Dwi mir 2

Wec ma nia “bedopwe” ma jutio ko i Biblia thelembene ma kwong’a utie nitimo lembe m’atira i wang’ Mungu, man nitime m’umbe akoyakoya. Pirang’o wayero nia cik pa Kristu ubecwalu dhanu nitimo bedopwe? Kepar kite ma timo pa Yesu unyutho ko nia emaru bedopwe. I rundi m’ekwo i ie, judong dini mi Juyahudi gibed gidagu dhanu ma gitie ngo Juyahudi, man gibed giparu nia pigi tie tek nisagu pi Juyahudi mange ma ginwang’u ngo ponji mi dini migi, bende gibed giworo ngo jumamon. Ento Yesu ubed utimo lembe m’atira ni dhanu ceke m’umbe akoyakoya. Eriemo ngo dhanu mi thek mange ma giyie. (Mat. 8:5-10, 13) Erweyo lembanyong’a ni julonyo man ni jucan ceke m’umbe akoyakoya. (Mat. 11:5; Lk. 19:2, 9) Ebino ngo kwiny ku jumamon man ebed ecayugi ngo. Tung’ ku judong dini maeno, Yesu ubed uworo jumamon man ebed etimo igi lembe ku mer, kadok mon ma dhanu mange ubed ucayu de. (Lk. 7:37-39, 44-50) Walubo lapor pa Yesu nwang’u wabetimo lembe ni jumange m’umbe akoyakoya. Bende nwang’u waberweyo ni dhanu ceke ma gitie ayika niwinjowa kadok gitie julonyo kunoke jucan, kadi gitie i dini ma kani de. Umego ma Jukristu ginyutho nia gibelubo lapor pa Yesu ka gibetimo lembe ni jumamon i ayi mi woro. w19.05 mba. 2 udu. 1; mba. 5 udu. 15-17

Tin bende judong cokiri gitio ku wec ma ber man mi mer kinde ma gibetio ku giragora pi nijuko cwiny ju ma gitie ku yeny mi kony. Nyo judong cokiri kendgi re ma gicopo juko cwiny ju ma jumaku? Ungo. Wan ceke watie ku tic mi ‘juko cwinywa’ i kindwa. (1 Tes. 4:18) Nyimego ma giteng’ini i tipo giromo konyo cuu mandha nyimego mange ma gitie ku yeny mi jukocwiny. Etie lembe ma kakare nia kinde ma Yehova ubino weco iwi jukocwiny m’emio ni dhanu pare m’ubesendiri, eporere ku mego ma juko nyathin pare. (Isa. 66:13) Biblia uweco bende pi jumamon ma gigam gijuko cwiny ju m’ubino nwang’iri ku peko. (Yob 42:11) M’umbe jiji, Yehova tie kud anyong’a lee dit nineno jumamon ma gibejuko cwiny nyimego ma gibesendiri pilembe jugam jumakugi. Saa moko judong cokiri gicopo kwayu nyamego moko m’uteng’ini i tipo ukony nyamego mange m’ubesendere kumeno. Kinde ma wabeii nikonyo umego kunoke nyamego moko, wacikara ngo nipenje iwi lembe m’ebemito ngo ewec i wie.​— 1 Tes. 4:11. w19.05 mba. 16-17 udu. 10-12

I wang’ ma judong cokiri giketh Komite mi pokolembe, pirang’o ukwayu kokoro gilar giwinj jumulembe ario? Pilembe etie lembe m’atira ma Biblia ubekwayu. Ka judoto ng’atu moko nia etimo dubo ma pek, ma ke en ebeyio ngo dubo parene, i wang’ niketho Komite mi pokolembe, kwayu judong cokiri gilar giwinj jumulembe ario. (Poi. 19:15; 1 Tim. 5:19) Kan ekwero, e gitio ku lembe ma jumulembene gikoro. Ka jumulembe tie ario, m’acel udote pi nyathin m’emaku kawoni, ma kucelo ke udote nia elar emaku nyathin moko i wang’e, lembe maeno copo cwalu judong cokiri giketho Komite mi pokolembe. Ka jamulembe mir arionde mbe, eno nyutho ngo nia ng’atu m’ukelo adote ubecwayu ndra. Kadok junwang’u ngo jumulembe ario pi nituco nia ng’atu moko umaku nyathin moko de, judong cokiri ging’eyo nia ng’atu ma jubedotone utimo lembe moko ma rac mandha. Judong cokiri gibimediri asu nimio kony ni ju ma lembene unyayu can i igi man nijuko cwinygi. Bende, gibedo ku wang’gi nigwoko cokiri i kum ng’atu moko ci ma copo maku awiya.​—Tic. 20:28. w19.05 mba. 11 udu. 15-16

Pire tie tek bende nikonyo awiya ung’ei niponjo piny. Ku lapor, ukwayu bende ging’ei niyiko coko kunoke nitimo sayusac iwi penji ma tung’ tung’ ma jubed jupenjo kogi i somo. (Ebr. 5:14) Kan awiya beponjo piny i pacu, ebibedo igi yot ninyang’ bende i ponji ma tung’ tung’ ma jubed jumio i coko man i coko ma dongo. I andha, oro pa nyathin man copo m’enyang’ ko i lembe re ma bikonyo junyodo ning’io nia kwayu gitim kude ponji pi saa ma rukani. Ukwayu wanyuth kite mi ponjo piny ni ju ma waponjo kugi Biblia bende. Kinde ma wacaku ponjo kugi Biblia acaka, wabedo ku mutoro ka giberiedo the jibu kinde ma gibeyiko ponji migi mi Biblia kunoke gibeyiko coko. Ento ukwayu wanyuth igi ayi mi timo sayusac man mi ponjo piny cuu mandha saa ma gitie kendgi. Ka watimo kumeno, kinde ma gibinwang’iri ku peko moko, gibing’eyo nisayu lembe i girasoma mwa pi ninwang’u juk ma copo konyogi. w19.05 mba. 26 udu. 2; mba. 28 udu. 10-11

Sitani ubemito elok ayi ma waparu ko lembe. Pieno, ebeii nitio kud ayi bodho moko ci pi ninyotho paru ma beco ma Lembe pa Mungu uroyo i wiwa. Ebemedere asu nipenjo penji m’egam epenjo ko Eva i podho mir Eden kumae: ‘Nyo andha Mungu wacu nia . . . ?’ (Tha. 3:1) I ng’om maeni ma Sitani ubebimo wie, wang’ ma pol wabed wanwang’ara i wang’ penji ma copo royo jiji i iwa; calu ve: ‘Nyo andha Mungu ukwero gamiri co ku co man mon ku mon? Nyo andha Mungu ubemito ngo nia itim foc mi Noeli man mi nyoliri? Nyo andha Mungu peri copo kwero nia kud judwok rimo i kumi? Nyo andha Mungu ma jamer copo kwayu nia kud idikiri ku wedi peri ma jukoyo kud i cokiri?’ Wacikara nicungo nging’ nging’ i yioyic mwa. Ka wanwang’u ngo dwokowang’ penji moko ma pire tek m’uneno yioyic mwa, jiji copo caku mondo i iwa nia wayio lemandha ngo. Nok nok, eno romo nyotho paru mwa man yioyic mwa. w19.06 mba. 12-13 udu. 15-17

Yehova umaruwa lee dit. (Yoh. 3:16) Wan de wabemito walub lapor pa Wegwa maeno ma jamer. Pieno, watimo kero ninyutho ‘ngisi, mer mir umego, man kisa’ ni dhanu ceke, re asagane ni “juot mi yioyic.” (Gal. 6:10) Kan umego ku nyimego mwa mi tipo gibekadhu kud i peko ma tung’ tung’, waii nikonyogi. Wacopo timo ang’o pi nijuko cwiny ng’atu ma jadhoge mi gamiri utho? Lembe mi kwong’o ma pire tek utie niweco kude, kadok nwang’u iparu nia ibiyero ngo tap lembe ma copo konye de. Nyamego Paula ma won ot pare utho mbwang’ ukoro kumae: “Anyang’ nia tho jebo kadok wi dhanu mange de. Gidieng’ nia nyo gibiyero lembe moko ma vii. Re timba ke ng’atini uyer iri lembe moko kakare ma dhanu ceke ubed ling’ i ng’eti.” I andha, ng’atu ma lemcan uwok i wie bemito ngo nia juyer ire kwa wec moko ma segi. Paula umedo kumae: “Jurimba gibed giyero ira nia, ‘Paula, yo yo ba!’ wec maeno ubed ukonya lee dit.” w19.06 mba. 20 udu. 1; mba. 23 udu. 14

Ka jukwero tic mwa i kabedo m’ibekwo i ie, judong cokiri gibipangu coko i ayi ma judegi mwa gibinyang’ ungo nyanok de. Saa moko gicopo kwayu nia wucokuru i ungu ma nok, man copere gibiloko saa mi coko man kaka ma jubitime i ie. Tic mi lembanyong’a lundo bibetimere nimakere ku kabedoman. Ento calu ma wamaru Yehova man wamaru niweco ku dhanu mange iwi Ker pa Mungu, m’umbe jiji, wabinwang’u ayi moko kokoro mi rweyo ni dhanu. (Lk. 8:1) Jakorkpawa moko ma nyinge Emily Baran ukoro pi kite ma Jumulembe pa Yehova gibed girweyo ko i Union Soviétique ma con, eyero kumae: “Kinde ma judongo pa gavmenti uyero ni Jumulembe pa Yehova nia kud girwei ni jumange, Jumulembe gicaku weco ku judhugola migi, jurutic wagi, man jurimbgi. Kinde ma juterogi i otkol pi lembe maeno, Jumulembe gicaku rweyo ni jumange ma gibino kugi i kol.” Kadok i saa ma jukwero tic mwa, umego ku nyimego mwa ma kuca giweko ngo nirweyo lembanyong’a. Ka jukwero tic mwa i kabedo m’ibekwo i ie, dong’ in de imak yub ma calu migi! w19.07 mba. 11 udu. 12-13

Wacopo timo ang’o pi nikonyo dhanu ma gijurudini ngo kara giponj nimaru Mungu man kara gidok julub pa Kristu? Wacikara ning’eyo nia kaka ma ng’atini udongo i ie copo ketho ejolo lembanyong’a, kunoke ekwere. Ku lapor, dhanu mir Europe gijolo lembanyong’a i ayi ma rom ungo ku dhanu m’uai i ng’om mir Asie. Pirang’o? I ng’om mir Europe, dhanu ma pol ung’eyo pi Biblia, man giyio nia Mungu re m’ucwio piny ceke. I Asie ke lundo dhanu ma nok kende re m’ung’eyo pi Biblia, ento ju ma pol uwinjo ngo pire awinja zoo de, man giyio ngo nia Jacwic utie. Pieno, bed ku nen ma ber. Kubang’ oro, dhanu ma giyero nia gitie ngo jurudini gibedoko Jumulembe pa Yehova. Dhanune ma pol kura migi bino ber, man umbili mi jurudini ubed unyayu ng’ecwiny i igi. Jumange ke lundo gibino ku kura ma reco, re gitimo kero giweko kurane. M’umbe jiji, ku kony pa Yehova wabinwang’u “dhanu m’adundegi bedo ayika pi kwo ma rondo ku rondo.”​—Tic. 13:48, NWT; 1 Tim. 2:3, 4. w19.07 mba. 20-21 udu. 3-4

Kadok watie ku genogen mi cikwo i polo kunoke mi kwo rondo ku rondo iwi ng’om, ubekwayu wamedara niringo kwaya pi ninwang’u sukulia. Dok ebed wabeciro peko ma rukani de, wacikara ngo niparu pi lembe m’ukadhu, man ukwayu ngo wawek gin moko ci ucerwa ku timo ni Yehova. (Flp. 3:16) Saa moko nyo wabenwang’u nia lembang’ola pa Yehova ubegalu, nyo tio ubedaru kero mwa, kunoke nyo wacaku ciro amulaic man ragedo ma tung’ tung’ niai con. Ka in de ibenweng’iri ku kit peko ma kumeno, ‘cwinyi kud uringi.’ Ento wek kwac man rwo peri ng’eire ni Mungu, man ebimio iri kwiocwiny nisagu. (Flp. 4:6, 7) Jaring kwaya timo kero lee kan eneno nia edhingo tundo kaka ma jung’olo nia gibijik i ie; dong’ wan de waketh wiwa zoo nidaru kwaya ma waberingo pi ninwang’u kwo. Calu ma wadhingo ajiki mi kwaya mwa, dong’ wan ceke wamiara zoo nitimo ni Yehova, kara wanwang’ mugisa ma yawe mbe m’ubebino i wang’wa. w19.08 mba. 7 udu. 16-17

Saa moko waromo koso lembe ma wayer ni ng’atu ma lemcan uwok i wie, re kan eneno nia wabeywak karacelo kude ebinyang’ nia wabedieng’ pire. Kinde ma Lazaru ma jarimb Yesu utho, nyimego pare, Maria giku Martha, man jumange de giywage lee. Nindo ang’wen i ng’eye, kinde ma Yesu utundo, en de ‘eywak’ kadok nwang’u eng’eyo nia ebicero Lazaru de. (Yoh. 11:17, 33-35) Piiwang’ Yesu m’ucwir unyutho kamaleng’ nia Yehova de ubino ku can pi tho pa Lazaru. Bende kinde ma juruot maeno gineno piiwang’ Yesu m’ubecwir, ginyang’ nia emarugi lee mandha. M’umbe jiji, lembe maeno ujuko cwiny Maria giku Martha mi tuko ngo. Rom rom kumeno, kinde m’umego ku nyimego mwa gibeneno nia wabedieng’ pigi, eno ketho ginyang’ nia kara wawenjogi ngo, ento wamarugi. Bende ginwang’u nia gitie ku jurimo ma copo konyogi saa ceke. Saa moko wacopo tielo cwiny Jakristu wadwa ma wat pare tho kende kende nwang’u wabewinje kilili. Winje kinde m’ebekoro iri lembe m’i ie, man kud iwek ng’ecwiny umeki kadok eyero lembe moko ma “vur vur” de. (Yob 6:2, 3) Saa moko nyo cwinye ung’abere pilembe wedi pare ma gi Jumulembe ngo gisage ku wec ma tung’ tung’. Pieno, rwo karacelo kude. Kwai Yehove ma tie ‘jawinj rwo’ umii ire kero man ekonye ninyang’ i lembe terere.​—Zab. 65:2. w19.04 mba. 18-19 udu. 18-19

Kadok wabetimo i Bethel kunoke wabetimo kit tic mange mi saa ceke, nok nok wagam wamaru dhanu man kabedo ma wabetimo tije i ie bende. Pi thelembe maeno re ma can mondo lee i adundewa kan ukwayu nia wawek kabedone. Ava umego ku nyimego mwa donegowa lee, man cwinywa de pido pigi, asagane ka ragedo re m’uketho wabewekogi. (Mat. 10:23; 2 Kor. 11:28, 29) M’umedo maeno, etie bende yot ungo nidok i kabedo mange, pilembe kwayu nia wawok waponj ning’eyo kit kwo mi dhanu ma kuca. Ju ma tic migi mi saa ceke ujik gicopo nwang’iri bende ku peko mi sente, cwinygi copo tur man wigi de romo lal. Saa maeno lembang’o ma copo konyogi? Cor ceng’ini i vut Yehova. (Yak. 4:8) Wacopo coro ceng’ini i vut Yehova nenedi? Nwang’u wagene nia en re ‘m’ewinjo rwo.’ (Zab. 65:2) Biblia uyero bende nia Yehova “copo timo dit apila ma sagu gin ceke ma wapenjo kadi ma wapido pire.” (Ef. 3:20) Yehova bemio iwa kende kende ngo piny ma wapenjo i rwo. Ento ecopo konyowa i peko ma wabekadhu kud i ie i ayi ma nwang’u waparu ngo apara de. w19.08 mba. 21 udu. 5-6

Dhanu moko gibed giparu nia nindo moko, lwiny ma lee mandha bituk ma jubibolo i ie bomb ma dongo ma binego dhanu pet; kunoke nia lembe moko bitimere ma binego piny ceke ma kwo ni ie. Ento Biblia ubeponjo nia ceng’ini eni, lwiny moko bibedo nuti ma bikelo adwogi ma ber mandha. Nying’ lwinyne tie Armagedon. Lembe ma Biblia uponjo iwi lwiny maeno ucikere ninyayu mutoro lee i iwa. (Nyu. 1:3) Lwiny mir Armagedon bibodho dhanu abodha kakare ninegogi anega! Nenedi? Ebijigo bimobim mi ng’om maeni cen. Ebikabu jutimrac ceke ento ebiweko weg bedopwe kendgi, man ebinyotho ju m’ubenyotho ng’om. (Nyu. 11:18) Wec ma nia “Armagedon” nwang’ere wang’ acel kende i Biblia. Eai kud i wec moko mi dhu Juebrania ma thelembene tie “got mi Megido.” (Nyu. 16:16) Megido ubino adhura moko mir Israel ma con. (Yoc. 17:11) Ento Armagedon utie ngo nying’ kabedo moko ma nwang’ere kaka moko. I adundo, Armagedon nyutho cokiri ma jubim “mi ng’om ngung’” bicokiri ko pi nikiedo i dhu Yehova.​—Nyu. 16:14. w19.09 mba. 8 udu. 1-3

Dhaku maeno ubino ku yeny mi kony lee dit. Ewotho i bang’ bamunganga ma tung’ tung’ kara githiedhe. Esendere kumeno pi oro 12, re kume ukei ungo. Nimakere ku Cik pa Musa, dhaku nino ubino ng’atu m’ucido. (Law. 15:25) Nindo moko, egam ewinjo nia Yesu ubewotho keyo kum dhanu, e ecidho i bang’e. Saa m’etundo, ewok emulo dhu kendi pa Yesu amula kende ci, e wang’ acel kume kei! Yesu ukeyo kum dhaku maeno akeya kende ngo. Lembe m’etimo ire unyayu ngo lewic i wie, ento uketho enwang’u nia jumare man etie ng’atu ma pire tek. Ku lapor, saa ma Yesu ubeweco i bang’e, elwong’e nia “nyara.” M’umbe jiji, wec maeno udwoko tego lee mandha i kum dhakune! (Lk. 8:44-48) Poi nia dhaku maeno re m’ucidho i bang’ Yesu. Etimo kero nicinwang’e. Tin de wacikara nitimo kero ‘nibino’ i bang’ Yesu. I andha, tin ebed ekeyo ngo i ayi mir udu kum ju m’ubebino i bang’e. Re asu ebelwong’owa kumae: “Wubin i bang’a, . . . man abimio iwu yom.”​—Mat. 11:28. w19.09 mba. 20 udu. 2-3

Jabila Zekaria ular uewo lembe moko m’urombo ku maeno; ekiewo kumae: “I ceng’ maeca ebitimbre, nia co apar, kud i dhu thek ceke, gibimaku dhu kendi pa Jayahudi, gibiwacu kumae, wabicidho wakudu, kum wawinjo nia Mungu ni kudu.” (Zek. 8:23) Jumulembe pa Yehova ginyang’ nia kara Yehova ucok dhanu mi dhok ceke, ukwayu jurwei lembanyong’a i dhok ma pol. Kawoni wabeloko piny nisagu m’i wang’e, i dhok ma dupa. M’umbe jiji, kite ma Yehova ubecoko ko dhog udul ma dit niai kud i thek ceke, utie lembe mir udu! Wabefoyo Yehova lee dit pi cam ma dupa mi tipo m’ebemio iwa i dhok ma tung’ tung’, eno uketho wabetimo ire i acel kadok nwang’u waai i thek ma dupa de. Bende, Jumulembe pa Yehova ging’eyiri cuu mandha ni kum lembanyong’a ma girweyo kud amora man mer ma gibenyutho i kindgi. Lembe maeno tielo yioyic mwa lee dit!​—Mat. 24:14; Yoh. 13:35. w19.09 mba. 30-31 udu. 16-17

I saa mi masendi ma dit, i thek biwang’ lii kinde ma gibineno nia ng’om ma nwang’u gigeno nia ucungo, ulund ubenyothere anyotha. Cwinygi ‘bing’abere’ lee mandha man gibinwang’u nia ve gicopo tho rek; kum lembe ma bitimere saa nica fodi utimere ngo niai ma dhanu ucaku kwo iwi ng’om. (Zef. 1:14, 15) I saa maeca, copere kwo bidoko tek kadok ni dhanu pa Yehova bende. Calu ma wabed wamondo ngo i lembgamba mi ng’om, copere nia wabinwang’ara i lembe ma tek. Saa moko nyo wabikoso piny moko ma nwang’u watie ku yenyne. Niai con, ‘jamiru mandha man ma riek’ ubemedere nikonyowa kara wabin wagwok bedoleng’ mwa i saa mi masendi ma dit. (Mat. 24:45) Ebekonyowa i yo dupa. Kepar pi coko ma dongo mir adhura ma watimo niai i oro 2016 nitundo i oro 2018. I coko maeno, waponjo kite ma tung’ tung’ m’ukwayu wacegi i kwo mwa, kum ceng’ pa Yehova udhingo. w19.10 mba. 14 udu. 2; mba. 16 udu. 10; mba. 17 udu. 12

Ka wadaru mwonyo cam moko, wabedo mbe ku copo iwi kite m’ebitio ko i kumwa. Kan etie cam ma ber, ebigiero kumwa, ento kan etie cam ma rac ebinyayu peko i kumwa. Saa moko nyo matoke ma camne copo kelo i kumwa romo nen ungo ndhu ndhu nica, ento i ng’eye ebin enen kwa. Kumeno bende, kinde ma wabeng’io galuwang’, wabedo ku copo iwi gin ma wabilutho i wiwa. Ento saa m’edaru mondo i wiwa ci, wabedo mbe ku copo iwi ayi m’ebitio ko iwi adundewa man i paru mwa. Kan etie galuwang’ ma ber, ebimio iwa kony, ento kan etie galuwang’ ma rac ke, ebibedo ku matoke ma rac i wiwa. (Yak. 1:14, 15) Saa moko nyo matokene copo nen ungo ndhu ndhu, ento ebinen kwa, kadok i ng’ei kare. Eno re m’uketho Biblia uyero kumae: “ Gin ma tek ng’atu moko coyo, gica ebikayu bende. Kum ng’atu m’ucoyo i kume gire ebikayu top mi kum.” (Gal. 6:7, 8) Dong’ pire tie tek lee nia kud wang’ii kit galuwang’ moko ci m’utie i ie ku timo ma Yehova udagu!​—Zab. 97:10. w19.10 mba. 30 udu. 12-14

Yehova unyutho iwa mer nikadhu kud i bang’ Wode m’emio ni jamgony pi nilaruwa. (Yoh. 3:16) Wacopo lubo lapor mi mer pa Yehova nenedi? Nwang’u wabeneno umego ku nyimego mwa ni dhanu ma pigi tek i iwa, man wajolo ku mutoro ‘rombe m’urwinyo’ man m’udwogo i bang’ Yehova. (Zab. 119:176; Lk. 15:7, 10) Wanyutho bende nia wamaru umego ku nyimego mwa ka wabetio ku saa man kero mwa pi nikonyogi, asagene kinde ma gitie ku yeny moko. (1 Yoh. 3:17) Yesu ung’olo ni julub pare nia ginyuth mer ma cwalujo nimiiri pi jumange. (Yoh. 13:34, 35) Cik pa Kristu utie nyen, pilembe ekwayuwa nia wanyuth mer i kite ma jugam jukwayu ngo i the Cik ma Mungu umio ni nyithindho mir Israel; cik pa Kristu ukwayu wamar umego ku nyimego mwa calu ma Yesu umaru kowa. Mito wanyuth mer ma cwalujo nimiiri pi jumange. Wacikara nimaru umego ku nyimego mwa nisagu ma wamarara ko wan giwa. Mer ma wamaru kogi ucikere nicwaluwa nithiero kadok kwo mwa pigi, calu ma Yesu de ugam utimo piwa. w19.05 mba. 4 udu. 11-13

Kara tipo maleng’ ukonywa, wacikara nikwaye areri i bang’ Mungu. (Lk. 11:13) Lapor pa Yesu ma nwang’ere i Luka 11:5-9 ubekonyowa ning’eyo thelembe m’uketho Yehova mio iwa tipo maleng’. Jadit ma juweco pire i lapor maeno ubino maru nia ejol welo pare cuu. Eneno nia kwayu emii cam ni welo maeno m’utuc i bang’e ku diewor, re camne bino mbe. Yesu uyero nia jadhugola pa jaditne umio ire cam pilembe emedere asu nikwaye. Yesu umito wodho ponji ma kani? Ka dhanu ma leng’ ungo de tie ayika nikonyo jadhugola pare m’umedere asu nikwaye, m’umbe jiji, wang’ei nia Wegwa mi polo ma Jamer bikonyo dhanu ceke m’ubemediri nikwayu tipo maleng’ i bang’e! Pieno, wabed ma cwinywa tek nia ka wabekwayu tipo maleng’ areri i bang’ Yehova, ebimie iwa. (Zab. 10:17; 66:19) Wang’ei nia kadok Sitani utim ang’o de, wabimedara asu niciro. w19.11 mba. 13 udu. 17-19

Yesu ugam ung’eyo nia saa moko jukwenda pare gitie ku yeny mi yom. Ento i rundi pa Yesu man i rundi mwa eni de dhanu dupa gitie ve jalonyo m’eweco pire i lapor moko m’emio. Jalonyone uyero ire gire kumae: “Kwo para . . . yom, cam, madhi, anyong’a negi.” (Lk. 12:19; 2 Tim. 3:4) Jalonyo maeno uketho cwinye zoo iwi yom man iwi anyong’a. Tung’ kude, Yesu ku jukwenda pare giketho ngo kwo migi kwa iwi anyong’a. Tin walubo lapor pa Yesu nwang’u wabetio ku saa mi yom mwa pi niyom ayoma kende ngo, ento bende nwang’u waberweyo lembanyong’a man wabecidho i coko mwa. I andha, tic mi ketho dhanu udok julub man nicidho i coko, utie iwa lembe ma pigi tek nisagu. Pieno watimo tego mwa ceke kara kud wawek nitimo lembe maeno. (Ebr. 10:24, 25) Kadok nwang’u wacidho i yom kunoke i woth moko de, kwayu wawok wamedara asu nicidho i coko man nirweyo lembanyong’a ni dhanu ma warombo kugi.​—2 Tim. 4:2. w19.12 mba. 7 udu. 16-17

Yehova uweko wang’ii wan giwa lembe ma waromo timo i kwo mwa. Ento eponjowa ku lembe ma wacopo timo kara wamak yub ma beco. Ka wang’io nitimo lembe moko m’ufoyo ie, ekonyowa nidare. (Zab. 119:173) Pieno tek wabed watio ku juk mi rieko ma waponjo i Biblia, wabimaku yub ma beco mandha. (Ebr. 5:14) Re kadok wamaku yub ma cuu de, saa moko ecopo bedo iwa tek nidaru lembe ma wacaku. Wakenen lapor moko: Umego moko m’aradu umaku yub nia kwayu esom Biblia zoo. E ecaku de ma ber, re esomo pi yenga moko kende ci ejigo somne. Nyamego moko ung’io nia kwayu ecak tic pa jayab yo ma nja, ento ebedwoko lembene kwa ku ng’eye. Guriri mi judong cokiri moko umaku yub nia kwayu gicak timo liew mi kwac i bang’ umego ku nyimego mi cokiri migi, re giweko nindo ubekadhu lee ma fodi gicaku ngo liewne. Dhanu maeno zoo gimaku yub ma tung’ tung’, re gin acel unuti ma gin kpo girem i ie: gitimo ngo lembe ma gipangu. w19.11 mba. 26 udu. 1-2

Yesu uporo nindo ma tin wabekwo i ie ku “ceng’ pa Noa,” man m’umbe jiji, wabekwo i “nindo mi can [ma ciro tek].” (Mat. 24:37; 2 Tim. 3:1) Pi thelembe maeno re ma jumoko ma gigamiri ging’io nia kud gikeginyol awiya kara gimiyiri lee i tic pa Yehova. Kinde ma nico giku dhaku gibeng’io ka nyo gibinyolo awiya man gibeweco iwi wend awiya ma gibinyolo, etie lembe mi rieko nia gilar ‘gikwan wel piny.’ (Lk. 14:28, 29) Junyodo moko ma gidaru tungo awiya giyero nia nitungo awiya camu sente kende ngo, ento ecamu bende saa man kero. Pieno, pire tie tek lee nia nico ku dhaku pare gilar gidwok wang’ penji ma e: ‘Nyo bikwayu wan ario zoo watim tic pi nipong’o yeny mi juruot mwa? Nyo wawinjara iwi piny ma watie ku yenyne i ot mwa? Ka bikwayu wan ario zoo watim tic, ng’a ma bibegwoko awiya? Wabiweko ng’a m’utel wi paru man timo migi?’ Ka nico ku dhaku gibeting’o saa pi ning’io i penji maeno mii, eno nyutho nia gibetio ku juk ma nwang’ere i giragora ma tin. w19.12 mba. 23-24 udu. 6-7

Jakwenda Paulo unwang’ere ku peko m’ulwobere wi wadi wi wadi i kwo pare. (2 Kor. 11:23-28) Egam eciro bende ‘ukudho mi ring’kum,’ ma copere ubino twoyo moko m’ubed usende. (2 Kor. 12:7) M’umedo maeno, cwinye ugam utur kinde ma Dema m’ubino umego ma gibed gitimo kude uweke, pilembe ‘[Dema] umaru ng’om maeni ma kawono.’ (2 Tim. 4:10) Paulo ubino Jakristu ma juwiro ku tipo ma won amora, man ebino ayika nikonyo jumange, ento saa moko en de cwinye ugam utur. (Rum. 9:1, 2) Jakwenda Paulo unwang’u jukojuk man tielocwiny m’ebino ku yenyne. Nenedi? Yehova utio ku tipo pare maleng’ pi nimio tego i kume. (2 Kor. 4:7; Flp. 4:13) Yehova utio bende ku Jukristu mange pi nijuko cwinye. Paulo uwacu nia Jukristu wadi moko ‘gibedo ire ni juk.’ (Kol. 4:11) Ekwanu Jukristune moko ku nying’gi; ku lapor, ekwanu Aristarko, Tukiko, man Marko. Gin eno gitielo cwiny Paulo man gikonye niciro peko pare. w20.01 mba. 8 udu. 2-3

Yesu unyutho nia ecopere ngo nikoro tap tap ni ng’atu ma tipo wiro ngo nia, ng’atu ma ‘junyolo kendo’ kunoke ma “junyolo ku tipo” winjere nenedi. (Yoh. 3:3-8) Saa ma tipo wiro Jukristu, alokaloka ma kani ma timere i paru migi? I wang’e ma fodi Yehova ung’io ngo Jukristu maeno, gilar gimaru lee genogen migi mi kwo rondo ku rondo iwi ng’om. Gibino kuro kud ava nikwo i ng’om ma bidoko ni paradiso saa ma nwang’u dong’ Yehova ukabu lembe ma reco ceke. Saa moko nyo gibed giparu kite ma gibijolo ko wedi migi kunoke jurimbgi i saa mi cer. Ento kinde ma tipo wirogi, gicaku paru lembe i ayi m’ukoc. Pirang’o? Nyo gicaku nwang’u nia nikwo iwi ng’om utie ber ceke ceke ngo? Kunoke nyo peko moko uwok i kwo migi, uketho ava kwo mi ng’om uai i kumgi? Nyo rek kumeni ci gicaku paru nia nikwo rondo ku rondo iwi ng’om romo badhu cwiny dhanu? Ungo. Yehova re m’utio ku tipo pare maleng’ pi niloko paru migi man niloko genogen ma gimaru akeca. w20.01 mba. 22 udu. 9-11

I the Cik ma Mungu mio ni Israel, dhanu ma gibino ku dito gibed giyiko ngo kende kende lembe m’uneno thier ma jubetimo ni Yehova, ento gibed giyiko bende lembe m’unyothere i kind lwak. Re i the “cik pa Kristu,” judong cokiri gitie ku tic mi yiko lembe mi tipo kende. (Gal. 6:2) Judong cokiri ging’eyo nia Mungu umio ni gavmenti twero mi yiko lembe m’unyothere i kind lwak, kunoke lembe m’uturo cik migi. Bende gavmenti re ma tie ku twero mi mio kit twiny moko, calu ve ng’olo amandi kunoke kol iwi ng’atini. (Rum. 13:2-4) Judong cokiri gitie ku tic ma kani ka ng’atu moko utimo dubo ma pek? Gitio ku Biblia pi ning’io i lembene cuu man pi nimaku yub. Kwayu ngo wigi uwil nia cik pa Kristu ucungo iwi mer. Mer cwalu judong cokiri niparu cuu pi lembe ma gicikiri nitimo pi nikonyo ng’atu moko mi cokiri ma jutimo lembe ma rac i kume. Bende pi ng’atu m’utimo lembe ma rac, mer cwalu judong cokiri nineno cuu ka nyo eloko cwinye, man niparu cuu pi gin ma gicopo timo kara gikonye eyik winjiri pare ku Yehova. w19.05 mba. 7 udu. 23-24

Yesu ung’eyo nia Won re m’umio ire kwo man Won re m’ubepong’o yeny pare ceke. Yesu uketho genogen pare zoo iwi Won, man Yehova de ubed upong’o yeny pare ceke mi kum. M’usagu zoo, Yehova ukonyo Yesu kara egwok bedoleng’ pare ire. (Mat. 4:4) Wan bende, Yehova ubepong’o yeny mwa mi tipo. I Biblia ma tie Lembe pare, enyutho iwa yeny pare, thelembe m’uketho ecwiowa, man enyutho iwa lembe ma bitimere i nindo m’ubino. Egam enyutho bende nia ebedieng’ piwa kinde m’eponjo ng’atuman m’i kindwa ku lemandha nikadhu kud i bang’ junyodo pare, kunoke umego ku nyimego mange. Nitundo kawoni de, ebemedere asu nikonyowa nikadhu kud i bang’ judong cokiri ma gimaruwa man Jukristu mange bende ma giteng’ini i tipo. M’umedo maeno, nikadhu kud i coko mwa mi Jukristu, Yehova beponjowa karacelo kud umego ku nyimego mwa. I ayi maeno ku mange de dupa re ma Yehova benyutho nia etie Wegwa man nia ebedieng’ pi ng’atuman m’i kindwa.​—Zab. 32:8. w20.02 mba. 3 udu. 8; mba. 5 udu. 13

Ka watie ku kumira i kindwa, wabikwo ngo ku kwiocwiny. Pieno, wacikara nifudho kumira cen kud i adundewa, man ukwayu ngo wapidh pidoic mi kumira i jumange. Dong’ wacopo timo lembang’o pi nikonyo jumange kara kud gibed ku kumira, man waromo ketho kwiocwiny i kindwa nenedi? Kura mwa man timo mwa copo bedo kud atelatela ma lee iwi jumange. I ng’om maeni, lembe ma dhanu ubetimo copo cwaluwa ‘niyungo’ piny ma watie ko. (1 Yoh. 2:16) Ento ka watimo kumeno, wabipidho kumira i adunde jumange. Dong’ kara kud wapodh i uwic maeno, ukwayu ngo wabed wawec saa ceke iwi piny ma watie ko, kunoke ma wapang’u ning’iewo. M’umedo maeno, wacikara nibedo ku wang’wa i kum wec mwa ka watie ku rwom i cokiri. Pirang’o? Tek wabed waweco akeca iwi rwom ma watie ko, eca tie ve wabedwoko mboleo i ng’om ma kumira copo dongo cuu i ie. Tung’ ku maeno, ka wabenyutho mer mandha ni umego ku nyimego man wabefoyogi pi lembe ma beco ma gibetimo, wabikonyogi nifoyo ku gin ma gitie ko, man cokiri de bibedo i acel ku kwiocwiny. w20.02 mba. 18 udu. 15-16

Icopo ponjo lembe iwi Yehova nikadhu kud i giracwia pare. (Nyu. 4:11) Kepar kilili iwi ayi lum ma tung’ tung’ man lei ma Yehova ucwio, man kepim nineno kite ma gibenyutho ko rieko pa Yehova. Sai bende ning’eyo lembe moko iwi kite ma Yehova ucwio ko kumi i ayi ma wang’u ijo. (Zab. 139:14) Kepar bende pi tego ma lee ma Yehova uketho i ceng’ ma tie nyakaluku acel kende i kind nyikaluku milioni swa m’ecwio. (Isa. 40:26) Kan ibeparu kilili iwi piny ma Yehova ucwio, ibiwore dong’ nisagu. Pire tie tek ning’eyo nia Yehova tie riek man etie ku tego ma lee. Ento kara mer m’imare ko ubed tek man kara kindwu kude ubed ceng’ini, ubekwayu ing’ei lembe dupa i wie. Ukwayu ing’ei m’umbe jiji nia Yehova ubedieng’ piri in. Poi nia ‘tek iyenye, ebiketho inwang’e.’ (1 Kei. 28:9) Yehova ‘upeyi i bang’e.’ (Yer. 31:3) Kan ibemediri ning’eyo lembe ceke ma Yehova utimo iri, e mer m’imare ko bidoko tek. w20.03 mba. 4 udu. 6-7

Jakwenda Paulo uweko iwa lapor ma ber pilembe ebed eketho tic mi rweyo lembanyong’a i kabedo ma kwong’a i kwo pare. Saa m’ebino i adhura mi Korinto i wotho pare mir arionde pi tic mi misioner, sente ugam uthum i kume, man enwang’u nia ukwayu etim tic mi yiko hema pi nipong’o yeny pare. Re Paulo uweko ngo tic mi yiko hema udok ni gin ma kwong’a i kwo pare. Ebed etimo tic maeno pi nipong’o yeny pare mi kum kara etuc nirweyo lembanyong’a ni dhanu mi Korinto “mananu.” (2 Kor. 11:7) Kadok nwang’u Paulo ubino timo tic mi kum de, re asu emedere niketho tic pa Mungu i kabedo ma kwong’a, man ebed erweyo kubang’ ceng’ Sabatu. Kinde ma lembe ugam uyikere ire, edok emiere zoo nirweyo lembanyong’a, man “etuco ni Juyahudi ya Yesu en e Kristu.” (Tic. 18:3-5; 2 Kor. 11:9) I ng’eye, jutwio Paulo pi oro ario i kol i Roma. Saa maeno de eweko ngo nirweyo ni dhanu m’ubed ubin unene, man ekiewo bende barua ni cokiri ma tung’ tung’. (Tic. 28:16, 30, 31) Paulo uweko ngo gin moko acel de uwing wie i kum tic mi rweyo lembanyong’a. w19.04 mba. 4 udu. 9