Dwi mir 7

Ka ng’atu moko unyotho iwa wec kunoke utimo lembe m’uton i iwa, cwinywa romo caku dieng’. Tek ng’atune utie wat mwa kunoke jarimbwa, adieng’acwiny romo mondo i iwa magwei. Kara wanyeg kud adieng’acwiny, waromo ponjo lembe dupa niai kud i lapor pa Hana ma nwang’ere i Biblia. Nyeke ubed ukethe tingli i wang’e. (1 Sam. 1:12) Calu Hana, wan de wacopo rwo i bang’ Yehova pi saa ma lee; waromo koro ire ng’ico mwa, man lembe m’ubenyayu lworo i iwa. Wacopo yenyo ngo nia wayer ndhu kwa wec ma mit kunoke wec ma tap i rwo mwa. Saa moko ka wabekoro peko mwa ni Yehova, ywak ng’oi i iwa, e dwandwa ng’ondre. Kadok i saa maeno de Yehova ol ungo niwinjowa. M’umedo nirwo pi peko m’ubedieng’o cwinywa, ukwayu wapoi bende pi juk ma nwang’ere i Jufilipi 4:6, 7. I giragora maeno, jakwenda Paulo unyutho nia i rwo mwa, wacikara nidwoko foyofoc ni Yehova. Lembe tie dupa dit ma waromo foyo Yehova pigi. Ku lapor, wacopo foye pi kwo m’emio iwa, pi piny ma beco m’ecwio, pi mer pare ma yawe mbe man pi genogen ma ber m’emio iwa. w20.02 mba. 21 udu. 3; mba. 22 udu. 6

Wec utie giramia m’uai i bang’ Yehova. (Ai 4:10, 11; Nyu. 4:11) Nikadhu kud i Biblia, Yehova ubekonyowa kara wang’ei kite ma wacopo tio ko ma ber ku giramia maeno. Saa ceke wacikara nibedo ayika ninyutho pi Yehova man pi Ker pare ni dhanu. (Mat. 24:14; Rum. 10:14) Ka wabetimo kumeno, nwang’u wabelubo lapor pa Yesu. Thelembe acel ma pire tek m’uketho Yesu ubino iwi ng’om utie niponjo dhanu ku lemandha iwi Won. (Yoh. 18:37) Ento ukwayu wang’ei nia ayi ma waweco ko ku dhanu utie gin ma pire tek akeca. Pieno saa ma wabenyutho pi Yehova ni jumange, wacikara niweco ‘ku molcwiny man woro ma thuc,’ wacikara nidieng’ i kum kite ma jumange giwinjiri ko, man wacikara ngo nicayu lembe ma giyio. (1 Pet. 3:15) Tek watimo kumeno, wabiweco kugi aweca kende ngo, ento wabiponjogi, man saa moko ponjine romo mulo adundegi. Judong cokiri gicikiri niyero lembe moko ka gineno nia umego kunoke nyamego moko utie ku yeny mi juk. I andha ukwayu ging’ii saa ma ber mi weco ku ng’atune kara juk ma gibemio ire kud utime rac. w20.03 mba. 18-19 udu. 2-4

Wacopo rwo pi lembang’o? Wacopo kwayu Yehova ‘umed yioyic mwa.’ (Lk. 17:5; Yoh. 14:1) Wan ceke watie ku yeny mi yioyic pilembe Sitani copo ketho julub pa Yesu i amulaic saa moko ci. (Lk. 22:31) Dong’ yioyic bikonyowa nenedi? Ka wadaru ii ku peko mwa i ayi moko ci, re ebemedere asu, yioyic biketho cwinywa bipido ngo akeca, kum watie ku genogen nia Yehova bitimo lembe ma ber m’usagu ma nwang’u wacopo timo wan giwa pi nidaru peko mwa, ke i saane. Genogen maeno bikonyowa nibedo ku kwiocwiny i adundewa. (1 Pet. 5:6, 7) Rwo ketho wabedo ku kwiocwiny i adundewa kadok wabekadhu kud i amulaic ma rukani ngi. Kenen lembe ma jadit cokiri moko ma nyinge Robert ma oro pare 80 ugam ukadhu kud i ie. Eyero kumae: “Juk ma nwang’ere i Jufilipi 4:6, 7 ukonya niciro amulaic m’agam anwang’ara ko. Saa moko abino mbe ku sente. Bende, pi nindo moko abayu rwom m’abino ko i cokiri.” Ang’o m’ukonyo umego Robert nibedo ku kwiocwiny i adundene? Eyero kumae: “Kinde m’apidacwiny uyenyo mondo i ia, arwo ndhundhu; e anwang’u nia saa m’aberwo areri man ku cwinya ceke, kwiocwiny ugam umondo i adundena.” w19.04 mba. 9-10 udu. 5-7

Maku awiya utie nidubo ni Mungu. Ka ng’atu moko utimo dubo ni wadi, nwang’u edubo bende ni Yehova. Ku lapor, Cik ma Mungu mio ni nyithindho mir Israel uyero nia ka ng’atu moko ukwalu piny kunoke uwondo wadi, nwang’u “ekadhu ku wi cik pa Yehova.” (Law. 6:2-4) M’umbe jiji, ka ng’atu moko mi cokiri umaku nyatin moko, eca nwang’u edubo ni Yehova, pilembe evugo nyatin ne. Lembe m’etimo kelo acidi iwi nying’ Yehova. Pi thelembe maeno re ma wacikara ning’eyo nia maku awiya utie nitimo dubo ma lee ni Mungu, man ukwayu ngo wawek ng’atu m’utimo lembene. I kind oro dupa, Otkur ma Wiw man Cew! (Réveillez-vous !) ma tung’ tung’ unyutho kite ma ng’atu moko ma jumaku copo ii ko ku can ma lembe maeno royo i cwinye. Ekoro bende lembe ma jumange gicopo timo pi nikonyo man nijuko cwiny ju ma jumaku, man ekoro lembe ma junyodo gicopo timo pi nigwoko awiya migi. Bende dilo pa Yehova umio telowic m’ucungo iwi Biblia pi nikonyo judong cokiri kara ging’ei gin ma gicopo timo ka ng’atu moko umaku nyathin. Dilone beng’io wang’ ma pol i telowic m’emio ni judong cokiri iwi kite ma gicopo yiko ko lembe ma kumeno, man saa moko etimo alokaloka i telowicne. w19.05 mba. 9 udu. 8-9

Lembe pa Mungu utie ve palamularu ma lake bith, pieno egolo wi ndra pa Sitani kamaleng’. (Ef. 6:17) Ku lapor, ebegolo wi ndra ma nia ju m’utho gicopo weco ku ju ma kwo. (Zab. 146:4) Ebepoyo wiwa bende nia Yehova kende re ma tie ku copo mi ewo lembe mi nindo m’ubino tap tap. (Isa. 45:21; 46:10) Tek wabesomo Lembe pa Mungu nja man wabenyamu ie, wabibedo ayika nikwero ndra ma pajogi gimito walubi, man wabidagu ndrane ku rac. Pieno, kud itim lembe moko ci m’utie ku winjiri ku tipo m’ucido. Wa Jukristu mandha, waweco ngo ku tipo i ayi moko ci. Ku lapor, wacidho ngo i bang’ ajoga, man wapimo ngo niweco ku dhanu m’utho. Wadikara ngo i lemb suru moko ci mi kuny m’ucwaku ponji ma nia ju m’utho gibemediri nikwo kaka moko. Bende, waneno ngo nyikaluku pi ninyutho lembe ma bibino, man wakwayu ngo ng’atu moko ci uew iwa lembe ma fodi ung’eire ngo. Wang’eyo nia timo maeno ceke gitie kud ariti lee mandha, man gicopo ketho wabedo ku winjiri ku Sitani man pajogi pare. w19.04 mba. 21-22 udu. 8-9

Dhanu ma gijolo rieko m’i ng’om maeni gicayu lembe ma Biblia ubeponjo iwi kurajo, giwacu nia etie lembe ma tek. Dhanu maeno gicopo penjiri kumae: ‘Pirang’o Mungu ucwiowa kud avakum re elund eng’olo nia wabim wie?’ Gipenjiri ku penji maeno kum gibewondiri nia ka ng’atini ubemaru etim lembe moko ci, ecikere nitime. Ento ponji mi Biblia ukoc ku paru maeno. Eyero nia mito ngo wawek ava moko ci mi kum ubim wiwa, ento ebenyutho nia watie ku copo mi kiedo i kum timo lembe ma reco. (Kol. 3:5) M’umedo maeno, Yehova uketho nia jugamiri agama pi nipong’o ava mi ribiri i ayi m’atira. (1 Kor. 7:8, 9) Tung’ ku rieko m’i ng’om maeni, lembe ma Biblia ubeponjo iwi ribiri utie atira man eromo nyayu ngo peko nyanok de. Enyutho nia ribiri copo nyayu anyong’a. (Rie. 5:18, 19) Re eyero kumae: “Ku ba dhanu nzu m’i kindwu ng’atuman ung’ei bimo kume gire i dwokrileng’ man i yung, i ayiri mir awanya ma rac ungo, cil calu Thekdhanumange ma kung’eyo Mungu ngo.”​—1 Tes. 4:4, 5. w19.05 mba. 22-23 udu. 7-9

Yehova biweko ngo thek unyoth jurutic pare, pilembe gitie kud anyong’a nilwong’iri ku nyinge, man gigam giwok kud i Babeli ma dit calu m’eng’olo igi. (Tic. 15:16, 17; Nyu. 18:4) Bende, gimiiri lee nikonyo dhanu mange uwok kud i Babeli. Pieno, jurutic pa Yehova gibinwang’u ngo “kum masendi” ma bibino iwi Babeli ma dit. Re kadok dhanu pa Yehova bibedo agwoka i saa mi nyoth mi Babeli ma dit de, asu bikwayu gibed ku yioyic ma tek pi niciro peko ma gibinwang’iri ko i ng’eye. (Eze. 38:2, 8) I ng’ei ma Yehova binyotho dini mi ndra ceke, dini acel kende re ma bidong’ iwi ng’om. Jurutic pa Yehova kendgi re ma gibidong’. Lembuno biopo kwinyo ma lee dit i Sitani. Pi nithwogo kwinyo parene, ebitio ku lembang’eya mi ndra m’uai i bang’ pajogi pi nicwalu thek kara gicokiri nikiedo i dhu jurutic pa Yehova. (Nyu. 16:13, 14) Thek maeno gibidikiri karacelo; dikiri eno re ma nyinge tie ‘Gog mi ng’om mi Magog.’ Saa ma dikirine bipimo nikelo masendi i kum jurutic pa Mungu tap ci, e lwiny mir Armagedon bicaku.​—Nyu. 16:16. w19.09 mba. 11 udu. 12-13

I rundi mi nyithindho mir Israel, Sitani utio ku dini mi ndra pi nimewo lembsasa mi tarwang’. Tin eni de ebetimo lembe ma rom. Dini mi ndra uyio timo mi tarwang’ man giketho timone nen nia erac ungo. Lembuno ukelo matoke ma kani? Eketho dhanu ma dupa ma giyero nia gibetimo ni Mungu, giweko niworo cik ma kamaleng’ ma Mungu umio iwi kurajo. Jakwenda Paulo uweco pi matokene i barua m’ekiewo ni Jukristu mi Roma. (Rum. 1:28-31) I kind “gin ma maku ku jutim” ma Paulo uyero, moko tie lembsasa ceke mi tarwang’, man bende timo ribiri co ku co man mon ku mon. (Rum. 1:24-27, 32; Nyu. 2:20) Pieno, pire tie tek dit nia wamok i kum ponji ma kamaleng’ ma nwang’ere i Biblia. Rieko mi dhanu cwalujo nicayu cik pa Yehova man nijai i kum cikne. Kakare nicwalu dhanu giceg nying’ tipo pa Mungu, ecwalujo i timo ma Biblia ulwong’o nia “tic mi kum.” (Gal. 5:19-23) Bende edwoko dhanu jukuhaya man eketho dhanu ‘mariri gigi.’ (2 Tim. 3:2-4) Timo maeno ukoc bor ku kite mi jwigiri ma jurutic pa Mungu gicikiri nicego.​—2 Sam. 22:28. w19.06 mba. 5-6 udu. 12-14

Eliya utimo ni Yehova i saa ma rac mandha man egam enwang’ere ku peko dupa. Yehova uwacu ni Eliya nia ewek tic moko m’ebino timo i kor Elica. I ayi maeno Yehova ugam umio jarimo mandha ma copo tielo cwiny Eliya kinde m’evoc. Wan bende tekene wabekoro lembe m’ubedieng’o cwinywa ni jarimbwa ma ceng’ini, ebikonyowa niciro peko m’uberoyo ang’abacwiny i iwa. (2 Ub. 2:2) Kan inwang’u nia imbe ku jarimo ma ceng’ini m’icopo koro ire peko man adieng’a peri, kwai Yehova ukonyi inwang’ Jakristu moko m’uteng’ini ma copo tielo cwinyi. Yehova ukonyo Eliya niciro lembe m’uroyo ang’abacwiny i ie, pieno emedere nitimo ire pi oro ma lee i ng’eye. Lembe m’Eliya ukadhu kud i ie ubetielo cwinywa lee dit. Saa moko cwinywa copo ng’abere lee mandha ma dong’ wanwang’u nia tego mwa uthum man wavoc. Re tekene wageno Yehova, ebimio iwa kero kara wamedara nitimo ire.​—Isa. 40:28, 29. w19.06 mba. 15 udu. 4; mba. 16 udu. 9-10

Tin eni, waromo nwang’u tegocwiny lee ka waberweyo lembanyong’a mi Ker pa Mungu ni dhanu. Pirang’o? Pilembe rweyo lembanyong’a konyowa nigeno Yehova man ketho walworo ngo dhanu. Tap calu ma timo jimnastik teng’o kum ng’atini, kumeno bende, cwinywa doko tek lee kinde ma waberweyo lembanyong’a ot kubang’ ot, kaka ma dhanu bepong’ lee i ie, kakare mi kuloka, man i saa ma jupangu ngo. Ka tin eni wabed warweyo lembanyong’a ku tegocwiny ma lee, wabimedara asu nirweyo kadok kinde ma gavmenti bikwero tic mwa. (1 Tes. 2:1, 2) Waromo nwang’u ponji dupa niai kud i lapor pa nyamego moko ma nyinge Nancy Yuen m’ugam unyutho tegocwiny ma lee. Kadok nwang’u edongo nyadungulu de, re ebino ku tegocwiny ma yawe mbe. Ekwero magwei nijigo rweyo lembanyong’a mi Ker pa Mungu. Eno uketho jutwie i kol moko i ng’om mi Chine pi oro ma kadhu 20. Judongo pa gavmenti ma gigam girido dhoge ku penji giwacu nia i ng’om maeca zoo “ng’atu ma wie tek nisage mbe!” w19.07 mba. 5 udu. 13-14

Dhanu moko gitie kud ava ma lee mi ponjo lemandha mi Biblia, ento ju ma pol ma warombo kugi i lembanyong’a ginen ve nia gimbe kud ava mi ponjo Biblia. Pieno, kara tic mi lembanyong’a ma wabetimo uceg nyinge ma ber, wacikara niyikara cuu. Ng’ii thiwiwec ma bitelo nen mi dhanu m’ibirombo kugi. I ng’eye, pang kite m’ibicaku ko the wecman. Ku lapor, icopo penjo ng’atu m’ibeweco kude kumae: “Nyo aromo kepenji ku penji moko? Tin, dhanu gibenwang’iri ku peko ma tung’ tung’ i ng’om. Nyo Ker moko nuti ma copo daru peko ceke ma dhanu ginwang’iri ko?” I ng’eye, icopo weco kude iwi buku pa Daniel 2:44. Kunoke iromo penjo ng’atini kumae: “Ang’o ma copo konyo junyodo pi niponjo awiya migi kara gibed ku kura ma ber? Iparu nenedi?” I ng’ei penji maeno, icopo weco kude iwi giragora mi Poi mi Cik 6:6, 7. Eyo, ka wakonyo ng’atini nitundo m’edoko jalub pa Kristu, eno mio iwa mutoro ma yawe mbe. w19.07 mba. 15 udu. 4, 6-7

Umego moko m’ucaku rweyo lembanyong’a niai con ni dhanu ma gijurudini ngo i Asia ma yo nyangu ukoro kumae: “I ng’ombuni ka ng’atu moko ubeyero nia ‘ayio ngo Mungu,’ nwang’u emito yero nia eyio ngo mungu m’araga ma dhanu ma pol mi kabedo maeni woro. Pieno, abed acwaku paru migi nia andha mungu ma pol dhanu yiko gin, man gitie mungu mandha ngo. I ng’eye, asomo kugi Yeremia 16:20, e adok apenjo kumae: ‘Wacopo ng’eyo tung’ tung’ i kind Mungu mandha ku mungu ma dhanu yiko gin nenedi?’ Awinjogi kilili mandha man asomo igi Isaya 41:23, m’uwacu kumae: ‘Wuyer pi gin ma bibino ma cen, kara wang’ei nia wu mungu.’ I ng’eye, anyutho igi lembila acel ma Yehova uyero pi nindo m’ubino.” Umego mange ukoro kumae: “Asomo igi lembe mi rieko ma nwang’ere i Biblia, lembila m’udaru nipong’o, man cik m’ubetelo wi piny ma nwang’ere i kor polo man ma wi ng’om. I ng’eye, anyutho igi nia lembe maeno zoo ukonyowa ninyang’ kamaleng’ nia andha Jacwic utie man eriek lee dit. Kinde ma ng’atini umaku benyang’ nia andha Mungu copo bedo nuti, e acaku ninyutho ire gin ma Biblia ukoro iwi Yehova.” w19.07 mba. 23-24 udu. 14-15

Lembe ma pigi tek nisagu uketho i ie, ayi ma tung’ tung’ ma wadwoko ko nying’ Yehova leng’, lembang’ola pa Mungu ma bipong’o, man kwiocwiny ku bedo i acel mi cokiri. (Mat. 6:9, 10; Yoh. 13:35) Ka lembe maeno re ma pigi tek nisagu i kwo mwa de, nwang’u wabenyutho nia wamaru Yehova. Jakwenda Paulo uyero bende nia wacikara ‘nibedo leng’.’ I andha, calu watie judubo, wacopo bedo ngo leng’ calu Yehova Mungu. Ento Yehova bineno nia watie leng’, ka wabeii nibedo ku mer ma lee i kindwa, man wabeng’io lembe ma pigi tek nisagu. Yo acel ma wanyutho ko mer utie nitimo kero mwa zoo kara kud waketh jumange ukier. Pire tie tek lee nitio ku wec ma Paulo uyero nia kud waketh jumange ukier. Wacopo ketho jumange kier nenedi? Waromo ketho gikier nikadhu kud i kit nambu ma wang’io, kit kendi mwa, kunoke kit tic ma wang’io nitimo. Saa moko nyo lembe ma wang’io nitimo utie rac ungo. Re ka ng’iong’ic mwa uketho pidocwiny pa ng’atini ucaku sende man uketho ekier, ukwayu wanen ber.​—Mat. 18:6. w19.08 mba. 10 udu. 9-11

Niai i oro 1935, Jumulembe pa Yehova ginyang’ nia udul ma dit ma Yohana uneno i ginmawokiwang’ nyutho udul mi Jukristu ma gigwoko bedoleng’ migi man ma gitie ku genogen mi kwo rondo ku rondo iwi ng’om. (Nyu. 7:9, 10) Kara udul dhanu maeno gibothi i masendi ma dit, ubekwayu jular juponjgi ku lembe iwi Yehova man gicak timo ire ma fodi Bimobim mi oro Elufu acel ucaku ngo. Ukwayu ginyuth yioyic ma tek kara ‘gibin gibothi ni gin ceke ma bitimbre’ i wang’ Bimobim pa Yesu mi oro Elufu acel. (Lk. 21:34-36) Dhanu ma gitie i kind udul ma dit gitie ku mutoro pi genogen maeno ma Mungu umio igi. Ginyang’ nia Yehova re ma ng’io kaka ma jurutic pare ma gigwoko bedoleng’ migi ire gibikwo i ie, dok ebed i polo kunoke iwi ng’om. Jukristu ma juwiro ku tipo man udul ma dit bende, ging’eyo nia gibinwang’u sukulia ni kum bero ma kaporne mbe pa Yehova, m’unen nikadhu kud i lam mi jamgony ma Yesu uthiero.​—Rum. 3:24. w19.09 mba.  28 udu. 10; mba. 29 udu. 12-13

Nyo kawoni ibetimo kit tic ma nyen? Time ku cwinyi ceke. Ka tic mi saa ceke uweki, kud ipar nia tie pilembe ibed itimo tic cuu ngo, man nia kawoni dong’ tiji mbe. Keth wii i kum lembe ma tung’ tung’ ma Yehova ubetimo pi nikonyi, man mediri asu nimiyiri i tic mi lembanyong’a. Lub lapor mi Jukristu mi rundi ma kwong’a. Jukristu maeno gimediri ‘ku yero lembanyong’a’ kaka moko ci ma giringo i ie. (Tic. 8:1, 4) Kan imediri asu ku rweyo lembanyong’a, icopo nwang’u adwogi ma cuu. Ku lapor, juyab yo moko ma judongo pa gavmenti ugam uriemo kud i ng’om moko gidok i ng’om mange ma juweco i ie dhok moko ma ging’eyo, man yeny ubino lee i dhokne. I ng’ei ma girweyo pi dwi moko kende ku dhok maeno, dhanu ma dupa ucaku cokiri kugi. Winjiri mwa ma ceng’ini ku Yehova re m’ucikere nimio iwa anyong’a ma lee. Pieno, ka wabemito nia wabed kud anyong’a, wacikara nicoro ceng’ini mandha ku Yehova; wajengara i wie kara emii iwa rieko, etel wiwa, man ekonywa. Poi nia igam imaru tic mi saa ceke m’ibed itimo i wang’e pilembe igam imiyiri lee nikonyo dhanu mi kabedo m’ibino i ie. Dong’ kawoni de keth wii zoo i kum tic m’ibetimo ni Mungu, e ebikonyi nimaru tic maeno bende.​—Ekl. 7:10. w19.08 mba. 24-25 udu. 15-16

Wacikara niworo Yehova pilembe etie Jacwic mwa. Pi thelembe maeno, en re m’etie ku twero mi nyutho iwa lembe m’ukwayu watim. (Nyu. 4:11) Thelembe mange ma cwaluwa niworo Yehova utie nia, ebimo wi dhanu i ayi ma ber m’usagu zoo. Dhanu ucaku bimo wi juwagi niai con. Re jucopo poro ngo ayi ma gibimo ko kud ayi ma Yehova bimo ko, pilembe Yehova tie Jabim ma riek nisagu zoo, ma jamer, ma won kisa man ma won ngisi. (Ai 34:6; Rum. 16:27; 1 Yoh. 4:8) Wanyutho nia wabeworo Yehova nwang’u wabetimo lembe moko ci m’ebekwayu i bang’wa, man nwang’u wabejengara ngo iwi rieko mwa giwa. (Rie. 3:5) Niworo Yehova doko iwa yot akecane ka waponjo ning’eyo kite pare ma tung’ tung’ ma beco. Pirang’o? Pilembe kite ma tung’ tung’ m’etie ko re ma cwale nitimo lembe ceke. (Zab. 145:9) Ka wabemedara niponjo lembe iwi Yehova, wabigam mare lee mandha. Ka wamaru Yehova, wabibedo mbe ku yeny ma nia emii iwa cik iwi lembe ceke. w19.09 mba. 14 udu. 1, 3

Sitani ubemio peko i kum dhanu, ebenyayu lworo i igi, pieno gimbe ku genogen. Ku lapor, ebemito wapar nia Yehova biweko ngo iwa dubo ma watimo man nia ng’atu moko mbe ma copo maruwa. Ento eno tie vupo ma rac m’ubeturo cwiny dhanu magwei! (Yoh. 8:44) Kinde ma ‘wabino’ i bang’ Kristu, Mungu weko dubo mwa. (Mat. 11:28) Lembe mandha utie nia Yehova umaruwa lee dit. (Rum. 8:32, 38, 39) Ter ma Yesu ukwayu nia wayei ukoc bor ku ter mange ma wabed wayeyo. Ku lapor, i ng’ei tic mi kum, dhanu ma pol ginwang’u nia giol man gimbe kud anyong’a. Ento wan, wanwang’u anyong’a lee ka waai watimo ni Yehova giku Yesu. Wang’ ma pol, wanwang’u nia waol lee, uketho saa moko wacwalara acwala nicidho i coko. Re ka wacidho i coko, i thum mi cokone wanwang’u nia kero udwogo i kumwa. Bende, kinde ma wabemiara i tic mi lembanyong’a man wabetimo ponji mwa ma segi, kero dwogo i kumwa man yamu kadhu i korwa. w19.09 mba. 20 udu. 1; mba. 23-24 udu. 15-16

I nyathi dong saa m’udong’ i wang’ ma nindo pa Yehova ucaki, Yehova ubekwayu nia wamedara ku tic mi rweyo lembanyong’a. Dong’ pire tie tek nia ‘wasagara thiri thiri i tic pa Rwoth.’ (1 Kor. 15:58) Kinde ma Yesu ubino kwanu lembe ma dongo dongo ma bitimere i nindo mi kajikceng’, emedo kumae: “Lembanyong’a ma juboth ko jubikolar yero be ni thek ceke.” (Mk. 13:4, 8, 10; Mat. 24:14) Ng’ei nia saa ceke m’iberweyo lembanyong’a, gin m’ibetimo ubepong’o lembila maeno! Kubang’ oro, tic mi rweyo lembanyong’a mi Ker ubemedere i wang’e. Ku lapor, kepar pir ayi ma wend jurwei lembanyong’a ubemedere ko iwi ng’om zoo i nindo maeni mi kajikceng’. I oro 1914, wend jurwei ubino 5 155 i ng’om 43. Ento tin wendgi tie milioni 8 ku nusu, man giberweyo lembanyong’a i ng’om ma tung’ tung’ 240! Re, tic mwane fodi ujik ungo. Ukwayu wamedara ninyutho ni dhanu nia Ker pa Mungu kende re ma bidaru peko ceke ma wanwang’ara ko tin.​—Zab. 145:11-13. w19.10 mba. 8 udu. 3; mba. 9-10 udu. 7-8

Oro ma dupa i ng’eye, Yehova utio ku Barzilai pi nikonyo Ubimo Daudi. Kinde ma Daudi ku dhanu ma gibino kugi giberingo Absalom ma wode, ‘kec ubino negogi, giol, man rieu pi bende unegogi.’ Kadok saa maeno nwang’u dong’ Barzilai utii de, re en ku dhanu mange giketho kwo migi i ariti pi nicikonyo Daudi man dhanu ma gibino kugi. Barzilai uparu ngo nia calu edaru tii, Yehova copo tio ngo kude. Ento etio ku jamcinge pi nikonyo jurutic pa Mungu kinde ma gibino i yeny. (2 Sam. 17:27-29) Eno ubemio iwa ponji ma kani? Kadok nwang’u oro mwa tie rukani de, Yehova copo tio kudwa pi nipong’o yeny mi Jukristu wadwa m’i kabedo ma wabekwo i ie kunoke mi ng’om mange. (Rie. 3:27, 28; 19:17) Bende, kadok nwang’u wacopo cidho ngo athothi nikonyogi de, re wacopo mio giramia pi tic m’utimere i ng’om zoo pi nikonyo umego ku nyimego mwa ma gitie i yeny.​—2 Kor. 8:14, 15. w19.10 mba. 21 udu. 6

Saa moko wacopo maru ngo nikoro lembe mwa ni jumange, asagane ka ng’atu moko ular utimowa rac i wang’e. (Rie. 18:19) Kunoke wacopo nwang’u nia wambe ku saa man tego mi theyo mer ma ceng’ini ku jumange. Re mito ngo wapar nia etie lembe ma copere ngo. Ka wabemito nia umego mwa gibed karacelo kudwa i saa mir amulaic, niai tin eni ubekwayu wabed wakor igi paru mwa man lembe m’ubesendowa. Eno re m’utie lembe ma pire tek ma wacopo caku timo ka wabemito theyo mer kugi. (1 Pet. 1:22) Yesu ubed uweco ku jurimbe thwolo thwolo, eno unyutho nia egenogi. (Yoh. 15:15) Wacopo lubo lapor pare nwang’u wabekoro ni jumange lembe m’unyayu anyong’a i iwa, lembe m’ubedieng’o cwinywa man m’unyang’uwa ngo. Kinde ma ng’atu moko ubekoro iri lembe pare, winje kilili; e ibinwang’u nia kara etie ku paru, lembakeca man lembe mange de dupa m’urombo ku peri. Kan ibed ikoro lembe peri thwolo thwolo ni jurimbi, eno copo ketho mer m’i kindwu kugi doko tek magwei.​—Rie. 27:9. w19.11 mba. 4 udu. 8-9

Copere nia rwonglembe ma wabirweyo ni dhanu i saa mi masendi ma dit bikoc. Tin fodi waberweyo lembanyong’a mi Ker pa Mungu man wabetimo kero niketho dhanu udok julub. Ento copere nia i saa maeca, wabirweyo rwonglembe ma kwiny, ma Biblia uporo ku pei ma dongo dongo. (Nyu. 16:21) Saa moko nyo wabirweyo nia i ng’ei nindo ma nok ci, ng’om pa Sitani ubecijik magwei. I ng’ei kare, wabinyang’ nia rwonglembe ma wabirweyone tie ang’o man kite ma bikwayu warweye ko. Nyo wabitio ku bodho ma rom ma wacaku tio ko niai con kunoke nyo wabitio ku bodho mange? Wang’eyo ngo. Kadok wabirweyo nenedi i saa maeno de, ubenen nia wabibedo ku rwom mi twong’o pi pokolembe pa Yehova ku tegocwinywa! (Eze. 2:3-5) Ecicopere nia rwonglembe ma wabirweyo eno bicwalu thek nijigo the tic mwa. Ento calu ma tin de wabed wajengara iwi Yehova kara watuc nirweyo lembanyong’a, i nindo maeca de bikwayu wajengara i wie. Wacopo bedo ma cwinywa tek nia Mungu mwa bimio iwa tego kara watuc nitimo yeny pare.​—Mik. 3:8. w19.10 mba. 16 udu. 8-9

Wec ma nia ‘kier i kum yioyic’ ubenyutho nia wacopo caku miyara zoo nicoko giki mi kum ma ke i andha, wambe ku yenyne. Eno copo ketho wacaku pidho ‘awanya ma rac’ nisagu i adundewa. (1 Tim. 6:9) Ento kakare niweko awanya ma rac maeno umond i adundewa, ukwayu wang’ei nia gitie jamlwiny ma Sitani ubetio ko pi nikwio yioyic mwa. Wakeketh nia watie ku sente ma waromo ng’iewo ko piny i kadhiri ma wamaru. Nyo etie rac ning’iewo piny moko ci m’ufoyo wang’wa ma re i saa maeca wambe ku yenyne? Etie rac kwa ngo. Ci re kepar i penji ma e: Ka wang’iewo pinyne, nyo wabibedo ku saa man kero mi tio kugi kunoke mi yiko kumgi? Nyo wabimaru ngo pinyne nikadhu mukero? Nyo mer ma wamaru ko pinyne biketho wabibedo ve jalawobi ma jalonyo m’ukwero lwong’o ma Yesu ulwong’e ko kara etim lee ni Mungu? (Mk. 10:17-22) Etie lembe ma ber dit nia kud wayeny giki mi kum akeca i kwo mwa, ento watii ku saa man kero mwa pi nitimo yeny pa Mungu! w19.11 mba. 17-18 udu. 15-16

Rwo kara inwang’ kero m’itim ko lembe m’ipangu. Mungu copo mio iri “kero mi timo” lembe m’ipangu. (Flp. 2:13, NWT) Pieno, kwai Yehova umii iri tipo maleng’ kara ukonyi inwang’ tego m’itim ko lembe m’ipangu. Mediri asu nirwo kadok ibenwang’u nia wang’ rwone ubegalu de. Calu ma Yesu uyero, ‘mediri nikwayu [tipo maleng’], e ebimire iri.’ (Lk. 11:9, 13) Bende, pang program mi lembe m’ibitimo. Kara idar lembe moko ci m’icaku, ukwayu ipang program mi lembene. I ng’eye, ii nitimo lembe m’ipangune. Kumeno bende, kan ipangu nia ibitimo gin moko, kiew lembe ma tung’ tung’ ma bikonyi nitime. Ka tic m’ipangu nitimo utie tic ma pek, pok ie nyathindho thindho. Kan idaru acel, ibineno nia karaman icopo darugi ceke. Jakwenda Paulo ukwayu Jukorinto nia gibed gikoi piny moko segi pir ajok i ‘ceng’ ma kwong’a mi yenga,’ kakare nikuro nia eketundi ka gitim ajokne. (1 Kor. 16:2) Bende, kan ipoko i tic peri potopoto, eno biketho ibineno ngo nia ticne pek. w19.11 mba. 29 udu. 13-14

Saa moko wacopo paru nia wang’eyo Yehova pilembe wang’eyo nyinge man wang’eyo lembe moko m’ewacu ku m’etimo. Re pi ning’eyo Yehova cuu, ukwayu watim lembe mange de dupa. Wacikara nikoyo saa ma lee pi niponjo lembe iwi Yehova man iwi kite pare ma beco. Eno re ma bikonyowa ning’eyo thelembe ma beketho eyero man etimo lembe moko. Kumeno re ma wabing’eyo ka nyo efoyo ku paru mwa, yub mwa man timo mwa. Ka wadaru nyang’ i yeny pa Yehova, ubekwayu watim yenyne. Dhanu moko gicopo cayuwa ka wacaku timo ni Yehova, man giromo nyayu ragedo i kumwa nisagu tek wacaku becidho i coko. Re ka wageno Yehova, ebiwenjowa ngo nyanok de, pilembe nwang’u wacaku kude the mer ma bigalu i kwo mwa zoo. Nyo andha wacopo ng’eyo Yehova cuu? Eyo, wacopo ng’eye! w19.12 mba. 16-17 udu. 3-4

Saa moko junyodo gicopo nwang’u nia ponjo awiya tie tek, ento kwayu ging’ei nia awiya migi tie giramia m’uai i bang’ Yehova. Yehova tie ayika nikonyo junyodo man niwinjo rwo migi. Ebed edwoko wang’ rwo migi nikadhu kud i Biblia, girasoma mwa, man edwoko wang’ rwo migi bende nikadhu kud i lapor man juk mi junyodo mange mi cokiri ma giteng’ini. Dhanu moko yero nia nitungo awiya tie tic mi oro 20; ento tic pa janyodo jik ungo i oro maeno kende. Giramia ma cuu ma junyodo gicopo mio ni awiya migi utie mer, saa man niponjogi ku cik mi Biblia. Nyathinman bijolo ponji i ayi pare. Ento awiya ma dupa ma gidongo i cing’ junyodo ma gitie Jumulembe pa Yehova, gitie ku nen ma rom ku pa nyamego Joanna mae ma bedo i Asie, eyero kumae: “Anyong’a nega lee dit kum junyodo para gibed gitwinya man giponja ketho amaru Yehova. Gimio ngo ira kwo kende ento gikonya bende ninyang’ i thelembe mi kwo para.” (Rie. 23:24, 25) Umego ku nyimego mwa ma dupa de gitie ku nen ma rom eno. w19.12 mba. 27 udu. 21-22

Etie yot dit ninwang’u umego kunoke nyimego ma gitie ku yeny mi jukojuk. Re wacikara ni ii nijuko cwiny jumange kadok watie ku lworo de. Ku lapor, lworo copo negowa pilembe wang’eyo ngo nia wabiyero ang’o kunoke wabitimo ang’o pi nijuko cwiny ng’atu moko m’unwang’ere ku peko. Re, wacopo juko cwiny jumange cuu ka wabetimo igi lembe moko m’unyutho nia wabedieng’ pigi. Calu ma wadhingo ajiki mi ng’om maeni, lembe bimedere ninyothere nisagu, man kwo bidoko tek magwei. (2 Tim. 3:13) Bende, wabimedara nibedo ku yeny mi jukojuk pilembe waleng’ ungo, man kosa bevuth iwa. I kind lembe m’ukonyo jakwenda Paulo niciro peko pare nitundo i ajiki mi kwo pare, acel utie jukojuk m’enwang’u i bang’ Jukristu wadi. Tek wabelubo lapor migi, wan bende wabikonyo umego ku nyimego mwa kara gimediri nibedo ku yioyic ma tek.​—1 Tes. 3:2, 3. w20.01 mba. 12-13 udu. 17-19

Jukristu ma tipo wiro giyenyo ngo nia jumange utim igi lembe i ayi m’ukoc. (Flp. 2:2, 3) Ging’eyo nia kinde ma Yehova uwirogi, enyutho ngo lembene ni dhanu mange. Pieno, Jakristu ma tipo wiro zungo ngo ka ng’atu moko uyio ngo ndhundhu nia tipo wire. Epoi nia Biblia wacu ya kud wayii pio pio ka ng’atu moko yero nia Mungu umio ire rwom moko ma segi. Jakristu ma tipo wiro yenyo ngo nia etel nen mi dhanu i wie, pieno kan erombo ku dhanu mange enyutho ngo igi nia tipo wire. Ehayere ngo nia tipo wire. (1 Kor. 4:7, 8) Jukristu ma tipo wiro gisayu ngo kaka Jukristu mange ma tipo wiro pi niweco iwi wir migi, kunoke pi nicaku ponjo Biblia i kindgi. (Gal. 1:15-17) Lembe ma kumeno copo kelo pokiri i cokiri. Bende, ka gitimo kumeno, nwang’u gibewotho tung’ ku tipo maleng’ m’ubekonyo dhanu pa Mungu kara gikwo ku kwiocwiny man gibed i acel.​—Rum. 16:17, 18. w20.01 mba. 28 udu. 6-7

Saa ma dhanu ma junyotho dini migi gibinyang’ nia karaman fodi Jumulembe pa Yehova ubemediri asu ku dini migi, lembene biton i igi lee mandha. M’umbe jiji, lembene biketho gibikelo yakini lee mandha kadok cil iwi Internet de. Sitani ku dhanu pare gibidaguwa magwei pilembe dini mwa kende re m’udong’ ma junyotho ngo. Gibinwang’u nia lembakeca migi mi daru the dini ceke ku wi ng’om fodi upong’o ngo. Pieno, gibigam ketho wang’gi zoo i kum Jumulembe pa Yehova. I saa maeno thek bidoko ni Gog mi ng’om mi Magog. Gibicoko dhoggi karacelo ku tego migi ceke pi nikelo masendi iwi dhanu pa Yehova. (Eze. 38:2, 14-16) Saa moko lworo copo mondo i iwa ka wabeparu pi lembe ma bitimere i masendi ma dit, asagane pilembe wang’eyo ngo tap tap nia ebibedo nenedi. Ento ukwayu ngo kumwa umiel pi lembe ma bitimere i saa nica. Pirang’o? Kum Yehova bimio iwa telowic ma bibodho kwo mwa.​—Zab. 34:19. w19.10 mba. 16-17 udu. 10-11

Kakare nifoyo Yehova yor i iwa kende, ukwayu wanyuth foyofocne nikadhu kud i wec man timo mwa. Ka wabetimo kumeno, wabikoc ku dhanu dupa ma wakwo kugi. I ng’om ma wabekwo i ie tin, dhanu dupa ginyutho ngo foyofoc pi lembe ceke ma Mungu ubetimo igi. Timo maeno ubenyutho nia andha wabekwo i ‘kajik ceng’.’ (2 Tim. 3:1, 2) Ento wan, wacikara ngo nibedo ve dhanu maeno nyanok de! Yehova ubemito awiya pare ceke gibed ku winjiri ma ber i kindgi. Mer ma wamarara ko nyutho nia watie Jukristu mandha. (Yoh. 13:35) Wayio nia jagor Zaburi uyero lemandha kinde m’egoro kumae: “Nen ma ram eber, emit de ni umego ya gibed karacelo i [acel]!” (Zab. 133:1) Ka wamaru umego ku nyimego mwa, nwang’u wabenyutho ni Yehova nia wamare. (1 Yoh. 4:20) Etie lembe mi mutoro nibedo i kind umego ku nyimego ma gibekwo ma ber “ng’atuman ku wadi man ku wadi” man ma gitie “kud adunde mi ngisi!”​—Ef. 4:32. w20.02 mba. 9 udu. 6-7

Lembe m’ubino dieng’o cwiny Hana uthum ungo ndhundhu. Emedere asu nikwo karacelo ku Penina. Biblia unyutho ngo nia Penina uloko kura pare. Pieno, copere nia Hana umedere asu niciro anyware pa nyeke. Ento adieng’a umondo ngo i ie kendo. I ng’ei ma Hana uweko lembe ceke i cing Yehova, cwinye ukwio. Eweko Yehova ujuko cwinye. Nindo moko i ng’eye, Yehova udwoko wang’ rwo pa Hana man enyolo awiya ma pare gire! (1 Sam. 1:2, 6, 7, 17-20) Wacopo nwang’u kwiocwiny kendo kadok fodi lembe m’udieng’o cwinywa utie asu. Kadok nwang’u wabecuku rwo areri man wabecidho nja i coko de, peko moko ma wabenwang’ara ko copo thum ungo. Ento lapor pa Hana ubeponjowa nia gin moko mbe ma romo cero Yehova nijuko cwinywa. Yehova biwil ungo nyanok de kudwa, man ebimio iwa sukulia kokoro pilembe wagwoko bedoleng’ mwa ire.​—Ebr. 11:6. w20.02 mba. 22 udu. 9-10

Judong cokiri gitimo kero saa ceke ninyutho ni jumange cik mir ukungu mi Biblia ma copo konyogi kara gitim lembe ku rieko. Dong’ pirang’o pire tie tek nia giweci saa ma yeny mi wec utie? Wakenen lapor pa Eli ma Jalam ma dit. Ebino ku wote ario m’emaru akeca. Ento awobi maeno gibed giworo ngo cik pa Yehova. Gibino ku dito ma lee: gibino julam, man gibed gitimo i hekalu. Re gitio rac ku dito migi; gibed giworo ngo nyanok de lam ma jubethiero ni Yehova, man gibed gitimo lembsasa mi tarwang’ kamaleng’. (1 Sam. 2:12-17, 22) Nimakere ku Cik pa Musa, nwang’u awobi maeno giromo ku tho. Ento calu Eli utadu wigi akeca, ebed ejukogi ku dwande ma yo, man eweko gibedo asu julam i hema mi cokiri. (Poi. 21:18-21) Yehova uparu ang’o iwi lembe ma Eli utimo? Ewacu ire kumae: ‘Pirang’o iyungo woti ma sagu an?’ E i ng’eye, Yehova unwang’u nia kwayu awobi ario maeno githo cen.​—1 Sam. 2:29, 34. w20.03 mba. 19 udu. 4-5