Dwi mir 7

Wacikara nibedo jurimb Yesu kara Mungu udwok wang’ rwo mwa. Eno nyutho nia wacikara ngo kende kende niyero nia “ku nying’ Yesu” kinde ma wabedaru rwo mwa. Ento wacikara ning’eyo nia Yehova ubetio ku Yesu i ayi ma nenedi pi nidwoko wang’ rwo mwa. Yesu uyero ni jukwenda pare kumae: “Gin ma tek wubikwayu ku nyinga e abitimo ginde.” (Yoh. 14:13) Kadok Yehova kende re ma winjo rwo mwa man en re m’edwoko wang’ rwone de, re emio ni Yesu dito mi timo calku yub m’emaku. Pieno, i wang’ nidwoko wang’ rwo mwa, elar eneno ka nyo watio ku juk ma Yesu umio. Ku lapor, Yesu uwacu kumae: “Kum tek wuweko kier mi dhanu, Wegwu ma ni i polo biweko mu bende. Ento tek wuweko kier mi dhanu ngo, kadok Wegwu de biweko kier mu ngo.” (Mat. 6:14, 15) Dong’ pire tie tek lee mandha nia watim lembe ni jumange calu ma Yehova giku Yesu de gitimo ko iwa! w20.04 mba. 22 udu. 6

Jakwenda Paulo ubed uii ning’eyo lembe ma dhanu m’erweyo igi lembanyong’a gimaru, man ebed ecaku wec kugi nimakere ku lembene. Ku lapor, i adhura mi Lustra, enwang’u dhanu ma ging’eyo Lembagora nyanok dit, jumoko ke ging’eyo ngo ang’eya zoo de. Pieno Paulo uweco kugi iwi lembe ma ging’eyo. Eweco iwi oro ma cam cek lee i ie man iwi mutoro ma junwang’u i kwo. E juwinj pare ginyang’ yot yot i wec man i lapor maeno m’etio ko. Tii ku riekowang’ pi ning’eyo lembe ma dhanu mi teritwar peri gimaru, man wec kugi nimakere ku lembene. Kan ibecirombo ku ng’atini kunoke kinde m’ibecitundo i pacu pare, ang’o ma romo konyi ning’eyo lembe m’emaru? Bed ng’atu ma neno lembe. Copere nia inwang’u ebefuro fur, ebesomo buku, ebeyiko gari, kunoke ebetimo tic moko mange. Icopo caku kude wec niai i kum gin m’inwang’u ebetimo. (Yoh. 4:7) Kadok bongu ma ng’atini ukendo de copo ketho wang’eyo lembe moko i wie, calu ve ng’om ma thugi, kit tic m’etimo, kunoke ekip mi mupira m’emaru. w20.04 mba. 11 udu. 11-12

Adieng’acwiny m’akeca uketho umego ku nyimego mwa moko gibedo nyalworo lworo i kind dhanu, pilembe ginwang’u nia ve jubeneno zoo gin. Ento kadok saa moko lworo bedo i kind dhanu negogi de, re gibemediri asu nicidho i coko ma kubang’ yenga, man i coko ma dongo. Kadok saa moko ginwang’u nia etie tek igi niweco ku dhanu ma ging’eyo ngo de, re gicidh girweyo lembayong’a. Ka in de ibekadhu kud i peko ma kumeno, ng’ei nia itie kendi ngo. Umego ku nyimego mwa ma dupa gibekadhu kud i lembe ma rom. Poi nia kero m’ibetimo ubenyayu anyong’a i Yehova. Calu m’ivoc ungo, eno ubenyutho kamaleng’ nia Yehova ubemio iri mugisa man kero m’itie ku yenyne. (Flp. 4:6, 7) Tek ibetimo ni Yehova ma ke itie kud adieng’acwiny kunoke itie won goro, ng’ei m’umbe jiji nia ibenyayu mutoro ma lee i Yehova. Ju ma dupa m’i kindwa gibemediri asu niringo kadok gitie weg goro kunoke gitie ku remokum. (2 Kor. 4:16) Ku kony pa Yehova, wabimedara asu niringo kwaya nitundo i ajikine! w20.04 mba. 31 udu. 20-21

Ka waneno ayi ma Mungu ucwio ko ng’om, wanyang’ kamaleng’ nia etie ku rieko ma kaporne mbe. (Ebr. 3:4) Ng’om utie giracwia m’ukoc ku mange kpo pilembe en kende re m’etie ku piny ceke m’ukwayere kara dhanu ukwo. I ayi moko, ng’om utie ve meli moko ma dhanu bik i ie, m’ubenwang’ere i die nam ma lac, man ma jutwio dhugolane ku madiricane ceke. Ento tung’ tung’ ma lee utie i kind ng’om ku meli maeno ma dhanu uyiko gin. Ku lapor, keketh nia dhanu maeno ceke gibeyuyo yamu mi meline kende ma yamu ma woko ubemondo ngo; gibecamu piny ma giwotho ko kende, pii de gibemadhu ma giwotho ko kende, man kabayu susu de mbe. Gicopo kwo pi nindo adi? M’umbe jiji, gicopo tho pio. Ento ng’om ubegwoko giracwia milioni swa ma kwo ni igi. Ebemio iwa yamu ma wayuyo, cam man pii ma watie ku yenyne, man piny maeno berem ungo. Kadok jubayu susu iwi ng’ombe de, re eleng’ asu man wabekwo de i wie. Lembuno ubecopere nenedi? Yehova ucwio ng’om i ayi m’ecopo lwoko ko piny ma reco m’i ie doko ber, ma jucopo dotio ku pinje kendo. w20.05 mba. 20 udu. 3-4

Sitani uyero kamaleng’ ni Eva nia Yehova tie jandra. I ayi maeno re ma Sitani udoko wonabali, niwacu jayernying’. Sitani uwondo Eva andhandha; Eva de uyio ndra parene. (1 Tim. 2:14) Eketho genogen pare iwi Sitani kakare nigeno Yehova, eno uketho emaku yub ma rac mandha yot yot. Eng’io nituro cik pa Yehova; e ecamu nying yen ma Yehova ukwero kud ecam. I ng’eye, emio moko ni Adamu de ucamu. (Tha. 3:6) Kepar nyanok pi lembe ma nwang’u Eva ucikere niyero ni Sitani. Ka nwang’u eyero kumae: “Ang’eyi ngo, ang’eyo para Vwa ma Yehova, amare man agene. En re m’emio iwa piny ceke ma watie ko wakud Adamu. Dong’ pirang’o iweco rac ku nyinge? Ai cen!” Nwang’u anyong’a nego Yehova lee dit kinde m’ebewinjo wec ma mit maeno m’ubeai kud i dhu nyare m’emaru! (Rie. 27:11) Karaman nwang’u Eva umaru ngo Yehova ku mer mandha, man Adamu de kumeno. Calu ma gimaru ngo Weggi ku kit mer maeno, Adamu giku Eva gidwoko ngo nying’ Mungu leng’. w20.06 mba. 4 udu. 10-11

Nyimego mwa giromo ku foyofoc pi tic pa Yehova ma gibetimo. Eno uketho i ie tic mi giedo, yiko kum udi ma tung’ tung’ ma jutimo thier i igi, nitielo cokiri mi dhok mange, man nitimo tic i Bethel. Gidikiri i tic mi mio kony ni ju ma peko ma rek uwok i wigi, tic mi loko dhok, tic pa jayab yo man tic mi misioner. M’umedo maeno, nyimego gibekonyo weg udi migi kara gipong’ rwom migi ma ber i cokiri. Ka ku kony migi ngo, nwang’u umego maeno gicopo pong’o ngo cuu rwom migi ma gitie ko “giramia [ma] dhanu.” (Efe. 4:8) Judong cokiri ging’eyo nia jumamon ma gibetimo ni Yehova wendgi tie “udul ma dit” man gitie bende jubodho mi rweyo lembanyong’a. M’umedo maeno, judong cokiri ging’eyo nia nyimego ma wang’gi teng’ini gitie ku bodho mi konyo nyimego mange m’aradu kinde ma ginwang’iri ku peko. (Tito 2:3-5) Nyimego mwa giromo ku foyofoc andha pi lembe maeno! w20.09 mba. 23-24 udu. 13-14

Wi Yehova uwil ungo kud umego ku nyimego ma gikegitimo ire, ma re kawoni giweko nidikiri ku dhanu pare. Wiye uwil ungo bende ku tic ceke ma gitimo ire. (Ebr. 6:10) Jabila Isaya utio ku lapor moko ma ber mandha m’unyutho kite ma Yehova dieng’ ko ku dhanu pare. Ekiewo kumae: “Ebikwayu udul rombe pare calu jakwac, ebicoko nyithi rombe i bote, man ebiting’ogi i kore.” (Isa. 40:11) Yehova ma tie Jakwac ma dit winjere nenedi kan acel m’i kind rombe pare uwok kud i kind juwagi? Pi ninyutho kite ma Yehova winjere ko, Yesu upenjo julub pare kumae: “Wuparu ang’o? Ka ng’atu acel ubedo ku rombe dak acel, man acel m’i kindgi rwinyo, ebiweko rombe pyer abung’wen wi abung’wen ungo wi gudi, kara ecidh eyeny acel m’urwinyo ca? Andha abewacu iwu, tek enwang’e, mutoro nege i kume masagu mutoro m’ebedo ko kum pyer abung’wen wi abung’wen ma girwinyo ngo.”​—Mat. 18:12, 13. w20.06 mba. 19-20 udu. 8-9

Waneno nia etie rwom ma lee dit nitimo ni Yehova i ayi moko ci. (Zab. 27:4; 84:10) Etie ber dit kan umego moko utie ayika nimiere nitimo lee i dilo pa Yehova. Re kan enwang’u rwom mi ticne, ecikere ngo nicaku paru nia edaru doko ng’atu ma pire tek magwei. (Lk. 17:7-10) Ukwayu ebed ku lembakeca mi konyo jumange ku jwigiri. (2 Kor. 12:15) Biblia uweco pi dhanu moko ma gibed giparu nia gin re ma pigi tek lee dit. Ku lapor, Diotrefe ubino ngo ng’atu ma mol. Ebed emaru “nibedo ng’atu ma kwong’a” i cokiri. (3 Yoh. 9) Kuhaya uketho Uzia umito etim tic ma Yehova umio ire ngo. (2 Kei. 26:16-21) Absalom umito ebed ubimo, pieno etimere ve nia emaru dhanu, kara gidik cing’gi kude. (2 Sam. 15:2-6) Nimakere ku lembe ma Biblia ukoro iwi dhanu ma jukwanu eno, ubenen kamaleng’ nia Yehova umaru ngo ju ma giyenyo yung migi gigi. (Rie. 25:27) Ng’atu ma ting’ere man ma yenyo yung nwang’ere ku peko kokoro nindo moko.​—Rie. 16:18. w20.07 mba. 4 udu. 7-8

Jukristu moko lembe mi lwiny man sayu tic uketho gidok i ng’om mange. Eno ketho awiya migi caku somo daraza i dhok mi ng’om ma gibenwang’iri i ie. Ecopo kwayere nia junyodo bende giponj dhok mi ng’ombe kara ginwang’ tic. Gicopo timo ang’o tek giwok ginwang’u cokiri mi dhok migi mir anyoli kuca? Gicopo cidho i cokiri mi dhok ma kani? Nyo gicikiri nibedo i cokiri mi dhok migi mir anyoli, kunoke mi dhok mi ng’om ma gidok i ie? Jawiot re m’ucikere ning’io nia juruot pare ubed i cokiri ma kani. Calu etie ng’iong’ic migi gigi, jawiotman ucikere nineno nia juruot pare ubed i cokiri mi dhok ma kani nimakere ku yeny migi. Ukwayu wawor yub ma jawiot umaku. Wacikara ngo nicayu yub m’emaku kadok nwang’u yubne ukoc ku ma wabino paru de. Ento ukwayu wajol juruotne man waketh ginen nia gin bende pigi tie tek i cokiri mwa.​—Rum. 15:7. w20.08 mba. 30 udu. 17-18

Tekene wabemito nia Yehova umii iwa tego, wacikara ngo niparu nia kero mwa, somo ma wasomo, kaka ma wadongo i ie kunoke jamcingwa re ma nyutho nia piwa tek. Tie ngo lembe maeno re ma ketho Yehova tio kudwa. I andha, i kind dhanu pa Mungu, “ju ma gi riek ku kum gi dupa ngo, ju ma jutego de gi dupa ngo, ju ma gi judwong’ de gi dupa ngo.” (1 Kor. 1:26) Pieno kadok imbe ku piny ma jukwanu maluno de, kud ipar nia eno copo ceri nitimo ni Yehova. Bed ku nen ma cuu iwi lembe m’ibekadhu kud i ie i kwo peri. Dong’ icopo timo nenedi? Poi nia kan imbe ku piny ma copo ketho dhanu neni nia piri tie tek i ng’om maeni, ibineno kamaleng’ kite ma Yehova ubemio ko iri tego. Ku lapor, ka dhanu benyayu lworo i ii kara icak bedo ku jiji i kum yioyic peri, kwai Yehova umii iri tegocwiny m’icer ko ba yioyc peri. (Efe. 6:19, 20) Tekene itie ku remo moko m’ubekei ungo, kwai Yehova umii iri tego m’itie ku yenyne, kara imediri nitimo ire. Saa ceke m’ibeneno kite ma Yehova ubekonyi ko, yioyic peri bidoko tek man in giri de ibinwang’u kero. w20.07 mba. 16 udu. 9

Ka wabemito waketh Ker i kabedo ma kwong’a i kwo mwa, ukwayu wabed calu Abraham m’ubino ayika niwodhere gire pi nitimo yeny pa Mungu. (Mk. 10:28-30; Ebr. 11:8-10) Ng’ei nia in de ibinweng’iri ku peko. Kadok ju ma githiero kwo migi zoo pi nitimo ni Yehova de asu gicikiri ninyego ku peko. (Yak. 1:2; 1 Pet. 5:9) Tin lembe tie dupa m’ubecwaluwa niketho wiwa i kum nindo m’ubino. Lembe m’ubetimere i ng’om ma tin ubenyutho andha nia wabekwo i thenge ma tokcen mi kajik mi ng’om maeni. I kind lembe dupa ma binyayu mutoro i iwa i the bimobim mi Ker pa Mungu, acel utie wedi mwa ma gibicer. I saa maeca, Yehova bimio mugisa ni Abraham pi yioyic man cirocir m’enyutho, kinde m’ebicero en ku juruot pare pi nikwo iwi ng’om. Nyo in de ibibedo nuti pi nijologi? Eyo, ibibedo nuti tekene calu Abraham, ibemiiri pi Ker pa Mungu, ibenyutho yioyic ma tek kadok kud i kind peko, man ibekuro Yehova ku cirocir.​—Mik. 7:7. w20.08 mba. 5-6 udu. 13-14; mba. 7 udu. 17

Wang’eyo nia tek judegi mwa ginegowa de, Yehova bicerowa. Kadok nwang’u gitim ang’o ngi, m’umbe jiji, gicopo nyotho ngo winjiri mwa ku Yehova. (Rum. 8:35-39) Genogen mi cer ma Yehova umio iwa, unyutho kamaleng’ nia etie Mungu ma riek. Genogen ne uketho lworo negowa ngo kadok jubesendowa i dhu tho, ento emio iwa tegocwiny ma lee. Tek judegi pa Yehova gibesendi i dhu tho, nyo ibibedo ku genogen nia Yehova biceri ka ginegi? Ang’o m’unyutho nia andha ibigeno Yehova i saa maeno? Gin ma copo konyi utie nikepenjiri kumae: ‘Nyo nyithi yub ma thindho thindho m’abed amaku kubang’ ceng’ ubenyutho nia ageno Yehova?’ (Lk. 16:10) ‘Nyo kit kwo para ubenyutho andha nia ageno lembang’ola pa Yehova m’eng’olo nia ebipong’o yeny para tek aketho lembe mi Ker pare i kabedo ma kwong’a?’ (Mat. 6:31-33) Kan idwoko wang’ penji maeno nia eyo, ibibedo ayika pir abidhe ceke m’ibinweng’iri ko i nindo m’ubino.​—Rie. 3:5, 6. w20.08 mba. 17-18 udu. 15-16

Ukwayu wabed jubodho mi tio ku Lembe pa Mungu. Bodhone moko wanwang’u i coko. Ento ka wamito wakony jumange de giyii lemandha mi Biblia, ukwayu wabed watim ponji mwa ma segi thirithiri man watii ku Lembe pa Mungu kara yioyic mwa udok tek. Eno utie ngo nisomo Biblia asoma kende. Umito wabed wanyam i gin ma wabesomo man watim sayusac i girasoma mwa kara wanyang’ i giragora cuu man wang’ei kite ma wacopo tio ko kude. (1 Tim. 4:13-15) Ka watimo kumeno, wabitio cuu ku Lembe pa Mungu pi niponjo dhanu mange. Niponjo dhanu mange utie ngo kende kende nisomo igi Biblia. Ukwayu wakonygi ginyang’ i giragora man ginen kite ma lembene umulo ko kumgi. Ka wabetimo ponji mwa ma segi thiri thiri, wabimedo bodho mwa mi tio ku Lembe pa Mungu pi niponjo jumange.​—2 Tim. 3:16, 17. w20.09 mba. 28 udu. 12

Ka wabeparu pi kony ma Yehova ubemio iwa, eno cwaluwa niketho tic mi lembanyong’a ni gin ma kwong’a i kwo mwa. Ku lapor, ebemio iwa cam mi tipo i ayi ma tung’ tung’, calu ve girasoma ma juwodho i wi karatasi, girasoma mir elektronik, ma jumaku mir awinja man video, ku program mi Televizio JW. Kepar bende pi kusika mwa mir Internet; junwang’u lembe dupa i ie i dhok ma kadhu 1 000! (Mat. 24:45-47) Yo mange ma konyowa niketho tic mi rweyo lembanyong’a ni gin ma kwong’a i kwo mwa utie nilubo lapor pa Yesu. Yesu ugam eweko ngo nyanok de nia gin moko unyoth wie i kum tic mi rweyo lembanyong’a. (Yoh. 18:37) Epodho ngo i abidhe kinde ma Sitani umio ire “ker ceke m’i ng’om, ku dwong’ne.” Bende, eyio ngo kinde ma dhanu mito gikethe ebed ubimo. (Mat. 4:8, 9; Yoh. 6:15) Awanya mi bedo ku lonyo umondo ngo i ie, man eweko ngo jai kunoke ragedo ma lake tek unyai lworo i ie. (Lk. 9:58; Yoh. 8:59) Kinde ma yioyic mwa ubenwang’ere i amulaic, juk ma jakwenda Paulo umio i giragora mi nindo ma tin copo konyowa kara cwinywa kud utur. w20.09 mba. 9-10 udu. 6-7

Anyong’a ubenegowa lee pilembe watie ku nyimego dupa ma gitimo tic ma tek i cokiri! Ku lapor, gibedikiri i coko man giberweyo lembanyong’a. Jumoko m’i kindgi ubedikiri i tic mi yiko kum Ot Ker, man gibedieng’ pir umego ku nyimego mwa. Re gibenwang’iri ku peko dupa: jumoko ubegwoko junyodo migi m’utii, jumange ubeciro ragedo ma wedi migi ubenyayu i kumgi, man junyodo ma judhoggi mi gamiri mbe ke gibetimo tego pi nigwoko awiya migi. Pirang’o ukwayu wabed wamii kony ni nyimego mwa? Pilembe i ng’om ma tin wakwo i ie, juneno mon ni gin ma swa. M’umedo maeno, Biblia ukwayuwa nia wakony jumamon. Ku lapor, jakwenda Paulo ukwayu cokiri mi Roma nia gijol nyamego Foibe man ‘gikonye i gin ceke ma cande unege.’ (Rum. 16:1, 2) Paulo ular ubino acel m’i kind dhanu m’ubed uneno mon ni dhanu ma pigi tek ungo. Re kinde m’edoko Jakristu, elubo lapor pa Yesu man ebed enyutho woro ku berocwiny ni jumamon. w20.09 mba. 20 udu. 1-2

Kara wakony ju ma waponjo kugi Biblia gibed kud ava mi nyutho lembe ma gibeponjo ni jumange, ukwayu wapenjgi ku penji ma calu ve: “Niai m’icaku tio ku lembe m’ibeponjo i Biblia, inwang’u alokaloka ma kani i kwo peri? Iparu nenedi, nyo jumange de gitie ku yeny mi winjo lembe maeni? Icopo konyogi ke nenedi?” (Rie. 3:27; Mat. 9:37, 38) Poi nia Yesu ung’olo ya waponj jumange “giwor gin ceke” m’eng’olo iwa. Wec maeno uketho i ie lembang’ola ario ma pigi tek: Nimaru Mungu man nimaru bende dhanu wadwa. Lembe ario maeno ceke utie ku winjiri ku tic mi rweyo lembanyong’a man mi ketho dhanu udok julub. (Mat. 22:37-39) I andha, gin ma kwong’a ma cwaluwa nirweyo lembanyong’a, utie mer. Ni juponj Biblia moko, nicirweyo lembanyong’a ni dhanu, copo bedo lembe ma nyayu lworo i igi. Wacopo tego cwinygi nia ku kony pa Yehova, nok nok gibivoyo lworo maeno.​—Zab. 18:1-3; Rie. 29:25. w20.11 mba. 3 udu. 6-8

Kinde m’ibeyikiri pi ponji, rwo pi japonj Biblia man pi yeny pare. Kwai Yehova ukonyi niponjo lembe m’uai i Biblia i ayi ma bimulo adundene. Wii kud uwil nia lembakeca peri utie nikonye emedere nitundo i batizo. Japonj Biblia ucikere bende niweco ku Yehova. Nenedi? Nwang’u ebewinje man ebeweco i bang’e. Ebiwinjo Mungu nwang’u ebesomo Biblia kubang’ ceng’. (Yoc. 1:8; Zab. 1:1-3) Ecopo weco i bang’ Yehova kubang’ ceng’ nikadhu kud i rwo. Pieno, i acaki man i ajiki mi ponjiman, rwo niai kud adundeni; rwo karacelo kude, man lwong’ nyinge i rwone. Kinde m’ebewinjo kite m’iberwo ko niai kud i adundeni, en de ebiponjo nirwo niai kud i adundene, man ebing’eyo nia ukwayu erwo ni Yehova Mungu i nying’ Yesu Kristu. (Mat. 6:9; Yoh. 15:16) Ka ng’atu m’iponjo kude ubesomo Biblia kubang’ ceng’ (ebewinjo Yehova), man eberwo (ebeweco i bang’ Yehova) m’umbe jiji, lembe maeno bikonye nicoro ceng’ini mandha i vut Mungu!​—Yak. 4:8. w20.10 mba. 8 udu. 8; mba. 9 udu. 10-11

Tin, dilo pa Yehova ubetimo tic ma tek pi niketho lembe uwoth i ayi m’upangere cuu i cokiri man kara kwiocwiny ubed unuti tap calu m’ubino i rundi ma kwong’a. (Tic. 16:4, 5) Wakemak lapor moko: kan icidho i cokiri mange kunoke i ng’om mange pi nilubo ponji mi Otkur ma Wiw, ibinwang’u jubetelo wi ponjine i ayi ma rom man jubeponjo thiwiwec de m’urombo. Wang’ acel ibinweng’iri ve ini cokiri peri! Tipo maleng’ pa Mungu kende re ma copo ketho dhanu ubed i acel i ayi ma kumeno. (Zef. 3:9) Dong’ icopo timo ang’o? Kepenjiri kumae: ‘Nyo abed aii niketho kwiocwiny man bedo i acel i cokiri? Nyo abed aworo ju m’ubetelo wiwa? Nyo jumange gicopo bino i bang’a yot yot, akecane kan atie ku rwom i cokiri? Nyo abed aworo saa man atie ayika nikonyo jumange?’ (Yak. 3:17) Tek inwang’u nia kaka moko tie m’icopo yiko, kwai tipo maleng’ ukonyi. Kan ibeweko tipo maleng’ ukonyi niloko kura man timo peri, umego ku nyimego gibimeri lee man piri bibedo tek i igi. w20.10 mba. 23 udu. 12-13

Lembe pa Mungu tie iwa ve kieu. (Yak. 1:23-25) Ju ma pol m’i kindwa i wang’ niwok kud i pacu migi, gilar gineno wang’gi i kieu kunoke maraya. Eno ketho waneno ka nyo gin moko nuti m’ukwayu wayik i kumwa ma fodi jumange unenowa ngo. Kumeno bende, ka wabesomo Biblia kubang’ ceng’, wabineno alokaloka ma waromo timo i paru man i pidoic mwa. Dhanu dupa ginwang’u nia etie ber nisomo giragora ma ku bang’ ceng’ nja kugweno i wang’ niweko pacu migi. Giweko lembe ma gisomone utel wi paru migi. Man cing’ nica duu, gineno ayi ma gicopo tio ko ku juk mi Lembe pa Mungu ma gisomo i kwo migi. M’umedo maeno, mito wabed ku ng’iyo mi somo man mi nyamu i Lembe pa Mungu kubang’ ceng’. Eno copo nen iwa ni gin ma yot, re etie acel m’i kind lembe ma pigi tek ma wacopo timo kara wawoth i yo ma likili ma terojo i kwo. I ayi moko, Lembe pa Mungu ubedo ve masini mi odiyath (X-ray), ma konyo nineno gin m’upondo i jaratwoyo. Re umito wabed ku jwigiri pi nitio ku juk ma wanwang’u i Biblia kunoke ma wabenwang’u i bang’ dhanu ma Mungu uketho utel wiwa. w20.11 mba. 18 udu. 3; mba. 20 udu. 8

Kadok jubed junyayu ragedo i kum Jukristu mi rundi ma kwong’a de, re i nindo moko gikwo bende i kwiocwiny. Julub gitio ku kaka maeno nenedi? Jumaco ku jumamon maeno girweyo lembanyong’a m’umbe nyap. Buku mi Tic mi Jukwenda uwacu nia ‘giwotho i lworo pa Rwoth.’ Giweko ngo nirweyo lembanyong’a uketho wendgi ‘medere.’ Eno unyutho kamaleng’ nia Yehova umio mugisa iwi amora ma ginyutho i saa mi kwiocwiny. (Tic. 9:26-31) Jukristu mi rundi ma kwong’a gibed gitio ku kaka ceke m’ubed unen pi nirweyo lembanyong’a. Ku lapor, kinde ma jakwenda Paulo uneno nia kaka unen ire mi rweyo lembanyong’a i adhura mir Efeso, etio ku kaka maeno pi nirweyo man niponjo dhanu i adhurane. (1 Kor. 16:8, 9) Julub gimedo amora mi ‘yero lembe pa Yehova.’ (Tic. 15:30-35) Lembuno umio adwogi ma kani? Giragora mi nindo ma tin unyutho iwa. w20.09 mba. 16 udu. 6-8

Kinde m’Adamu udubo, ekelo tho i wie man iwi nyikwaye bende. Tin de fodi asu wabenwang’ara ku matoke ma rac mi turocik parene. Tung’ ku maeno, ni kum cer ma Mungu ucero ko Wode uketho watie ku genogen. Jakwenda Paulo ukoro nia, ‘cer ma kind ju m’utho uwok ni kum’ Yesu. Ekiewo bende kumae: “Kum calu i Adamu dhanu ceke tho, e kumeno bende i Kristu dhanu ceke binwang’u kwo.” (1 Kor. 15:22) Paulo umito yero ang’o kinde m’ewacu nia, “i Adamu dhanu ceke tho”? Ebino weco pi dhanu ceke ma gilagu dubo ni kum Adamu, man dubone uketho gibetho. (Rum. 5:12) Bende, Adamu umbe i kind dhanu ma bicer. Lam mi jamgony ma Kristu uthiero ukabu ngo dubo pare, pilembe ebino ng’atu ma leng’ m’umbe ku kum mi dubo, ento edubo ni Mungu akakaka. Lembe p’Adamu urombo bende ku mi ju ma “Wod dhanu” bipoko lembe i wigi ni “diegi,” niwacu dhanu ma binwang’u ‘nyoth ma rondo ku rondo.’​—Mat. 25:31-33, 46; Ebr. 5:9. w20.12 mba. 5 udu. 13-14

Ka wanwang’u ngo rwom mi tic moko, wapoi i kum lapor mi jumalaika. I rundi mi bimobim p’ubimo Ahab, Yehova coko dhu jumalaika man epenjogi nia gimii paru migi iwi kite ma jucopo wondo ko Ahab m’ubino ubimo ma rac. Jumalaika dupa umio paru migi. Ento Mungu ung’io malaika acel man ewacu nia paru pare uwok ber. (1 Ub. 22:19-22) Nyo cwiny jumalaika mange utur ma giwacu ko nia ‘Ah, eni anyotho saa para mananu?’ Ungo. Jumalaika gimol lee man gimito gimii yung ceke ni Yehova. (Pok. 13:16-18; Nyu. 19:10) Ng’ei nia rwom ma pire tek utie nibedo Jamulembe pa Yehova man nirweyo pi Ker pare. Rwom mange ma wabed wanwang’u gitie ngo gin ma ketho piwa bedo tek i Mungu. Gin ma ketho piwa bedo tek i Yehova man i umego mwa, utie jwigiri. Dong’ kwai Yehova ukonyi ibed ng’atu ma jwigere. Par pi lapor ma beco mi jwigiri mi jurutic pa Yehova ma jukiewo pigi i Biblia. Bed ayika nikonyo umego peri i mukero ceke m’icopo.​—1 Pet. 5:5. w20.12 mba. 26 udu. 16-17

Sabu mi both utie genogen ma Yehova umio iwa; niwacu, genogen m’ebicero kowa kud i tho, man m’ebimio ko mugisa ni dhanu ceke m’utimo yeny pare. (1 Tes. 5:8; 1 Tim. 4:10; Tit. 1:1, 2) Genogen mi both gwoko copo mwa mi paru lembe. Ekonyowa niketho wiwa zoo i kum lembang’ola pa Mungu man ekonyowa kara kud wavoci ka wabenwang’ara ku peko. Wakendo sabu maeno nwang’u wabeketho paru mwa uromb ku paru pa Mungu. Ku lapor, waketho ngo genogen mwa iwi lonyo ma kadhu akadha, ento iwi Mungu. (Zab. 26:2; 104:34; 1 Tim. 6:17) Palamularu mi tipo utie Biblia ma Lembe pa Mungu. Pala maeno utie ku tego m’etuco ko wi vupo man m’egonyo kojo kud i ng’eca mi ponji mi ndra man kud i timo ma reco. (2 Kor. 10:4, 5; 2 Tim. 3:16, 17; Ebr. 4:12) Waponjo ning’eyo tio ku pala maeno cuu nikadhu kud i ponji mwa ma segi man kud i ponji ma wabenwang’u i dilo pa Mungu.​—2 Tim. 2:15. w21.03 mba. 27 udu. 4; mba. 29 udu. 10-11

Kinde ma jutwiyo jakwenda Yohana pilembe ebino rweyo pi Yesu, enyutho kamaleng’ nia emaru jumange man ebedieng’ pigi. Ku lapor, ekiewo buku mi Lembanyutha man eore ni cokiri kara ging’ei lembe ma “bikotimbre be,” i ng’ei nindo ma nyanok. (Nyu. 1:1) Cicopere i ng’ei ma jugonye kud i cula mi Patmos, edok ekiewo Injili m’ukoro pi kwo man tic pa Yesu. Ekiewo bende waraga adek pi nitielo cwiny umego ku nyimego. In de icopo lubo lapor mi mer pa Yohana man icopo nyutho nia imaru dhanu mange nikadhu kud gin m’ing’io nitimo i kwo peri. Ng’om pa Sitani ubemito itii ku saa man tego peri piri giri, inwang’ sente kunoke iketh nyingi uyiki. Tung’ ku maeno, jurwei lembanyong’a mi Ker i wang’ ng’om zoo, gibetio ku saa migi pi nirweyo lembanyong’a man gibekonyo dhanu ung’ei Yehova. w21.01 mba. 10 udu. 9-10

Nwang’u kumira copo nego Yonathan i kum Daudi. Calu ebino wod ubimo Saul, nwang’u ecopo yero nia en re m’etie ku twero mi camu ker kaka won. (1 Sam. 20:31) Ento Yonathan ubino ng’atu ma jwigere man m’ubed ugwoko bedoleng’ pare ni Yehova, uketho ediko cinge i kum Daudi ma tie ng’atu ma Yehova ung’io ubed ni ubimo. Egwoko bedoleng’ pare ni Daudi kadok lembene ubed unyayu ng’eicwiny i Saul de. (1 Sam. 20:32-34) Yonathan umaru Daudi lee, uketho ebed enene ngo ni jadhoge. Ebino ng’atu ma jabodho i kilo atum man ebino jaskari ma cwinye tek i lwiny. En ku Saul ma won, dhanu ubed unenogi ni ju ma “kumgi yot ma sagu acur” man ju ma “tek ma sagu umvor.” (2 Sam. 1:22, 23) Nwang’u lembuno copo ketho Yonathan yungere pi gin m’etimo. Ento ekethere ngo nia pire tie tek nisagu Daudi man kumira de ubed unege ngo i kume. Tung’ ku maeno, emaru Daudi lee ni kum tegocwiny pare man jengiri m’ejengere ko iwi Yehova. Lembe mi zungo utie nia, i ng’ei nek ma Daudi unego ko Goliath re ma Yonathan udok umaru Daudi calu m’emarere ko gire. w21.01 mba. 21 udu. 6; mba. 22 udu. 8-9

Jukristu ceke gitie i the telowic pa Yesu ma jatela ma leng’. Tek Jakristu ma nyaku ugamere, edok i the telowic pa won ot pare ma tie ng’atu ma leng’ ungo. Eno tie lembe ma yot ungo. Pieno, Jakristu ma nyaku m’umito gamere, ucikere nipenjere ku penji ma e: ‘Ang’o m’unyutho nia umego maeni bibedo jawi ot ma cuu? Nyo eketho timo ni Yehova i kabedo ma kwong’a i kwo pare? Kan ungo, ang’o m’utego cwinya nia ebibedo jawi ot ma cuu tek wagamara?’ Nyamego eno ucikere nipenjere bende kumae: ‘Atie ku kite ma kani ma copo ketho wakwo ma ber i gamiri mwa? Nyo atie ng’atu ma ciro lembe kunoke ma timo bero ni jumange? Nyo winjiri para ku Yehova utie ma teki?’ (Ekl. 4:9, 12) Yub ma ber ma ng’atu ma dhaku ular umaku i wang’ gamiri, copo konye nikwo kud anyong’a i gamiri pare. Milioni dupa mi nyimego mwa tin, gibenyutho lapor ma ber mi woro coggi. Wabedwoko igi foyofoc lee pi lembe ma gibetimo! w21.02 mba. 8 udu. 1-2

I oro m’ukadhu ceng’ni eni, jurwei lembanyong’a dupa giketho lembakeca mi ponjo dhok ma nyen, kara gitim tic mi lembanyong’a lee kud i cokiri mi dhok mange, ma yeny mi jurwei lembanyong’a tie lee i ie. Eno tie yub ma Jakristuman maku en gire pi nitimo lee ni Yehova. Kadok ning’eyo dhok ma nyen cuu copo camu oro dupa de, re eno ubecerogi ngo nitimo lembe dupa ma beco i cokiri. Kite ma beco ma gitie ko man lembe ma ging’eyo ubekonyo cokiri nidoko tek. Umego ku nyimego ma giwodhiri kumeno pigi tie tek lee i iwa! Guriri mi judong cokiri ucikere ngo nicero umego moko nidoko jakony tic kunoke jadit cokiri kende kende pilembe ya eweco dhok mi cokiri cuu ngo. Ukwayu judong cokiri gijengiri iwi giragora pi nineno nia umego moko uromo nibedo jadit cokiri kunoke jakony tic, ento ungo iwi dhok mi cokiri m’umegone ng’eyo cuu kunoke ngo.​—1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9. w20.08 mba. 30 udu. 15-16

Dhanu paru nia gicopo bedo kud anyong’a tek gitie ku leng’kum ma ber, gitie ku sente, man ka gikwo ma ber i ot migi. Ento kit anyong’a ma Yakobo ukiewo pire, utie ngo anyong’a m’ujengere iwi lembe ma ng’atini nwang’ere ko i kwo pare, ento etie acel mi theng nying’ tipo pa Mungu. (Gal. 5:22) Jakristu bedo kud anyong’a kunoke ku mutoro, nwang’u eng’eyo nia ebetimo lembe m’ubenyayu anyong’a i i Yehova man ebelubo lapor pa Yesu. (Lk. 6:22, 23; Kol. 1:10, 11) Anyong’a mwa ubedo ve mac mi thala. Calu krauli gwoko mac m’uliel i thala kara yamu kunoke koth kud unege, wan bende wacopo medara asu nibedo kud anyong’a kadok wanwang’ara ku remokum kunoke ku can sente de. Anyong’ane thum ungo kinde ma wedi mwa kunoke dhanu mange gibenyutho jai iwa. Ento emedere ameda kinde ma jumange gimito gikabe. Amulaic ma wabenwang’u pi yioyic mwa, ubenyutho kamaleng’ nia watie julub pa Kristu. (Mat. 10:22; 24:9; Yoh. 15:20) Pi thelembe maeno re m’uketho Yakobo ukiewo wec mi giragora mi nindo ma tin. w21.02 mba. 28 udu. 6

Kinde m’ibesomo Biblia, kan inwang’u giragora moko m’unyutho nia pire tie tek niketho kumwa kud umiel man nigeno Yehova, mito itim kero imak giragorane ku wii. Pire copo bedo tek nia isome ku dwendi ma tek, kunoke ikiewe kaka moko kara icopo dosome kendo kendo i ng’eye. Yehova ng’olo ni Yocuwa nia ebed esom kitabu mi cik thirithiri ku dwande ma piny kara etii ku rieko. Lembe m’esomone bikonye bende kara lworo kud unege ento ebed ku tegocwiny pi nitelo wi dhanu pa Mungu. (Yoc. 1:8, 9) Giragora tie dupa i Biblia ma copo juko cwinyi kinde m’inweng’iri i wang’ lembe ma copo ng’abu cwinyi kunoke ma nyayu lworo i ii. (Zab. 27:1-3; Rie. 3:25, 26) I coko, wanwang’u bero ni kum ponji ma wawinjo, ni kum dwokowang’ penji mir umego ku nyimego, man wec ma waweco i kindwa i wang’ coko kunoke i ng’eye. (Ebr. 10:24, 25) Wanwang’u bende tielocwiny ka wabekoro lembe m’udieng’o cwinywa ni jurimbwa mi cokiri. w21.01 mba. 6 udu. 15-16

Kinde m’ilimo batizo, inyutho yioyic ma lee man genogen i Yehova, man ebedo kud anyong’a ma lee nijoli nibedo acel m’i kind juruot pare. Gin m’ukwayu itim niai kawoni, utie nijengiri asu i wie. Ecopo bedo yot iri nijengiri iwi Yehova kinde m’ibemaku yub moko ma pire tek i kwo peri. Nyo i saa mange de ibijengiri asu i wie? Pire tie tek nia ijengiri iwi Yehova kinde m’ibemaku yub, kadok iwi lembe m’uneno galuwang’, tic, man lembakeca! Kud ijengiri iwi rieko peri giri, ento say cik mir ukungu mi Biblia ma copo konyi nimaku yubne man tim nimakere ku telowic m’inwang’une. (Rie. 3:5, 6) Kan itimo kumeno, ibinyayu anyong’a i i Yehova man dhanu m’i cokiri bimio iri woro. Calu wan ceke, in bende itie dhanu ma leng’ ungo, man saa moko iromo timo kosa. Kadok kumeno de, lembuno ucikere ngo niceri nitimo ni Yehova ku copo peri ceke. w21.03 mba. 6 udu. 14-15

Nyo wedi peri ubenyayu ragedo i kumi pilembe ibetimo ni Yehova? Nyo ibekwo i ng’om ma jucero ie tic mi Jumulembe pa Yehova, kunoke ma jukwere akwera zoo i ie? Ka eyo, lembe ma nwang’ere i 2 Timoteo 1:12-16 man 4:6-11, 17-22 copo tielo cwinyi. Jakwenda Paulo kiewo giragora maeno kinde m’ebino i kol. I wang’ caku somo giragora eno, kor peko peri ni Yehova i rwo, man nyuth ire kite ma lembene uketho ibewinjiri ko. Kud imung’ ire wang’ lembe. I ng’eye, kwaye ekonyi inwang’ cik mir ukungu i lembe ma Paulo unwang’ere ko, ma bikonyi ning’eyo gin m’umaku itim. Yehova ular uyero ni Paulo nia calu edoko Jakristu, en de jubinyayu ragedo i kume. (Tic. 21:11-13) Yehova ukonyo Paulo nenedi? Edwoko wang’ rwo pare man ebed emio ire tego. Paulo ung’eyo nia ebinwang’u mugisa pi tic ma tek m’etimo. Bende, Yehova uketho jurimbe gimio ire kony. w21.03 mba. 17-18 udu. 14-15, 19