Dwi mir 5

Ma nwang’u fodi Yesu utie aradu, eng’io niworo junyodo pare. Etimo ngo igi tegowic kadok nindo acel de, man eparu ngo nia eng’eyo lembe nisagugi. Calu ma Yesu ubino nyathin ma jadit, m’umbe jiji lembe moko bedo nuti m’ukwayu etim, man copere eii nitimo lembene. Etimo kero lee niponjo tic mi gobo bau i bang’ Yosefu, kara enwang’ sente pi nikonyo jupagi. Ecicopere nia junyodo pa Yesu gikoro ire nia enyolere i ayi mir udu, man gikoro ire lembe ma juruor pa Mungu uyero pire. (Lk. 2:8-19, 25-38) Re Yesu unwang’u nia lembe maeno kende uromo ngo; ebed eponjo bende Lembagora en gire. Wang’eyo nenedi nia Yesu ubed uponjo Lembe pa Mungu akethacwinye? Saa ma fodi ebino aradu, juponji mi Yerusalem “igi wang’ lii kum ng’eyong’ec pare ku lembadwoka pare.” (Lk. 2:46, 47) M’umedo maeno, ma fodi Yesu ubino ku oro 12 kende ci nwang’u dong’ edaru ponjo lembe pa Mungu lee uketho eng’eyo cuu nia Yehova utie Won.​—Lk. 2:42, 43, 49. w20.10 mba. 29-30 udu. 13-14

Yioyic mwa i cer pa Yesu, utie ukungu mi genogen mwa. Jakwenda Paulo unyutho pi lemandha adek kinde m’ecaku weco pi cer: (1) “Kristu tho [pi] dubo mwa.” (2) “Juyike.” (3) “Ecer i ceng’ mir adege calku lembagora.” (1 Kor. 15:3, 4) Tho pa Yesu, yik pare man cer pare, ubeponjowa ku lembang’o? Jabila Isaya ular uewo pi Masiya nia ‘jubikabe woko kud i ng’om mi ju ma kwo’ man ‘jubitimo liel pare karacelo ku judubo.’ Re lembe mange de nuti. Ewacu bende nia Masiya biyeyo ‘dubo mi dhanu dupa.’ Yesu utimo lembuno nikadhu kud i kwo pare m’emio ni jamgony. (Isa. 53:8, 9, 12; Mat. 20:28; Rum. 5:8) Pieno, tho pa Yesu, kuny pare, man cer pare ubemio iwa genogen nia wabibedo agonya kud i the ng’eca mi dubo man tho, man wabinen kendo ku wedi mwa ma githo. w20.12 mba. 2-3 udu. 4-6; mba. 5 udu. 11

Jakwenda Paulo ubed urweyo wang’ ma pol i kacokiri mi Juyahudi. Ku lapor, i kacokiri mi Tesaloniki, ‘giluro i lembagora pa Mungu ku [Juyahudi]’ pi ceng’ Sabatu adek. (Tic. 17:1, 2) Copere nia kum Paulo upoto ma ber kinde m’ebeweco ku dhanu mi kacokiri maeno, pilembe en de ebino Jayahudi. (Tic. 26:4, 5) Paulo ubed unyang’ ma ber ku Juyahudi, eno ukonye nirweyo igi lembanyong’a ku tegocwinye. (Flp. 3:5) I ng’ei ma Paulo uai kud i adhura mi Tesaloniki man kud i Beroya pilembe jubino nyayu ragedo i kume, ecidho i adhura mir Athene. I adhura maeno bende ‘gicaku luro i lembe i kacokiri ku Juyahudi man ju ma lworo Mungu.’ (Tic. 17:17) Ento kinde ma Paulo ucidho rweyo i soko mir adhurane, ewok enwang’u juwinj m’ukoc ku ju m’eweco kugi i kacokiri. Jumoko gibino jururieko, jumange ke gibino Thekdhanumange ma giparu nia Paulo utero igi “ponji ma nyen.” Giyero ire kumae: “Ikelo gin ma fo’wakung’eyo ngo ba ithwa.”​—Tic. 17:18-20. w20.04 mba. 9 udu. 5-6

Kud ipok lembe i wii nia tiji mbe. Poi nia ng’atu moko mbe i kindwa ma copo nwang’u bero i wang’ Mungu ku tego pare gire. Wan ceke watie ku yeny mi bero pare ma yawe mbe m’ebenyutho iwa iwi ukungu mi jamgony. (Efe. 1:7; 1 Yoh. 4:10) Umego ku nyimego mwa bende gicopo mio iwa kony ma watie ku yenyne! Gicopo winjowa kinde ma wabeweco man giromo yero wec ma copo tielo cwinywa. (Rie. 12:25; 1 Tes. 5:14) Nyamego Joy, ma kwo i ng’om mi Nigeria, m’ubino nyego ku peko mi turcwiny uwacu kumae: “Eni ka nwang’u umego ku nyimego gimbe, nwang’u acitimara nenedi? Tielocwiny ma gibemio ira ubenyutho kamaleng’ nia Yehova ubedwoko wang’ rwo para. Lapor migi uketho ang’eyo kite ma an bende aromo tielo ko cwiny jumange.” Ento ukwayu wang’ei bende nia, saa moko umego ku nyimego mwa gicopo ng’eyo ngo saa ma tap ma watie ku yeny mi tielocwiny. Pieno, saa moko mito wacidh wayer wan giwa ni umego kunoke ni nyamego moko m’uteng’ini i tipo nia watie ku yeny mi kony. w20.12 mba. 23-24 udu. 7-8

Wang’ ma pol, kan ibemito ibed jarimb ng’atini, gin ma kwong’a m’ilar itimo utie nibedo kude karacelo saa ma pol. I kind saa maeno, wuweco i kindwu, ng’atuman koro paru pare man lembe m’ekadhu kud i ie ni wadi; eno ketho wudoko jurimo. Ento ka wabemito wadok jurimb Yesu, saa moko ebedo iwa yot ungo. Thelembene acel utie nia wagam wakwo ngo kude karacelo. Jukristu ma dupa mi rundi ma kwong’a de gikwo ngo karacelo ku Yesu. Re kadok kumeno de, jakwenda Petro uyero kumae: ‘Wumare, ma fodi wukunene ngo; man kadok wunene ngo kawono, ento wuyie.’ (1 Pet. 1:8) Pieno, ecopere iwa nibedo jurimb Yesu kadok wakwo ngo karacelo kude. Bende, wacopo weco ngo ku Yesu. Kinde ma waberwo, waweco wang’ acel i bang’ Yehova. Andha re warwo ku nying’ Yesu, ento wakoro ngo lembe mwa ire. Yesu en gire de ubemito ngo nia warwo i bang’e. Pirang’o? Pilembe rwo utie theng thier acel ma zoo, thier ke jutimo ni Yehova kende. (Mat. 4:10) Re kadok kumeno de, wacopo nyutho nia wamaru Yesu. w20.04 mba. 20 udu. 1-3

Juring kwaya mi Giriki ma con gibed giciro peko ma tung’ tung’ calu ve olo, man litho. Ento gibed giketho genogen migi iwi tego migi, man iwi kite ma giyikiri ko pi ng’wecne. Calu juring kwaya maeno, wan bende wabecuku nwang’u ponji iwi kite ma waromo medara ko ku kwaya ma waberingo. Ento wan watie ku gin ma juring kwaya ma con gibino mbe ko. Wabenwang’u tego i bang’ Yehova m’utie ku tego m’ajikine mbe. Ka waketho genogen mwa iwi Yehova, eng’olo nia ebiponjowa aponja kende ngo, ento ebidwokowa bende tek! Jakwenda Paulo ugam uciro peko dupa. Juyanye man junyayu ragedo i kume; m’umedo maeno, saa moko ebed enwang’u nia eng’ic, man ebed eciro kit peko mange m’elwong’o nia ‘ukudho mi ring’kum.’ (2 Kor. 12:7) Re kakare niweko peko maeno ucere ku timo ni Yehova, ebed eneno nia eno utie saa ma ber m’ubekwayu ejengere zoo iwi Yehova. (2 Kor. 12:9, 10) Calu ma Paulo ubino ku nen maeno, Yehova ugam ukonye niciro peko pare ceke. w20.04 mba. 29 udu. 13-14

Watie ku rwom mi ‘timo karacelo’ ku Yehova, Yesu man jumalaika; eno tie lonyo ma lee mandha ma re kume nen ungo. (2 Kor. 6:1) Saa ceke ma wan’i tic mi lembanyong’a, wang’ei nia wabetimo karacelo kugi. Paulo uyero wec m’ulubo e pire gire man pi dhanu mange ma gibino timo kugi tic maeno: “Wan wa jutic ma watimo karacelo waku Mungugi.” (1 Kor. 3:9) Ka waberweyo lembanyong’a, nwang’u wabetimo bende karacelo ku Yesu. Poi nia i ng’ei ma Yesu ung’olo ni julub pare nia ‘gicidh, giketh dhanu m’i kind thek ceke dok julub,’ emedo kumae: “Wanuti wakudu thiri thiri.” (Mat. 28:19, 20) Ka jumalaika ke? Wabedwoko foyofoc lee ni Yehova pilembe eketho jumalaika de betelo wiwa kinde ma waberweyo “lembanyong’a ma [rondo ku rondo] . . . ni ju m’ubedo wi ng’om”! (Nyu. 14:6) Kony ma wabenwang’u niai kud i bang’ Yehova, Yesu man jumalaika uketho wabetundo nitimo ang’o? Kinde ma wabecoyo kodhi mi Ker, moko podho i adunde ma cuu man edongo. (Mat. 13:18, 23) I andha ng’a ma ketho kodhi maeno mi lemandha dongo man cego nyinge? Yesu ukoro lembe maeno i giragora mi nindo ma tin. w20.05 mba. 30 udu. 14-15

Tin, lalu gamiri udaru poko kind juruot ma dupa. Kadok juruot ma gibekwo karacelo de, kindgi copo bedo ngo ceng’ini. Jararieko moko ma mio juk ni juruot uwacu nia “Mego, wego, man awiya, ceke kindgi tie bor pilembe saa ceke ng’atuman n’i wang’ ordinater, i wang’ tablet, ku telefon kunoke i wang’ tuko mi video. Kadok juruot maeno gibekwo i ot acel de, re ging’eyiri ngo cuu i kindgi.” Wabemito ngo wabed calu dhanu mi ng’om maeni ma gimbe ku mer i kindgi. Pieno, ukwayu ngo wanyuth mer ni juruot mwa kende, ento bende ni umego ku nyimego mwa mi cokiri. (Rum. 12:10) Wec mi dhu Jugiriki ma juloko ni “mer” i giragora maeni, ubenyutho kit mer ma juruot acel nyutho i kindgi. Eno tie tap kit mer ma wacikara ninyutho ni juruot mwa mi tipo, niwacu umego ku nyimego mwa. Ka wanyutho kit mer ma kumeno, wabiketho bedo i acel mwa binen kamaleng’ i cokiri, kum etie kite acel ma pire tek ma jung’io ko Jukristu mandha.​—Mik. 2:12. w21.01 mba. 20 udu. 1-2

Ekip mi mupira ma dhanu m’i ie udikiri i acel, giloyo mupira. Ento ekip mi mupira ma dhanu m’i ie gibewinjiri ngo, copo loyo ngo mupira. Adundeni copo bedo calu ekip maeno ma loyo mupira, tekene paru peri, ava peri man pidoic peri zoo uripo i acel pi nitimo ni Yehova. Poi nia Sitani ubemito epok adundeni. Ebemito paru peri, ava peri man pidoic peri ceke ukoc ku cik pa Yehova. Ento in ibemito itim ni Yehova kud adundeni m’uripo acel. (Mat. 22:36-38) Dong’ kud iwek Sitani upok adundeni nyanok de! Rwo i bang’ Yehova calu ma Daudi utimo; ekwaye kumae: ‘Rib adundena kara alwor nyingi.’ Tim kero peri ceke itii ku wec mi rwo maeno i kwo peri. Wek yub ceke m’ibemaku kubang’ nindo, kadok ebed ma nok kunoke ma dongo, unyuth nia itie ku woro ma thuc pi nying’ Yehova. Calu m’itie Jamulembe pa Yehova, tek itimo kumeno, nying’ Yehova binwang’u yung. (Rie. 27:11) E wan ceke wabiyero calu jabila Mika kumae: “Wabiwotho ku nying’ Yehova Mungu mwa rondo ku rondo.”​—Mik. 4:5. w20.06 mba. 13 udu. 17-18

Kinde m’ubimo ma yor ariwa ma malu ku gavmenti mange gibicaku sendo dhanu pa Mungu tap ci, ng’ecwiny pa Mungu ma Jategokpo biopo, e lwiny mi Armagedon bicaku. (Nyu. 16:14, 16) I saa maeno, jubinyotho ubimo ma yor ariwa ma malu karacelo ku dong thek mange ceke ma gitie bende Gog mi Magog, man “ng’atu moko mbe ma bikonye.” (Dan. 11:45) Lembe mange ma Daniel udok ukoro i verse m’ulubo unyutho kite ma jubinyotho ko ubimo ma yor ariwa ma malu ku ju m’udiko cing’gi kude, man kite ma wabiboth ko. (Dan. 12:1) Mikael ma verse maeno uweco pire utie nying’ mange ma jumio ni Yesu Kristu ma tie Rwoth mwa m’ubebimo. ‘Ecungo i kum’ dhanu pa Mungu niai i oro 1914 kinde ma Ker pa Mungu ucaku bimo i polo. Ceng’ini eni, ‘ebicungo’ niwacu ebinyotho judegi pare ceke i lwiny mi Armagedon. Lwiny maeno bitwiyo dhu “nindo mi masendi” ma yawe mbe ma Daniel uweco pire.​—Nyu. 6:2; 7:14. w20.05 mba. 15-16 udu. 15-17

Kinde ma Yosefu ubino ng’eca man saa m’ebino i kol, ebedo mbe ku copo m’etim ko lembe moko m’ewok ko kud i peko m’enwang’ere i ie. Dong’ ang’o m’ukonye nibedo ku nen ma ber? Kakare niketho wiye i kum lembe m’embe ku copo mi timo, eketho wie zoo i kum tic ma jumio ire etim. Yosefu uketho Yehova ubedo ire ni ng’atu ma pire tek i kwo pare. Lembuno uketho Yehova umio mugisa iwi gin ceke m’etimo. (Tha. 39:21-23) Kpawa pa Yosefu ubepoyo wiwa nia ng’om ma tin tie rac, man jucopo sendowa mananu i ie. Kadok juyic wadwa de copo timo iwa lembe ma rac. Ento cwinywa bitur ungo man wabiweko ngo nitimo ni Yehova tek wakethe ebedo iwa ni Cana kunoke Kapondo mwa. (Zab. 62:6, 7; 1 Pet. 5:10) Poi bende nia, cicopere Yosefu ubino ku oro 17 kinde ma Yehova uketho eleko lek. Eno ubenyutho nia Yehova ubino ku genogen iwi jaratic pare maeno m’aradu. Tin bende, aradu ma pol gitie ku yioyic i Yehova calu Yosefu. Jumoko m’i kindgi jutwiogi mananu i kol, pilembe gikwero nitimo gin ma Yehova udagu.​—Zab. 110:3. w20.12 mba. 16 udu. 3; mba. 17 udu. 5, 7

Jakwenda Petro giku Yohana gineno nia etie yung ma lee ninwang’u ragedo, pilembe gibelubo tok Yesu man gibemewo ponji pare i kind dhanu. (Tic. 4:18-21; 5:27-29, 41, 42) Lworo unego ngo julub pa Yesu nyanok de. Kadok nwang’u dhanu ubed ucayu Jukristu maeno mi rundi ma kwong’a de, re gitimo lembe lee pi nikonyo dhanu nisagu judegi migi. Ku lapor, buku mi Biblia ma jumoko m’i kind Jukristu maeno ukiewo, ubemio kony man ubemio genogen ni milioni mi dhanu tin eni. Bende, Ker ma gitwong’o pire kawoni dong’ ubebimo i polo, man ceng’ini eni ebibimo wi dhanu ceke. (Mat. 24:14) Gavmenti mi Roma ma nwang’u ubed unyayu ragedo i kum Jukristu ke there tho niai con. M’umedo maeno, tin Jukristune gitie jubim i polo, judegi migi ke dong’ udaru tho. Ka saa moko nyo gibin gicer ke, gibibedo lwak mi the ker ma Jukristu ma gigam gidagu re m’ubebimo wie.​—Nyu. 5:10. w20.07 mba. 15 udu. 4

Abraham ubedo ku yioyic ma tek mandha i lembang’ola pa Mungu. Udong’ ubedo ire ve ebino neno ng’atu ma Mungu wiro, niwacu Masiya ma bibedo ubimo mi Ker pa Mungu. Eno re m’uketho Yesu uyero ni Juyahudi mi rundi pare kumae: “Wegwu ma Abraham anyong’a nege kum ebineno ceng’ para: man enene, anyong’a nege de.” (Yoh. 8:56) Eno ubenyutho kamaleng’ nia, Abraham ung’eyo nia nyikwaye bibedo jubim mi Ker moko ma Yehova biketho en. Man ebino kuro kud ava nindo ma Yehova bipong’o i ie lembang’olane. Abraham utimo ang’o m’unyutho nia ebino kuro adhura ma Mungu re m’utie jagomne, niwacu Ker pa Mungu? Mi kwong’o, ebino ngo acel m’i kind lwak mi the ker moko ci mi ng’om. Ebed ewotho awotha, niwacu kabedo pare ma tap ubino mbe. Bende, ediko ngo cinge kud ubimo moko ci ma dhanu. M’umedo maeno, Abraham upimo ngo apima de nicaku the ker moko ma pare gire. Ento emedere niworo Yehova man ekuro nindo ma Yehova bipong’o i ie lembang’ola pare. I kite maeno re ma Abraham unyutho nia etie ku yioyic ma lee mandha i Yehova. w20.08 mba. 3 udu. 4-5

Yehova ung’olo nia i the bimobim pa Kristu, ng’atu moko mbe ma biwacu nia “kuma lith.” (Isa. 33:24) Pieno, dhanu ceke ma bicer bibedo ku leng’kum ma ber. Ento gibidoko ngo ku kum ma leng’ ndhu ndhu, niwacu kum m’umbe dubo. Kum kan ungo, wedi migi bing’iogi ngo. Ubenen nia i the bimobim mi oro 1 000 pa Kristu, dhanu bidoko ku kum ma leng’ m’umbe dubo nok nok. I thum mi oro 1 000 re ma Yesu bidwoko Ker i bang’ Won. Kum nwang’u dong’ Kerne upong’o lembakeca pa Mungu ceke, uketho i ie bedo ku kum ma leng’ m’umbe dubo. (1 Kor. 15:24-28; Nyu. 20:1-3) Kepar pir anyong’a m’ibibedo ko kinde m’ibejolo wedi peri m’ucer! Nyo anyong’ane biketho ibing’iero ang’iera kunoke awaka? Kunoke nyo ebiketho ibiwero wer mi pak ni Yehova? Lembe ma wang’eyo utie nia, ibinyutho mer ma dit ni Yehova man ni Yesu pi dhanu ma giketho ucer, pilembe gimeri. w20.08 mba. 16-17 udu. 9-10

Jakwenda Paulo uketho cwiny Jukristu nia ginen gin gigi ka nyo ecopere igi nibedo jumusuma pi nitimo ni Yehova. (1 Kor. 7:8, 9) M’umbe jiji, Paulo ubed ucayu ngo Jukristu ma jumusuma. Lembuno unen kamaleng’ kinde m’eng’io Timoteo ma de ubino jamusuma pi nitimo tic ma pire tek. (Flp. 2:19-22) Pieno, etie ber ungo niparu nia umego m’ugamere ci uromo nitimo lembe moko, jamusuma ke nia uromo ngo. (1 Kor. 7:32-35, 38) Yesu giku Paulo ceke giponjo ngo nia Jakristu ucikere nigamere kokoro kunoke ebed jamusuma. Dong’ wacopo bedo ku nen ma kani iwi gamiri man iwi bedo musuma? Dwokowang’ penji maeno nwang’ere i Otkur ma Wiw mi nindo 1, dwi mir 10, oro 2012, m’uwacu kumae: “I andha, [gamiri ku bedo musuma] ceke utie giramia m’uai i bang’ Mungu. . . . Yehova neno ngo bedo musuma ni gin ma mio lewic ni ng’atini kunoke ma mio can.” Pieno, ukwayu wanen umego ku nyimego ma jumusuma nia pigi tie tek i cokiri. w20.08 mba. 28 udu. 8-9

I ng’om moko ka dhanu giwinjo lembanyong’a mi Ker, gimito ging’ei lembene lee. Edong’ ebedo ve nwang’u gibino kuro lembene akura! I ng’om mange ke, dhanu ma pol gimaru ngo Mungu kunoke Biblia. Kaka m’ikwo i ie ke dhanu bejolo lembanyong’a nenedi? Kadok jumoko jolo kunoke ngo de, re gin ma Yehova ubemito utie nia warwei lembanyong’a nitundo m’ebiyero en nia dong’ eromo. Yehova udaru ketho nindo ma rweyo lembanyong’a bijik i ie, e i ng’eye “kajik bilund wok.” (Mat. 24:14) Yesu ular unyutho lembe ma bitimere i nindo mi kajik ceng’. Lembene copo wingo bende wi julub pare i kum tic mi rweyo lembanyong’a. Ewacu igi kumae: “wuki.” (Mat. 24:42) Tin wan bende wabenwang’ara ku lembe ma rom ku m’ugam ucero dhanu mi rundi pa Noa niketho wigi i kum lembe ma Noa ubino twong’o. (Mat. 24:37-39; 2 Pet. 2:5) Pieno, ukwayu waketh wiwa i kum tic ma Yehova umio iwa. w20.09 mba. 8 udu. 1-2, 4

Sitani utie ku “kwinyo ma dit.” Pieno, mito wang’ei nia kwinyo parene bimulo kumwa bende. (Nyu. 12:12) Wan ceke ceng’ni eni, yioyic mwa binwang’ere i amulaic. Kum Biblia uwacu nia “masendi madit bibedo nuti, ma wagi maeno fokuwok ungo ugambre i thekri mi ng’om cil ku kawono de.” (Mat. 24:21) I saa maeno, wedi mwa de gibilokiri i kumwa, man tic mwa mi rweyo lembanyong’a de jubikwero. (Mat. 10:35, 36) Calu ubimo Asa, nyo wan bende wabiketho genogen mwa i Yehova nia ebikonyowa man ebigwokowa? (2 Kei. 14:11) Tin Yehova ubekonyowa i thenge mi tipo kara wabed ku yioyic ma tek pi lembe mi nindo m’ubino. Ebetelo wi ‘jamiru mandha man ma riek’ pi nimio iwa ‘cam mi tipo i nindone,’ kara wanwang’ piny ceke ma watie ku yenyne pi nibedo ma tek. (Mat. 24:45) Re mito wan bende watim kero kara wabed ku yioyic ma tek i Yehova.​—Ebr. 10:38, 39. w20.09 mba. 18 udu. 16-18

Yehova copo tio ku tipo pare ma leng’ pi niketho judongo pa gavmenti gitim yeny ma ie yenyo, tek lembene copo ketho lembakeca pare pong’o. Dhanu copo riego wang’ pii man giwire emol kaka ma gimaru. Kumeno bende, Yehova copo tio ku tipo pare ma leng’ pi niwiro wi paru mi jubim mi ng’om maeni kara gitim lembe ma romo pong’o lembakeca pare. Lembe maeno ketho judongo pa gavmenti gimaku yub ma dhanu pa Mungu de nwang’u bero i kume. (Nen Ezra 7:21, 25, 26.) Dong’ wacopo timo ang’o? Wacopo rwo pi “ju m’ubimo man ju ma ni wi jo ceke” tek ukwayere nia gimak yub moko ma copo bedo kud adwogi iwi kwo mwa mi Jukristu man iwi tic mwa mi lembanyong’a. (1 Tim. 2:1, 2; Neh. 1:11) Calu ma Jukristu mi rundi ma kwong’a de gitimo, wan bende mito wakwai Mungu areri pir umego ku nyimego mwa ma jutwiogi i kol.​—Tic. 12:5; Ebr. 13:3. w20.11 mba. 15 udu. 13-14

Ka in re m’iponjo Biblia ku ng’atini nitundo elimo batizo, ibedo kud anyong’a ma yawe mbe! (1 Tes. 2:19, 20) Ju ma fodi giai nilimo batizo alima gitie “waraga mi foc” ni juponji migi mi Biblia kendgi ngo, ento ni umego ku nyimego ceke mi cokiri. (2 Kor. 3:1-3) Etie lembe ma ber dit ning’eyo nia i kind oro ma romo ang’wen, umego ku nyimego m’i wang’ ng’om zoo gibed gidwoko ponji mi Biblia ma tundo milioni 10 kubang’ dwi i rapor migi. I kind oro ma rom eno, dhanu ma wendgi romo 280 000 ubed ulimo batizo kubang’ oro man gidoko Jumulembe pa Yehova. Calu ma wend juponj Biblia utie milioni dupa, dong’ ukwayu watim ang’o pi nikonyo ju ma pol m’i kindgi kara gilim batizo? Fodi asu Yehova ubemio kaka ni dhanu ketho gidok Jumulembe pare; pi thelembe maeno re m’umito watim kero mwa ceke nikonyogi pio pio nitundo i batizo. Saa m’anyotha mbe!​—1 Kor. 7:29a; 1 Pet. 4:7. w20.10 mba. 6 udu. 1-2

Ubimo Saul uworo ngo dwand Yehova. Bende, kinde ma jabila Samuel upenje iwi lembe m’etimo, eyio ngo racu pare, ento ecero bang’e, man ecaku loko kosane iwi jumange. (1 Sam. 15:13-24) I wang’e de elar etimo lembe ma rom. (1 Sam. 13:10-14) Lembe ma rac utie nia, eweko kuhaya umondo i adundene. Ewilo ngo paru pare, uketho Yehova umio ire matira man emaye cen ku ker. Lapor pa Saul copo ketho wapenjara kumae: ‘Kan abesomo juk moko i Lembe pa Mungu, nyo abed asayu yo mi cero bang’a? Nyo abed aparu nia lembene rac ungo akeca? Kunoke nyo abed aloko racu mi lembe m’atimo iwi jumange?’ Ka wadwoko wang’ penji m’eno nia eyo, mito wanen nia watimo alokaloka i paru mwa. Kan ungo, wabidoko jukuhaya man wabinyotho winjiri mwa ku Yehova. w20.11 mba. 20 udu. 4-5

Aradu, ng’ii ng’atu m’ibitimo ire. Ukwayu ing’ei in giri nia Yehova utie ng’a, yeny pare utie ang’o, man ing’ei nia ibitimo yenyne nenedi i kwo peri. (Rum. 12:2) E ibimaku yub ma pire tek nisagu zoo i kwo peri, niwacu yub mi timo ni Yehova. (Yoc. 24:15) Kan ibed ilubo cuu program peri mi somo Biblia man mi ponji, mer m’imaru ko Yehova bimedere man yioyic peri de bidoko tek magwei. Ng’ii niketho yeny pa Yehova i kabedo ma kwong’a i kwo peri. Ng’om pa Sitani beng’olo iwa nia ka watio ku bodho mwa pi bero mwa giwa, wabibedo kud anyong’a. I andha, ju ma giketho wigi zoo i kum yenyo giki mi kum “gidhuiri gigi ku can ma dupa.” (1 Tim. 6:9, 10) Ento tek iwinjo Yehova man ing’io niketho yeny pare i kabedo ma kwong’a i kwo peri, ibikwo ku mutoro man “ibitimo ku rieko.”​—Yoc. 1:8. w20.10 mba. 30-31 udu. 17-18

I rundi ma kwong’a, rwonglembe ma Yesu ubed urweyo uketho dhanu dupa gibedo ku genogen. Eng’olo ni julub pare nia gimediri ku tic maeno m’ecaku dhoge, niwacu gimii lembatuca “cil i tung’ ng’om.” (Tic. 1:8) I andha, gicopo timo ngo tic maeno ku tego migi gigi. Yesu ung’olo nia ebimio igi jakony, ma tie tipo maleng’; gibino ku yeny mi kony maeno. (Yoh. 14:26; Zek. 4:6) Julub pa Yesu ginwang’u tipo ma leng’ i ceng’ mi Pentekoste i oro 33 R.M. Tipo maleng’ne ukonyogi nicaku rweyo lembanyong’a ndhundhu; e i ng’ei saa ma nok kende ci, dhanu ma dupa giyio lembanyong’a. (Tic. 2:41; 4:4) Kinde ma dhanu caku nyayu ragedo i kumgi, giweko ngo lworo ucergi nirweyo, ento gikwayu kony i bang’ Mungu. Girwo kumae: “Dong’ imi ni jumiru peri ya giyer lembe peri ku tegocwiny kwa.” E i ng’ei rwo maeno, tipo maleng’ uromogi, man gimediri ‘niyero lembe pa Mungu ku tegocwiny.’​—Tic. 4:18-20, 29, 31. w20.10 mba. 21 udu. 4-5

Ang’o m’ucwaluwa niyio nia andha Yehova ucero Yesu? Dhanu dupa ma ginyutho nia Yesu cer ginene ku wang’gi i ng’ei cer pare. (1 Kor. 15:5-7) Ng’atu ma kwong’a ma jakwenda Paulo uweco pire m’unene ubino Petro, m’ung’eyere bende ku nyinge ma Kefa. Julub mange bende dupa ucwaku nia andha Petro uneno Yesu kinde m’ecer. (Lk. 24:33, 34) M’umedo maeno, jukwenda bende gineno Yesu i ng’ei cer pare. I ng’eye, Kristu udok ‘unyuthere ni umego ma sagu dak abic wang’ acel,’ saa moko nyo i saa mi coko migi mir anyong’a ma gitimo i Galilaya, ma juweco pire i Matayo 28:16-20. Yesu ‘nyuthere ni Yakobo’ m’umin bende, ma ku kwong’a ular uyio ngo nia etie Masiya. (Yoh. 7:5) Kinde ma Yakobo uneno nia andha Yesu cer, e en de eyio. Lembe mange ma ber utie nia, kinde ma Paulo ubino kiewo waraga pare ni Jukorinto i oro 55 R.M., nwang’u fodi dhanu dupa m’uneno nia Yesu ucer gibino kwo. Pieno, ka ng’atu moko ubino ku jiji nia Yesu cer ungo, eromo cipenjogi. w20.12 mba. 3 udu. 5, 7-8

Nwang’ kony i bang’ Yehova. Kinde ma waberemo, asagane remo m’ubekei ungo, nibedo ku nen ma ber iwi peko mwa copo bedo iwa lembe ma tek. Pieno, kwai kony i bang’ Yehova. Ecopo keyo ngo twoyo mwa i ayi mir udu, re ecopo juko cwinywa man ecopo mio iwa tego ma watie ku yenyne pi niciro peko mwa. (Zab. 94:19) Ku lapor, ecopo ketho umego ku nyimego gikonywa ku timo tic mi pacu, kunoke ku ng’iewo piny. Ecopo cwalugi kara girwo kudwa. Kunoke ecopo ketho wapoi i kum paru mi jukocwiny ma wasomo i Lembe pare, calu ve genogen mi kwo rondo ku rondo i ng’om ma nyen ma remokum ku masendi bibedo mbe i ie. (Rum. 15:4) Re saa moko cwinywa copo tur nia waberweyo ngo lembanyong’a i kadhiri ma nwang’u wamito. Nyamego Laurel ma kwo i États-Unis, juroye ebedo i macin mi jururemo pi oro 37. Ebino ku twoyo mi kanser, jutime operasio wang’ dupa, man ebino bende ku twoyo mi dendkum. Re peko maeno ceke ucere ngo nirweyo lembanyong’a. Ekonyo dhanu ma romo 17 ung’eyo Yehova! w20.12 mba. 24 udu. 9; mba. 25 udu. 12

Jakwenda Paulo ubino ku yeny mi kony. I kum oro 56 R.M., udul dhanu moko uwayu Paulo woko kud i hekalu mi Yerusalem man gimito ginege. Urwonde kinde ma jutero Paulo i wang’ pido mi Sanedrini, judegine gimito giyec ie cen. (Tic. 21:30-32; 22:30; 23:6-10) Cicopere saa maeno Paulo upenjere nia ‘Abiciro masendi maeni nitundo awene?’ Paulo unwang’u kony ma kani? Cing’ ma jutwiyo Paulo, i ng’eye uthieno ne, “Rwoth [Yesu] ucungo i vute, ewacu kumae, cwinyi bed tek: kum calu ituco pira [i] Yerusalem, e ibikonyutho lembe kumeno be i Rumi bende.” (Tic. 23:11) Eno bino jukocwiny m’uwok ni Paulo tap i saane! Yesu ufoye pi lembatuca m’emio ku nyinge i Yerusalem. Man eng’olo ire nia ebitundo ma ber i Roma, kaka m’ebiwok mio ie lembatuca nisagu. Kinde ma Paulo uwinjo tielocwiny maeno, cicopere nia ewinjere ma ber calu nyathin m’ubedo i kor won. w20.11 mba. 12 udu. 1, 3; mba. 13 udu. 4

Genogen mwa iwi Ker ubedo calu nanga mi ng’eyong’ec, ma konyowa nibedo ma tek i saa mi peko kunoke ang’abacwiny. Bed ipar kilili pi lembang’ola ma Yehova ung’olo pi nindo m’ubino, kinde ma paru mi lembe ma reco bithum. (Isa. 65:17) Kepar bende pi kwiyocwiny ma wabikwo ko i ng’om ma nyen, ma dong’ gin moko mbe acel de m’ubenyayu lworo i iwa! (Mik. 4:4) Bende, genogen peri bidoko tek kinde m’ibenyutho ni jumange de pi bero ma wabinwang’u i ng’om ma nyen. Pieno, tim kero ibed idikiri i tic mi rweyo lembanyong’a man mi ketho dhanu udok julub. Kan itimo kumeno, ibibedo ‘pong’ ku genogen cil i kajik.’ (Ebr. 6:11) Calu ma ng’om ma rac maeni udhingo ajiki pare, wabinwang’ara ku peko dupa ma copo ng’abu cwinywa. Re wacopo tundo ninyego ku peko mwa ceke m’umbe mielkum. Ku tego mwa giwa ngo, ento nang’ wabeketho genogen mwa iwi Yehova. Dong’ wan ceke wanyuth nikadhu kud i timo mwa nia watie ku yioyic i lembang’ola ma e ma Yehova ng’olo: ‘Tego mwu bibedo ni kum bedoyo man nyutho genogen.’​—Isa. 30:15. w21.01 mba. 7 udu. 17-18

Giragora pa Yakobo 5:11 uweco iwi kisa pa Yehova, ma tie kite pare ma pire tek ma ketho kindwa bedo ceng’ini kude. (Ai 34:6) Yo acel ma Yehova nyutho ko iwa kisa, utie kite m’ebed eweko ko iwa racu ma watimo. (Zab. 51:1) Timo kisa tie ngo kende kende niweko lembe ni ng’atini, etie kite ma ng’atini winjere ko niai kud i adundene kinde m’eneno ng’atu moko ubesendere, man ma cwale nikonyo ng’atune. Yehova uyero nia etie kud ava lee mi konyowa nisagu ava ma mego konyo ko nyathin pare. (Isa. 49:15) Tek wabenwang’ara i peko, kisa pa Yehova cwale nikonyowa. (Zab. 37:39; 1 Kor. 10:13) Wan bende wacopo timo kisa ni umego ku nyimego mwa, nwang’u wabeweko igi racu ma gitimo iwa man wabekayu ngo lembe i iwa i kumgi. (Efe. 4:32) Re ayi mange ma pire tek ma wacopo nyutho ko kisa ni umego ku nyimego mwa, utie nikonyogi i saa ma gibenwang’iri ku peko. Tek watimo kumeno nwang’u wabelubo lapor pa Yehova ma tie ng’atu ma nyutho kisa nisagu zoo.​—Efe. 5:1. w21.01 mba. 21 udu. 5

Jawi ot ucikere nipong’o yeny mi kum mi juruot pare, ento mito ebed ku wang’e. Ukwayu ngo ebay saa akeca i tic mi kum, ma dong’ ewek ko nipong’o yeny mi tipo mi juruot pare i ayi m’ukwayere, niketho giwinjiri ko ma ber, man niponjogi. Yehova beponjowa man etwinyowa pi bero mwa. (Ebr. 12:7-9) Yesu bende beponjo dhanu m’etie ku dito i wigi ku mer, calu Won. (Yoh. 15:14, 15) Emio igi juk ma kwiny, re ku mer. (Mat. 20:24-28) Enyang’ nia waleng’ ungo man wang’ ma pol wabed wakier. (Mat. 26:41) Jawi ot m’ubelubo lapor pa Yehova man pa Yesu, poi nia juruot pare de gitie dhanu ma gileng’ ungo. Ukwayu kud ebed “kwiny” ni dhaku kunoke ni awiya pare. (Kol. 3:19, NWT) Ento mito etii ku cik mir ukungu ma nwang’ere i Jugalatia 6:1 man etim kero etwinygi “ku cwiny mi bedoyo,” m’epoi ko nia en de etie dhanu ma eleng’ ungo. Calu Yesu, mito eng’ei nia yo ma ber mi ponjo jumange utie nibedo igi lapor ma ber. w21.02 mba. 6-7 udu. 16-18

Yehova umio jamgony pi ning’iewo kwo pa ng’atuman m’i cokiri man mi ju ceke ma ginyutho yioyic migi i Yesu. (Mk. 10:45; Tic. 20:28; 1 Kor. 15:21, 22) Pieno, etie lembe m’ukwayere nia eketh Yesu ubed wic mi cokiri, pilembe emio kwo pare iwa ni jamgony. Yesu tie ku dito mi mio cik man mi ketho ng’atuman acel acel, juruot, man cokiri ceke giwor cikne, pilembe etie ku dito i wiwa. (Gal. 6:2) Yesu bemio ngo cik amia kende, ento egwoko ng’atuman m’i kindwa pilembe emaruwa. (Efe. 5:29) Nyimego ginyutho nia gibeworo Kristu, nwang’u gibeworo telowic mi jumaco m’eketho nia ugwokgi. Umego ginyutho nia gibeworo yub mi dito ma Yehova uketho, nwang’u gibenyutho woro ni nyimego man gibemio igi yung. Ka dhanu ceke mi cokiri gibeworo yub mi dito ma Yehova uketho, e cokiri bedo ku kwiocwiny. Man m’usagu zoo, ka dhanu mange ubeneno kura mwa ma ber, lembene mio pak ni Yehova Wegwa m’i polo. w21.02 mba. 18-19 udu. 14-17

Kinde ma Daudi uringo Saul ecidh epondo i ng’om mi Jufilisti, kuca en ku dhanu pare giweko juruot migi i pacu, gicidho i lwiny. I ng’eigi, adui udok umondo man gicoko juruot migi ceke gidok kugi. Calu Daudi utie jaskari m’ung’eyo kiedo lwiny cuu, nwang’u ecopo bedo ire yot nimaku yub ma cuu pi nicimayu juruot migi ma jumaku. Tung’ ku maeno, Daudi usayu telowic i bang’ Yehova. Daudi upenjo Yehova kumae: “Acidh alub tok juyek maenigi?” Yehova uyero ni Daudi nia ecidhi man ebiwok mayu dhanu migi ma juyaku. (1 Sam. 30:7-10) Icopo nwang’u ponji ma kani i lembuno? Kwai kony i bang’ jumange i wang’ nimaku yub. Tek itie aradu, wec ku junyodo peri. Icopo nwang’u bende kony ma beco kan iweco ku judong cokiri iwi lembene. Yehova utie ku genogen iwi judong cokiri, man in bende iromo genogi. Yehova nenogi ni “giramia” ni cokiri. (Efe. 4:8) Ibinwang’u bero lee kan ibelubo lapor mi yioyic migi man ibewinjo paru ma ber mi rieko ma gimio iri. w21.03 mba. 4-5 udu. 10-11

Yesu uwacu nia ka wabetio ngo ku lembe ma wabeponjo i kwo mwa, eca nwang’u watie ve ng’atu m’ugiero ot pare iwi kwiyo. Tic m’etimo utie tic ma tek, re nwang’u ebayu tego pare mananu. Pirang’o? Pilembe kinde ma yamu ku pii ubino, ode rungere. (Mat. 7:24-27) Kumeno bende, ka wabetio ngo ku lembe ma waponjone i kwo mwa, eca nwang’u wasendara mananu; pilembe wabicungo ngo ma tek ka yioyic mwa binwang’ere i amulaic. Ento tek wabetio ku lembe ma wabeponjo, wabimaku yub ma cuu, wabibedo ku kwiocwiny mir adunde, man wabibedo ku yioyic ma tek. (Isa. 48:17, 18) Kara wagwok bedoleng’ mwa ni Yehova kinde ma wan’i peko, ukwayu wajengara zoo i wie nikadhu kud i rwo, man waponj Lembe pare thirithiri. Bende, ukwayu saa ceke wapoi nia gin ma pire tek ma wacikara nitimo, utie nimio yung ni Yehova. Mito wabed ma cwinywa tek nia Yehova biwekowa ngo kadok nyanok de, man gin moko mbe acel de ma copo cere nimaruwa.​—Ebr. 13:5, 6. w21.03 mba. 15 udu. 6; mba. 18 udu. 20