Cadi gusaana de chuʼluʼ nayecheʼ purtiʼ si huaraluʼ
BIXUIʼLÚ casi birá gueelaʼ ne mápeca caníʼ íqueluʼ pa ñanda si maʼ nixhinni, nin ndaʼ caʼruʼ guzulú dxi. Nuuluʼ zacá purtiʼ napa xidé guni huantarluʼ ti yuubaʼ roʼ stiluʼ o xiixa ni naguu lii triste. Zándaca guni sentirluʼ casi biʼniʼ sentir Job, laa guníʼ sicaríʼ: «Jma galán gateʼ que tiideʼ ca yuubaʼ riʼ» (Job 7:15, Serafín de Ausejo, 1975). Laga pa guindaa yuubaʼ stiluʼ stale iza yaʼ.
Ngapeʼ nga ni bizaaca Mefibóset, xiiñiʼ Jonatán, ti xhamigu rey David. Dxi nápabe gaayuʼ iza biábabe ne bichiitaʼ ñeebe (2 Sam. 4:4). Despué guyuu tu guníʼ maʼ bidxiidéchebe rey David ne binítibe caadxi de ca herencia stibe. Pa maca naná nuube purtiʼ qué rizabe, jmaruʼ si naná guyuube né cani bíʼnicabe laabe que. Peru qué nusaana de ñuube nayecheʼ neca huarabe, neca guníʼcabe mal de laabe, zacá bisaanabe ti ejemplu galán para laanu (2 Sam. 9:6-10; 16:1-4; 19:24-30).
Apóstol Pablu laaca guca sti ejemplu galán para laanu. Ti biaje bicaabe caadxi diidxaʼ ra guniʼbe: «Beeda ti yuuba luguiaʼya casi ra ridaabi guichi» (2 Cor. 12:7). Zándaca ti guendahuará ni gúpabe xadxí nga guichi ni bizeetebe que o ca binni ni guníʼ cadi dxandíʼ ti apóstol laabe. Modo tiica gúcani, bindaa guendanagana que ne gupa xidé biʼniʼ huantarbe ni (2 Cor. 12:9, 10).
Yanna riʼ, nuu stale xpinni Dios ni cayacaná pur xiixa guendahuará ni qué rianda o cadíʼdicaʼ lu xiixa yuubaʼ ni riguu laacaʼ triste. Guzéʼtenu de Magdalena. Dxi nápabe 18 iza, bihuinni hurabe de lupus eritematoso sistémico, guendahuará riʼ laca laani runinani xcuerpu binni. Laabe guniʼbe: «Nabé bidxibeʼ ora gunnaʼ ni. Ra gudiʼdiʼ dxi guca xiroo guendahuará que, ne bizulú gupaʼ yuubaʼ ndaaniʼ, biree guiʼdxuʼ ndaaniʼ ruaaʼ ne gucaʼ huaraʼyaʼ de tiroides». Yanna guzéʼtenu de Izabela, laa qué rihuínnipeʼ xi guendahuará napa. Laabe cusiénebe: «Dede nahuiineʼ napaʼ depresión. Pur laani nuu tiru ridxibeʼ o ridxiicheʼ nagueenda, qué randa ricaaʼ bi ne rusiuubani ndaaneʼ. Rusidxágani naa ne riaanaʼ sin stipa».
Naquiiñeʼ ganna binni nuu cosa maʼ qué zanda guni
Ora huará binni, ora qué randa rizá o maʼ qué randa ruuyaʼ la? maʼ qué riuu nayecheʼ. Ora nuu binni zacá, galán guuyaʼ chaahuiʼ xii nga cani maʼ qué zanda guni. Peru nuu tiru raca nagana para binni guiene ni. Magdalena guníʼ: «Ra zidiʼdiʼ dxi ziyaca xiroo guendahuará stinneʼ. Nuu tiru runeʼ sentir maʼ qué gapaʼ stipa nin para guiasaʼ lu cama. Ne cumu qué gannaʼ pora nga nuaaʼ galán la? raca nagana para naa quixhe xi guneʼ dede ante. Ni jma ruuti naa nga maʼ qué randa runeʼ biaʼ ñuuladxeʼ lu xhiiñaʼ Jiobá casi bineʼ dxiqué».
Zbigniew cusiene: «Ra zidiʼdiʼ iza, artritis reumatoide ni napaʼ ziyáxhani stipa naa, ne chaahuiʼ chaahuiʼ ziyuninani guiráʼ ca dxita ladeʼ. Nuu tiru ora maʼ dxaʼ gui guidubi ladeʼ, qué liica randa runeʼ gastiʼ. Rucaani naa guiníʼ iqueʼ maʼ qué zanda guneʼ huantar».
Yanna guininu de Barbara. Raca chupa chonna iza bihuinni nápabe ti tumor lu cerebru stibe ne ziyaca xiroo ni. Laabe guniʼbe: «Málasi ruchaa modo nuu ladeʼ. Rirá stipa stinneʼ, nabé riuubaʼ iqueʼ ne raca nagana para naa guiníʼ iqueʼ lu ti cosa si. Ora bidieeʼ cuenta xii nga cani maʼ qué zanda guneʼ, gupa xidé bichaaʼ modo nabaneʼ».
Puru xpinni Jiobá ni maʼ guyuunisa nga ca ejemplu bizéʼtenu ca. Peru para laacabe ni jma risaca nga gúnicabe ni na Dios. Guirácabe runi crécabe zacané Dios laacabe ne ribeendúcabe stale cosa galán (Pro. 3:5, 6).
Ximodo racané Jiobá
Cadi naquiiñeʼ guiníʼ íquenu maʼ cadi caguu ndaayaʼ Dios laanu ora nápanu xiixa guendahuará (Lam. 3:33). Guietenaláʼdxinu guiráʼ ni bizaaca Job neca guca «ti hombre ni qué gapa donda ne runi ni jneza» (Job 1:8). Qué rutiidiʼ diʼ Dios binni lu guendanagana (Sant. 1:13). Guiráʼ guendahuará, cásica ni qué rianda ne cani runiná xquendabiaaniʼ binni, zeeda cani lade guiráʼ cosa feu bisaanané Adán ne Eva laanu (Rom. 5:12).
Peru Jiobá ne Jesús qué rusaana de gacanecaʼ ca binni runi ni jneza (Sal. 34:15). Órapeʼ jma cadídinu ra nagana nga ridúʼyanu dxandíʼ ni guníʼ salmista que de Dios: «Lii nga ti lugar ra zanda guiaapaʼ, ti lugar ni nadipaʼ para naa» (Sal. 91:2). Nga runi, pa nápanu xiixa guendahuará ni qué zianda nagueenda, xi zanda gacané laanu para cadi gusaana de chuʼnu nayecheʼ yaʼ.
Oración. Chinándanu ejemplu stiʼ ca xpinni Dios de dxiqué, zanda gulaʼnu ca guendanagana stinu lu náʼ Bixhózenu ni nuu guibáʼ ora guni orarnu laa (Sal. 55:22). Ra gúninu zacá, zata «dxí ladxidóʼ[no], ne ma qué zadxibi ladxidóʼ[no], ne zata dxí xquenda biaani[nu]» (Fili. 4:6, 7). Magdalena runi huantar guendahuará stiʼ purtiʼ nabé runi orar Dios ne runi cré zacanebe laa para gudxiilú ni. Guniʼbe sicaríʼ: «Ora gabeʼ Jiobá guiráʼ ni nuu ndaaniʼ ladxiduáʼ runeʼ sentir galán ne rusiécheni naa sti biaje. Yanna huaxa maʼ rieneʼ ximodo nga guni cré binni Dios ra zidiʼdiʼ dxi» (2 Cor. 1:3, 4).
Jiobá ricabi oración stinu ora rudii laanu espíritu santu para gudii stipa laanu, laaca riquiiñebe Stiidxabe ne ca xpinni Cristu. Cadi jneza diʼ cuézanu cuee Jiobá ca guendahuará stinu né ti milagru; peru zanda cuézanu gudiibe laanu guendabiaaniʼ ne stipa ni caquiiñenu para gudxíʼlunu intiica guendanagana (Pro. 2:7). Casi na Biblia, «Dios cayuni irá ni ne enda nandxóʼ stiʼ» (2 Cor. 4:7).
Familia stinu. Pa nacháʼhuinu ne nadxiisaanu ndaaniʼ lídxinu la? zacané nga laanu guni huantarnu xiixa guendahuará. Neca nuu ca binnilídxinu para gacanecaʼ ora maʼ cadídinu xiixa guendanagana, naquiiñeʼ gánnanu laaca racanácabe ne zándaca cayuni sentírcabe cásica cayuni sentirnu. Pa guni orar guidubi familia ca zacaneni laacabe gatadxí ladxidóʼcabe (Pro. 14:30).
Sicaríʼ guníʼ Barbara de ti xiiñidxaapaʼ ne de xcaadxi dxaapahuiiniʼ ni nuu ra ridagulisaabe: «Nannaʼ zanácabe chigucheechenécabe naa diidxaʼ. Modo rucheechecabe diidxaʼ né stale gana rusiécheni ladxiduáʼ». Zbigniew, xpinni Cristu ni maca bizéʼtenu que nabé risaca para laabe modo racané xheelabe laabe. Sicaríʼ guniʼbe: «Xheelaʼ runi stale de ca dxiiñaʼ ni raca ra yoo. Laaca racanebe naa gacuaʼ lari ne ruaʼbe portafolio stinneʼ ora maʼ ziuudu guendaridagulisaa ne ora maʼ zigucheechedu diidxaʼ».
Ca xpinni Cristu. Ora maʼ nuunenu ca xpinni Cristu riuʼnu gana ne ratadxí ladxidoʼno. Peru xi zanda guizaaca pa qué randa riuunu guendaridagulisaa purtiʼ huaranu yaʼ. Magdalena guníʼ sicaríʼ: «Ca binni ridagulisaa runi grabarcaʼ guendaridagulisaa ca para gucaadiaʼgaʼ ti zacá gacaneni naa. Ca bizanaʼ ne ca bendaʼ xpinni Cristu nabé reeda gánnacaʼ naa para gúʼyacaʼ ximodo gacanecaʼ naa. Laaca ruseendacabe carta ra nuaaʼ para uguucabe gana naa. Ra gannaʼ rietenaláʼdxicabe naa ne riuucabe xizaa pur chuaaʼ galán racanécani naa guneʼ huantar».
Izabela guníʼ sicaríʼ: «Lade ca binni ridagulisaa napaʼ stale bixhozeʼ ne jñaaʼ ni rucaadiaga naa ne rúnicaʼ stipa pur guiénecaʼ naa. Ca binni ridagulisaa nga familia stinneʼ, ne ládecabe nga runeʼ sentir ratadxí ladxiduáʼ ne runeʼ sentir nayecheʼ».
Cani cadiʼdiʼ lu xiixa guendanagana cadi naquiiñeʼ guixélecaʼ de xquidxi Dios, sínuque naquiiñeʼ gúnicaʼ stipa pur guidagulisaacaʼ ne ca xpinni Cristu (Pro. 18:1). Zacá zanda uguucaʼ gana xcaadxi binni ridagulisaa. Zándaca primé gaca nagana para lii gábiluʼ ca bíʼchiluʼ ne ca bizáʼnaluʼ ni cayácaluʼ; peru laacabe ziechenécabe lii purtiʼ cayábiluʼ laacabe xi cayácaluʼ ne zusihuínnicabe nadxiicabe lii de guidubi ladxidóʼcabe (1 Ped. 1:22). Pa nga nga ni cazaacaluʼ, xiñee qué gábiluʼ laacabe caquiiñeluʼ chuʼ tu chiné lii ra ridagulisaanu, ne rapuʼ gana chigucheecheluʼ diidxaʼ o rápaluʼ gana guiniʼluʼ xi cayácaluʼ yaʼ. Dxandíʼ, zanda gudiʼnu xquíxepeʼ laacabe purtiʼ cayacanécabe laanu, peru cadi naquiiñeʼ guinábanu laacabe stale cosa ni zándaca qué gápacabe.
Ni naquiiñeʼ gúninu. Laca laanu nga naquiiñeʼ uguʼnu gana laanu ora nápanu xiixa guendahuará ni qué rianda. Zándaca maʼ qué zaníʼ íquenu jneza ora maʼ nuunu triste ne ora maʼ qué gápanu stipa. Peru Biblia na: «Espíritu stiʼ ti hombre nga ni racané laa guni huantar guendananá stiʼ, peru espíritu ni maʼ gucaná, tu zanda guni huantar ni» (Pro. 18:14).
Sicaríʼ guníʼ Magdalena: «Runeʼ stipa pur cadi guicá iqueʼ ca guendanagana napaʼ. Runeʼ stipa pur chuaaʼ nayecheʼ ca dxi runeʼ sentir galán. Ora guundaʼ de ca binni ni qué nusaana Dios neca nápacaʼ ti guendahuará ni qué rianda riguuni gana naa». Yanna, xi zanda guininu de Izabela yaʼ. Ni nabé rudii stipa laabe nga gánnabe nadxii Jiobá laabe ne rusisaca laabe. Sicaríʼ guniʼbe: «Runeʼ sentir nabé risaca dxiiñaʼ ni rudieeʼ Jiobá, napaʼ tu pur nabaneʼ. Ne laaca cabezaʼ gaca ti cosa nabé sicarú».
Zbigniew guníʼ: «Guendahuará ni napaʼ racaneni naa cadi gudxiibaʼ naa ne guzuubaʼ diidxaʼ, gannaʼ xii nga ni jneza ne ni cadi jneza ne guiníʼ iqueʼ ante guneʼ xiixa, ne gutiidelaʼdxeʼ stonda tuuxa de guidubi ladxiduáʼ. Maʼ biziideʼ guiecheʼ ora guneʼ ni na Jiobá ne cadi guiaʼyaʼ laca naa; nga rucaa naa cadi gusaana de guiniiseʼ lu stiidxaʼ Dios».
Cadi guiaandaʼ lii nanna Jiobá guiráʼ ni maʼ biʼniʼ huantarluʼ ne riabe lii. Ne bietenalaʼdxiʼ ndiʼ: «Nanna jneza runi Dios, ne qué zusiaanda irá enda nachaʼhui ni huayuni tu ca xpinni purti nadxii tu laa. Huayacané tu laaca ne cayacané ru tu laaca dede yanna» (Heb. 6:10). Cadi gusiaandaluʼ guiráʼ ni maʼ guniʼbe chigúnibe para guiráʼ tu ridxibi laabe: «Qué zusaana laatu ne qué ziaana dxie de acaniá laatu» (Heb. 13:5).
Ne pa chuʼ ora guni sentirluʼ triste la? guníʼ ique pabiáʼ galán chiguibani binni lu guidxilayú cubi stiʼ Dios. Mayaca guidúʼyanu guiráʼ ndaayaʼ ni guedané Reinu stiʼ Dios.
[Dibuju/foto ni zeeda lu yaza 30]
Cásica ni nahuiiniʼ ne cani huaniisi zanda uguucaʼ gana stobi
[Cuadro ne dibuju/foto ni zeeda lu yazas 28, 29]
Rucheechecabe diidxaʼ neca nápacabe ti guendahuará ni qué rianda
«Maʼ qué randa rireeʼ lu calle stubeʼ, nga runi rireeniáʼ xheelaʼ o tuuxa xpinni Cristu para chigucheecheʼ diidxaʼ. De memoria riziideʼ modo guinieniáʼ binni ne laaca riziideʼ ca textu ni guundaniáʼ laacabe.» (Jerzy, nacheepaʼ lú.)
«Rucheecheʼ diidxaʼ pur teléfono, laaca rucaaʼ carta ra nuu caadxi binni ni riuulaʼdxiʼ guiziidiʼ de Stiidxaʼ Dios. Ora maʼ nexheʼ ra hospital, rusaanaʼ ti Biblia ne caadxi libru cueʼ cama stinneʼ. Ni runeʼ riʼ racaneni naa guinieniáʼ binni.» (Magdalena, huarabe de lupus eritematoso sistémico.)
«Riuuladxeʼ gucheecheʼ diidxaʼ de yoo pur yoo, peru ora qué randa rireeʼ la? rucheecheʼ diidxaʼ pur teléfono.» (Izabela, nápabe depresión clínica.)
«Riuuladxeʼ chigannaʼ binni sti biaje ne chiniáʼ tuuxa para guidúʼndanedu binni Biblia. Ca dxi runeʼ sentir nuaaʼ galán, rucheeche diidxaʼ de yoo pur yoo.» (Barbara, napa ti tumor lu cerebru stiʼ.)
«Riniáʼ ti carpeta nasisi ra riguaaʼ caadxi revista. Ne rucheecheʼ diidxaʼ dede ora maʼ qué ganda guneʼ huantar yuubaʼ stinneʼ.» (Zbigniew, nápabe artritis reumatoide.)