TROKIÑ ÑI CHILLKATUNGEAL 26
Kelluafiyiñ ta kakelu che ñi doy küme duamtual
“Itrokom eymün welukonke kümelkaniewaymün, kiñe küme rakiduam mew ka piwkeyewmün kiñe peñiwen reke. Küme piwketucheaymün ka nieaymün ñom piwke” (1 PED. 3:8).
107 ÜLKANTUN Chaw Dios tañi piwkeyen inayentufali
¿CHEM KIMAIÑ?a
1. Inayentufiliyiñ taiñ Wenu Chaw Jewba, ¿chumaiñ?
JEWBA rume piwkeyenieeiñmu (Juan 3:16). Iñchiñ küpa inayentukefiyiñ taiñ Wenu Chaw, feymu eluwküleiñ taiñ duamnieafiel, piwkeyeafiel ka kutranpiwkeyeafiel itrokom che, “doyelchi may taiñ pu peñi ka lamngen feyentulelu ta Cristo mew” (Gal. 6:10; 1 Ped. 3:8). Rupan mu chem weda dungu rume taiñ pu peñi ka lamngen, küpa kellukefiyiñ.
2. ¿Chem ngüneduamaiñ tüfachi chillkatun mu?
2 Iney rume küpa konle Jewba ñi trokiñche mu, chaftuafi fillke wedake dungu (Mar. 10:29, 30). Ka doy puwkülele ñi afael ta antü, müleay doy wedake dungu taiñ chaftuafiel. Fey, ¿chumngechi welukonke kelluwafuiñ? Ngüneduamaiñ chem kimeltuafeiñmu ñi rupan ta Lot, Job ka Noemi Biblia mu mülelu. Kafey inaduamaiñ chem ñi rupan taiñ pu peñi ka lamngen famülke mu ka chumngechi iñchiñ kelluafuiñ ñi küme chaftuafiel feychi wedake dungu.
ÑOCHI PIWKENGEAIÑ
3. Ñi feypilen 2 Pedro 2:7, 8, ¿chem dungu dulli Lot? Ka, ¿chem wedake dungu rupay tañi dulliel mu?
3 Lot küme dullilay chem chumal, ¿chumngelu? Kidu dulli ñi mülepual Sodoma waria mu, feychi waria mu fentren che podngechi mongen yeniefuy (papeltunge 2 Pedro 2:7, 8). Feychi mapu mu pu che küme amulefuy ñi mongen, welu Lot wedake dungu rupay mülepulu Sodoma mew (Gén. 13:8-13; 14:12). ¿Chem dungu chi? Tañi domo rume ayürpufi chi feychi waria kam rume weniyerpufi chi kiñeke che mülelu üye mu, feymu allkütulafi ta Jewba. Fey naglu ta kütral ka asufre wenu mew, Lot tañi domo lay. Lot niewetulay tañi ruka, tañi fillem, welu doy weñangkün-ngey ñi lan tañi sakin domo. Kafey Lot tañi epu ñawe fütangerkeafulu engu, welu tañi ayün engu lay apümngelu Sodoma waria (Gén. 19:12-14, 17, 26). Rupalu kom tüfa, Jewba ñochi duam mu kellufi ta Lot.
Chaw Jewba fente kutranpiwkeyefilu ta Lot ka tañi pu che, werküfi epu küme püllü ñi montulafiel engün (Inaduamnge parrafo 4).
4. Jewba ñochi duam mu kellufi ta Lot, ¿chumngechi? (Inaduamnge ti adentun wünen pagina mu).
4 Jewba kutranpiwkeyefi ta Lot dullilu rume mülepual Sodoma waria mu, fey werküy kümeke püllü ñi montulafiel ta Lot ka tañi pu che. Pu kümeke püllü feypifi ta Lot ñi matu lefmawal, welu ‘Lot küdawtuy ñi tripayal’. Fey pu kümeke püllü nüfi ta Lot ñi kuwü mu, femngechi kellufi kidu ka tañi pu che ñi tripayal ti waria mew (Gén. 19:15, 16). Fey pu kümeke püllü feypifi ta Lot ñi lefmawal wingkul mew. Welu kidu feypieyew ñi küpa amulen kiñe pichi waria püllelefulu, fey inalafi ñi feypietew Jewba (Gén. 19:17-20). Jewba ñochi duam mu allkütufi ta Lot ka katrütulafi ñi amual feychi pichi waria mu. Rupalu chi antü, Lot llükay ñi müleweal üye mu, fey mülepuy wingkul mew chew ñi feypifetew Jewba ellaka mu (Gén. 19:30). ¡Afmatufali fente ñi ñochi piwkengen ta Jewba! Iñchiñ kay, ¿chumngechi inayentuafuiñ?
5, 6. Taiñ inayentuafiel ta Jewba, ¿chumngechi kelluafeiñmu ñi feypilen 1 Tesalonisense 5:14?
5 Kiñeke rupa, kiñeke taiñ pu peñi ka lamngen weda dullikey ñi femün, fey tüfa wedalkakeeyew Lot reke. Rupan mu tüfa, feypiafuiñ chi: “Chem tami nganel, fey tami kosechael” (Gal. 6:7). Femngechi feypiliyiñ, koylatulayafiyiñ llemay. Welu inayentufiliyiñ Jewba ñi femfiel ta Lot, doy kümelkayafuiñ. ¿Chumngechi femürpuafuiñ?
6 Jewba ñi pin mu, pu kümeke püllü feypifi ta Lot chem ñi rupayal, welu ka kellufi ñi tripatual Sodoma waria mu. Ka femngechi iñchiñ, ngülamtuafuiñ taiñ pu peñi ka lamngen femmekele kiñe dungu tañi wedalkayafetew. Welu fey ka müten no, kafey kelluafiyiñ. Kidu engün küdawtule ñi inayafiel kiñe ngülam Biblia mu mülelu, ñochi piwkengeaiñ. Inayentuafiyiñ ñi femün pu kümeke püllü. Fey kidukünulayafiyiñ taiñ pu peñi ka lamngen, doy may taiñ feypin ka taiñ femün mu kelluafiyiñ (1 Juan 3:18). Nüafiyiñ reke tañi kuwü mu, femngechi kelluafiyiñ engün ñi inayal feychi küme ngülam Biblia mu mülelu (papeltunge 1 Tesalonisense 5:14).
7. ¿Chumngechi inayentuafuiñ Jewba ñi chumngechi trokifiel ta Lot?
7 Jewba rakintukunielafi Lot tañi welulkan, feymu rupalu chi antü adkünufi ta Pedro ñi wirintukual Lot “lif mongen wentru ürke”. Feley llemay, Jewba rakiniekelay tunte taiñ welulkawken ta iñchiñ, ¡müna ayüwülkeeiñmu kimfiel tüfa! (Sal. 130:3). Inayentuafiyiñ Jewba ñi femün, ¿chumngechi? Inaduamnieafiyiñ tati kümeke dungu ñi femken taiñ pu peñi ka lamngen, femngechi doy ñochi piwkengeaiñ kidu engün mu. Femngechi tüfa engün doy eluwküleafuyngün taiñ kelluafiel.
KUTRANPIWKEYECHEAIÑ
8. Kutranpiwkeyecheliyiñ, ¿chem chumaiñ?
8 Ngüneduamaiñ ñi rupan ta Job. Kidu weda dullilay Lot reke, welu ka kontueyew fütra wedake dungu. Ñamümi tañi fillem, küme yamngewelay tañi lof mu ka weda kutranürpuy. Ka larkeyngün kom tañi pu fotüm ka ñawe. Kafey küla koylake weni dalluntukueyew. ¿Chumngelu tüfachi koylake weni kutranpiwkeyelafingün ta Job? Kidu engün inaduamlayngün chem ñi rupameken ta Job. Fey welulkayngün ñi rakiduamel engün ka re koylatun mu feypintukufingün ta Job. Iñchiñ inayentulayafiyiñ ñi weda femün engün, doy may longkontukuaiñ Jewba müten ta kimniey kom ñi rupameken pu che. Kim allkütuafiyiñ taiñ pu peñi ka pu lamngen weda duamkülelu. Re allkütulayafiyiñ müten, doy may kutranpiwkeyeafiyiñ. Femngechi müten kimnieafuiñ ñi chum duamkülen pu weda rupamekelu.
9. 1) Kutranpiwkeyecheliyiñ, ¿chem dungu femlayaiñ? 2) Weda dunguyecheliyiñ, ¿chem rupayafuy?
9 Kutranpiwkeyecheliyiñ, weda dunguyelayafiyiñ iney no rume tañi weda rupameken mu. Weda dunguyecheliyiñ, yafültukulayafiyiñ taiñ pu peñi ka lamngen, doy may re weda duamelafiyiñ müten (Prov. 20:19; Rom. 14:19). Kiñe che weda dunguyefile ta kakelu peñi ka lamngen, pengelafuy ñi duamtuchekenon. Fey tañi feypin mu doy weda duamelafuy feychi che weda rupamekelu (Prov. 12:18; Efes. 4:31, 32). Doy kümey taiñ inaduamafiel ñi küme femken ta che, ka rakiduamal chumngechi kelluafuiñ ñi küme chaftuafiel wedake dungu.
Kiñe peñi kam lamngen “ngam fill dungu” pile, ñochi duam mu allkütuafiyiñ, ka yochi küme yafültukuafiyiñ. (Inaduamnge parrafo 10 ka 11).c
10. ¿Chem kimeltukeeiñmu Job 6:2, 3?
10 Biblia feypi: “¡Fanefanetungele kay kiñe balanza mew tañi weda duamkülen ka tañi weda rupameken! Tüfa doy faney tati kuyüm lafken mew mülelu. Feymu llemay ngam fill dungu pin” (Job 6:2, 3). Kiñeke mu, Job ngam fill dungu pi. Fey wüla kimtukuy ñi welulkalen tañi feypin (Job 42:6). Famülke mu kiñe che weda duamkülele, ngam fill dungu feypiafuy chi ka fey wüla kimtukuafuy ñi welulkalen tañi feypin Job reke. ¿Chem femafuiñ? Weda dungulayafiyiñ ka weda trokifemlayafiyiñ, doy may kutranpiwkeyeafiyiñ feychi che. Longkontukuaiñ, Jewba pilafuy taiñ rupayal wedake dungu mu ka taiñ rume rakiduamküleal feychi dungu mew. Feymu kiñe che poyekefilu ta Jewba rupale fentren wedake dungu mu, ngam fill dungu piafuy. Kidu weda dunguyefile ta Jewba kam iñchiñ mu, lladküfemlayaiñ ka jusgafemlayafiyiñ rume (Prov. 19:11).
11. Pu longkolelu, ¿chumngechi inayentuafuyngün ta Eliu ñi ngülamtucheal?
11 Kiñeke mu, feychi che rupamekelu wedake dungu duamniey ñi ngülamtungeal (Gal. 6:1). Pu longkolelu, ¿chumngechi küme ngülamtuafeyew? Inayentuafuyngün Eliu tañi femün, kidu kim allkütufi ta Job ka kutranpiwkeyefi (Job 33:6, 7). Eliu wüne eluwi ñi adümal chem ñi rakiduamkülen ta Job, fey wüla ngülamtufi. Ka femngechi femafuyngün pu longkolelu, kim allkütuafingün ta che ka eluwayngün ñi adümafiel tañi chum duamkülen. Femngechi tañi ngülam puway pu che tañi piwke mu.
YAFÜLTUKUCHEAIÑ TAIÑ FEYPIN MU
12. Noemi, ¿chum duamnagi lalu tañi füta ka tañi epu püñeñ?
12 Noemi nor piwkeyefi ta Jewba. Welu lalu tañi füta ka tañi epu püñeñ rume weda duamnagi, fey ayüniefuy ka üy tañi feypingeal, ¿chem pin feychi üy? “Rume weñangkülelu” (Rut 1:3, 5, 20, 21). Tañi nanüng Rut pingelu, kidukünulaeyew rupalu wedake dungu mu. Doy may, kellufi ta Noemi ñi nieal chem tañi duamnieel, kafey yafültukufi. Rut küme entuy ñi feypin, femngechi ñi pengelelafiel ta Noemi ñi piwkeyeniefiel ka rume duamniefiel (Rut 1:16, 17).
13. Pu lantulu, ¿chumngelu duamnieyngün taiñ kelluafiel?
13 Taiñ pu peñi ka lamngen lantule, duamnieayngün taiñ kelluafiel. Rakiduamnge, kiñe kurewen trürümngeafuy ta epu anümka mür tremlu. Rupalu chi tripantu, tañi folil pürowkeyngün. Fey folilnentungele kiñe anümka, kangelu anümka rume wedalkangeafuy. Ka femngechi kiñe che lantule, alüñma weda duamküleafuy. Ngüneduamaiñ ñi rupan ta Paula.b Kidu lanturumey, fey feypi: “Rume kaletuy tañi mongen, kuñifallkülelu trokiwken, niewetulan tañi doy küme weni. Iñche nütramkakefun tañi füta chem dungu rume. Ayüwkülelu iñche, kidu ka ayüwkülefuy. Ka rupan mu wedake dungu kidu kellukefenew. Rumel allkütukefenew nütramkafilu tañi weda rupan. Kiñe che reke felekefuyu, fey fewla kidulewen”.
¿Chumngechi yafültukuafuiñ pu niewenolu tañi afkadi? (Inaduamnge parrafo 14 ka 15).d
14, 15. ¿Chumngechi yafültukuafuiñ pu lantulu?
14 ¿Chumngechi yafültukuafuiñ pu lantulu? Wüne, nütramkayafiyiñ ti lantulu, küdawtuliyiñ kam kimnoliyiñ chem rume taiñ feypial. Paula ka feypi: “Pu che kimlay chem chumal ka chem feypial layeluwle kakelu che. ‘Weda entuafun tañi feypin, fey weda duamelafun tati layeluwlu’ rakiduamafuy kiñeke che. Welu doy weda duamelchekey ñi feypingenon chem no rume” pi taiñ lamngen. Kiñe che layeluwlu duamlay ñi feypingeal fütrake dungu tañi yafültukungeal. Paula feypi: “Rume mañumkülefun ñi pu weni tañi feypietew ‘müna weda tami rupan’”.
15 Kiñe peñi, William pingey, kuyfi mu lantuy. Kidu feypi: “Kakelu che feypikeenew kümeke dungu ñi femkefel tañi domo, fey tüfa müna küme duamelkeenew. Tüfa pengelkeenew tañi domo yem ñi piwkeyengekefel ka yamniengekefel. Iñche petu piwkeyeniefiñ ka petu falintuniekefiñ tañi domo, feymu kakelu che nütramkaetew ñi chumngekefel tañi domo müna yafültukukeenew ka kellukeenew ñi pin engün”. Kiñe lantu lamngen Bianca pingelu feypi: “Kiñeke mu, trür ngillatukeiñ pu lamngen iñchiñ ka pengelkeenew engün kiñe kam epu texto, tüfa müna yafültukukeenew. Kafey kellukeenew tañi nütramkangeken tañi füta mew ka kakelu che tañi allkütukeetew nütramkalu tañi afkadi mu”.
16. 1) Taiñ pu peñi ka lamngen lantule, ¿chumafuiñ iñchiñ? 2) Ñi feypilen Santiaw 1:27, ¿chem dungu elfalkünueiñmu Jewba?
16 Rut kidukünulafi ta Noemi, fey ka femngechi iñchiñ kidukünulayafiyiñ pu lantulu. Paula ka feypi: “Lalu müten tañi füta, rume kellungen ka yafültukungen. Fey rupalu chi antü, pu che wiñoketuy tañi duam mu müten. Welu iñche tañi mongen rume kaletuy, fey rume duamnien ñi yafültukungeal alüñma rupalu rume ñi lan tañi füta. Müna kellukeenew feychi pu che kimtukunielu tañi duamnien ñi yafültukungeal”. Kakerumey chumngechi ñi kutrankawkülen pu layeluwlu, feymu duamnieafuy kake rumechi dungu ñi yafültukungeal. Kiñeke rupalu layeluwün mu müte küdawtukelay ñi küme adkünutual tañi mongen. Welu ka kiñeke rume weñangkülkeeyew ñi femwenon tañi piwkeyen che yem engu. Fey longkontukunieaiñ, Jewba elfalkünueiñmu taiñ kuydanieafiel pu lantulu, tüfa kiñe sakin küdaw tati (papeltunge Santiaw 1:27).
17. Pu peñi ka lamngen elkünungelu, ¿chumngelu duamnieyngün taiñ kelluafiel?
17 Kakelu peñi ka lamngen elkünueyew tañi afkadi, tüfa rume weda duamelkeeyew. Kiñe lamngen Joyce pingelu tañi füta elkünueyew ñi nieafiel kangelu domo. Taiñ lamngen feypi: “Tañi füta larumefule kam kiñe kutran mu lafule rume, fente weñangkülayafun. Kidu am dullinolu tañi layal tañi elkünuaetew. Welu tañi wüdaetew mew kidu dullikay müten, feymu iñche rume weda duamnagün. Illamkangekan müten”.
18. ¿Chumafuiñ taiñ kelluafiel pu peñi ka lamngen elkünungelu?
18 Kümeke dungu femliyiñ taiñ kelluafiel taiñ pu peñi ka lamngen elkünungelu, pengelelafiyiñ taiñ rüf piwkeyeniefiel. Tañi kidulen mu, doy duamnieyngün ñi küme weniyeaetew kakelu che (Prov. 17:17). Eymi kay, ¿chumngechi pengelelafuymi tami küme weniyefiel? Mangelafuymi kiñentrür iyal, elantükünuafuymi tamu trür küme rupaleal kam amuldungual. Kiñeke mu mangelafuymi trür poyeafiel ta Jewba tami familia engu. Femülmi femngechi dungu, ayüwülafimi ta Jewba, kidu am “fülmaniekefi kom pu weñangkülelu ñi piwke” ka kuñiwtukukefi pu lantu domo (Sal. 34:18; 68:5).
19. Ñi feypilen 1 Pedro 3:8, ¿chem eluwküleymi tami femal?
19 Fülkülepay feychi antü Jewba ñi ngünenieafiel ti Mapu, fey ngoymanentuafiyiñ (upeafiyiñ) kom taiñ weda duamelkeetew. Ayünieiñ kom taiñ piwke mu ñi akual feychi antü, fey “tati kuyfike rupan dungu ngoymakünungeay, ka piwkentukungelayay rume” (Is. 65:16, 17). Welu puwle wüla feychi antü, welukonke kelluwaiñ ka yafültukuwaiñ. Kafey taiñ feypin mu ka femün mu pengelelafiyiñ kom taiñ pu peñi ka lamngen taiñ piwkeyeniefiel (papeltunge 1 Pedro 3:8).
111 ÜLKANTUN ¿Chem mu am ayüwküleiñ?
a Lot, Job ka Noemi nor piwke mu küdawelfingün ta Jewba. Welu rupayngün wedake dungu tañi mongen mu. Tüfachi chillkatun mu ngüneduamaiñ chem kimeltukeeiñmu tañi rupan engün. Kafey inaduamaiñ chumngelu (chemu) fente falin-ngey taiñ ñochi piwkengeal, kutranpiwkeyeafiel ka yafülduamelafiel taiñ pu peñi ka lamngen rupamekelu wedake dungu.
b Tüfachi chillkatun mew, ka üy tukulelngey ta kiñeke che.
c ¿CHEM PENGELI TI ADENTUN? Kiñe peñi rume lladküley, fey “ngam fill dungu” feypirkey, welu kiñe longkolelu ñochi duam mu petu allkütueyew. Fey wüla tüngduamnaglu chi peñi, tati longkolelu küme piwke mu ngülamtueyew.
d ¿CHEM PENGELI TI ADENTUN? Kiñe kurewen doy wechengelu pemefingu kiñe peñi we lantulu. Fey petu ngüneduamingün kiñeke foto pengelkelu kümeke rupan tañi domo yem.