Ишсыдыскыло иашоума?

ЗҬЫНХА дызцәыӡыз хаҵак иҩуеит: «Сара Англиа сахьызҳаз аҟнытә, исдырҵеит сцәаныррақуа ауаа рҟны ицәырзымгаларц. Есымша, сара хьаак ансымаз, саб, уаанӡа аррамаҵура иалаз, ицқуа еихарҕуҕуа исеиҳәон: „Умҵәыуан!“ Исгуалашәом, ҳангьы иара ус знык лхуҷқуа руаӡәк длыгуӡуа ма дылгудлыҳәҳәало (ҳара ҧшьҩык ҳлыман). Сара 56 шықуса схыҵуан саб данҧсуаз. Ҳцәыӡ азы сгуы еиҟужәо сгурҩон. Уамашәа иубаратәы, раҧхьа сзымҵәыуаӡеит».

Жәларык рҟны иаҧуп иаартны рцәаныррақуа раарҧшра. Ауаа ргурҕьарагьы ргурҩарагьы егьырҭ ирцәырҵәахӡом. Адунеи егьырҭ араионқуа, лымкаала аҩадатәи Европеи, насгьы Великобританиеи, ауаа, аиҳараҩык ахацәа, идырҵоуп рцәаныррақуа раамырҧшра, зны-зынла ишырҳәо еиҧш, «ргуы ҟьаҟьаӡа зегьы ирзаадыртуам». Ихьымӡҕыума, нас, иҧсыз изы угурҩа аарҧшра? Иаҳәозеи Абиблиа?

Абиблиа зылаҕырӡқуа ртәы аҳәо

Абиблиа рҩит, аҩадатәи амшынбжьаха азааигуара инхоз, цәаныррала иҕуҕуаз ауриақуа. Иара иаҳәоит, ауаа рылахьеиқуҵарақуа анырнубаалоз ахҭысқуа ртәы рацәаны. Аҳ Давид дгурҩон иҭахаз иҷкун Амнон изы. Ишҳәоу еиҧш, иара ‘дҵәыуон ҵәыуара дуӡӡала’ (2 Аҳрақуа 13:28—39). Иара иаҳратә мчра згарц иашьҭаз иҷкун гызмал Авессалом иҭахарагьы иҵәыуан. Абиблиаҿы иҳәоуп ари аӡбаху: «Дагьааилаӡыӡеит аҳ [Давид], дагьцеит агуашәқуа рхахьы иҟаз иуадахь, данцоз дагьҵәыуан, абасгьы иҳәон: сыҷкун Авессалом! сыҷкун, сыҷкун Авессалом! о, ухаҭыҧан аҧсра сызҭодаз сара, Авессалом, сыҷкун, сыҷкун!» (2 Аҳрақуа 18:33). Давид дгурҩон, абык дышгурҩо еиҧш. Лассы-лассы аиҳа анацәеи абацәеи аҧсра иазхиоуп, амала рхуҷқуа мҧсуандаз! Шаҟа иҧсабаратәымзеи, ахуҷы дзыхшааз раҧхьа иара данҧсуа.

Ишҧаидикылеи Иисус иҩыза Лазар иҧсра? Анышәынҭра даназааигуаха, иара дҵәыуит (Иоанн 11:30—38). Уи ашьҭахь Мариа Магдалина Иисус инышәынҭра аҟны дқьызқьызуан (Иоанн 20:11—16). Ҳәара аҭахыума, инҭкааны Абиблиала аҧсцәа рҭагылазаашьа зеиҧшроу атәы ззымдыруа ҧыҭҩыуаак рылымкаа, ақьырсиан, Абиблиа аҟынтә аҧсҭалараз иҳамоу агуыҕра злашьақугылоу еилызкаауа, ҧсыхуа змам акеиҧш иҽеиҭаӡом. Аха абри аҩыза агуыҕра шимоугьы, ақьырсиан иаша, ауаҩы ишицәаҩоу еиҧш, ииашаҵәҟьаны дгурҩоит, иагьиџьабоит бзиа иибоз ауаҩы ицәыӡра (1 Фессолоникаа рахь 4:13, 14).

Иаҧсоума аҵәыуара?

Ишҧарыдыркыло аҧсра иахьатәи ҳаамҭазы? Ицәгьоума ма иҧхашьароума уара узы уцәаныррақуа ауаа рҟны раарҧшра? Иҳабжьаргозеи аҟазацәа? Урҭ аҵыхутәантәи ррекомендациақуа Анцәа имчала иҩыз Абиблиа аҟуҕара еиҭарҳәоит аҟароуп. Дара ҳаарыҧхьоит, ҳгурҩақуа ҳгуы иҭаҳамшьларц, аха адәахьыҟа ицәырҳгаларц. Ари иаҳгуаланаршәоит ахаҵара змаз, зылахьеиқуҵарақуа аазырҧшуаз ҳәа Абиблиаҿы зыӡбаху анҵоу ажәытәӡатәи ахацәа Иов, Давид, Иеремиа реиҧш иҟаз рҿырҧштәқуа. Урҭ зынӡагьы ирҵәахӡомызт рцәаныррақуа. Ус анакуха, иҟуҕарам узгуҭылакыу ауаа рыҽрылхудаара (Ажәамааанақуа 18:1, ИА). Аиашазы, еиуеиҧшым ажәларқуа ирзаҧуп алахьеиқуҵарақуа еиуеиҧшымкуа раарҧшра; уигьы ауаа ирылаҽхьоу рдинтә хаҵарақуа зеиҧшроу еиҧш аупa.

Аха уара уҵәыуар уҭаххар? Ари зынӡа иҧсабаратәу гуаҳәароуп. Иугуаларшәа даҽа знык: Лазар данҧсы, Иисус «ҧсыла дгурҩеит... илаҕырӡгьы ааит» (Иоанн 11:33, 35). Уи ала иаҳирбеит, иузааигуоу данҧслак улаҕырӡ аар зынӡа ишиашоу.

Ари аиаша аҽышьақунарҕуҕуоит Енн захьӡу анык дзықушәаз ахҭыс ала. Згуы бзиоу ахуҷы иаалырҟьаны иҧсра асиндром ҳәа изышьҭоу иахҟьаны дыҧсит уи лыҧҳа Реичел. Енн лхаҵа еиҭеиҳәон: «Уамашәа иубартә иҟоуп, аҧсыжраан Еннгьы саргьы ҳахьзымҵәыуаз. Егьырҭ зегьы даара иқьызқьызуан». Енн аҭакс абас лҳәеит: «Ааи, аха заҟа лаҕырӡ касҭәазеи ҳҩыџьагьы ҳзы аҧсыжра ашьҭахь. Мчыбжьқуак рышьҭахь, схуцрақуеи сареи ҳамала ҳанеизынха, сара иаалырҟьаны иснырит иҟалаз ахлымӡаах. Сара сҵәыуон амш зегьы. Аха ииашаҵәҟьаны ари сара исыхуеит. Уажәшьҭа усҵәҟьа сгурҩомызт. Сара сыҧшқа лыҧсра сҵәыуар акун. Шә-процентк рыла агура ганы сыҟоуп, ацәыӡ зауз ауаа рылаҕырӡ рмышьҭыр ада, ҧсыхуа шыҟам. Ҳазгуҭылакыу ауаа ирзымариоуп аҳәара: „Сбыҳәоит, бара, бымҵәыуан“,— аха, аиашазы, арҭ ажәақуа зынӡа иухуаӡом».

Ишҧарыдыркыло џьоукы?

Ишҧарыдыркылоз џьоукы бзиа ирбоз ауаҩы иҧсра аӡбаху анраҳалак? Абар Хуанита лҿырҧштәы. Лара илдыруеит ахуҷы ицәыӡра иацу ацәаныррақуа. Лара хунтә деиҵаҟьахьеит. Аха абар лара еиҭа лцәалтәымкуа дҟалеит. Убри аҟынтә ҳхаҿы иааҳгар ауеит, шаҟа игунылгоз лара, амҩан иҟалаз амашәыр иахҟьаны ахушәтәырҭа данҭашәа. Ҩымчыбжь рышьҭахь иаамҭаӡамкуа иалагеит лыхшааиуратә хьаақуа. Дагьиит ӡынӡа ихуҷӡаз жәшәы грамм иҟаз Ванесса. «Шаҟа насыҧ сымаз сара,— илгуалалыршәоит Хуанита.— Аҵыхутәан сара санхеит!»

Аха лынасыҧ дук ахымҵит. Ҧшьымш рышьҭахь Ванесса дҟамлаӡеит. Хуанита илгуалалыршәоит: «Сара сгу убас иҭацәын. Сара анра сымырхит. Акгьы саҧсамшәа схы збон. Шаҟа игурҩазеи аҩныҟа Ванесса лзы иҳархиахьаз ауадахь ахынҳәра, насгьы уи лзы иааҳхуахьаз лымаҭәа хуҷқуа рбара. Мызқуак сара уи лиира агуалашәара ала акун сыҧсы шҭаз. Сара аӡәгьы сиацәажәар сҭахӡамызт».

Мыцхуы ихьаацәаӡами абас адкылара? Аиҳараҩык уамашәа ирбар алшоит, аха ауаа, абри аҩызаҵәҟьа ацәыӡ зоухьоу, еиҭарҳәоит рхуҷы иҧсра зыҧсҭазаара кыр хызфаахьаз ауаҩы иҧсра еиҧшҵәҟьа ишырҵәыуоз. Дара ражәақуа рыла, ани аби ахуҷы ибзиабара рк’уеит иира даара кыр шагыугьы. Ани ахуҷи рыбжьара ишьақугылоит лымкаалатәи аизыҟазаашьақуа. Аҧшқа иҧсра лара лзы еиҭаҳәашьа змам ахаҭара иҧсҭазаара иалҵроуп иаанаго. Абриҵәҟьа еилыркаауазароуп дзыгуҭылакыу ауаагьы.

Агунхара аарҧшреи ахы ахарадҵареи

Даҽа анык еиҭалҳәоит, лара илхылгаз, агуыхь бааҧсы зцины игуаҟ’уаз, фышықуса зхыҵуаз лыҷкун иаалырҟьаны иҧсра аӡбаху анлаҳа. «Сара иҧысшәеит еиуеиҧшымыз ацәаныррақуа рацәаны: агачамкреи, агурамгареи, ахареи инадыркны схаҵеи аҳақьымцәеи рзы агунхара аҟынӡа, иара иҭагылазаашьа шаҟа ишәарҭаз инагӡаны аху ахьырымшьоз азы».

Алахьеиқуҵаратә цәанырра ааҧшыр алшоит иаарту агунхаралагьы. Иахьынӡахуҭоу ахылаҧшра ирымҭозшәа ахьубо азы аҳақьымцәеи амедеҳәшьеи рзы агунхара акузаргьы. Мамзаргьы аҩызцәеи ауацәеи рзы агуынхара, иҟарҵо ма ирҳәо иашамшәа ахьубо азы. Иҟоуп џьоукы, иҧсыз изы згуы нхо, игуабзиара дахьацкламҧшуаз азы. Стелла еиҭалҳәоит: «Сара исгуалашәоит, схаҵа даара сышизгуаауаз, избанзар, сара стәала, зегь даҽакала иҟалар алшон ҳәа сгуы иаанагон. Ааи, иара даара дычмазаҩын, аха убас дшыҟазгьы, зынӡа аҳақьымцәа ирҭоз агуаҽанызаара ихахьы иааигомызт». Иҟалоит, иара убасгьы, иҧсыз аҽҧныҳәа анирҭо, иҧсра изааигуоу ирзаанагаз ауадаҩрақуа рзы.

Џьоукы ргуынхара ҧхаршьоит — даҽакала иуҳәозар, рхы ршәиуеит, абри аҩыза ацәанырра ахьрызцәырҵуа азы. Иҟоуп, иара убасгьы, ауаа, ирзааигуоу иҧсразы зхы ахара адызҵо. «Иара дыҧсӡомызт,— агура ганы иҟоуп дара,— заа аҳақьым иахь дызгазҭгьы», мамзаргьы «даҽа ҳақьымк дисырбазҭгьы», ма «игуабзиара деиҷаҳаларц игуазҭасҵозҭгьы».

Џьоукы ихадырҟьацәоит, аиҳараӡак ирзааигуоу ауаҩы иаамҭаӡамкуа дыҧсызар. Дара иргуаладыршәоит ахҭысқуа зегьы: рыгуқуа аннибархози ма ажәақуа анеимарк’уази. Мамзар ргуы иабоит, иҧсыз изы ирылшоз зегь ҟарымҵазшәа.

Аиҳараҩык анацәа ирхырго ацәыӡ азы имиасӡо ацәанырра даҽазнык агура ҳнаргоит, аиҳараҩык аҟазацәа ишьақудырҕуҕуо шиашоу, ахуҷы иҧсра иузанымхӡо ашьҭа шыннажьуа анацәеи абацәеи рыҧсҭазаараҿы, лымкаала ан лыҧсҭазаараҿы.

Ахаҵа ма аҧҳәыс дыҧсызар

Ихьанҭоу ахьаа ҕуҕуа унаҭар алшоит уҧсҭазаараҿы иумҩалоу иҧсра — ҷыдала, хаҵеи-ҧҳәыси акыраамҭа еицырхыргахьазар. Рҵыхутәа ҧҵәоит аицныҟуарақуа, аҵарақуа, аҧсшьара, уажәшьҭа уаҳа аӡәы изы даҽаӡәы шьаҟас дзыҟалом.

Иунис еиҭалҳәоит, иаамҭаӡамкуа лхаҵа агуаангылара иахҟьаны данҧсы, илхылгаз. «Аҧхьатәи амчыбжь азы сгачамкны сыҟан, сыҩныҵаҟа зегь ҭаҧсызшәа збон. Сара афатәқуаҵәҟьа ргьамагьы рыфҩгьы сзеилкаауамызт. Ус шакузгьы, сыхдырра ҵары сыннамыжьит. Арҭ ахҭысқуа раан ишыҟалало еиҧш, сара сгуы иҭамызт иҟалаз мап ацәкра, избанзар ахушәқуа рхархуарала иара иҭагылазаашьа хьанҭа далыргарц рҽахьынӡаҧыршәоз, сара уи аамҭа зегь азы срывагылан. Уеизгьы сыҧсы ҧыжәжәон, алшара ҳәа акгьы ахьсымамыз азы — амашьына атымеитыша ишҭаҳауа сахуаҧшуаны, иара убри аамҭазы акы аҟаҵара сылымшошәа».

Дҵәыуазмашь лара? «Ҳәара аҭахыума, аиҳарак адашшыларатә ажәақуа зныз шәкыла ашәҟуқуа санрыҧхьоз. Сара урҭ акакала срыҧхьа-цыҧхьаӡа сқьызқьызуан. Дара амш ахгараҿы исыцхраауан. Аха бхы шҧаббои ҳәа еиҭансазҵаалак, сара аҭакс исҳәозгьы сыздыруамызт. Хәара аҭахыума, сара цәгьала сыҟан».

Ишҧалықуманшәалахеи Иунис ари аҩыза агурҩа ахгара? «Џьара ҩнуҵаҟала, ари азы схы аҭак амҭакуа, сара исыӡбеит, наҟ–наҟ иҵегь сынхаларц,— еиҭалҳәоит Иунис.— Аха уаанӡеиҧш уажәгьы ихьаауп схаҟны аагара, схаҵа бзиа иибоз аҧсҭазаара уаҳа дышзаламгурҕьо».

«Ирылумыршан узгуҭылакыу иудырбаларц...»

Ашәҟуы «Аиҧырҵра — ианба, насгьы ишҧаҳәатәу „бзиала“» («Leavetaking — When and How to Say Goodbye») авторцәа иҳабжьаргоит: «Ирылумыршан узгуҭылакыу иҟоуҵаша ма иуцәаныррахаша удырбаларц. Зегьы ргурҩақуа дара ртәала иаадырҧшуеит. Узгуҭылакыу ргуы иаанагар — иагьуарҳәар алшоит — уара мыцхуы, мамзаргьы имаҷны угурҩоит ҳәа. Иаҭоумҵан, иагьухаршҭ убри. Узгуҭылакыу, мамзаргьы ажәлар зегьы ирхуцыз арамкақуа уҽырҭоугӡозар, уара угу ахурақуа рҕьара уаҧырхагахоит».

Ҳәара аҭахыума, дарбанзаалак ихатә гунгарақуа ихигоит иара итәала. Ҳара ҳҽазаҳшәом хгашьак аҵкьыс даҽа хгашьак еиҕьуп ҳәа агуаанагара адцалара. Амала аҭагылазаашьа аҽамҧсах’уазар, насгьы арыцҳара иақушәаз ауаҩы аҿыц ҧсҭазаара аҽанраалара дамарамзар, ицәырҵыр алшоит ашәарҭара. Усҟан иузҿлымҳау аҩызцәа рыцхыраара аҭаххозар акухап. Абиблиаҿы иҳәоуп: «Аҩызы есымшагьы абзиабара илоуп, аиашьа иеиҧш, дцәырҵуеит арыцҳара аҽны». Убри аҟнытә уацәымшәан ацхыраара аҧшаара, аҵәыуареи угурҩа аиҭаҳәареи (Ажәамаанақуа 17:17).

Алахьеиқуҵаратә цәанырра ацәыӡ азы ииашоу дкылароуп, насгьы иҧхашьараӡам, ушгурҩо егьырҭ ирбар. Аха ҳҿаҧхьа иқугылоит анаҩстәи азҵаарақуа: ҧсҭазаашьас иҟоузеи наҟ–наҟ? Ииашоума сара схы ахара ахьадысҵо, иагьхьыгунызго? Сышҧариааири арҭ ацәаныррақуа? Исыхуозеи сцәыӡ азы схьаа ахгараҿы? Иашьҭанеиуа ахаҟны иҳауеит арҭи егьырҭ азҵаарақуеи рҭакқуа.