Dwi mir 3

Fodi ng’om ma nyen utundo ngo. Re kelund ipar pi piny moko ma waneno kumgi. Ku lapor, nyikaluku, yen, lei man dhanu wadwa. Ng’atu moko mbe ma romo piemo nia piny maeno gimbe, kadok nwang’u i wang’e gikegibedo mbe de. Tin ginuti pilembe kende kende Yehova ucwiyogi. (Tha. 1:1, 26, 27) Rom rom kumeno, Mungu mwa ukeco nia ebimiyo ng’om ma nyen. Ma jiji mbe, ebipong’o lembakeca maeno. I ng’om ma nyen, dhanu bikwo awena kud anyong’a man ma twoyo mbe i kumgi. Kinde ma saa ma Mungu uketho biromo, ng’om ma nyen bibedo nuti andha calu piny m’udhokowa ma wabeneno tin eni. (Isa. 65:17; Nyu. 21:3, 4) Pi kawoni, tii ku kaka ceke m’itie ko pi nidwoko yiyoyic peri tek. Bed idwok foyofoc pi jamgony saa ceke. Par kilili iwi tego pa Yehova. Pong’ kwo peri ku lembe mi tipo. Tek itimo kumeno, icopo bedo i kind “ju ma ni kum yiyoyic man twiyocwiny gibelagu lembang’ola.”—Ebr. 6:11, 12. w23.04 mba. 31 udu. 18-19

Yesu ung’ayu wang’e malu man erwo i wang’ dhanu ceke. Emito emii dwong’ ceke ni Yehova pi lembe m’ubebino timere. E i ng’eye, ekok kumae: “Lazaru, wok woko!” (Yoh. 11:43) E Lazaru wok kud i kabuli! Yesu utimo lembe ma dhanu moko paru nia nwang’u copo timere ngo. Kpawa maeni ubeteng’o yiyoyic mwa iwi genogen mi cer. Nenedi? Poy nia Yesu ung’olo ni Martha kumae: “Umeru bicer.” (Yoh. 11:23) Calu Won, Yesu tie kud ava man copo mi pong’o lembang’ola maeno. Piwang’e unyutho nia etie kud ava ma lee mi kabu tho ku lembe ceke m’ebenyayu. Bende, kinde ma Lazaru uwok kud i kabuli, eno unyutho nia Yesu tie ku copo mi cero ju m’utho. M’umedo maeno, kepar pi poyowic ma Yesu upoyo ko wi Martha i giragora mwa mi nindo ma tin. Watie ku thelembe ma ber mi yiyo nia Mungu bipong’o lembang’ola pare mi cero ju m’utho. w23.04 mba. 11-12 udu. 15-16

Saa moko wacopo bedo ku yeny mi wilo lembe ma waberwo pire ka wanyang’ cuu mandha pi yeny pa Yehova. Wacikara nipoy nia Yehova utie ku lembakeca pare man ebipong’e ke nimakere ku nindo m’eketho. Lembakeca maeno uketho i iye nidaru mi magwei lembe ceke m’ubenyayu peko tin, niwacu lembe ma calu ve peko ma wok rek, twoyo man tho. Yehova bipong’o lembakeca pare nikadhu kud i Ker pare. (Dan. 2:44; Nyu. 21:3, 4) Re Yehova uweko Sitani ukeubim wi ng’om nitundo ma Ker parene bitundo. (Yoh. 12:31; Nyu. 12:9) Ka nwang’u tin eni Yehova udaru lembe ceke m’ubesendo dhanu, nwang’u ecinen ve nia Sitani ubebimo wi ng’om cuu. Pieno, kadok ubekwayu wakur Yehova upong’ lembang’ola pare de, eno nyutho ngo nia ewenjowa. Yehova bikonyowa. w23.05 mba. 8 udu. 4; mba. 9-10 udu. 7-8

Wacopo konyo jumange nenedi kara gin de ginwang’ bero i Poy pi tho pa Yesu? Yo ma kwong’a utie nilwong’ogi i programne. M’uweko dhanu ma warombo kugi nja i tic mi lembanyong’a, wacopo kiewo bende nying’ dhanu mange ma wabilwong’o. Gicopo bedo wedi mwa, jutic wadwa, awiya kalasi wadwa, man jumange. Ka wambe ku wend karathasi mi lwong’o m’uromo, wacopo oro igi bende karathasine mir elektronik. Wang’eyo ngo ka nyo dhanu adi ma biyiyo lwong’one! (Ekl. 11:6) Mito ngo wawil nia ju ma wamiyo igi karathasi mi lwong’o gicopo bedo ku penji dupa, asagane ka fodi gidikiri ngo wang’ acel de i coko mwa. Pieno ukwayu walar wapar pi penji ma giromo penjo, man wayikara pi nidwoko wang’gi. I ng’ey program mi Poy pi tho pa Yesu, jumoko ma lembene unyang’ugi giromo bedo ku penji mange de. Wamito watim gin ceke ma wacopo i wang’ Poy pi tho pa Yesu, i saa m’ebekadhu man i ng’eye, pi nikonyo dhanu “m’adundegi ubedo ayika” ginwang’ bero i kum programne.—Tic. 13:48. w24.01 mba. 12 udu. 13, 15; mba. 13 udu. 16

Biblia ukoro pi dhanu abora ma gigam gicer man gidok gikwo iwi ng’om. Nyo iromo keng’iyo i lembe cuu mandha iwi cerneman? Kinde m’ibeng’iyo igi, yeny ponji m’iromo nwang’u. Par kite ma laporman ubenyutho ko nia Mungu tie kud ava man copo mi cero ju m’utho. M’usagu zoo, keth wii i kum cer ma pire tek nisagu, niwacu cer pa Yesu. Poy nia cer maeno utimere i wang’ dhanu dak swa, man emiyo iwa ukungu ma dit ma yiyoyic mwa iwi cer mi nindo m’ubino ucungo i wiye. (1 Kor. 15:3-6, 20-22) Watie ku foyofoc ma yawe mbe ni Yehova pi lembang’ola mi cer! Cwinywa tek nia lembang’ola maeno bitimere andha, pilembe Yehova tie kud ava man copo mi ketho etimere. Dong’ wek wabed ku lembakeca mi teng’o yiyoyic mwa i lembang’ola maeno ma pire tek lee. Tek watimo kumeno, wabicoro ceng’ini magwei i vut Mungu m’ung’olo ni ng’atuman m’i kindwa nia, ‘wedi peri bicer!’—Yoh. 11:23. w23.04 mba. 8 udu. 2; mba. 12 udu. 17; mba. 13 udu. 20

Wanyutho nia watie dhanu ma jwigiri nwang’u watie ku paru ma cuu i wiwa giwa, man iwi gin ma wambe ku copo mi timo. Tek watie dhanu ma wajwigara, wanyutho woro ni jumange man wanenogi nia pigi tek nisagu wan. (Filip. 2:3) Gideon ubino dhanu ma jwigere. Kinde ma malaika pa Yehova uyero ire nia Yehova ung’iye pi nigonyo nyithindho mir Israel kud i masendi mi Jumidian, ng’atu maeno ma won jwigiri uwacu kumae: “Wat para gi jucan m’usagu i Manase, an de a nok m’usagu i ot pa vwa.” (Pok. 6:15) Enwang’ere nia eromo ngo ku tic maeno, ento Yehova ung’eyo ma ber nia eromo time. Ku kony pa Yehova, Gideon utimo tic pare cuu mandha man edare. Judong cokiri gitimo tego migi ceke pi ninyutho jwigiri i lembe zoo. (Tic. 20:18, 19) Gidhongo ngo korgi pi copo ma gitie ko kunoke pi gin ma gitimo; man ka gitimo kosa moko, gicayiri ngo nia dong’ tijgi mbe. w23.06 mba. 3 udu. 4-5

Lembila ma nia Yesu binyono wi Sitani, bipong’o i ng’ey oro ma kadhu elufu acel i nindo m’ubino. (Nyu. 20:7-10) I wang’ ma lembe maeno utimere, Biblia unyutho gin ma bitimere. Ku kwong’a, thek bitwong’o “kwiyocwiny ku bedomoth!” (1 Thes. 5:2, 3) E “ndhu ndhu nica,” masendi ma dit bicaku kinde ma thek bilokiri i kum dini ceke mi vupo. (Nyu. 17:16) I ng’eye, Yesu bipoko lembe mi dhanu, m’ebikoyo ko kind rombe ku diegi. (Mat. 25:31-33, 46) Sitani de biwekere ngo. Adegi m’i iye biketho ebicwalu dikiri moko mi thek ma Biblia ulwong’o Gog mi ng’om mi Magog pi niloy iwi dhanu pa Yehova. (Eze. 38:2, 10, 11) I kind saa maeno, jubicoko dong Jukristu ma juwiro ma fodi n’iwi ng’om kara gicidh gidikiri karacelo ku Yesu man kud udul mony pare i polo, pi nikiedo lwiny mi Armagedon ma bidolo dhu masendi ma dit. (Mat. 24:31; Nyu. 16:14, 16) E i ng’eye, Bimobim pa Kristu mi oro elufu acel bicaku iwi ng’om.—Nyu. 20:6. w23.10 mba. 20-21 udu. 9-10

Tin jutic pa Yehova dupa gibekwo i ng’om ma jukwero tic mwa i iye. Gimiyo ni judongo pa gavmenti woro m’uromo kugi, ento calu Obadia, umego ku nyimego mwa maeno ma jumer gimiyo ni Yehova gin m’eromo ko, niwacu gimoko kikiki i kume. (Mat. 22:21) Pi ninyutho lworo ma gilworo ko Mungu, giwore nisagu dhanu. (Tic. 5:29) Gitimo kumeno ma nwang’u gibemediri nirweyo lembanyong’a man nicokiri karacelo i aponda. (Mat. 10:16, 28) Gidieng’ lee dit nia umego ku nyimego migi unwang’ cam mi tipo ma gitiye ku yenyne. Wakewec pi lapor pa Henri ma kwo i ng’om mir Afrika kaka ma jugam jukwero tic mwa i iye pi saa moko. I kind nindo ma jukwero ticne i iye, Henri uwodhere pi nipoko cam mi tipo ni Jumulembe wagi. Ekiewo kumae: “An atie dhanu ma lwor. Re Yehova umiyo ira tegocwiny m’abino ku yenyne.” Nyo icopo bedo ku kit tegocwiny ma Henri ubino ko? In de cwinyi copo bedo tek kan itie ku lworo ma cuu yor i bang’ Mungu. w23.06 mba. 16 udu. 9, 11

Saa m’Adamu giku Eva gijai, uyenyo nen nia Sitani unyotho lembakeca pa Mungu ma nia dhanu ma pwe man ma wor gibipong’o ng’om. Copere Sitani uparu nia Yehova binego Adamu giku Eva man ebicwiyo nico ku dhaku mange pi nipong’o lembakeca pare. Re ka nwang’u etimo kumeno, nwang’u Sitani uciyero nia etie javupo. Pirang’o? Pilembe calu ma Thangambere 1:28 unyutho, Yehova ugam uyero nia nyikway Adamu giku Eva re ma gibipong’o ng’om. Kunoke nyo saa moko eparu nia Yehova biweko Adamu giku Eva ginyol awiya ma copo doko pwe tak de ngo. (Ekl. 7:20; Rum. 3:23) Re ka nwang’u ecopere ngo ni nyikway Adamu giku Eva nidoko pwe, m’umbe jiji nwang’u Sitani uciyero nia plan pa Yehova upodho. Pirang’o wayero kumeno? Pilembe nwang’u dhanu ma pwe ngo re ma gibecipong’o ng’om. w23.11 mba. 6 udu. 15-16

Yehova bemiyo iwa telowic ma terere nikadhu kud i Lembe pare man dilo pare. Wambe ku thelembe mi medo gin moko ci i kum telowic m’emiyo. (Rie. 3:5-7) Pieno, wakadhu ngo mupaka mi gin m’ugorere i Biblia kadi waketho ngo cik ni juyic wadwa iwi lembe ma Biblia uweco ngo i wigi. Sitani ubetiyo kud “awonde ma iye nanu” man “paru ku timo m’i ng’om maeni,” pi niwondo man nipoko kind dhanu. (Kol. 2:8) I rundi ma kwong’a, lembuno ugam uketho i iye paru m’ujengere iwi rieko mi dhanu, ponji mi Juyahudi m’ujengere ngo iwi Lembagora, man ponji ma nia Jukristu gicikiri niworo Cik pa Musa. Eno ubino vupo, pilembe gicoro pidoic mi dhanu bor ku Yehova ma tie acaki mi rieko mandha. Tin Sitani ubetiyo ku radio kunoke televizio man internet pi nimewo vupo ma kathere mbe man lembang’eya ma judong gamba githungo. w23.07 mba. 16 udu.11-12

I Sitani uwang’ lii kinde m’eneno ayi ma Yehova uyiko ko lembe m’unyay i podho mir Eden. Yehova uweko Adamu giku Eva ginyol awiya; eno unyutho kamaleng’ nia etie ngo javupo. Bende, enyutho nia gin acel de mbe ma romo nyotho plan pare. Kara lembakeca pare upong’, ewodho “kodhi” moko ma bibodho nyikway Adamu giku Eva ma wor. (Tha. 3:15; 22:18) Kodhi maeno bithiero kwo pare ni lam mi jamgony. Lembuno utero wii Sitani bor! Pirang’o? Pilembe yub maeno ujengere iwi mer ma cwalu ng’atini nitwonere ku piny moko pi bero pa ng’atu mange. (Mat. 20:28; Yoh. 3:16) Lembuno ke mbe i bang’ Sitani, pilembe e jakec. Dong’ lam mi jamgony bikelo bero ma kani? I ajiki mi Bimobim mi oro elufu acel, nyikway Adamu giku Eva ma pwe man ma wor gibikwo iwi ng’om m’udoko ni paradizo, tap calu ma Yehova ular ukeco. w23.11 mba. 6 udu. 17

Waneno kwo man rimo ni gin ma leng’. Pirang’o? Pilembe Yehova uyero nia rimo ubenyutho kwo ma tie giramiya ma pire tek m’uai i bang’e. (Law. 17:14) Wang’ ma kwong’a ma Yehova uyiyo nia dhanu ucam ring’o, ekwero igi nia kud gicam rimo. (Tha. 9:4) Edwogo iwi lembe maeno kendo saa m’ebemiyo Cik pa Musa ni nyithindho mir Israel. (Law. 17:10) Bende, eketho guriri m’utelowic mi rundi ma kwong’a umiyo telowic ma nia Jukristu ceke ‘gikoyiri cen . . . kud i kum rimo.’ (Tic. 15:28, 29) Wacungo ma tek niworo cik maeno kinde ma wabemaku yub i kum kit yath m’umito wamaki. Wamoko bende kikiki i kum cik mi kurajo pa Yehova. Jakwenda Paulo umiyo iwa juk ma nia ‘waneg’ watkumwa, niwacu wamak yub ma tek ma wakab ko awanya ma rac mi kum cen. Pieno, wauro nineno kunoke nitimo gin moko ci ma romo cwaluwa i lemsasa mi tarwang’.—Kol. 3:5; Yob 31:1. w23.07 mba. 15 udu. 5-6

Nyo pilembe Samson umaru Delila lee re m’uketho enyang’ ungo i pidoic pare ma raci? Kadok kumeno kunoke ngo de, re erero Samson ukor ire kaka ma tego pare beai i iye. Tokcenne, Samson uwodho lembe mi cwinye ire. Ku lembe ma rac, Samson uyiyo nitimo lembe m’uketho ebayu tego pare man winjiri pare ku Yehova pi kare moko. (Pok. 16:16-20) Samson unwang’u litho lee pilembe egeno Delila nisagu Yehova. Jufilisti gimake, giloyo wang’e man gitwiye gitere i kol i Gaza. Kuca gidwoke ni ng’eca ma rego nying cam. I ng’eye ginyayu lewic i wiye kinde ma gicokiri pi nitimo foc. I saa maeno githiero lam ma dit ni Dagon ma mungu migi m’araga, ma giparu ko nia en re m’eketho gimaku Samson. Giwodho Samson kud i kol, gikele i focne kara esemb igi “lele” man kara ging’ier dhoge.—Pok. 16:21-25. w23.09 mba. 5-6 udu. 13-14

Jaratic kunoke nyathin mi somo wadwa moko romo penjowa ka nyo pirang’o waworo cik mi kurajo ma nwang’ere i Biblia. Ukwayu wacer bang’ yiyoyic mwa, re ma nwang’u wabeworo bende paru pa jawinj mwa. (1 Pet. 3:15) Etie ber nineno penji calu yo ma konyowa ninyang’ i gin m’ubedieng’o cwiny ng’atini, kakare niparu nia ebepenjowa pi ninyayu piem i dhogwa. Kadok nwang’u epenjowa pi thelembe ma kani de, re ukwayu wadwok wang’ lembe ku yoo man i ayi ma ber. Eno romo ketho eloko paru pare. Ku lapor, ka jaratic wedu moko upenji nia pirang’o wutimo ngo foc mi nindo mi nyoliri, kepenjiri kumae: Nyo eparu nia eyiyere ngo iwa nitimo foc ceke? Ku kwong’a waromo kefoye pi dieng’ m’ebedieng’ ko pi jumange. Eno romo miyo kaka ma ber mi weco iwi gin ma Biblia unyutho iwi foc mi nindo mi nyoliri. w23.09 mba. 17 udu. 10-11

Etie iwa rwom ma lee nitiyo ku dong’ saa maeni pi nimiyo lembatuca ni dhanu mi thek ceke. Jakwenda Pethro ukwayuwa nia ‘saa ceke wabed wapoy’ pi nindo pa Yehova. (2 Pet. 3:11, 12) Wacopo poy pire nenedi? Pire tie tek nia kubang’ ceng’ wabed wapar pi mugisa ma wabinwang’u i ng’om ma nyen. Ku lapor, kepar nia ibeyuyo yamu ma ng’ic ma ber, ibecamu cam ma giero kum, ibejolo dhanu m’imaru m’ucer man ibeponjo dhanu m’ukwo oro ma dupa i wang’ pong’o mi lembila mi Biblia. Paru ma kumeno bikonyi nikuro nindo pa Yehova man biketho cwinyi bibedo tek nia andha ajiki mi ng’om maeni ni kago. ‘Calu ma walar wang’eyo lembe [mir anyim] i wang’e,’ juponji mi ndra biketho ngo ‘wakier.’ w23.09 mba. 27 udu. 5-6

Aradu mwa gibekwo i kind awiya “ma wigi tek ni junyodo migi.” (2 Tim. 3:1, 2) Pirang’o awiya ma dupa gi wor ungo? Jumoko paru nia junyodo migi ubewondo wang’gi, kum nwang’u gibekwayu awiya utim gin m’uvoyo gin bende. Jumange lundo paru nia cik mi junyodo migi kakare ukadhu, tije mbe, kunoke nia e tek dit. Kan itie aradu, nyo saa moko in de iwinjiri kumeno? Ecopo bedo tek niworo cik pa Yehova ma nwang’ere i giragora mwa mi nindo ma tin. Dong’ ang’o ma copo konyi? Icopo ponjo ninyutho woro niai kud i bang’ Yesu ma tie lapor ma ber m’usagu zoo. (1 Pet. 2:21-24) Junyodo pare gibino ku dubalaga, re asu ebed eworogi kadok nwang’u saa moko gibed gitimo kosa man gibed ginyang’ ungo kude.—Ai 20:12. w23.10 mba. 7 udu. 4-5

Jakwenda Paulo ukoro nia lam ma Cik ubed ukwayu copo ruco ngo dubo. Pieno re ma “juketho [Cikne] cen.” I ng’eye, eponjo Jukristu ma Juebrania ku lemandha moko ma thuc. Epoyo wigi i kum “genogen ma ber” m’ujengere iwi lam ma Yesu uthiero, ma tie lam ma romo konyogi andhandha nicoro “ceng’ini i vut Mungu.” (Ebr. 7:19) Paulo ukoro ni umego pare ma Juebrania thelembe m’uketho thier ma gibetimo calu Jukristu usagu ma gibed gitimo con. Lembe m’ubed ukwayere i dini mi Juyahudi ubino kende kende “tipopiny mi gin ma bibino, ma re mandhane utie Kristu.” (Kol. 2:17) Tipopiny utie kende kende ayi pa piny moko, etie ngo pinyne mandha. Kumeno bende, kite ma Juyahudi gibed gitimo ko thier ni Mungu con ubino kende kende tipopiny, ma piny mandhane bibino. Kara watim thier ni Yehova i ayi ma foyo iye, ukwayu wanyang’ i yub m’emaku kara dubo mwa uwekere. w23.10 mba. 25 udu. 4-5

Daniel thek 11 uweco iwi ubimo ario kunoke bimobim ario ma gibeteliri i kindgi, ma man umito en re m’ebim wi ng’om zoo. Ka waporo lembila maeni ku mange mi Biblia, wacopo yero nia “ubimo ma yor ariwa ma malu” utie Russie ku ju m’udiko cing’gi kude, man “ubimo ma yor ariwa ma piny” ke utie bimobim ma dit mir Angleterre kud Amerika. Dhanu pa Mungu ma gibekwo i the bimobim ‘p’ubimo ma yor ariwa ma malu’ gibeciro ragedo ma kamaleng’ m’ubimo maeno ubenyayu i kumgi. Jumulembe pa Yehova moko jufwodogi man jubologi i kol pi yiyoyic migi. Kakare ma nia timo ‘p’ubimone’ unyay lworo i umego mwa, elund ebeteng’o yiyoyic migi ateng’a. Pirang’o? Pilembe umego mwa ging’eyo nia ragedo ma gibenwang’iri ko ubepong’o lembe mi lembila m’i buku pa Daniel. (Dan. 11:41) Ning’eyo lembe maeno copo konyo wan bende kara wamedara nibedo ku genogen ma tek man nicungo nging’ nging’. w23.08 mba. 11 udu. 15-16

Calu ma Yehova umaruwa, enyang’ i kite ma wawinjara ko man etie ayika nigwokowa. Ka wabewinjo can i cwinywa, en de can nege. Pieno wacopo rwo ku tegocwiny kumae: “Gwoka calu nying’ [weng’i].” (Zab. 17:8) Wang’ utie watkum ma lwor man ma pire tek lee. Pieno ka Yehova uporowa ku nying’ kunoke tong’ wang’e, dok bedo ve ebeyero kumae: ‘Ng’atu m’utimowu rac, wu dhanu para, nwang’u emulo kum piny ma pire tek i iya.’ Yehova ubemito wabed ku tegocwiny nia andha emaruwa athothi. Re eng’eyo bende nia nikum lembe ma wakadhu kud i iye con, waromo penjara ka nyo andha ecopo maruwa. Kunoke copere nia wabekadhu kud i lembe moko kawoni m’uketho watie ku jiji iwi mer pare. Dong’ ang’o ma copo tego cwinywa nia andha emaruwa? Utie niponjo kite m’enyutho ko mer ni Yesu, ni Jukristu ma juwiro, man iwa ceke. w24.01 mba. 27 udu. 6-7

Ezra ugam uneno kite ma Yehova ukonyo ko dhanu pare i saa mi peko. Oro ma dupa i wang’e, niwacu i oro 484 W.N.Y., copere nia Ezra ubino kwo i Babeli saa m’ubimo Ahasuero uwodho ng’ol ma nia judar Juyahudi cen kud i the bimobim mi Persi. (Est. 3:7, 13-15) Kwo pa Ezra ubino i ariti ma lee! Nikum lembuno, Juyahudi ma gin’i “ng’etker ceke” gikwiro cam, giywak man m’umbe jiji gilokiri i bang’ Yehova pi nikwayu telowic. (Est. 4:3) Kepar kite ma Ezra ku Juyahudi wagi giwinjiri ko kinde ma lembe udok ulokere i kum ju m’uporo lembe nia juneggi! (Est. 9:1, 2) Lembe ma Ezra ukadhu kud i iye i saa ma tek maeno uketho ebedo ayika pir amulaic m’uwok i ng’eye, man m’umbe jiji, udwoko genogen pare tek iwi Yehova nia etie ku copo mi gwoko dhanu pare. w23.11 mba. 17 udu. 12-13

Ku kwong’a, jakwenda Paulo ubino weco iwi “lembe ma Cik ung’olo,” niwacu Cik ma jumiyo ni nyithindo mir Israel. (Rum. 3:21, 28) Ubeyenyo nen nia i rundi pa Paulo, ebino tek ni Jukristu moko ma Juyahudi niyiyo nia Cik pa Musa ku lembe ma Cikne ubed ukwayu ceke kakagi daru kadhu. Pieno, Paulo utiyo ku lapor p’Abraham pi ninyutho kamaleng’ nia ng’atini mbe ku yeny mi timo “lembe ma Cik ung’olo” pi nidoko won bedopwe. Ento, ukwayu ebed ku yiyoyic. Eno tie lembe mi tielocwiny ma lee pilembe ebenyutho nia tek watie ku yiyoyic i Mungu man i Kristu, wacopo nwang’u bero i wang’ Mungu. “Timo” kunoke “tic” ma juweco pire i Yakobo thek 2 utie ngo “lembe ma Cik ung’olo.” Yakobo uweco iwi tic kunoke lembe ma Jukristu gitimo i kwo migi ma kubang’ ceng’. (Yak. 2:24) Tic maeno ginyutho ka nyo ng’atini utie ku yiyoyic mandha i Mungu kunoke ngo. w23.12 mba. 3 udu. 8; mba. 4-5 udu. 10-11

Ukwayu nyamego m’ubemito gamere ung’ii jadhoge mi gamiri cuu mandha. Poy nia ibibedo i the telowic pa ng’atu m’ing’iyo ubed won ot peri. (Rum. 7:2; Efe. 5:33) Pieno kepenjiri kumae: ‘Nyo etie Jakristu m’uteng’ini? Nyo eketho lembe mi tipo i kabedo ma kwong’a i kwo pare? Nyo emaku yub mi rieko? Nyo eyiyo kosa pare? Nyo eworo jumamon? Nyo etie ku copo mi gwoka i thenge mi tipo, i thenge mi kum man nyo ecopo nyang’ kuda? I andha re, pi ninwang’u nico m’atira, ukwayu in de iyikiri nibedo dhaku m’atira. Dhaku ma ber utie “jakony m’uromo . . . tap” ku won ot pare. (Tha. 2:18) Man calu emaru Yehova, eii niketho pi won ot pare ung’eyere ma ber. (Rie. 31:11, 12; 1 Tim. 3:11) Kara iyikiri niai kawoni, dwok mer peri ku Yehova udok ma tek man bed ni jakony ni jumange i pacu man i cokiri. w23.12 mba. 22-23 udu. 18-19

Yehova ung’olo nia ebimiyo iwa rieko ma watie ku yenyne pi nimaku yub ma cuu. Wabedo ku yeny mi rieko m’uai i bang’ Mungu asagane ka wabemaku yub ma bimulo dong’ kwo mwa. Eng’olo bende nia ebimiyo iwa tego ma watie ku yenyne pi niciro peko mwa, tap calu m’emiyo ni jakwenda Paulo. (Filip. 4:13) Yo acel m’etimo ko kumeno, utie nia etiyo ku juruot mwa mi tipo. Yesu urwo kud adundene ceke i uthieno m’i wang’ nithiero kwo pare. Ekwayu nia timba Yehova ukab cen cac ma jubecikelo i wiye nia etie jacid nying’ Mungu. Re kakare nitimo kumeno, Yehova uoro acel m’i kind umego pare ma jumalaika pi nimiyo ire tego. (Luka 22:42, 43) Yehova copo konyowa bende nikadhu kud i tielocwiny p’umego kunoke nyamego moko m’ulwong’owa i simu kunoke m’uliewowa i pacu. Ng’atuman m’i kindwa copo sayu kaka mi yero “lembe ma ber” ni juyic wadi.—Rie. 12:25. w23.05 mba. 10-11 udu. 9-11

Ju ma gikwiyo i tipo ma gibino i Poy pi tho pa Yesu giromo bedo ku lworo nia jubiwok jologi ngo ma ber. Pieno, ur nipenjogi ku penji ceke ma romo nyayu lewic i wigi kunoke niyero wec ma romo kierogi. Poy bende nia umego ku nyimego maeno gitie juyic wadwa. Watie kud anyong’a nitimo kendo ni Yehova karacelo kugi! (Zab. 119:176; Tic. 20:35) Watie ku foyofoc lee nia Yesu ukwayu wabed wapoy pi tho pare kubang’ oro, man wang’eyo nia pi lembene tie tek lee. Ka wabedikara i iye, eno miyo bero iwa man ni jumange i ayi dupa. Nenedi? (Isa. 48:17, 18) Mer ma wamaru ko Yehova giku Yesu medere ameda. Wanyutho nia watie ku foyofoc pi gin ma gitimo iwa. Kindwa doko ceng’ini lee kud umego ku nyimego mwa. Man wakonyo jumange de ging’ey ayi ma giromo nwang’u ko mugisa ma jamgony miyo. Dong’ watim ceke ma wacopo kara wabed ayika pi Poy pi tho pa Yesu m’utie nindo ma pire tek nisagu zoo! w24.01 mba. 14 udu. 18-19

Yehova telo wiwa nenedi? Ku kwong’a, nikadhu kud i Biblia. Ento etiyo bende ku dhanu. Ku lapor, ebetiyo ku “jamiru mandha man ma riek” pi nimiyo iwa cam mi thenge mi tipo ma konyowa nimaku yub mi rieko. (Mat. 24:45) Yehova ubetiyo bende kud umego mange ma giromo pi nitelo wiwa. Ku lapor, juliew mi twodiri ku judong cokiri gimiyo iwa tielocwiny man telowic ma konyowa ninyego ku peko mwa. Wabefoyo Yehova lee mandha, kum ebetelo wiwa i ayi ma ber i kind nindo ma rac maeni mi kajik ceng’! Telowic pare ubekonyowa kara wamedara ninwang’u bero i wang’e man niwotho i yo mi kwo. Kadok kumeno de, saa moko eromo bedo iwa tek niworo telowic pa Yehova, asagane tek dhanu ma gitie ku dubalaga re ma gibemiye. I saa ma kumeno, wacikara nibedo ku tegocwiny nia Yehova re m’ubetelo wi dhanu pare man nia niworo telowic pare miyo kwa mugisa. w24.02 mba. 20 udu. 2-3

Wacopo ketho mer ma wamaru ko Mungu umedere nwang’u wabeponjo Lembe pare aketha cwinywa. Kinde m’ibesomo Biblia, ii nisayu nia giragoraman ubenyutho ang’o iwi Yehova. Bed ipenjiri kumae: ‘Kpawa maeni ubenyutho nenedi nia Yehova umara? Ebemiyo ira ke thelembe ma kani mi maru Yehova?’ Yo mange ma wacopo ketho ko mer ma wamaru ko Yehova umedere utie niyabu adundewa ire nikadhu kud i rwo. (Zab. 25:4, 5) Yehova ke bilund dwoko wang’ rwo mwane. (1 Yoh. 3:21, 22) Ukwayu bende mer ma wamaru ko jumange umedere i wang’e. Kinde ma jakwenda Paulo udoko jakristu, oro moko i ng’eye ewok enwang’u jalawobi moko ma pire ber ma nyinge Timoteo. Timoteo umaru Yehova man dhanu mange; uketho i ng’ey kare moko Paulo uyero ni Jufilipi kumae: “Ambe ku ng’atu mange m’utie ku pidoic ma calu pa [Timoteo] m’ubedieng’ andhandha pi lembe mwu.” (Filip. 2:20) Ubenen kamaleng’ nia mer ma Timoteo umaru ko umego ku nyimego re m’umulo adunde Paulo. M’umbe jiji, cokiri ceke ma Timoteo ubed uliewo gibed gikuro tundo pare kud ava ma lee dit.—1 Kor. 4:17. w23.07 mba. 9 udu. 7-10

I wang’ ma Juisrael gibecimondo i Ng’om mi lembang’ola, Musa utho. Saa ma won bedopwe maeno utho, nyo Mungu ugam uweko dhanu pare ginen i wang’gi? Ungo. I nindo ceke ma gigwoko bedoleng’ migi ire, ekonyogi. I wang’ tho pa Musa, Yehova ukwaye nia eketh Yocuwa ni jatelwic mi dhanu pare. Nwang’u dong’ eponjo Yocuwa pi oro ma dupa. (Ai 33:11; Poy. 34:9) M’umedo maeno, jumaco mange dupa ma giromo de gibino jutelwic; gibino judongo mi dhanu elufu, mi dhanu dak, mi dhanu pier abic, man kadok mi dhanu apar. (Poy. 1:15) Andha, dhanu pa Mungu ginwang’u gwok ceke ma gibino ku yenyne. Lapor pa Elica bende ubeponjowa ku lembe ma rom. Etelo wi thier ma leng’ i kind Juisrael pi oro m’ulwar. Ento saa ugam uromo ma Yehova uore i iye i tic mange yo piny mi Yuda. (2 Ub. 2:1; 2 Kei. 21:12) Nyo Yehova ugam uwenjo weg bedopwe mi suru apar mir Israeli? Ungo. Nwang’u dong’ Eliya udaru ponjo Elica pi oro dupa. Lembakeca pa Yehova umedere asu nicidho i wang’e. Egwoko jutic pare ma gi weg bedopwe. w24.02 mba. 5 udu. 12

Jukristu mir Efeso gicaku wotho nimakere ku der mi lemandha mi Lembagora. (Zab. 119:105) Giweko bende timo migi mi dini mi vupo man mi lemsasa mi tarwang’. E gidoko “[jukwany] koth Mungu” man gibino ii ku kero migi ceke pi nitimo ire thier man ninyayu anyong’a i iye. (Efe. 5:1) Kumeno bende, i wang’ niponjo lemandha, wan de wabino i mudho mi tipo man mi kurajo. Jumoko m’i kindwa gibed gitimo foc mi dini mi vupo, jumange ke gibed gitimo lemsasa mi tarwang’. Re niai ma waponjo cik mir ukungu pa Yehova iwi gin ma ber ku gin ma rac, watimo alokaloka. Wacaku kwo nimakere ku cik pare ma pwe. E kumeno, wanwang’u bero dupa. (Isa. 48:17) Ento fodi asu etie yot ungo iwa nikoc bor ku mudho ma waweko i ng’eywa man nimedo “niwotho calu nyithindho mi der.” w24.03 mba. 21 udu. 6-7

Iromo nwang’u nia fodi itie ngo ayika nithiero kwo peri ni Yehova man nilimo batizo. Saa moko nyo ubekwayu itim alokaloka i kwo peri pi nikwo nimakere ku cik mir ukungu pa Yehova, kunoke ukwayu iting’ saa ma lee pi niteng’o yiyoyic peri. (Kol. 2:6, 7) Juponj Biblia gitimo ngo mediri i ayi ma rom, man etie ngo aradu ceke ma gibedo ayika nithiero kwo migi ni Mungu man nilimo batizo ku oro ma rom. Tim kero ing’ii i mediri peri nimakere ku copo peri, ento kud iporiri ku ng’atu mange (Gal. 6:4, 5) Kadok ituc ninwang’u nia andha fodi itie ngo ayika nithiero kwo peri ni Yehova de, mediri asu nitiyo iwi lembakeca maeno. Kway Yehova ukonyi itim alokaloka ceke m’ukwayere. (Filip. 2:13) Man cwinyi bed tek nia ebiwinjo rwo peri man ebidwoko wang’e.—1 Yoh. 5:14. w24.03 mba. 5 udu. 9-10

Nindo acel lembe uton i Sara; eweco pi lembe m’uton i iyene ni Abraham, man eyero bende nia Abraham re m’utie ku kosa. Abraham ung’eyo nia Sara tie dhaku ma wor man ebed ediko cinge i kum yub m’emaku. Ewinje man eii nidaru lembene. (Tha. 16:5, 6) Ponji tie ang’o i lembe maeno? Cogmon, wutie ku dito mi maku yub pi juruot mwu. (1 Kor. 11:3) Re lembe mi mer m’ukwayu ilar itim i wang’ nimaku yub utie niwinjo paru pa dhaku peri kilili mandha, asagane ka yubne bimulo kume bende. (1 Kor. 13:4, 5) Nindo mange, Abraham umito enyuth jol ni welo moko m’uwendogi rek. Ekwayu Sara ukeuwek gin m’ebetimo man eyik cam ma dit. (Tha. 18:6) E Sara utimo pio pio gin m’Abraham ukwayu i bang’e. Jumamon, wucopo lubo lapor pa Sara nwang’u wubediko cingwu i kum yub pa cogwu. Ka wutimo kumeno, wubitielo gamiri mwu.—1 Pet. 3:5, 6. w23.05 mba. 24-25 udu. 16-17

Saa ma Gideon udoko japoklembe, ebino ku yeny mi nyutho woro man tegocwiny. Jumiyo ire tic mir ariti mi nyotho pemlam pa Baal ma won ugiero. (Pok. 6:25, 26) I ng’eye kinde m’ecoko dhog udul mony, juyero ire wang’ ario zoo nia ejwig wendgi udok nyanok. (Pok. 7:2-7) Tokcenne, juyero ire nia ecidh iwi judegi pare i diewor ma ling’. (Pok. 7:9-11) Kwayu judong cokiri gibed “ayika niworo” lembe. Jadit cokiri ma wor bedo ayika niworo lembe ma Giragora ubeyero, man eworo telowic ma dilo pa Mungu ubemiyo. I ayi maeno re m’eweko lapor ma ber ni jumange. Re asu eromo bedo ire tek ninyutho woro. Ku lapor, saa moko nyo enwang’u telowic dupa kunoke telowicne gilokiri pio pio man etie tek ire nitiyo kugi. I lembe mange ecopo penjere ka nyo andha telowic moko m’uwok copo konyo kunoke nyo utie mi rieko. Kunoke juromo kwaye nia etim tic moko ma copo ketho jutwiye. Dong’ judong cokiri gicopo lubo lapor mi woro pa Gideon nenedi i kit lembe ma kumeno? Winj telowic kilili man tii kude. w23.06 mba. 4-5 udu. 9-11