An Punto-de-Vista kan Biblia
Taano ta Bakong Makatanosan an Buhay?
KASKAS an dalagan nin sarong awtong dai rehistrado, na an drayber 17 anyos na burat na daing lisensia. Bigla, an kaskas na awto binangga sa likod an mas maluway an dalagan na awto, na itinulod iyan nin 230 piye (70 m), na duman iyan luminaad. Sa likod kan awtong mas maluway an dalagan, an sarong ama asin an natotorog na 13 anyos na aki niang babae haros nasolo tolos. An ina ginuyod kan saiyang aki hale sa tukawan sa enotan kan naglalaad na awto, na an laman kan duwa niang tabay natunaw na sagkod sa tolang. Nagadan sia pakalihis nin pirang oras. An aki nindang 21 anyos, na iyo an drayber, iyo an solamenteng natada sa pamilya.
An padusa sa nagkasalang drayber? Tolong gatos na oras nin paglilingkod sa komunidad, multang $3,000, asin obligasyon na magtoltol sa laog nin tolong taon!
Kan madangog an sentensia, an aking si Douglas nag-agrangay: “Garo baga salang marhay para sa sako na an Gobyerno andam na gibohon an gabos asin gumasto nin minilyon na dolyar sa kampanya na mapondo an pagmamaneho na burat, pero kun may nagagadan dai sinda andam na sundan iyan nin angay na sentensia.” Ini saro sana sa dakol na dai pag-otob sa hustisya na konektado sa awto na dayaday na ibinabareta sa diaryong Sydney Morning Herald sa irarom kan may pagtuyang titulong: “Hustisya sa Tinampo.”
Seguro kamo man nabiktima na nin kadaihan nin katanosan—baga man sa mga hokoman, o kun naghahanap nin maiistaran, o sa trabaho.
An Kadaihan nin Katanosan Problemang Lakop sa Kinaban
Saen man kamo humeling, yaon an sosyal na pagkalaenlaen. Halimbawa, taano ta an mga nag-iistar sa pirang nasyon sobra-sobra an pagkakan kaya uso an pag-apon asin sobrang pagkakan, mantang sa ibang nasyon minilyon an kulang nin pagkakan o nagagadan pa ngani huli sa gutom? Kan Hulyo 1983, an United Nations Food and Agriculture Organization nagtao nin makamomondong ladawan kan apretadong pangangaipo na tawan nin grano an minilyon tanganing malikayan an aktuwal na pagkagadan huli sa gutom. Nangyari man sana an gutom, arog kan pinatutunayan kan mga nangyari sa Etiopia kan 1985.
Helingon man an saro pang halimbawa nin kadaihan nin katanosan: An iba kayang mag-istar sa mga mansion, mantang an minilyon na kapwa ninda tawo, huli sa grabeng pagtios, kaipuhan na mag-istar sa hababang klaseng mga istaran, an dakol sa mga kubo o payag na sana. Sono sa The New Book of World Rankings para sa 1984, “an un-kuwarto sa populasyon kan planeta—mga sarong bilyon katawo—nabubuhay sa pagtios na grabe asin garo bako nang sa tawo na [iyan] dai maimahinar kan kadaklan na nag-iistar sa mga sosyedad sa Solnopan.”
Alagad minsan sa mga lugar na may mga harong, sa dakol na nasyon an mayor na trabaho nin mga babae magsakdo nin tubig hale sa bobon o salog, kun beses dakol na milya an distansia sa harong. Sa sarong nasyon 99.7 porsiento kan gabos na harong mayo nin agwas. An 5 pang nasyon labing 95 porsiento an mayo nin agwas, asin an 50 pang ibang nasyon magpoon sa 50.6 porsiento sagkod sa 88.9 porsiento an mayo nin agwas.
Ini nagkapira sana sa mga dai pagkapantaypantay na inaagihan nin katawohan ngonyan. Alagad taano ta labi-labi iyan? Taano ta itinotogot iyan nin Dios asin haloyon pa? May gigibohon daw sia manongod dian?
Ikinaoongis nin Dios an Pagpalaenlaen
Makaoogma, an Makakamhan sa gabos na Dios, si Jehova, sinasabi na “dai nagpapalaen,” “Dios nin kaimbodan, na dian sa saiya mayo nin inhustisya.” (Gibo 10:34, 35; Deuteronomio 32:4) Kaidtong rinibong taon na an nakaagi ihinayag nin Dios na ikinababalde nia an pagpalaenlaen asin inhustisya. Paano? Paagi sa pagpasurat nin mga instruksion sa banal na ley na nangangalad nin ano man na klase nin pagpaorog o kadaihan nin katanosan. Paglapas sa mga pamantayan nin Dios an pagpaheling nin paboritismo sa mayayaman asin maimpluwensia o sa mga harababa o pobre. An Pagboot na itinao sa saiyang suanoy na piniling nasyon nagsasabi: “Dai kamo maggibo nin inhustisya sa paghokom. Dai ka magkaigwa nin pagpalaen sa dukha, asin dai mo ipaorog an pagkatawo kan mapangyari. Sa katanosan mo maninigong hokoman an saimong kataed.” (Levitico 19:15) Dawa an pagmaltrato sa mga hayop kinondenar.—Exodo 23:3-5; Deuteronomio 22:10; 25:4; Talinhaga 12:10.
Ngonyan, kun an Makakamhan sa gabos na Dios nag-iinsistir na haleon nin tawo an kadaihan nin katanosan sa pakikiiba sa saiyang kapwa saka an kadaihan nin konsiderasyon sa pagtrato sa mga hayop, dai daw niato lalaoman an Dios mismo na may gibohon manongod sa lakop na kadaihan nin katanosan ngonyan?
An Ginigikanan nin Kadaihan nin Katanosan
Sinasabi kan Biblia na si Satanas na Diablo, an pangenot na paratumang sa Dios, iyo an ginigikanan nin kadaihan nin katanosan asin pagpaorog. Sia an enot na ginikanan nin inhustisya sa pagpopoon kan buhay nin tawo. Pinalaad ni Satanas an kadaihan nin katanosan poon kaidto, sa siring linalaoman na tawan nin dugang na paglanghad si Jehova asin an Saiyang makatanosan na mga paagi nin pagtratar sa Saiyang mga linalang.—Genesis 3:4, 5; Juan 8:44; Kapahayagan 12:9.
Sa panahon kan inaapod kan Biblia na huring mga aldaw kan bakong makatanosan na sibilisasyon na ini, an nag-oorog na kasakitan ihinulang itatao ni Satanas sa mga tawo sa gabos na kabtang kan daga. Taano? Huli ta aram nia na halipot na an panahon na natatada sa saiyang buhay. Kaya dai kamo matikbahan nin labi-labi sa paggrabe nin kadaihan nin katanosan asin nin iba pang klase nin pan-aapi. Imbes, saboton nindo na an mga pangyayaring iyan kaiba kan may dakol na kabtang na tanda na harani na an biyong pagkaliwat nin palakaw.—Kapahayagan 12:12; Daniel 12:4; 2 Timoteo 3:1.
Paghale sa Kadaihan nin Katanosan
An pagkawara kan kadaihan nin katanosan sagkod lamang tibaad garo baga basang sanang paglaom—pangarap sana. Iyan totoo kun an tawo pabayaan na iyo an magpalakaw sa ley asin orden. Alagad ta harani na an permanenteng pagkatapos nin kadaihan nin katanosan! Kaya asin talagang hahaleon ni Jehova Dios an mayor na causa kaiyan, an Diablo, kaiba an maraot na palakaw nin mga bagay na nag-eeksister ngonyan sa pamamahala ni Satanas.—Roma 16:20; 1 Juan 2:15-17.
Dugang pa, ipinaheling ni Jesus na “an huring mga aldaw”—na may kaibang inhustisya sa bilog na globo—malawig sana nin sarong kapag-arakian nin tawo. (Mateo 24:3, 34) Ini nangangahulogan na sa laog kan pagkabuhay nin iba na buhay na kan 1914, sisiertohon nin Dios na an hustisya mangyari sa bilog na daga asin an kadaihan nin katanosan mahale sagkod lamang. An saiyang matanos na Hadeng Jesu-Cristo “dai maghohokom oyon sa pakaheling sana kan saiyang mga mata, o magsasagwe oyon sana sa nadadangog kan saiyang mga talinga. Asin sa katanosan maninigo niang hokoman an mga dukha.” “Magtatao sia nin hustisya sa mga nasyon.”—Isaias 11:3, 4; 42:1.