Dwi mir 5

Janyodo, icopo timo ang’o kara ikony awiya peri umar Yehova? Kwai Yehova ukonyi calu ma Manoa utimo. Bende, bed lapor ma ber ni awiya peri. Lembe m’ibed iyero ni awiya peri pire tie tek; ento lembe m’ibetimo copo bedo kud atelatela ma lee iwi awiya peri. Wang’eyo nia Yosefu giku Maria gibino lapor ma ber ni awiya migi, kadok ni Yesu bende. Yosefu ubed utimo tic ma tek pi nipong’o yeny mi juruot pare. M’umedo maeno, Yosefu ubed ukonyo juruot pare kara gimar lembe mi tipo. (Poi. 4:9, 10) Kubang’ oro, Yosefu ubed ucidho ku juruot pare zoo i agba mi kadhukuwijo i Yerusalem. (Lk. 2:41, 42) Copere nia i rundi maeca, weg udi moko gibed giparu nia nicoko juruot zoo i woth ma kumeno tie lembe ma tek, ma camu saa man ma camu sente mananu. Re ubenen kamaleng’ nia Yosefu ugam umaru lembe mi tipo lee man ebed eponjo awiya pare de gitim kumeno. Maria bende ugam ung’eyo Lembagora cuu mandha. M’umbe piem, nikadhu kud i wec man timo pare, ebed eponjo awiya pare kara gimar Lembe pa Mungu. w19.12 mba. 24-25 udu. 9-12

Kinde ma wabeparu pi lembe ma Yehova utimo i ng’ei dubo p’Adamu, wanyang’ nia Yehova umaruwa andha. Saa m’Adamu utimo dubo ni Yehova ma tie Won mi polo, ewodhe cen man nyikwaye bende kud i kind juruot pare. (Rum. 5:12) Ento Yehova utimo lembe moko pi nikonyo nyikwai Adamu. Yehova umio matira ni Adamu, ento eweko ngo nyikwai Adamu m’umbe genogen. Ndhundhu nica eng’olo nia ebidwoko dhanu ma gibewore i kind juruot pare. (Tha. 3:15; Rum. 8:20, 21) Ketho lembe maeno copere, Yehova umio lam mi jamgony pa Yesu ma tie Wode m’emaru akeca. Nikadhu kud i lam maeno, Yehova unyutho nia emaruwa lee. (Yoh. 3:16) Etie Wego ma ber m’usagu zoo. Ewinjo rwo mwa, man epong’o yeny mwa mi kum ku mi tipo. Eponjowa man ekonyowa i saa mi peko. Bende i nindo m’ubino ebimio iwa mugisa dupa. Etie iwa lembe mi mutoro ning’eyo nia Wegwa mi polo umaruwa man ebedieng’ piwa! w20.02 mba. 6 udu. 16-17; mba. 7 udu. 20

Nyo nindo moko adieng’a udaru mondo i cwinyi de? Copere wec ma ng’atu moko ugam uyero kunoke lembe m’etimo udieng’o cwinyi mi tuko ngo. Kunoke nyo adieng’a ugam umondo i ii pi lembe m’iyero kunoke m’itimo. Ku lapor, saa moko nyo igam ipodho i kosa moko, man idieng’ lee pilembe iparu nia Yehova copo timo ngo iri kisa. Bende, icopo paru nia calu ma cwinyi ubedieng’ akeca, dong’ imbe ku yioyic man itie dhanu ma rac. Re wakenen lapor mi dhanu moko ma Biblia uweco pigi. Hana ma min jabila Samwel ubino ku yioyic ma lee. Ento adieng’a umondo lee i ie pilembe ng’atu moko m’i kind juruot migi ubed usende akeca. (1 Sam. 1:7) Jakwenda Paulo ubino ku yioyic ma tek, re egam ‘edieng’ lee pi cokiri ceke.’ (2 Kor. 11:28) Ubimo Daudi ubino ku yioyic ma nging’ nging’ uketho Yehova ugam umare mi tuko ngo. (Tic. 13:22) Re egam etimo dubo m’uroyo adiang’acwiny ma yawe mbe i ie. (Zab. 38:4) Yehova ujuko cwiny jutic pare maeno ceke. w20.02 mba. 20 udu. 1-2

Nithieriri ni Mungu utie nirwo i bang’e kud adundeni ceke man ning’olo ire i rwone nia ibitimo ire i kwo peri ceke. Kinde m’ithieriri ni Mungu eca nwang’u ‘ikweriri’ giri. Niai m’ithieriri ni Yehova, dong’ itie dhanu pare; eno utie rwom ma yawe mbe. (Rum. 14:8) I rwo m’ithieriri ko ire, inyutho nia dong’ niai saa maeno, gin ma pire bibedo tek nisagu i kwo peri utie nitimo yeny pare kende. Thieriri peri utie lembang’ola ma pire tek m’itimo ni Mungu. Yehova diyowa adiya ngo nia watim ire lembang’ola moko. Ento ka wang’olo lembe moko ire, emito nia watim lembene. (Zab. 116:12, 14) Ng’atini thierere ni Yehova en gire i rwo pare ma segi, man ng’atu mange mbe ma ng’eyo nia ebethierere ni Yehova. Ento batizo tie lembe ma timere i wang’ dhanu; wang’ ma pol julimo i coko ma dongo. Saa m’ibelimo batizo, nwang’u ibenyutho ni jumange nia idaru thieriri ni Yehova. Pieno batizo m’ibelimo ketho jumange ging’eyo nia imaru Yehova Mungu peri kud adundeni ceke, ku ng’eyong’ec peri ceke, ku pidoii ceke, ku tegoni ceke, man nia ing’io nitimo ire nja ku nja.​—Mk. 12:30. w20.03 mba. 9 udu. 4-5

Sitani ujiyo wang’ dhanu kara wigi wil i kum Yehova. I ng’ei ma jukwenda pa Yesu githo, jumoko m’ubed uyero ya gitie jukwenda gicaku ponjo vupo. (Tic. 20:29, 30) Dhanu maeno ma gijai i kum yioyic, gitimo kero kara ku jung’ei Mungu mandha ma en acel kende. Ku lapor, giwodho nying’ Mungu ma dhe kud i Biblia migi man giwile ku nying’ mi dito, ma calu ve “Rwoth” ku nying’ne mange de. Eno uketho edoko tek ni dhanu ma somo Biblia ning’eyo tung’ tung’ ma tie i kind Yehova ku “Rwodhi” mange ma Biblia uweco pigi. (1 Kor. 8:5) Bende gilwong’o Yehova giku Yesu ceke nia “Rwoth,” uketho etie tek ni dhanu ning’eyo tung’ tung’ ma tie i kind Yehova giku Yesu. (Yoh. 17:3) Lembe maeno ma gijebo re m’ucaku the ponji mi Trinita, ma nwang’ere ngo nyanok de i Biblia. Pieno, dhanu ma dupa giyio nia etie lembe ma copere ngo ning’eyo Mungu. Eno tie vupo ma yawe mbe!​—Tic. 17:27. w19.06 mba. 5 udu. 11

Yo acel mi ketho tic mwa utimere kakare kakare tie nimedo bodho mwa i tic mi lembanyong’a. (Rie. 1:5; 1 Tim. 4:13, 15) Etie iwa rwom ma lee dit nitimo tic ‘karacelo ku Mungu.’ (1 Kor. 3:9) Kan ibeng’io lembe ma pigi tek, man ibeketho wii zoo i kum tic pa Mungu, e ‘ibitimo ni Yehova kud anyong’a.’ (Flp. 1:10; Zab. 100:2) Calu m’itie jaratic pa Mungu, bed ku genogen nia kadok ibenweng’iri ku peko, kunoke itie ku macero ma rukani de, Yehova bimio iri tego m’itie ku yenyne kara itim tic pare kakare kakare. (2 Kor. 4:1, 7; 6:4) Nik’ebed iberweyo lee kunoke nyo macero moko uketho iberweyo nyanok de, asu “anyong’a binegi” tekene ibetimo tije ku kero peri ceke. (Gal. 6:4, NWT) Kan ibetimo tic pa Mungu kakare kakare, eno binyutho nia imaru Yehova man dhanu wedu. “Tek itimo kumeni ibibodhri giri ku dhanu m’ubeduwinji bende.”​—1 Tim. 4:16. w19.04 mba. 6 udu. 15; mba. 7 udu. 17

Yo ma dit ma Sitani ku pajogi pare gitio ko pi niwondo dhanu utie niweco ku tipo. Dhanu ma giweco ku tipo giwacu nia ging’eyo lembe ma jumange romo ng’eyo ngo, man gitimo lembe ma dhanu mange timo ngo. Ku lapor, jumoko giwacu nia giewo lembe mi nindo m’ubino man gineno nyikaluku pi ning’eyo lembe ma fodi utimere ngo. Jumange ke gicopo timo lembe ma nyutho nia ve gibeweco ku ju m’utho. Jumoko gitimo lemb thangu kunoke giewo lembe, man jumange ke gilamu dhanu. Sayusac moko ma jutimo i ng’om 18 mir Amerika ma yo piny ku cula mir Antilles unyutho nia iwi dhanu adek, ng’atu acel kokoro uyio nia jucopo timo udu, jucopo ewo lembe man nia jei utie. Bende wend dhanu mange ma lee giyio nia juromo weco ku tipo ju m’utho man ku pajogi. Sayusac mange ma jutimo i ng’om 18 mir Afrika unyutho nia iwi dhanu ario, ng’atu acel uyio nia alam copo bedo ku matoke iwi ng’atini. M’umbe jiji, kaka moko ci ma wabekwo i ie, ukwayu wabed ku wang’wa i kum weco ku tipo. w19.04 mba. 20-21 udu. 3-4

Yehova Mungu udagu magwei timo ma reco ceke. (Zab. 5:4-6) M’umbe jiji edagu lee dit timo mi maku awiya, pilembe etie dubo ma rac dit! Wa Jumulembe pa Yehova walubo lapor pare, pieno wadagu magwei maku awiya man wayio ngo nyanok de nia lembe ma kumeno utimere i cokiri mi Jukristu. (Rum. 12:9) “Cik pa Kristu” ukwero magwei timo mi maku awiya! (Gal. 6:2) Lembe ceke ma Yesu ubed uponjo nikadhu kud i wec man timo pare ucungo iwi mer man ecwalu dhanu nitimo bedopwe. Jukristu mandha gibeworo cik pa Kristu, pieno gitimo lembe ma ketho awiya ng’eyo nia jubegwokogi man jumarugi andhandha. Ento timo mi maku awiya utie rac dit, pilembe eketho ginwang’iri nia jubegwokogi ngo man jumarugi de ngo. Lembe mi can utie nia timo maeno udaru mulo kum Jukristu mandha bende. Pirang’o? Pilembe tin eni “dhanu ma rac ku ju ma girambri,” gipong’ lee man gicopo mondo bende i cokiri. (2 Tim. 3:13) Thelembe mange utie nia, dhanu moko ma giwondo wang’jo nia gin de gibetimo ni Yehova gicaku mondo i timo ma reco m’ucewo ava mi tarwang’ i kumgi man lembene ucwalugi nimaku awiya. w19.05 mba. 8 udu. 1-3

Ng’atu ma cwinye tur copo nwang’u nia eromo ngo nicoro ceng’ini ku Yehova i rwo. Yo acel ma wacopo juko ko cwinye, utie nirwo karacelo kude man nilwong’o nyinge i rwone. Wacopo yero bende ni Yehova i rwone nia wan man umego ku nyimego mi cokiri wamare lee mandha. Wacopo kwayu Yehova ujuk cwiny jaratic pare maeno ma pire tek, man ekonye ebed ma cwinye kwio. Kit rwo ma kumeno copo juko cwiny ng’atini lee dit. Lar ipar i lembe i wang’ niweco. Wec ma vur vur copo timo ng’atini rac. Ento wec ma cuu copo keyo ng’atini. (Rie. 12:18) Pieno, kwai Yehova ukonyi kara inwang’ wec ma ber ma copo juko cwiny ng’atini. Ng’ei nia wec ma copo konyo ng’atini lee utie wec ma nwang’ere i Biblia. (Ebr. 4:12) Ka wabejuko cwiny jumange, eno ketho ginyang’ nia Yehova umarugi lee. Bende, kwayu ngo wiwa wil nyanok de nia Yehova tie Mungu mi bedopwe. Eng’eyo peko ceke ma ng’atu ma jugam jumaku ubenwang’ere ko, kadok nwang’u ng’atu moko mbe m’ung’eyo de. Yehova ubeneno lembe ceke, pieno ebimio matira ni ng’atu moko ci m’umaku awiya m’umbe niyewo dubo pare.​—Wel 14:18. w19.05 mba. 18 udu. 18; mba. 19 udu. 19, 21

Sitani ubemito wawek cen nimaru Yehova. Pi nitundo i lembakeca maeno, ebeii lee mandha niwilo ayi ma waparu ko lembe kara wacak paru lembe i kite m’ebemito. Ebetimo kero pare zoo pi niwondowa walub toke, pieno ebetio ku piny ma telo nen mwa. (Kol. 2:4) Nyo wan de Sitani ubekiyowa akiya kara ewondwa? Eyo! Poi nia Paulo umio cimowang’ ma nwang’ere i Jukolosai 2:8 ni dhanu ma gitie juyic, ma gibino Jukristu ma juwiro ku tipo. (Kol. 1:2, 5) I rundi ma con eca Sitani ubed ukio Jukristu maeno akiya kara ewing wigi; tin eni dong’ ebekiyowa magwei. (1 Kor. 10:12) Pirang’o? Pilembe jubole iwi ng’om man ebetimo kero lee dit pi niwondo jurutic pa Mungu ma gigwoko bedoleng’ migi. (Nyu. 12:9, 12, 17) M’umedo maeno, i nindo maeni ma wabekwo i ie, jutimrac man jundra ‘gibesagri asaga.’​—2 Tim. 3:1, 13. w19.06 mba. 2 udu. 1-2

Kinde m’Eliya uwinjo nia Yezebel ubemito nege, lworo make lee dit, e eringo i Ber-ceba. Pieno, cwinye utur man “epenjo pire gire nia etho.” Pirang’o Eliya utuc niwinjere kumeno? Pilembe ebino dhanu ma leng’ ungo man “ng’atu ma ku kum calu wan.” (Yak. 5:17) Saa moko nyo ang’abacwiny m’umondo akeca i ie ugam udaru tego pare. Bende, copere nia Eliya uparu nia ebesendere mananu nimio amora i kum dhanu nia gitim ni Yehova. Kunoke nyo eparu nia lembe moko mbe m’ubeyikere i kind nyithindho mir Israel, man nia edong’ eni kende m’ebetimo ni Yehova. (1 Ub. 18:3, 4, 13; 19:10, 14) Saa moko wacopo penjara nia pirang’o Eliya ubino ku paru ma kumeno. Re Yehova ugam unyang’ i paru pare man edhau ungo i wie, ento ekonye kara enwang’ tego. (1 Ub. 19:5-7) I ng’eye, pi nitwinyo paru pa Eliya i ayi ma ber, Yehova uketho eneno tego pare ma kaporne mbe. Bende, enyutho ni Eliya nia dhanu 7 000 udong’ i Israel ma fodi girumo cong’gi ngo ni Bal. (1 Ub. 19:11-18) I ayi maeno re ma Yehova unyutho ni Eliya nia emare. w19.06 mba. 15-16 udu. 5-6

Lub telowic ceke. Tekene wabelubo telowic m’uai i bang’ umego ma wageno man ma gitie ku rwom, wabiurara i kum awic dupa. Ku lapor, i ng’om moko ma jukwero tic mwa i ie, umego ma gitie ku rwom gimio telowic ni umego ku nyimego nia kud gimii girasoma ni dhanu i lembanyong’a. Ento umego moko ma jayab yo uparu nia en re m’eng’eyo lembe nisagu, pieno elubo ngo telowic ma jumio, man kinde ma gibino rweyo i saa ma jupangu ngo, epoko girasoma ni dhanu. Lembe maeno ubino ku matoke ma kani? Saa ma nok kende i ng’eye, kinde ma gidaru rweyo lembanyong’a, bapolisi uwok ung’ologi. Ve nia jurucik ukadhu ku ba ng’eigi man gimayu girasoma m’umego maeno gimio ni dhanu. Lembuno ubemio iwa ponji ma kani? Wacikara nilubo telowic ma jubemio iwa kadok waparu nia wan re ma wang’eyo lembe nisagu de. Yehova bimedere nipoko mugisa i wiwa tekene wabetimo kero nilubo telowic m’umego m’eketho utel wiwa gibemio.​—Ebr. 13:7, 17. w19.07 mba. 12 udu. 17

Uthieno m’i wang’ tho pare, Yesu ma Rwoth mwa uyero nia ng’om bidagu dhanu ceke ma gibing’io nibedo julubne. (Yoh. 17:14) Niai con eca nitundo tin, ju ma gitimo ngo ni Yehova gibemediri ninyayu ragedo i kum Jukristu mandha. Calu m’ajiki mi ng’om maeni udhingo, ukwayu wang’ei nia judegi mwa gibinyayu ragedo i kumwa nisagu. (Mat. 24:9) Dong’ ubekwayu watim ang’o tin eni kara wayikara pi niciro ragedo m’ubino? Wacikara ngo niparu pi kit peko ceke ma jucopo nyayu i kumwa. Tek wabeparu akeca iwi kite ma jucopo sendo kowa, adieng’acwiny man lworo copo mondo lee i iwa. Bende, ndiri romo makuwa man wacopo jigo nitimo ni Yehova ma fodi ragedo uwok de ngo. (Rie. 12:25; 17:22) Lworo tie uwic ma tek ma ‘jakwojwa ma Wonabali’ tio ko pi nimakuwa. (1 Pet. 5:8, 9) Pieno, pire tie tek nia wadwok mer mwa ku Yehova udok tek tin eni. w19.07 mba. 2 udu. 1-3

I ng’ei ma Yesu ucer, eng’olo ni julubne nia giromb kugi iwi got moko mi Galilaya. Kinde ma gicokiri kuca, ma jiji mbe jukwenda gibino ku mutoro ma lee dit. (Mat. 28:16) Copere i saa maeno re ma Yesu “nyuthre ni umego ma sagu dak abic wang’ acel.” (1 Kor. 15:6) Pirang’o eng’olo ni julubne nia gicidh giromb kude kuca? Elwong’ogi pi nimio igi tic ma pire tek mandha, ewacu igi kumae: “Ka kumeno wucidhi, wuketh [dhanu m’i kind] thek ceke dok julub.” (Mat. 28:18-20) Julub ma giwinjo wec maeno ma Yesu uyero gibino dhanu ma kwong’a m’ubedo i cokiri mi Jukristu mi rundi ma kwong’a. Cokiri maeno ubino ku tic ma pire tek mi konyo dhanu ma dupa kara gidok julub pa Kristu. Tin, cokiri mi Jukristu mandha utie lee i wang’ ng’om, man tic ma pire tek ma cokirine ubetimo utie bende niketho dhanu udok julub pa Kristu. w19.07 mba. 14 udu. 1-2

Umego moko ma tie jaliew mi twodiri i ng’om mi Norvège uyero nia dhanu ma wang’ ma pol gibed gimito ngo nia juwec kugi iwi lembe pa Mungu gitie ayika niwinjo ka jubeweco kugi iwi lembe m’ubekadhu i ng’om. I ng’ei motho ng’atini epenje kumae: “Iparu nia ng’a ma copo yiko kwo mwa mi nindo m’ubino? Nyo tie judong gamba, jururieko mi ng’om maeni, kunoke nyo ng’atu moko mange?” I ng’ei m’ewinjo ng’atune cuu, esomo kunoke ekoro ire paru mi giragora m’uweco tap iwi kwo ma ber mi nindo m’ubino. Dhanu moko ka giwinjo lembang’ola mi Biblia ma nia ng’om bibedo nja ku nja man nia dhanu ma mol bikwo i ie rondo ku rondo, lembene telo nen migi. (Zab. 37:29) Wacikara nitio ku bodho ma tung’ tung’ pi niweco ku dhanu ma warombo kugi. Pirang’o? Pilembe dhanu ubed ukoc; lembe m’unyang’u ng’atu moko, romo foyo ngo i ng’atu ma kucelo. Ni jumoko etie rac ungo ka jucaku kugi wec wang’ acel iwi lembe pa Mungu kunoke iwi Biblia; jumange ke lundo kara giwinji, kwayu jular jucak kugi wec iwi lembe mange. Re kadok kumeno de, wacikara nitimo kero niweco ku kit dhanu ceke. (Rum. 1:14-16) Yehova re ma ketho lemandha dongo i adunde dhanu ceke ma gimaru lembe m’atira.​—1 Kor. 3:6, 7. w19.07 mba. 22-23 udu. 10-11

Mer ma Mungu maru kowa cwaluwa nimaru umego ku nyimego. (1 Yoh. 4:20, 21) Saa moko nyo wabed waparu nia nimaru umego ku nyimego utie lembe ma yot. Ka watie ku paru maeno, nwang’u wawondara ngo, pilembe wabetimo ni Yehova man wabeii nilubo kite pare ma tung’ tung’. M’umedo maeno, wabekwanyu ba tiend Yesu m’ugam umaruwa lee, uketho etho athoa ngi piwa. Re saa moko ebedo iwa lembe ma tek niworo cik m’uyero nia wamarara i kindwa. Euodia giku Suntuke gibino nyimego ma weg amora ma gigam gitimo tic lee karacelo ku jakwenda Paulo. Re copere nia teliri ugam uwok i kindgi, e mer migi ulal. Pieno, i barua ma Paulo kiewo ni cokiri ma gibino i ie, emio cimowang’ athothi ni Euodia giku Suntuke nia “gibed ku pidoic acel.” (Flp. 4:2, 3) Paulo unwang’u bende nia pire tie tek nimio juk ni cokiri zoo, uketho ekiewo igi kumae: ‘Wutim gin ceke m’umbe ng’ur man m’umbe piem.’​—Flp. 2:14. w19.08 mba. 9 udu. 6-7

Lembe mi mutoro utie nia cokiri ma pol man umego ku nyimego ma dupa gitimo kero nikonyo ju ma gini tic mi saa ceke kara gimediri asu ku ticne. Gibed gimio amora i kumgi, gikonyogi ku sente kunoke piny mange ma copo pong’o yeny migi; kunoke gikonyo wedi mir umego ku nyimegone m’udong’ i pacu. Kan umego kunoke nyamego moko m’ubed utimo tic mi saa ceke udwogo i cokiri mwu pilembe ticne ujik, kud icak niparu nia etimo tic cuu ngo, kunoke nyo etimo lembe ma rac ci jurieme. Ento konye kara eng’ii yot yot. Jole ku yaw yaw man foye pi tic m’edaru timo ni Mungu, kadok nwang’u dong’ twoyo uketho ecopo timo ngo lee calu m’i wang’e de. Sai ning’eye ma ber. Nwang’ ponji i bang’e pilembe etie ku ng’eyong’ec lee man ekadhu kud i lembe ma tung’ tung’ i kwo pare. I acaki, umego ku nyimego ma tic migi mi saa ceke ujik, man ma gidok i kabedo mange gicopo bedo ku yeny ma nia jukonygi ninwang’u ot, tic man piny mange de. w19.08 mba. 23-24 udu. 12-13

Gog bijengere iwi “bot mi ring’kum,” niwacu udul askari pare. (2 Kei. 32:8) Wan lundo wabibedo ku genogen iwi Yehova Mungu mwa; e Gog binwang’u nia ming’o re m’usendowa. Pirang’o? Pilembe dini mi ndra m’ubino ku tego lee de mungu migi ubodhogi ngo kud i cing’ “yedi ma kwar ngbo” man ‘tunge apar’! (Nyu. 17:16) Pieno, Gog binwang’u nia nidaru dhanu pa Mungu utie ire lembe ma yot. E ebibino “calu afuru m’uumo ng’om” pi nikelo masendi i kum dhanu pa Mungu. Saa maeno, Gog binyang’ wang’ acel nia dong’ ebiboth ungo. Calu Farao i Nam ma Kwar, Gog binyang’ nia kara ebekiedo i dhu Yehova. (Ai 14:1-4; Eze. 38:3, 4, 18, 21-23) Kristu karacelo ku jurumony pare mi polo gibibodho dhanu pa Mungu, man gibinyotho thek ku juaskari migi kot. (Nyu. 19:11, 14, 15) Ka dong’ Sitani ma tie jadegi mi kwong’o pa Mungu, m’ucwayu wang’ thek ku ndra pare nikiedo i lwiny mir Armagedon ke? Yesu bibole ku pajogi pare zoo i longro ma there mbe, man ebitwiyo dhu longrone pi oro elfu acel.​—Nyu. 20:1-3. w19.09 mba. 11-12 udu. 14-15

Wan ceke wabed wamaru nia lembe ma Yehova ung’olo utimere pio pio. Re ka wabeneno nia lembe ma wabekuro ubegalu, amora mwa copo jwik, man cwinywa de copo tur. (Rie. 13:12) Lembuno utimo umego moko i kum oro 1914. I wang’e, Jukristu ma dupa ma juwiro ku tipo gibino kuro nia i oro 1914, gibicidho i polo. Re saa ma lembene utimere ngo, Jukristu m’ugwoko bedoleng’ migi gigam gitimo ang’o? Cwinygi utur ungo pilembe giketho wigi zoo i kum timo yeny pa Yehova, ento giketho ngo wigi i kum cidho i polo. Gikeco niringo kwaya ku cirocir. M’umbe jiji, in de ibekuro kud ava ma dit nindo ma Yehova bidwoko i ie nyinge leng’, pi ninyutho nia Bimobim pare kende re ma tie mandha, man ibekuro nindo m’ebipong’o i ie lembang’ola pare ceke. Dong’ ng’ei nia Yehova udaru ng’io saa ma lembe maeno ceke bitimere i ie. Re ma fodi saane romo ngo, wamedara nitimo lee ni Yehova, man cwinywa kud utur ka waneno nia lembe ma wabekuro ubetundo ngo i saa ma waparu. w19.08 mba. 4-5 udu. 9-10

Kepenjiri kumae: ‘Nyo jumange ung’eya nia atie dhanu ma mol man abed ajwigara? Pi nikonyo jumange, nyo atie ayika nitimo kit tic ma dhanu becayu? Nyo abed akwo ma ber ku dhanu mange?’ Kite ma Yesu ubedo ko ku kwiocwiny ku julub pare uketho ebino igi yot nitimo kude tic, man eponjogi bende ku tije. (Lk. 10:1, 19-21) Ayi m’ebed ekwo ko kugi uketho gibed gipenje ku penji yot yot, man en de ebed ewinjo paru migi. (Mat. 16:13-16) Wakemak lapor moko: ka jubecuku kwoyo pii iwi dek man jubegwoke ma ber, eno ketho dekne dongo lep lep. Kumeno bende, kite ma Yesu ukwo ko ku julub pare uketho gimediri ma ber i tic pa Mungu. Ginyang’ i ponji m’emio igi, man gicego nying’gi lee i ticne. Nyo itie ku dito moko iwi dhanu mange? Kan itie ko, kepenjiri kumae: ‘Abed akwo ku jumange nenedi i ot para man i tic? Nyo kite m’akwo ko ku jumange beketho giwinjiri ma ber i ng’eta? Nyo timo para beketho dhanu mange penja yot yot? Nyo atie ayika niwinjo paru mi dhanu mange?’ Wacikara ngo nibedo ve Jufarisayo. Gin gibed gimaku ng’ecwiny ka juyio ngo lembe ma giyero; man ka ng’atu moko umio paru m’ukoc ku migi, gitime rac dit.​—Mk. 3:1-6; Yoh. 9:29-34. w19.09 mba. 20 udu. 1; mba. 23 udu. 9-11

Saa moko judong ng’om gibed gitio ku wec ma kumeno kinde ma gibeyiko winjiri m’i kind ng’om ma tung’ tung’. Ento wec ma nia “kwiocwiny ku bedomoth” ma Biblia uweco pire bikoc ku maeno. Pirang’o? Pilembe kinde ma gibiyero wec maeno, dhanu ma dupa biparu nia judong ng’om gidaru ketho kwiocwiny i ng’om. Ento i andha, “masendi ma dit” bicaku. (Mat. 24:21) Wang’eyo ngo nia ang’o ma bicwalu judong ng’om niyero wec maeno, man ayi ma gibiyere ko. Bende wang’eyo ngo ka nyo gibiyere wang’ acel kende kunoke gibiyere wang’ dupa. Re kadok lembene biwotho nenedi de, wang’eyo nia bimobim mi dhanu copo kelo ngo kwiocwiny. Ento kinde ma gibiyero wecne, eno binyutho nia ‘ceng’ pa Yehova’ ubecicaku!​—1 Tes. 5:2. w19.10 mba. 8-9 udu. 3-4

Lwiny mir Armagedon bijigo dhu ng’om ma rac maeni pi magwei. Re kadok kumeno de, wambe ku lworo. Pirang’o? Pilembe ebibedo lwiny pa Yehova, wan wabikiedo ngo. (Rie. 1:33; Eze. 38:18-20; Zek. 14:3) Kinde ma Yehova bimio oda ci, e Yesu Kristu bitelo wi udul mony pa Yehova i lwiny maeno. Yesu, karacelo ku Jukristu ma juwiro ku tipo man jumalaika elufu swa gibikiedo i dhu Sitani, pajogi pare man udul askari mi ng’om maeni. (Nyu. 6:2; 17:14) Yehova ung’olo kumae: “Jambali moko mbe ma jucwio i kumi ma bibedo miero.” (Isa. 54:17) “Udul dhanu ma dit” ma gigwoko bedoleng’ migi ni Yehova gibikadhu ma kwo kud i “masendi ma dit”! E gibimediri nitimo ni Yehova. (Nyu. 7:9, 13-17) Biblia unyutho thelembe dupa m’utego cwinywa nia wabiboth i nindo m’ubino! Wang’eyo nia “Yehova gwoko ju mandha.” (Zab. 31:23) Dhanu ceke ma gimaru Yehova man ma gibepake gibibedo kud anyong’a nineno kite m’ebidwoko ko nyinge leng’.​—Eze. 38:23. w19.10 mba. 18-19 udu. 17-18

Calu ma wadhingo ajiki mi nindo maeni mi ‘kajik ceng’,’ wacopo nwang’ara ku peko dupa ma dongo. (2 Tim. 3:1) Ku lapor, i ng’om moko mir Afrika ma yo reto, i ng’ei bolo kwir, lwiny utuk i kabedo ma pol mi ng’ombe. Pi dwi abusiel, umego ku nyimego mwa ma dupa ma gibino i theng ng’omne ma lwiny ni ie, gibed gikwo nyar apondaponda. Lembang’o m’ukonyogi niciro i saa mi peko maeno? Jumoko gicidh givogiri i bang’ umego ma gini kabedo ma lwinyne utuc ungo i ie. Umego acel ukoro kumae: “I saa maeno, abino ku mutoro pilembe wabedo karacelo ku jurimba. Wabed watielo cwinywa lee i kindwa.” Kinde ma “masendi ma dit” bicaku, wabibedo ku mutoro ka watie ku jurimo ma beco ma gimaruwa. (Nyu. 7:14) Pieno, ukwayu niai tin eni watim nyapio pio mandha wathey mer ma ceng’ini kud umego ku nyimego mwa. (1 Pet. 4:7, 8) Pirang’o? Pilembe judegi mwa gibicwayu vupo i ayi dupa pi nipoko kindwa. Gibi ii kara githubwa man gilal kindwa kud umego ku nyimego. Ento gibisendiri mananu. Kadok gitim ang’o de, gibituc ungo nilalu mer mwa. w19.11 mba. 2 udu. 1-2; mba. 7 udu. 19

Sitani ma tie “won ndra,” ubetio ku dhanu m’ebetelo wigi pi nimewo ndra iwi Yehova man iwi umego ku nyimego mwa. (Yoh. 8:44) Ku lapor, ju m’ujai i kum yioyic gicopo mewo ndra iwi dilo pa Yehova nikadhu kud i Internet, televizio, radio, man gazeti mi ng’om. Ndra maeno de tie i kind “athero mi mac” ma Sitani ubetio ko. Dong’ wacopo timo ang’o ka ng’atu moko ucaku cwayu ndra ma kumeno iwa? Kud wawinje nyanok de! Pirang’o? Pilembe watie ku yioyic i Yehova man wageno umego ku nyimego mwa. Ku yore moko ci, wacikara ngo niweco ku ju m’ujai i kum yioyic. Kud wayii gin moko ci kadok ebed ava mi ng’eyo lembe ucwalwa niweco kugi man ukwii kwio yioyic mwa. Nyo igam ikweriri kara kud iwinj ju m’ujai i kum yioyic man kara kud ipiemiri kugi iwi vupo moko ma gimewo? Ka kumeno, ng’ei nia itimo ber. Re kwayu asu ibed ku weng’i lee pilembe Sitani utie ku jamlwiny mange m’ekiedo ko i dhogwa. w19.11 mba. 15 udu. 8; mba. 16 udu. 11

Kinde m’ibemaku yub, ng’ei cuu thelembe m’ubecweli nimaku yubne. Yehova ubemito nia watim lembe ceke m’umbe awondi. Pieno ka wabemaku yub, kwayu wan giwa de wang’ei nia thelembe ma cuu re m’ubecwaluwa nimaku yubne, man kud wawond wang’ jumange. Ka watie juvupo, ecopo bedo iwa tek nitimo lembe ma wang’olo. Ku lapor, kepar nia umego moko m’aradu umaku yub nia kwayu ecak tic pa jayab yo ma nja. Ento i ng’ei nindo moko, ecaku pong’o ngo saa m’ukwayere, man ecaku nwang’u ngo anyong’a i ticne. Copere nyo ebino wondere nia ebetimo tic pa jayab yo pilembe emaru Yehova, ma re i andha emaku tic pa jayab yo pi nifoyo i junyodo pare kunoke nyo pi nifoyo i ng’atu moko mange. Bende, kepar nia japonj Biblia moko umaku yub ya kwayu ewek nimadhu taba. I acaki, eii emadhu ngo taba pi yenga acel kunoke ario, re rieu taba gam usage, e ecaku madhe kendo. Ento i ng’eye etimo kero eweko taba mi magwei! Lembang’o m’uketho eweko ng’iyo ma rac maeno? Utie mer m’emaru ko Yehova man ava mi nyayu mutoro i ie.​—Kol. 1:10; 3:23. w19.11 mba. 27 udu. 9; mba. 29 udu. 10

Jakwenda Paulo ung’eyo m’umbe jiji nia ebidaru kwaya pare, man ebinwang’u sukulia. Calu m’ebino Jakristu ma juwiro ku tipo, ebedo ku genogen nia ebinwang’u “sukulia mi lwong’o ma malu pa Mungu.” Re enyang’ nia kara enwang’ sukuliane, ubekwayu emedere asu ‘nicwalere,’ niwacu emedere asu ku ng’wec. (Flp. 3:14) Pi nikonyo Jufilipi kara giketh wigi zoo i kum sukulia ma gibinwang’u, Paulo umaku lapor moko ma ber akeca. Epoyo wi Jufilipi i kum rwom ma gibino ko mi cikwo i polo. (Flp. 3:20) Pirang’o ugam ukwayu nia Jufilipi gipoi i kum rwom maeno? I rundi ma gibino kwo i ie, dhanu ubed uneno twero mi bedo anyoli mi Roma ni rwom ma dit, pilembe ju m’ubino ku twerone gibed ginwang’u bero lee. Ento Jukristu ma juwiro gibino ku twero mi bedo anyoli mi Ker moko ma bikelo igi bero nisagu. Jucopo poro ngo nyanok de twero ma gibino ko ku twero mi bedo anyoli mi Roma! Tin, Jukristu ma juwiro gitie lapor ma ber mandha: gibemediri asu niringo kara ginwang’ sukulia migi mi kwo ma rondo ku rondo i polo. w19.08 mba. 6 udu. 14-15

Gony maeno ubino gony ma ber nisagu ma nyithindho mir Israel gibed ginwang’u i Oro mir anyong’a. (Law. 25:8-12) Ku lapor, ng’atu ma jugonyo kud i ng’eca i Oro mir anyong’a, copo doko ng’eca kendo, kunoke ecopo tho athoa de. I ceng’ mi Pentekoste mi oro 33 R.M., Yehova uwiro jukwenda pa Yesu man dhanu mange ku tipo maleng’. Kumeno re ma Yehova udwokogi ni nyithindho pare kara gibin gibim karacelo ku Yesu i polo. (Rum. 8:2, 15-17) Gin re ma gibino ju ma kwong’a m’unwang’u gony ma Yesu unyutho pire i kacokiri mi Nazareti. (Lk. 4:16-19, 21) Dhanu maeno ma co ku ma mon gigam giwok kud i the ng’eca mi ponji mi ndra mi judong dini mi Juyahudi, man lemkei migi m’urombo ngo ku Lembagora. Bende i wang’ Mungu, gibino agonya kud i the loc mi tho ma dubo kelo. Yub ma Yehova umaku pi gonyo dhanu ucaku kinde m’ewiro julub pa Yesu ku tipo i oro 33 R.M., man yubne bijik i thum mi Bimobim mi oro elufu acel pa Kristu. w19.12 mba. 11 udu. 11-12

Janyodo, kony awiya peri ging’ii jurimo ma beco. Weg awiya man meg awiya, gicikiri ning’eyo nia jukani ma gitie jurimb awiya migi, man gibed gitimo ang’o. Eno uketho i ie ning’eyo nia awiya gibed giweco ku jukani i telefon man i Internet. Timo man paru mi jurimo copo nyotho awiya kunoke copo bedo kud adwogi ma ber i wigi. Junyodo ma pol gigam gitimo kero niketho awiya migi ung’ii kud umego ku nyimego ma gibemiyiri nitimo ni Mungu. Ku lapor, umego N’Déni giku Bomine ma min ot pare, ma gibedo i Côte d’Ivoire, gibed gijolo jaliew mi twodiri i bang’gi. N’Déni ukoro kumae: “Nijolo jaliew i bang’wa ubino kud adwogi ma ber iwi wodwa. I ng’eye, ecaku tic pa jayab yo, man kawoni etie jaliew ma jakony.” Etie ber dit nia junyodo gicak ponjo awiya migi niai ma fodi githindho. (Rie. 22:6) Wakenen lapor pa Timoteo. Min ma Eunike giku Lois ma wang’umire giponje niai ma fodi etie “mukere.”​—2 Tim. 1:5; 3:15. w19.12 mba. 25 udu. 14; mba. 26 udu. 16-17

Waii nibedo jurimo ma jugeno. Ku lapor, ka wang’olo ni umego kunoke ni nyamego moko nia wabikonye, kwayu ngo wajik keno kende; ento kwayu watim lembe moko pi nikonye. (Mat. 5:37; Lk. 16:10) Ka dhanu ma gitie ku yeny mi kony ging’eyo nia andha wabikonyogi, ginwang’u jukojuk ma lee. Nyamego moko ukoro thelembe m’uketho etie kumeno. Eyero kumae: “Ka ng’atu m’ung’olo nia ebikonyi utie dhanu ma jugeno, isendiri ngo nipenjiri ka nyo andha ebikonyi calu m’eng’olo, man i saa m’eng’olo.” Wang’ ma pol, ng’atu m’ubekadhu kud i peko kunoke ma cwinye tur nwang’u jukojuk kan ekoro peko pare ni jarimbe m’egeno. Ento kara wabed jurimo ma jugeno, wacikara ninyutho cirocir. Kinde ma won ot pa nyamego Zhanna uweke, enwang’u jukojuk ma lee saa m’ekoro lembe mir adundene ni jurimbe ma ceng’ini. Ewacu kumae: “Giwinja ku cirocir kadok awotho dwogo iwi lembe acel wang’ dupa de.” In de kan ibed iwinjo jumange ku cirocir, icopo bedo jarimo mandha. w20.01 mba. 10-11 udu. 9-11

Biblia ukoro pi weg yioyic dupa ma Yehova umio igi tipo pare maleng’, re gibino mbe ku genogen mi cikwo i polo. Ku lapor, tipo maleng’ ubed utelo wi Daudi. (1 Sam. 16:13) Tipo maleng’ ukonye ninyang’ i lembe ma thuc iwi Yehova man ukonye bende nikiewo buku moko mi Biblia. (Mk. 12:36) Re kadok kumeno de, jakwenda Petro uyero nia “Daudi idho i polo ngo.” (Tic. 2:34) ‘Tipo maleng’ uromo’ Yohana ma Jababutisi bende. (Lk. 1:13-16) Yesu uyero nia ng’atu moko mbe ma dit m’usagu Yohana, ento edok eyero nia Yohana bibimo ngo i Ker mi polo. (Mat. 11:10, 11) Yehova utio ku tipo pare maleng’ pi nimio tego ni dhanu maeno kara gitim lembe ma wang’u ijo, ento etio ngo ku tipo maeno pi ning’iogi kara gicidh gikwo i polo. Nyo eno nyutho nia gigwoko ngo bedoleng’ migi? Ungo. Ento eno nyutho kende kende nia Yehova bicerogi pi nikwo i Paradiso iwi ng’om.​—Yoh. 5:28, 29; Tic. 24:15. w20.01 mba. 25 udu. 15

Yehova lwong’owa kara wamond i kind juruot pare m’ubetimo ire. Dhanu ceke ma gibetimo ni Yehova githiero kwo migi ire man gitie ku yioyic i lam mi jamgony ma Wode uthiero. Watie ku mutoro nibedo i kind juruot maeno. Pilembe tin eni wabekwo ma ber man watie ku genogen mi kwo rondo ku rondo i nindo m’ubino, jumoko i polo, jumange ke i Paradiso iwi ng’om. Mer ma Yehova umaru kowa ucwale niyabu iwa yo kara wamond i kind juruot pare. Re kara lembuno ucopere, Yehova utimo lembe moko ma yawe mbe. (Yoh. 3:16) ‘Eng’iewowa ku wel piny.’ (1 Kor. 6:20) Nikadhu kud i jamgony, Yehova umio iwa kaka ma wacopo bedo ko ku mer ma ceng’ini kude. Etie iwa rwom ma lee dit nilwong’o Yehova nia Wegwa, en m’etie Ng’atu ma dit m’usagu zoo. Bende, Yehova tie Wego ma ber ma yawe mbe. Calu jagor buku moko mi Biblia, wan de waromo penjara kumae: “Abiculo ang’o ni Yehova kum kony pare ceke ma yor i bang’a?” (Zab. 116:12) Dwokowang’ penji maeno utie nia gin moko mbe ma waromo culo ni Wegwa mi polo. Re mer m’emaru kowa cwaluwa nimare bende. w20.02 mba. 8 udu. 1-3