Dwi mir 8

Nyo ibeneno thelembe m’uketho Yehova ukiewo i “kitabu mi poi” pare nying’ dhanu ma wec migi ubenyutho nia gibelwore man gibenyamu i lembe iwi nyinge? Wec mi dhogwa nyutho lembe mir adundewa. Yesu uyero nia “dhok yero lembe m’upong’ i adunde.” (Mat. 12:34) Yehova ubemito ju m’umare gikwo rondo ku rondo i ng’om ma nyen. Ayi ma waweco ko nyutho ka nyo Yehova bijolo thier ma watimo ire kunoke ngo. (Yak. 1:26) Jumoko ma gimaru ngo Mungu, giweco ku kwinyo, ku cac, man ku kuhaya. (2 Tim. 3:1-5) Wabemito ngo wabed ve gin, ento wabemito wanyay anyong’a i Yehova ku wec mwa. Nyo anyong’a copo nego Yehova i kumwa ka wabetiyo ku wec ma cuu man i ayi ma ber kinde ma wan’i coko kunoke i lembanyong’a, ma en ke i pacu ka ma jubenenowa ngo i iye waweco ku kwinyo man m’umbe mer ni juruot mwa?—1 Pet. 3:7. w22.04 mba. 5 udu. 4-5

Mungu uketho i adunde tung’ apar man yedi ma kwiny nia ginyoth Babeli ma dit. Eyo, Yehova biketho thek bitiyo ku yedi ma kwiny ma kwar ngbo, niwacu Dikiri mi thek (ONU) pi nilokere i kum dini mi vupo man ninyothe pet. (Nyu. 18:21-24) Eno ubemiyo iwa ponji ma kani? Wacikara nibedo kud “ayi ma leng’ mi timo [thier] m’umbe cilo i wang’ Mungu ma Wegwa.” (Yak. 1:27) Wacikara ngo niweko nyanok de ponji mi vupo, timo foc mi jukafiri, koso woro cik mi kurajo man timo ma reco mi Babeli ma dit uwingwa! Man wabimedara asu nipoyo jumange nia ‘giwok kud i iye’ kara kud gidikiri i dubo pare i wang’ Mungu.—Nyu. 18:4. w22.05 mba. 11 udu. 17; mba. 14 udu. 18

Jurunyodo, wusay yo ma tung’ tung’ ma wuponj ko awiya mwu ung’ey Yehova man lembe dupa ma beco m’etimo iwu. (Poi. 6:6, 7) Lembuno pire tie tek, asagane ka dini upokere i ot, ma icopo ponjo ngo Biblia thiri thiri kud awiya peri i pacu. Nyamego Christine uwacu kumae: “Saa m’awec ko kud awiya para ubino nok mandha, uketho abed asayu yore moko ci pi niweco kugi i kare moko ci.” M’umedo maeno, bed iwec ber pi dilo pa Yehova man pir umego ku nyimego. Kud ibed iwec rac pi judong cokiri, kum wec peri ma ber m’iweco pigi bikonyo awiya peri nikwayu kony i bang’gi kinde ma gibenwang’iri ku yeny mi kony. Keth kwiyocwiny ubed i ot. Bed inyuth thiri thiri nia imaru won ot peri man awiya peri. Wec ber pi won ot peri man i ayi mi woro; ponj awiya peri de gitim kumeno. Kan itimo kumeno, ibiketho jubikwo ku kwiyocwiny i ot man ibikonyo awiya peri ning’eyo Yehova.—Yak. 3:18. w22.04 mba. 18 udu. 10-11

Lembe ma Yesu uyero ni ju mi cokiri mir Efeso, unyutho nia gibino weg cirocir man gimediri nitimo ni Yehova kadok gibino nwang’iri ku peko dupa. Kadok kumeno de, gilund gibayu mer migi ma kwong’a. Ugam ukwayere nia giceg mer migi kendo; kan ungo, thier migi copo bedo ngo ni gin ma Yehova jolo. Tin bende, ukwayu watim lembe mange de dupa m’uweko cirocir. Ukwayu thelembe ma cuu re m’ucwalwa ninyutho cirocir. Anyong’a nego ngo Mungu mwa kende kende pi lembe ma wabetimo, ento bende pi thelembe m’uketho wabetimo lembene. Gin m’ubecwaluwa nitimo ire pire tie tek lee i wang’e, pilembe ebemito thier mwa ujengere iwi mer ma thuth ma wamare ko man iwi foyofoc mwa ire. (Rie. 16:2; Mark. 12:29, 30) Ukwayu wamedara nibedo ku wang’wa man nikiyo. Jukristu mi cokiri mi Sardi gibino ku peko moko m’ukoc ku mi cokiri mange. Kadok nwang’u i wang’e gibino tek i thenge mi tipo de, re i ng’eye gidok gikonjo cing’gi i kum timo ni Mungu, uketho Yesu uyero nia ‘gicew.’ (Nyu. 3:1-3) Andha Yehova biwil ungo ku tic ma watimo.—Ebr. 6:10. w22.05 mba. 3 udu. 6-7

Suleman ulwong’o anyong’a ma wanwang’u pi tic ma tek ma watimo ni “giramia pa Mungu.” (Ekl. 5:18, 19) Suleman ung’eyo nia eno tie lemandha. En de ebino jaratic ma tek! Egiero udi, epidho podho mir ulok ku podho mi piny mange de, man eyiko ire kut mi pii. Egiero bende adhura dupa. (1 Ub. 9:19; Ekl. 2:4-6) Eno ubino tic ma tek man m’umbe jiji, lembuno umiyo ire anyong’a i kadhiri moko. Ento pi ninwang’u anyong’a mandha Suleman ujengere ngo iwi tic maeno. Etimo lembe mange de dupa ni Yehova. Ku lapor, eneno wi tic mi giedo mir hekalu ma leng’ ma jugiero pi oro abiro pi nitimo thier ni Yehova! (1 Ub. 6:38; 9:1) I ng’ey tic ma tung’ tung’ dupa mi kum ku mi tipo m’etimo, Suleman udok unwang’u nia tic mi tipo pire tie tek lee nisagu tic mi kum. Ekiewo kumae: “Maeni en e kajik mi lembe; gin ceke daru winjre: lwor Mungu, man lwor lembang’ola pare.”—Ekl. 12:13. w22.05 mba. 22 udu. 8

I Biblia, wanwang’u lapor mi dhanu dupa ma Yehova utimo igi kisa. Lapor pa ng’a m’ubebino i wii? Saa moko nyo p’ubimo Manase. Ng’atu maeno ma jatimrac udubo ni Yehova i ayi ma rac m’usagu. Eworo mungu m’araga man ecwalu jumange de utimo kumeca. Enego awiya pare gire, m’ethiero kogi ni mungu m’araga. Eketho kadok ayi gin m’acwiya i hekalu ma leng’ pa Yehova. Biblia uyero pire nia “etimo dubo dit i wang’ Yehova, kara unyai ng’ecwiny i ie.” (2 Kei. 33:2-7) Re kinde ma Manase unyutho nia eloko cwinye i andha, Yehova utimo ire kisa. (2 Kei. 33:12, 13) Saa moko nyo ibeparu bende pir ubimo Daudi, m’utimo dubo ma pek ni Yehova, uketho i iye abor ku nek m’enego. Re kinde ma Daudi uyiyo pi dubo pare man eloko cwinye, en de Yehova utimo ire kisa. (2 Sam. 12:9, 10, 13, 14) Pieno, cwinywa ubed tek nia Yehova utie ayika nitimo iwa kisa. w22.06 mba. 3 udu. 7

Etie yot ungo nigwoko genogen mwa ubed ma tek saa ceke. Wacopo nwang’u nia Mungu ubegalu nipong’o lembang’ola pare. Ento Yehova tie ng’atu ma kwo rondo ku rondo. Nindo ma wabeneno nia tie lee, i wang’e lundo nwang’u utie nyanok. (2 Pet. 3:8, 9) Ebitimo lembe m’eng’olo, ke i saa m’ukwayere; re ecopo time ngo i nindo ma wabemito wan. Dong’ ang’o ma bikonyowa nigwoko genogen mwa ubed ma tek kinde ma wabekuro ku cirocir pong’o mi lembang’ola pare? (Yak. 5:7) Wabedu asu ceng’ini kude, pilembe en re m’ebiketho lembe ma wageno bitimere. Kara wabed ku genogen, mito walar wayii nia Yehova unuti man nia etie “ng’atu ma miyo sukulia ni dhanu m’ubeyenye ku cwinygi ceke.” (Ebr. 11:1, 6) Ka waneno Yehova ni ng’atu m’unuti andha, wabibedo ma cwinywa tek nia ebipong’o lembe ceke m’eng’olo. Kara wagwok genogen mwa ubed ma tek, wacikara nirwo i bang’ Yehova man wasom Lembe pare. Kadok wacopo neno ngo kum Yehova de, re waromo coro ceng’ini i vute. Wacopo weco kude nikadhu kud i rwo ma nwang’u cwinywa tek nia ebiwinjowa.—Yer. 29:11, 12. w22.10 mba. 26-27 udu. 11-13

Kepim niparu lembuno. Yob ubedo i vuru ma kume uberemo. (Yob 2:8) Jurimbe ubeweko ngo niyero nia etie dhanu ma tije mbe man nia gin moko m’etimo ma cuu acel de mbe. Peko pare ubenure ve cana, man adundene uberemo pir awiya pare m’utho. I acaki Yob ukeubedo ling’. (Yob 2:13) Ento tek jurimbe giparu nia bedoling’ pa Yob ubenyutho nia eweko Jacwic pare, giwondiri lee dit. Copere nia pi kare moko Yob uting’o wang’e malu eneno jurimbe man ewacu kumae: “Abicoro bedocu para cen ungo kud i kuma ma ram abitho ko!” (Yob 27:5) Ang’o m’ukonyo Yob nibedo ku tego man tegocwiny ma ke ebino sendere? Kadok nwang’u cwinye ugam utur de, ebino ku genogen nia Mungu pare ma Jamer bidaru masendi pare. Eng’eyo nia Yehova bicere kadok etho de.—Yob 14:13-15. w22.06 mba. 22 udu. 9

Watie ku rwom ma yawe mbe ma warwo ko i bang’ Jacwic mi polo ku ng’om. Kepar: Wacopo koro lembe mir adundewa ni Yehova i saa moko ci man i dhok de moko ci. Waromo rwo i bang’e nang’ wan’i odyath kunoke i otkol, ma nwang’u cwinywa tek nia Wegwa ma jamer biwinjowa. Watie ku foyofoc lee pi giramiya maeno. Ubimo Daudi ugam uneno rwo ni gin ma pire tek. Ewero ni Yehova kumae: “Wek rwo para idh i weng’i calu udok ma ng’wice ng’ar.” (Zab. 141:1, 2) I rundi pa Daudi, udok ma ng’wice ng’ar ma julam gibed githiero ni lam, ubino gin ma juyiko ku mukuni ma lee. (Ai 30:34, 35) Daudi umito epar i lembe m’eciyero ni Yehova cuu, tap calu ma jubed juyiko ko udok ma ng’wice ng’ar de ku mukuni. Eno tie bende gin ma wabemito. Wabemito rwo mwa ufoy i Yehova. w22.07 mba. 20 udu. 1-2; mba. 21 udu. 4

Culo kwor en e pa Yehova. Yehova umiyo ngo iwa twero mi culo kwor i kum ng’atu m’udubo iwa. (Rum. 12:20, 21) Copo mwa ma nok man pidoic mwa mi kum mi dubo, ketho wapoko ngo lembe tap tap calu Mungu. (Ebr. 4:13) Bende, saa moko kite ma wawinjara ko wondowa man eketho wang’eyo ngo lembe ma cuu m’umaku watim. Yehova uketho Yakobo ukiewo kumae: “Ng’eicwiny pa dhanu timo ngo bedopwe pa Mungu.” (Yak. 1:20) Cwinywa ubed tek nia Yehova bitimo ber man ebiketho pokolembe biwotho atira. Kisa ma watimo nyutho genogen mwa iwi pokolembe pa Yehova. Ka waweko lembe i cing’ Yehova, eca nyutho nia watie ku genogen nia ebidaru lembe ceke ma reco ma dubo unyayu. I ng’om ma nyen m’eng’olo pire, ‘jubipoi ungo pi gin ma kwong’a [m’ubed utimojo rac], kadi ebiwok i pidoic de ngo.’—Isa. 65:17. w22.06 mba. 10-11 udu. 11-12

Adegi ma dhanu udagu kowa ubenyutho kamaleng’ nia wabenyayu anyong’a i Yehova. (Mat. 5:11, 12) Wonabali re m’ucwalu dhanu unyai ragedo i kumwa. Re tego pare romo ngo ku pa Yesu! Ku kony pa Yesu, lembanyong’a udaru rweyere ni dhanu mi thek ceke. Peko mange ma wa jurwey lembanyong’a wanwang’ara ko utie peko mi dhok ma tung’ tung’ ma jubeweco. I Lembanyutha ma jukelo ni jakwenda Yohana, Yesu ular uyero nia i rundi mwa eni, rwong lembanyong’a bivoyo peko maeno. (Nyu. 14:6, 7) Nenedi? Wabemiyo kaka ni dhanu dupa kara giwinj rwonglembe mi Ker. Tin i wang’ ng’om zoo, dhanu copo somo girasoma mwa m’ujengere iwi Biblia i jw.org i dhok ma kadhu 1000! Guriri m’utelowic uyiyo nia julok buku Icopo kwo kud anyong’a rondo ku rondo! ma tie jamtic mwa ma pire tek mi ketho dhanu udok julub, i dhok ma kadhu 700! w22.07 mba. 9 udu. 6-7

Kisa ubed unego Yesu i kum dhanu. Jakwenda Matayo ukiewo pire kumae: “Kinde m’eneno udul dhanu, kisa nege i kumgi, kum jusendogi man juwenjogi calu rombe ma jakwac migi mbe.” (Mat. 9:36) Ka dong’ Yehova ke winjere nenedi? Yesu uyero kumae: “Etie ngo mito pa Vwa m’i polo nia kadok acel m’i kind ju ma thindho maeni urwiny.” (Mat. 18:14) Eno lembe ma ber mi tuko! Ka wabemedara ning’eyo Yesu, mer ma wamaru ko Yehova de medere ameda. Icopo ponjo bende ninyutho mer lee ni Yehova, man nidoko Jakristu m’uteng’ini nwang’u ibekoyo saa mi bedo kud umego ku nyimego mi cokiri peri ma giteng’ini i tipo. Nen anyong’a ma gitie ko. Gimbe kud ang’eyang’o i kwo migi pi yub ma gimaku mi timo ni Yehova. Penj gikor iri lembe moko ma ging’eyo i tic pa Yehova. Kan itie ku yub moko ma pire tek m’icimaku, penj juk i bang’gi. Poy nia “lembe bedo ber ni kum udul juporlembe.” w22.08 mba. 3 udu. 6-7

Wan ceke wabinwang’ara kokoro ku kit peko moko. Ento wabinyego ngo ku pekonegi kendwa. Wang’ Yehova n’i wiwa saa ceke kum etie Wego ma jamer. Eni kudwa, etie ayika niwinjo kwac mwa man ebemito ekonywa. (Isa. 43:2) Cwinywa tek nia wacopo ciro peko ma wanwang’ara ko pilembe emiyo piny ceke ma watie ku yenyne pi niciro. Emiyo iwa giramiya dupa: Rwo, Biblia, cam mi tipo man umego ku nyimego pi nikonyowa tap i saane. Watie ku foyofoc lee pilembe wang’ Wegwa m’i polo n’i wiwa! “Anyong’a binego adundewa ni kume.” (Zab. 33:21) Wabinyutho foyofoc ni Yehova pi mer m’ebenyutho pi nigwokowa nwang’u wabetiyo cuu ku piny m’emiyo pi nikonyowa. Bende, ukwayu watim tego wabed asu i the gwok pa Mungu. I yo mange wacopo wacu nia, wang’ Yehova bibedo i wiwa rondo ku rondo tek wabemedara nitimo tego niwore, man wabetimo gin m’atira i wang’e! w22.08 mba. 13 udu. 15-16

Tin dhanu dupa gibesendiri kum ging’eyo ngo nia ng’a m’umito giketh genogen migi i wiye. Gitie ku jiji ka nyo andha dhanu mir awora ma calu ve, judong gavmenti, jururieko, jukuloka gibetimo lembe m’unyutho nia gibedieng’ pigi. M’umedo maeno, cwinygi utur i kum jutela mi dini. Pieno, etie lembe mi zungo ngo nineno nia gibayu genogen migi iwi Biblia, pilembe etie buku ma judong dini wacu ya gibeworo. Wa jurutic pa Yehova cwinywa tek nia Yehova tie “Mungu mi lemandha” man nia saa ceke gin m’ebemito utie pi bero mwa. (Zab. 31:5; Isa. 48:17) Wang’eyo nia wacopo bedo ku genogen iwi gin ma wabesomo i Biblia. Wang’eyo bende nia lembe ma jararieko moko uyero utie lemandha, ekiewo kumae: “Vupo acel de mbe i lembe ma Mungu uwacu, kunoke nia lembe m’eyero bitimere ngo. Dhanu pa Mungu gitie ku genogen iwi lembe ma Mungu uyero pilembe gigeno Mungu m’uyere.” w23.01 mba. 2 udu. 1-2

Wateng’o umego ku nyimego mwa nwang’u wabekonyogi kara yiyoyic migi ubed tek i Yehova. Jumoko wedi migi ma juyic ungo ubesendogi. Jumange ke gibecur ku remo ma pek, kunoke gibenyego ku peko mi turcwiny. Jukurucel ke gicaku kuro ajiki mi ng’om maeni niai con. Lembe maeno copo bedo ni amulaic ni Jukristu ma tin. Jukristu mi cokiri mi rundi ma kwong’a de ginwang’iri ku kit lembe ma rom. Jakwenda Paulo utiyo ku giragora pi niteng’o yiyoyic mir umego ku nyimego. Ku lapor, saa moko nyo Jukristu ma Juyahudi gigam ging’eyo ngo gin ma giyer ni wedi migi ma juyic ungo, m’ubino wacu nia dini mi Juyahudi usagu mi Jukristu. M’umbe jiji, barua ma Paulo ukiewo ni Juebrania umiyo tego lee ni Jukristu maeno. (Ebr. 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25) Copere wec m’utie ku tego i iye ma Paulo ukiewo ukonyogi nidaru piem mi wedi migi ma juyic ungo. w22.08 mba. 23-24 udu. 12-14

Dhanu mi ng’om maeni ma Sitani ubebimo wiye, ging’eyo ngo nia ng’a m’ukwayu gigen. Kura mi jukuloka, mi judong gamba man mi judong dini udaru turo cwinygi. Lembuno uketho dhanu geno ngo kadok jurimo, jirani, man kadok wedi migi. Lembe maeno copo wang’u iwa ngo, kum Biblia ular uyero nia “i kajik ceng’ . . . dhanu bibedo . . . ma gwoko ngo bedoleng’ migi, . . . ju ma nyotho nying’ juwagi, . . . ju ma cibo juwagi.” I ayi mange, dhanu binyutho kite pa mungu mi ng’om maeni ma tie ng’atu ma jugeno ngo nyanok de. (2 Tim. 3:1-4; 2 Kor. 4:4) Wa Jukristu wang’eyo nia wacopo ketho genogen mwa zoo iwi Yehova. Cwinywa tek nia emaruwa man nia ‘ebiweko’ ngo jurimbe nyanok de. (Zab. 9:10) Wacopo ketho bende genogen mwa iwi Kristu Yesu pi kum emiyo kwo pare piwa. (1 Pet. 3:18) Bende, waneno kud i lembe ma wadaru kadhu kud i iye nia Biblia miyo telowic ma jugeno.—2 Tim. 3:16, 17. w22.09 mba. 2 udu. 1-2

Anyong’a mandha utie ngo kite ma ng’atini winjere ko ma ber i cwinye pi kare moko man i ng’eye ke ethum, ento egalu i nindo ceke mi kwo pa ng’atini. Pirang’o? Yesu ukoro lembene i ponji pare ma wi got. Ewacu kumae: “Mutoro ni ju ma ging’eyo yeny migi mi tipo.” (Mat. 5:3) Yesu ung’eyo nia jucwiyo dhanu ku yeny mi woro Jacwic migi, Yehova Mungu. Eno re m’utie “yeny [mwa] mi tipo.” Bende, calu ma Yehova de tie “Mungu ma jamutoro,” dhanu ma gibewore de copo bedo jumutoro. (1 Tim. 1:11) Nyo mito ndhu lembe ceke ukeuwoth iwa ma ber kadong’ wabed kud anyong’a? Ungo. Yesu uyero nia kadok “ju ma gibewak” de gicopo bedo kud anyong’a. Eyero lembe ma rom eno pi “ju ma junyayu ragedo i kumgi pi bedopwe.” (Mat. 5:4, 10, 11) Yesu ubino ponjo nia anyong’a mandha junwang’u ngo nikum lembe m’ubewotho ma ber i kwo mwa, ento nikum yeny mwa mi tipo ma wabepong’o man nicoro ceng’ini ku Mungu.—Yak. 4:8. w22.10 mba. 6 udu. 1-3

Ng’iyo i lembe konyo Jakristu ning’eyo “nindo mi bedo ling’, man nindo mi weco.” (Ekl. 3:7) I suru moko jung’iyo ku wec ma nia “Wec utie mola, bedo ling’ ke utie mola ma kwar.” I ayi mange, etie ber saa moko nia jubed ling’ kakare niweco. Wakewec iwi lapor moko. Jukwayu jadit cokiri moko m’utie ku ng’eyong’ec ucidh ukony cokiri mange ma gibenwang’iri ku peko. Jadit cokiri mange uyero pire kumae: “Saa ceke ebedo ku wang’e eweco ngo iwi lembe mir amung’ mi cokiri mange.” Ng’iyo i lembe pa jadit cokiri eno uketho kadok judong cokiri mange ma gitie kugi i guriri acel de gimiyo ire woro; kum ging’eyo nia ebinyutho ngo lembe mir amung’ mi cokiri migi ni jumange. Bedo dhanu m’atira bende pire tie tek pi nibedo ng’atu ma jugeno. Ng’atu m’atira utie ng’atu ma jugeno pilembe saa ceke eyero lemandha.—Efe. 4:25; Ebr. 13:18. w22.09 mba. 12 udu. 14-15

Dhanu dupa culo ithgi kara kud giwinj rieko mandha ‘m’ubekok ma tek i gengi.’ (Rie. 1:20) Nimakere ku Biblia, kwond dhanu utie adek m’ubekwero niwinjo rieko mandha: “Ju ma cobo,” “jucac,” man “jukusegu.” (Rie. 1:22-25) “Ju ma cobo” tie ju ma yiyo lembe ngbaku, ma jubidho wang’gi pio kunoke ma juwingogi nyaswa swa. (Rie. 14:15) Kepar pi milioni mi dhanu dupa ma judong dini ku judong gamba giwingo. Jumoko ng’eicwiny re ma makugi ka ginwang’u nia karaman judongo eno ubed uwondogi awonda. Ento ju ma juweco pigi i Lembrieko 1:22 ging’iyo nibedo cobo pilembe gin re ma gimaru. (Yer. 5:31) Gimito ngo niponjo lembe mi Biblia kunoke niworo cik mir ukungu m’i iye. M’umbe jiji, wamito ngo wabed ve dhanu maeno ma gimito akakaka nibedo cobo!—Rie. 1:32; 27:12. w22.10 mba. 19 udu. 5-7

Dilo pa Mungu ubeweko ngo nimiyo iwa telowic kara ugwokwa. Wang’ ma pol jubed jupoyo wiwa nia wamii namba simu mwa ni judong cokiri, kara ginwang’ kaka ma wan’i iye ka lembe moko uwok. Wacopo nwang’u bende telowic nia wabed kii i pacu, nia waringi, man iwi ayi mi nwang’u kony, kunoke pi kite man saa m’umito jukony ko jumange. Ka wabeworo ngo telowic maeno, waromo ketho kwo mwa giwa i ariti man kwo mi judong cokiri ma gibeneno wiwa pi nigwokowa. (Ebr. 13:17) Umego ku nyimego dupa ma giweko pacu migi pi peko ma wok rek kunoke pi yakini mi dhanu, gitimo kero ning’iyo ku kwo ma nyen ma gimondo i iye man nimiyiri m’umbe galu i tic pa Yehova. Gibemediri ‘nitwong’o pi lembanyong’a mi lembe pa Mungu,’ calu ma Jukristu mi rundi ma kwong’a gitimo kinde ma julalugi pi ragedo. (Tic. 8:4) Rweyo lembanyong’a ubekonyogi niketho wigi i kum Ker pa Mungu, kakare niparu kwa pi peko migi. Lembuno uketho gitie asu kud anyong’a man kwiyocwiny. w22.12 mba. 19 udu. 12-13

Yehova dieng’ ku ng’atuman acel acel m’i kindwa. I wang’ ma Yesu uor jukwenda pare i lembanyong’a, ekonyogi nia kud gilwor dhanu ma bijai igi. (Mat. 10:29-31) Pi nikonyogi, eweco pi kira ma tie winyo moko m’upong’ lee i Israel. Winyo maeno pigi bino tek akeca ngo i rundi pa Yesu. Re Yesu yero ni julub pare kumae: “Acel de mbe m’i kindgi ma bipodho i ng’om, ma Wegwu ung’eyo ngo.” I ng’eye emedo kumae: “Piwu tek nisagu kira dupa.” Kumeno re ma Yesu utego cwiny julub pare nia pi ng’atuman m’i kindgi utie tek i Yehova, dong’ gimbe ku thelembe mi lworo ragedo. Kinde ma gineno kira saa ma giberweyo i adhura man i kiaru, m’umbe jiji gibed gipoy i kum wec pa Yesu. Saa ceke kan ibeneno nyathi winyo moko, bed ipoy nia piri tek i Yehova; pilembe in de piri “tek nisagu kira dupa.” Ku kony pa Yehova, lworo binegi ngo i kum jai mi dhanu mange. w23.03 mba. 18 udu. 12

Saa moko wanwang’ara ku peko m’uketho i iye jai m’ubeai kud i bang’ wedi mwa, kunoke koso tic. Tek peko ma wabecirone ubegalu lee, waromo bayu genogen mwa man cwinywa de copo tur. Sitani nwang’u kaka i lembe ma kumeno man eketho wapar nia Yehova umaruwa ngo. Wonabali ubemito wapar nia Yehova ku dilo pare re m’uketho wabesendara. Lembe ma kumeno utimere con ni Juisrael moko i Misiri. Ku kwong’a gilar giyiyo nia Yehova re m’ung’iyo Musa gikud Harun pi niwodhogi kud i ng’eca. (Ai 4:29-31) Ento i ng’eye kinde ma Farao udwoko kwo tek igi, giloko nia Musa gikud Harun re ma ginyayu peko i kumgi. (Ai 5:19, 20) Giloko lembe iwi jurutic ma pwe pa Mungu. Eno lembe mi can mi tuko! Tek peko peri udaru galu nindo m’ulwar, kor lembe mir adundeni ceke i rwo ni Yehova, man say kony pare. w22.11 mba. 15 udu. 5-6

Yehova utie Ng’atu m’umiyo kwo man etie ku copo mi ketho dhanu udok kwo kendo. Egam emiyo tego ni jabila Eliya pi nicero nyathin pa dhatho mi Zarefath. (1 Ub. 17:21-23) I kare moko i ng’eye, ku kony pa Mungu, Elica de ucero nyathin pa dha Cunem moko. (2 Ub. 4:18-20, 34-37) Cer maeno ku mange de, ubenyutho nia Yehova utie ku copo mi ketho ng’atu m’utho udok kwo kendo. Kinde ma Yesu ubino iwi ng’om, enyutho kamaleng’ nia Won umiyo ire copo maeno. (Yoh. 11:23-25, 43, 44) Kawoni Yesu n’i polo man jumiyo ire “dito ceke . . . i polo kud i ng’om bende.” Pieno, ecopo pong’o lembang’ola ma nia “dhanu ceke ma gin’i kabuli” gibicer pi ninwang’u kaka mi kwo rondo ku rondo. Mat. 28:18; Yoh. 5:26-29. w22.12 mba. 5 udu. 10

Kinde ma dhanu gikwero winjo Ezekiel, eno unyutho nia gikwero winjo Yehova de. Wec mi giragora mi nindo ma tin utego cwiny Ezekiel nia, ka dhanu gikwero niwinje, eno nyutho ngo nia timo tic pa jabila uvoye avoya. Bende, Yehova udok utielo cwinye nia, kinde ma rwonglembe mi pokolembe m’ebetwong’o bipong’o, saa maeca dhanu “bing’eyo nia jabila bedo [nuti] i kindgi.” (Eze. 2:5; 33:33) M’umbe jiji, wec maeno mi jukocwiny umiyo tego i kum Ezekiel pi nitimo tic pare cuu mandha. Tin wan de wacopo nwang’u tego ka wang’eyo nia Yehova re m’uorowa. Eyungowa, kum eketho wabed “Jumulembe” pare. (Isa. 43:10) Eno tie rwom mi tuko! Tap calu ma Yehova uwacu ni Ezekiel nia “lworo kud unegi” wan de ebetielo cwinywa nia ‘lworo kud unegwa.’ (Eze. 2:6) Pirang’o wambe ku thelembe mi lworo judhogwa? Pilembe, calu Ezekiel, wan de Yehova re m’uorowa man etie kudwa.—Isa. 44:8. w22.11 mba. 3-4 udu. 4-5

Wamaru judong cokiri ku jukony tic mwa lee dit, kum gitie dhanu ma jugeno. Umego maeno gibedieng’ piwa lee man wabefoyo Yehova pigi! Dong’ wan ke wacopo nyutho nenedi nia watie dhanu ma jugeno? Wamaru umego ku nyimego mwa, man wamito wang’ey nia gitie nenedi. Re wacikara ngo nikadhu mukero, ukwayu wawor amung’ migi. Jukristu moko mi cokiri mi rundi ma kwong’a gibino ‘juyer nying’, gimondo i lembe mi dhanu mange man giweco iwi lembe m’ukwayu ngo giwec i wiye.’ (1 Tim. 5:13) M’umbe jiji wamito ngo wabed ve gin. Re ng’atu moko copo gwelo iwa pir amung’ pare kum nwang’u eng’eyo nia wabikoro ngo lembene ni dhanu mange. Ku lapor, nyamego moko copo nyutho iwa pi twoyo pare m’usende, kunoke pi peko m’ebekadhu kud i iye man eromo kwayuwa nia kud wawec iwi lembene. Saa maeno wacikara nitimo gin m’ekwayu i bang’wa. w22.09 mba. 10 udu. 7-8

Wec mi dhu Jugiriki ma juloko nia ‘niloko ayi ma wuparu ko lembe,’ jucopo loke nia “nidwoko paru mwu nyen.” Pieno, wacopo ruko ngo kwo mwa kende kende ku lembe moko ma nok ma beco. Ento wacikara ning’iyara cuu yor i iwa man nitimo alokaloka moko ci m’ukwayere kara waketh kwo mwa uromb i kadhiri ma copere ku cik pa Yehova. Wacikara nitimo lembe maeno wang’ acel kende ngo, ento thiri thiri. Kinde ma wabidoko leng’, saa ceke wabibedo ku copo mi nyayu mutoro i Yehova i lembe moko ci ma wabetimo. I kind saa maeni, ukwayu watim kero pi ninyayu mutoro i Yehova. I Jurumi 12:2, Paulo uyero nia ukwayu walok ayi ma waparu ko lembe kara wang’ey gin ma Mungu ubemito watim. Kakare niwenjara nia ng’om maeni ucwalwa nitimo lembe ma reco, ukwayu walar wang’iyara cuu mandha pi ning’eyo ka nyo wabeweko paru pa Mungu utel wiwa i kadhiri ma rukani i kum lembakeca man i kum yub mwa, ento paru mi ng’om ungo. w23.01 mba. 8-9 udu. 3-4

Nyo Yehova mondo i lembe ceke ma wabenwang’ara ko i kwo mwa? Nyo etelo wi lembe moko ci mi kwo mwa kara lembe ceke ma rac m’ubetimere ubed ku thelembe ma cuu? Ungo, Biblia uyero ngo lembuno. (Ekl. 8:9; 9:11) Ento gin ma wang’eyo ni e: Ka wabenwang’ara ku peko, Yehova ng’eyo lembene, man ewinjo wak ma wawak ko i bang’e. (Zab. 34:15; Isa. 59:1) M’usagu maeno, Yehova copo konyowa kara wacir peko mwa cuu mandha. Nenedi? Yo acel ma Yehova konyo kowa utie jukocwiny man tielocwiny m’emiyo, ma wang’ ma pol tundo tap i saane. (2 Kor. 1:3, 4) Nyo in de ibepoy pi nindo ma Yehova ukonyi nikum jukocwiny man tielocwiny m’emiyo iri tap i saa m’ibino ku yenyne? Wang’ ma pol ka peko mwa uthum ka dong’ waneno nia Yehova ukonyowa. w23.01 mba. 17-18 udu. 13-15

Yedi maeni urombo ku yedi ma wiye abiro, ento gin m’ukoc utie nia e kwar ngbo. Lembanyutha ulwong’e nia etie “ayi pa yedi ma kwiny” man nia “etie ubimo mir abora.” (Nyu. 13:14, 15; 17:3, 8) “Ubimo” eni juyero nia ebedo nuti man embe, re i ng’eye edok edwogo kendo. Lembe maeno ma jukoro ubenyutho tap Dikiri mi thek (ONU), m’ubecwaku nia jubed ku lembgamba acel pi ng’om zoo! Ku kwong’a jubed julwong’e Dilo mi thek (Société des Nations). I ng’eye, there tho i saa mi Lwiny mir ario mi ng’om zoo. Edok edwogo kendo i ng’eye ku nyinge ma julwong’o tin Dikiri mi thek (ONU). Nikadhu kud i lembe mi yawu pi lembgamba, yedi ma kwiny, kunoke bimobim maeno gibecwalu dhanu gijai i kum Yehova man i kum dhanu pare. I ayi mi lapor, gicoko “jubim m’i ng’om zoo” karacelo pi lwiny mir Armagedon m’utie “ceng’ ma dit pa Mungu ma Jategokpo.”—Nyu. 16:13, 14, 16. w22.05 mba. 10 udu. 10-11

Kinde ma Yesu uponjo nisomo Lembagora ma leng’, eng’eyo lembe m’i iye ang’eya kende ngo, ento emare bende man eweko etel wi timo pare. Ku lapor, kepoy i kum lembe m’utimere i hekalu kinde ma fodi ebino ku oro 12 kende. Juponji m’ung’eyo Cik pa Musa cuu mandha, de “igi uwang’ lii i kum ng’eyong’ec pare man dwokowang’ lembe pare.” (Luka 2:46, 47, 52) Wan de wacopo ng’eyo man wamaru Lembe pa Mungu tek wabesome thiri thiri. Lembe ma Yesu uyero ni dhanu ma ging’eyo Cik pa Musa cuu, niwacu ni jugorcik, Jufarisayo man ni Jusadukayo, copo konyowa lee. Judong dini eno gibed gisomo Lembagora wang’ ma pol, re gibed ginwang’u ngo kony i gin ma gibesomo. Yesu uketho peko iwi lembe adek ma nwang’u umaku gitim pi ninwang’u kony i Lembagora. Lembe m’eyero igi bikonyowa nimedo copo mwa (1) mi nyang’ i Lembe pa Mungu ma wabesomo, (2) mi nwang’u lonyo mi tipo i iye, man (3) mi weko lembene utwinywa. w23.02 mba. 8-9 udu. 2-3

I kind ariti ma wacopo nikoc kud i kumgi, moko utie ninyebiri i kum ng’atu m’utie ngo jadhogwa mi gamiri, mer ku kong’o, camu m’akeca, wec ma reco, galuwang’ mi rop, pornografi, ku wagi piny ma kumenogi. (Zab. 101:3) Wonabali ubeyenyo thiri thiri kaka m’enyoth ko winjiri mwa ku Yehova. (1 Pet. 5:8) Ka wabedo ku wang’wa ngo, Sitani copo pidho i paru man i adundewa kumira, gondiri, kethocwiny hai i kum piny, adegi, ting’iri man akece. (Gal. 5:19-21) Ka wamaku ngo yub pio pio pi nikabugi, gibimediri nidongo i iwa ve doy, e gibinyothowa. (Yak. 1:14, 15) Ariti acel ma nen ungo ngbeng’ kamaleng’ utie nitwiyo mer ku dhanu ma reco. Mito wang’ey nia timo mi dhanu ma wadikara kugi utie kud adwogi ma lee i wiwa. (1 Kor. 15:33) Tek wabedo ku wang’wa i kumwa giwa, wabikoc ku twiyo mer ma hakine mbe ku ju m’ubekwo ngo nimakere ku cik pa Yehova. (Luka 21:34; 2 Kor. 6:15) Ka watimo kumeno, wabineno ariti man wabiure. w23.02 mba. 16 udu. 7; mba. 17 udu. 10-11

Mer m’imaru ko Yehova umedere pilembe iponjo lembe lee i wiye. Andha ibemito ibed ceng’ini kude kawoni man rondo ku rondo. Ecopere iri. Ebekweyi ku mer nia inyay anyong’a i iye. (Rie. 23:15, 16) Iromo timo lembuno ku wec kende ngo ento ku timo bende. Kit kwo peri binyutho nia andha imaru Yehova. Eno tie lembakeca ma ber m’usagu zoo m’icopo maku i kwo peri. Iromo nyutho nia imaru Yehova nenedi? Mi kwong’o, utie rwo peri ma segi m’ibethieriri ko ni Mungu mandha acel kende. (Zab. 40:8) I ng’eye, inyutho thieririne kamaleng’ kinde m’ibelimo batizo. Saa mi batizo peri utie saa mir anyong’a man ma pire tek i kwo peri. Icaku kwo ma nyen iri giri ngo, ento ni Yehova. (Rum. 14:8; 1 Pet. 4:1, 2) Eromo nen ni yub ma dit m’imaku, de andha etie kumeno. Eno biyabu iri yo mi kwo ma ber m’usagu. w23.03 mba. 5-6 udu. 14-15