu. Peru, ñee dxandíʼ rizaaláʼdxibe cani cazaacanu la? Dxandíʼ rizaaláʼdxibe cani, purtiʼ lu Stiidxabe cusiene gunáʼ nga ca razón nápabe para cudiirube lugar guni binni ni racalaʼdxiʼ neca cadi jneza ni cayuni. Ndiʼ nga ca razón ca ne naquiiñeʼ gánnanu cani: pa jneza modo runi mandar Dios ne pa zuni binni ni na Dios purtiʼ dxandíʼ nadxiicaʼ laabe. Cumu Jiobá nga Dios ni jma Nandxóʼ ni bizáʼ guiráʼ xixé cosa ni nuu la? qué gápabe xi pur gusiénebe laanu xiñee cudiibe lugar nuu stale guendananá. Peru rusiénebe cani laanu, purtiʼ nadxiibe laanu.
9 Guidúʼyarunu xi pur zanda guininu rizaalaʼdxiʼ Dios laanu. Ca dxi bibani Noé que la? bidxá Guidxilayú riʼ de guendaquéiquiiñeʼ, ne nabé gucaná ladxidóʼ Dios pur laacani (Génesis 6:5, 6). Ñee racanaruʼ ladxidóʼ Dios yanna la? Racaná pue, purtiʼ Jiobá qué ruchaa modo laa (Malaquías 3:6). Dede yanna nanalaʼdxiʼ Jiobá guiráʼ ni cadi jneza runi binni ne riabe laacaʼ ora gúʼyabe cayacanacaʼ. Ne Biblia nga cusiidiʼ maʼ cadi candaa diʼ zabee Dios guiráʼ guendananá ni huayapa binni pur modo runi mandar ca gobiernu ca ne pur ni runi Binidxabaʼ. Ñee cadi rihuinni dxandíʼ rizaalaʼdxiʼ Dios laanu pur cani maʼ guninu ca la?
10. Xi runi sentir Dios ora ruuyaʼ cayacaná binni.
10 Casi maʼ bidúʼyanu ca, guiráʼ cani zaniruʼ ndaaniʼ ca religión ca rusiguiicabe binni ora riníʼcabe Dios nga runiná laanu ne laabe ruseendabe guiráʼ ca cosa malu ni cayaca yanna riʼ. Peru ni dxandíʼ racalaʼdxiʼ Jiobá nga cuee guiráʼ guendananá cadiʼdiʼ binni. Dios rizaalaʼdxiʼ laanu, na 1 Pedro 5:7. Nga nga ni dxandíʼ rusiidiʼ Biblia.
Xiñee nabáninu ndaaniʼ Guidxilayú riʼ
11. Xi rusiidiʼ stale religión de xiñee nabáninu ndaaniʼ Guidxilayú riʼ.
11 Guidúʼyanu yanna guiropa cosa ni nabé rinabadiidxaʼ binni: xiñee nabáninu ndaaniʼ Guidxilayú riʼ. Cani rusiidiʼ ndaaniʼ ca religión ca riniʼcaʼ zidiʼdiʼ si binni ndaaniʼ ni. Ruuyacabe Guidxilayú riʼ casi ora ñácani ti lugar ra naquiiñeʼ guibani binni primeru ti ganda cheʼ sti lugar ora maʼ guti. Dede nuu caadxi de laacabe rusiidiʼ zadxiña dxi gunitilú Dios Guidxilayú riʼ. Pur guiráʼ ni cadi jneza ni rusiidicabe ca la? stale binni na jma galán gapa guiráʼ ni racalaʼdxiʼ laga zanda, purtiʼ de racá maca zeeda guendaguti. Yanna, xipeʼ ndiʼ rusiidiʼ Biblia de laacani yaʼ.
12-14. Xiná Biblia naguixhe ique Dios gaca lu Guidxilayú riʼ ne xi naguixhe íquebe gaca para binni.
12 Biblia cusiidiʼ guizáʼ sicarú ni naguixhe ique Dios guni lu Guidxilayú riʼ ne ni naguixhe íquebe gúnibe para binni. Guidxilayú riʼ la? cadi bizáʼ si Dios ni, sínuque bizaʼbe ni para guibani binni luni (Isaías 45:18). Ne Jiobá «guluu guidxilayú riʼ ra naquiiñeʼ guiaanani; qué ziuu dxi guiniibini de ra nuuni» (Salmo 104:5). Ora gánnanu xi maca naguixhe ique Dios guni lu Guidxilayú riʼ ne xi maca naguixhe íquebe gúnibe para binni la? racaneni laanu guiénenu xiñee nabáninu ndaaniʼ ni.
13 Lu primé ne guiropa capítulo stiʼ Génesis cusiidini laanu bizáʼ Jiobá Guidxilayú riʼ ne stale cuidadu ti ganda guibani binni luni. Ne Biblia na guizáʼ galán biaana ni ora biluxe bizáʼ Dios ni (Génesis 1:31). Dios guluu primé hombre ne primé gunaa que ndaaniʼ ti jardín sicarú ni guyuu Edén, ndaaniʼ ni guyuu stale ni gócabe. Ne ndiʼ nga ni biʼniʼ mandarbe laacaʼ gúnicaʼ: «Lagapa xiiñitu ne lagaca stale ne laguchá guidxilayú riʼ ne laguni dxiiñaʼ luni». Ngue runi Adán ne Eva ñanda ñápacaʼ xiiñicaʼ sin ñalenecaʼ donda, ñúnicaʼ guidubi naca Guidxilayú riʼ ti jardín, ñannaxhiicaʼ ne ñuni mandarcaʼ guiráʼ ca maniʼ ñuu luni (Génesis 1:26-28).
14 Jiobá naguixhe íqueruʼ guibani binni ndaaniʼ ti paraísu lu Guidxilayú riʼ sin qué chuʼ dxi gati ne guiree donda luguiacaʼ. Jiobá cayabi laanu lu Stiidxaʼ: «Cani runi jneza zacaacaʼ guidxilayú, ne zabánicaʼ luni guiráʼ dxi» (Salmo 37:29). Textu ca rusihuinni guyáʼ binni para guibani sin qué chuʼ dxi gati ndaaniʼ ti paraísu lu Guidxilayú riʼ. Nga nga ni naguixhe ique Dios gaca, ne ngapeʼ nga ni dxandíʼ rusiidiʼ Biblia.
Xi rácanu ora maʼ gútinu
15. Xi rusiidiʼ stale religión ni rizaaca binni ora maʼ guti.
15 Yanna guidúʼyanu xi sti cosa ndiʼ nabé riguu xizaa stale binni: xi rácanu ora maʼ gútinu. Stale religión rusiidiʼ nuu xiixa ni qué rati lu xcuérpunu ora maʼ gútinu. Ne nuu xcaadxi religión dede yanna rusiidirucaʼ runiná Dios binni malu ndaaniʼ infiernu, ti lugar ra cayaʼquiʼ. Peru, ñee dxandíʼ runi Dios nga la? Xipeʼ ndiʼ rusiidiʼ Biblia de guendaguti yaʼ.
16, 17. Ximodo na Biblia nuu ca gueʼtuʼ ca.
16 Stiidxaʼ Dios na: «Cani nabani nánnacaʼ záticaʼ; peru cani maʼ guti la? laacabe qué liica gánnacabe gastiʼ, maʼ qué riáxacabe». Cumu ca gueʼtuʼ ca maʼ «qué liica gánnacabe gastiʼ» la? nga runi qué zanda diʼ guiníʼ íquecabe, gunadiágacabe, gúʼyacabe, guiníʼcabe, guni sentírcabe nin guiáxacabe. Ximodo ndiʼ guiáxacabe pa maʼ qué zanda gúnicabe nin ti dxiiñaʼ. Laaca maʼ qué racananaláʼdxicabe, maʼ qué rannaxhiicabe ne maʼ qué rápacabe envidia purtiʼ maʼ qué zanda diʼ guni sentírcabe gastiʼ (Eclesiastés 9:5, 6, 10).
17 Nayapeʼ nga modo rusiene Biblia tema riʼ: ca gueʼtuʼ ca cadi nabánidicaʼ sti ladu. Ora gátinu la? qué riree gastiʼ lu xcuérpunu para gale lu sti cuerpu, casi riníʼ ca binni ni runi cré zanda gale binni sti biaje. Zanda guchaaganu guendanabani stinu ne ti guiʼriʼ ora cá guí, ora guizuiʼni qué rieni abatiʼ. Ni raca si ni nga rizuiʼni.
18. Xi maʼ qué zaníʼ ique binni ni cadúʼndanenu Biblia ora guiziidiʼ maʼ qué liica ganna ca gueʼtuʼ ca gastiʼ.
18 Guníʼ ique pabiáʼ risaca ni maʼ bizíʼdinu riʼ. Ora guiziidiʼ binni ni cadúʼndanenu Biblia ca maʼ qué ganna ca gueʼtuʼ ca gastiʼ la? nagueendaca zudiibe cuenta maʼ qué zanda diʼ guni ca binnilídxibe ni maʼ guti laabe xiixa cosa malu, neca nabé gupanecaʼ laabe xiana. Ne laaca zudiibe cuenta maʼ qué zanda gunadiaga ca binnilídxibe ni maʼ guti, ne maʼ qué zanda gúʼyacaʼ, guiniʼcaʼ, guiníʼ íquecaʼ nin guni sentircaʼ xiixa. Cumu zacá nga nuu ca gueʼtuʼ ca la? qué zanda diʼ chécabe ti lugar ra gacanácabe o ra cayaʼquiʼ. Peru Biblia rusiidiʼ zabani ca gueʼtuʼ ni nuu lu xquendabiaaniʼ Dios sti biaje. ¡Nabé riéchenu gánnanu zaca nga! (Juan 5:28, 29.)
Ti libru cubi ni zanda iquiiñenu
19, 20. Xi dxiiñaʼ nápanu casi xpinni Cristu, ne xi libru ndiʼ guca para iquiiñenu ora guidúʼndanenu binni Biblia.
19 Neca chonna si cosa de cani rinabadiidxaʼ binni nga bisiénenu la? maʼ bidúʼyanu cadi nagana diʼ modo ricabi Biblia cani. ¡Guizáʼ riéchenu nga gusíʼdinu ca binni ni racalaʼdxiʼ ganna xipeʼ ndiʼ ni cusiidiʼ Biblia! Peru nuuruʼ stale cosa ni rinabadiidxaʼ binni ni dxandíʼ racalaʼdxiʼ guiziidiʼ ne caquiiñeʼ guiénecabe cani. Laanu cumu nácanu xpinni Cristu la? dxiiñaʼ stinu nga gacanenu binni guiene cani.
20 Nagana nga para gusíʼdinu binni xiná Biblia ne guininu modo ganda guiénecabe cani nagueendaca. Nga runi «mozo ni nuu xpiaaniʼ ne ni runi jneza» maʼ biʼniʼ ti libru para iquiiñenu ora maʼ canagucheechenu diidxaʼ (Mateo 24:45-47). Libru ca lani Xipeʼ ndiʼ cusiidiʼ Biblia, ne nápani 224 yaza.
21, 22. Guníʼ caadxi cosa galán ni napa libru Xipeʼ ndiʼ cusiidiʼ Biblia.
21 Libru riʼ bireeni lu ca guendaridagulisaa de chonna gubidxa «Guzúʼbanu Stiidxaʼ Dios», ni gupa ca testigu stiʼ Jiobá lu iza 2005 ne 2006. Ca primé gaayuʼ yaza stiʼ libru riʼ nab́é cayacanécani para ganda guzulú guidúʼndanenu binni Biblia. Nánnadu nagueendaca zuzulú guiníʼneluʼ tuuxa pa iquiiñeluʼ ca dibuju ne ca textu zeeda luni. Laaca zanda iquiiñeluʼ cani zeeda lu ca yaza ni maʼ bizéʼtenu ca para gusiidiluʼ binni ni cayuundaneluʼ ca ximodo guidxela ca textu ca lu Biblia.
22 Cadi nagana diʼ modo cusiene libru riʼ stale cosa. Guiráʼ ni zeeda lu libru riʼ zindácani ndaaniʼ ladxidóʼ binni ni cadúʼndanenu ca purtiʼ para nga gúcani, ne zánnabe ximodo naquiiñeʼ guibánibe. Ra ruzulú cada capítulo zeeda caadxi guendarinabadiidxaʼ ne ra riluxe cada capítulo stini nuu ti cuadru ni láʼ «Ni rusiidiʼ Biblia», laani nga cacábini ca guendarinabadiidxaʼ ca ne neni ca textu ni cusiene de laacani. Ca dibuju ni zeeda ndaaniʼ libru ca, ca letra ni cá cuéʼcani ne ca ejemplu zeeda ndaaniʼ ni zacanécani binni guiene chaahuiʼ ni caziidiʼ. Neca cadi nagana para guiene binni cani zeeda lu libru riʼ la? ra rilúxeni zeeda catorce tema ni zanda iquiiñenu para jma guiene binni cayúʼndanenu ca de ni cusíʼdinu laa.
23. Ximodo zanda iquiiñenu libru Xipeʼ ndiʼ cusiidiʼ Biblia ora guidúʼndanenu tuuxa.
23 Libru Xipeʼ ndiʼ cusiidiʼ Biblia riʼ gúcani para guidúʼndanenu guiráʼ clase binni ne de intiica religión. Pa binni ni cadúʼndanenu ca qué ganna gastiʼ de Biblia la? zanda guidúʼndanenu laabe ti capítulo stini chupa chonna biaje. Cadi guicá diʼ íquenu guidúʼndanenu cani laabe nagueenda, sínuque naquiiñeʼ gúninu stipa para chindácani ndaaniʼ ladxidoʼbe. Pa qué guiénebe xiixa ejemplu ni zeeda luni la? bisiene ni laabe o guníʼ sti ejemplu para ganda guiénebe ni. Biindaʼ chaahuiʼ libru ca dede ante, biʼniʼ stipa para ganda iquiiñeluʼ ni jneza ne gunabaʼ Dios gacané lii para ganda gusiidiluʼ stiidxabe jneza (2 Timoteo 2:15).
Gudiʼnu xquíxepeʼ Dios pur dxiiñaʼ sicarú nápanu riʼ
24, 25. Xi dxiiñaʼ risaca maʼ bidii Jiobá ca xpinni.
24 Jiobá maʼ bisiidiʼ laanu stale cosa sicarú. Maʼ gucanebe laanu gánnanu tupeʼ nga laabe, ne naquiiñeʼ gusisácanu cani guiráʼ ora. Jiobá cayabi ca binni ni ruzuubaʼ stiidxabe xi guiráʼ chigúnibe, peru rucaachibe cani para cadi guiene ca binni ni runi cré jma nanna. Nga runi guníʼ Jesús: «Bixhozeʼ, lii nga runi mandar lu ibáʼ ne guidxilayú. Rudiee diuxquixe lii purti cucaachi lu ni cayuni lu riʼ para cadi guiene cani nuu xpiaani ne cani na riene, peru culuíʼ lu ni cani zeda gaca casi baʼduʼ» (Mateo 11:25). Ti ndaayaʼ naroʼbaʼ nga guʼyaʼ Jiobá, Dios ni jma Nandxóʼ laanu lade ca xpinni ni ruzuubaʼ stiidxaʼ.
25 Laaca risaca nga dxiiñaʼ bidii Dios laanu de gusíʼdinu binni tupeʼ nga laabe. Guietenaláʼdxinu cadi dxandíʼ diʼ guiráʼ ni rusiidiʼ ca religión ca de Dios. Guiráʼ nga maʼ bicaa stale binni guiníʼ ique mal de Jiobá, purtiʼ nácabe qué rizaaláʼdxibe laanu ne naguidxi ladxidoʼbe. Yanna, ñee racalaʼdxuʼ gacaneluʼ binni guiene cadi jneza diʼ nuu guiráʼ nga la? Ñee racalaʼdxuʼ guiziidiʼ guiráʼ binni ni nayá ladxidóʼ ximódopeʼ nga Dios la? Pa zacá ni la? biʼniʼ stipa para gucheecheluʼ diidxaʼ ne stale gana ne gusiidiluʼ guiráʼ ca cosa risaca ni zeeda lu Stiidxaʼ Dios, ti guihuinni ruzuubaluʼ stiidxabe. Ca binni ni racalaʼdxiʼ ganna ni dxandíʼ la? caquiiñeʼ gánnacaʼ xipeʼ ndiʼ cusiidiʼ Biblia.
Xi nicábiluʼ
• Xiñee zanda guni crenu dxandíʼ rizaalaʼdxiʼ Dios laanu.
• Xiñee nuunu ndaaniʼ Guidxilayú riʼ.
• Xi rácanu ora maʼ gútinu.
• Xi jma riuuláʼdxiluʼ lu libru Xipeʼ ndiʼ cusiidiʼ Biblia.
[Paraa gucuaacabe dibuju o foto]
Luguiáʼ ladu derechu, ti dxaapahuiiniʼ: © Bruno Morandi/age fotostock; ladu bigaʼ (izquierdo), ti gunaa: AP Photo/Gemunu Amarasinghe; xagueteʼ ladu derechu, caadxi binni ni biree de xquidxi: © Sven Torfinn/Panos Pictures
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 8]
Biblia rusiidiʼ zabee Dios guiráʼ guendananá
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 9]
Cani runi ni jneza zabánicaʼ sin qué chuʼ dxi gáticaʼ ndaaniʼ ti paraísu