Terorismo—Ano an Solusyon?
KUN kamo nagbibiyahe sa eroplano, naheling na nindo nin personal an epekto nin terorismo. An mga pagberepikar para sa seguridad obligado sa haros gabos na internasyonal na airport. An terorismo pinagkakagastusan nin dakulang halaga nin mga gobyerno asin airline sa mga ginigibong paagi para sa seguridad. Sa Olimpiada kan 1984 sa Los Angeles, an ginasto kan gobyerno nin E.U. para sa seguridad mga $65 milyones. Gurano kaepektibo kan mga paaging ini?
Sa ibang parte iyan may pakinabang. Sa nag-aging 20 taon, duman sana sa Estados Unidos, mga 35,000 na badil o bomba an nakua asin 13,000 na pag-arestar an ginibo. (Department of State Bulletin) An El Al, an airline na Israeli, na seguro iyo an igwa kan pinakaestriktong pagberepikar sa seguridad, nainaan na gayo an mapangganang mga akto nin terorismo sa itaas.
Minsan siring, an talagang inaatubang nin mga gobyerno asin ahensia iyo an mga sintomas imbes na causa. An mga remedyo ninda dai nakaaabot sa causa nin helang na hararomon na an gamot sa modernong sosyedad—helang na basado sa pagkaongis asin kapasloan. An mga inhustisya asin dai pagkapantaypantay lakop asin nagdadakol—ano man an nangingibabaw na ideolohiya. Kun siring, saen daw manonompongan an solusyon? Kaya daw na liwaton nin relihiyon an pagkaongis na magin pagkamoot? Kaya daw na paluwason nin politika an pagkasararo sa pagkabaranga? Kaya daw kan Naciones Unidas na talagang pagsararoon an mga nasyon? O igwa daw nin ibang solusyon?
Nasa Relihiyon daw an Solusyon?
An terorismo na nangyari sa Northern Ireland poon kan 1969 kuminua nin labing 2,000 na buhay, na may labing 20,000 na nalugadan sa sarong nasyon na may populasyon na mga 1.5 milyones. An mga magkalaban naghihingako na pareho an Kristianong erensia, na basado sa paniniwala na “an Dios pagkamoot.” (1 Juan 4:8) Pero nagpapadagos an terorismong Katoliko asin Protestante. Arog kan isinurat ni John Hickey sa Religion and the Northern Ireland Problem: “Posible na ngonyan . . . na akoon an peligro o kagadanan bilang resulta kan pagigin sanang Romano Katoliko o Protestante; akoon an mabangis na pagbalos—sektaryanong mga paggadan—bilang paagi na mapagdanay an partikular na bersion kan Northern Ireland sa ‘balanseng pagkatakot kan duwang kampi.’”
An iyo man sanang kagsurat nagsasabi man: “An politika sa [Northern Ireland] bakong politika na kinakasangkapan an relihiyon. . . . An nangyayari pinalalaad nin relihiyon an politika.” Asin kun iyan an totoo, iyan politika nin pagginadanan asin pagbinalosan.
An kadaklan na relihiyon nagtotokdo nin pagkamoot bilang pundamental na prinsipyo. An dakol na terorista may relihiyon—naghihingakong Kristiano, Judio, Muslim, Budista, Hindu, Sikh, o iba pa. Alagad gurano an epekto kan saindang relihiyon sa saindang mga gibo? Sa saiyang librong The Ultimate Weapon—Terrorists and World Order, kinotar ni Jan Schreiber an namomoon sa IRA na si Ruairi O’Bradaigh: “Sarong beses kaiba ko an sarong tawong matagason an boot. Magkaibanan ming ibinugtak an sarong bomba, na maputok sa irarom nin parti nin mga soldados na Britano. . . . Natural, idto tamang-tama sa punteriya. Asin ano an ginibo kan matagason an boot na tawong ini? Bago nia ikonektar, tanganing paputokon an bomba asin todason sinda gabos, pinirong nia an saiyang mga mata. Dangan nangurus sia asin may kaimbodan na naghinghing: ‘Kaherakan logod kan Kagurangnan an saindang mga kalag!’”
An relihiyon dai nakaolang sa konserbatibong mga Katoliko sa España sa pagporma kan sadiri nindang grupong terorista, na inaapod Guerrilleros del Cristo Rey, o mga Gerilya ni Cristo na Hade. Sono sa mga kagsurat kan The Terrorists, an Guerrilleros “utang sa relihiyon an saindang pag-eksister nin siring sa politika.”
Maninigo daw niatong ipagngalas an dai pakaolang nin relihiyon sa terorismo? Si Propesor C. E. Zoppo, kan departamento nin siensia politikal sa Unibersidad nin California, nagsurat: “An organisadong mga relihiyon sa Solnopan, kan mapaatubang sa mga paggamit nin kadahasan para sa politikal na mga katuyohan, isinayuma sa saindang relihiyosong mga kaiwal an moral na mga diretso na saindang itinotokdo sa saindang mga parasunod . . . asin itinogot pa ngani an terorismo tumang sa ‘mga daing pagtubod.’” Nagpadagos sia paagi sa pagsitar sa Banal na Krusada kan panahon ni Papa Urbano II. Sia nagsabi: “An Krusada linaoman na makapoho sa Islam nin permanente asin ibinilang na sarong ‘guerra na matapos sa mga guerra.’ An Islam ibinilang na representasyon kan gabos na puwersa nin karatan, kaya mantang an paggadan sa sarong kaiwal na Kristianong soldado magtatao sa Kristianong soldado nin kuwarentang aldaw na penitensia, an paggadan sa mga Muslim nagin an ‘sumaryo kan gabos na penitensia.’”—The Rationalization of Terrorism.
An iba man na relihiyon nag-aatribuwir nin merito sa paggadan sa daing pagtubod. Sinda nagtutubod na iyan pasaporte pasiring sa saindang langitnon na paraiso. Kaya, an relihiyosong paniniwala nin terorista sa aktuwal puwedeng pakosogon an saiyang motibasyon na gumadan asin gumibo pa ngani nin naghuhugot na pagbomba.
Igwa daw nin Politikal na Solusyon?
An politikal asin militar na mga eksperto sa Solnopan may sadiri man na mga solusyon sa terorismo, minsan ngani bakong perming sararo sa saindang pag-aplikar kaiyan. An palakaw nin nabibiktimang mga nasyon ngonyan makilaban. Si William Casey, direktor kan CIA (Central Intelligence Agency) nagsasabi: “Kita dai puwede asin dai nanggad malikay sa mapuwersang paghiro tanganing olangon, enotan, o balosan an mga aktong terorista kun an kamugtakan angay na gamitan nin puwersa. An dakol na nasyon, pati an Estados Unidos, igwa kan espisipikong mga puwersa asin kakayahan na kaipuhan niato tanganing gumibo nin mga misyon tumang sa mga grupong terorista.”—Hydra of Carnage.
An pagsalakay kan Estados Unidos sa Libya kan Abril 1986, bilang balos sa pagputok nin sarong bomba nin mga terorista sa sarong nightclub sa Berlin, nag-iilustrar kan pilosopiyang iyan. Alagad iyan igwa tolos nin napipierde—an nagadan na mga sibilyan sa Libya, na ibinibilang nin mga autoridad kan E.U. na dai malilikayan, asin an pagkawara nin sarong eroplano nin E.U. kaiba an mga tripulante. An terorismo asin kontraterorismo igwa man nin hilom na napipierde—an dangog asin kredibilidad.
Ini ibinibilang nin mga politiko asin militarista na normal na mga sakripisyo sa klaseng ini nin patagong pakikilaban. Arog kan isinurat ni Benjamin Netanyahu: “An gabos na siudadano sa sarong demokrasya na namemeligro sa terorismo dapat na ibilang an saindang sadiri, sa sarong sentido, na mga soldados sa saro sanang pakikilaban. Dai ninda dapat na piriton an saindang gobyerno na sumuko sa terorismo. . . . Kun talagang boot niatong ganahon an pakikiguerra sa terorismo, an mga tawo dapat na magin andam na magtagal sa sakripisyo asin minsan nin dai masabing kakologan, kun mawaran nin mga namomotan.”—Terrorism—How the West Can Win.
Kun siring kaya daw na haleon nin politika an nasa irarom na mga causa nin terorismo? Puwede daw na itanos an mga inhustisya asin mapakalma an situwasyon? Bakong sono sa politikal na mga komentarista. Taano ta dai? Huli ta, arog kan naheling niato sa sinusundan na artikulo, sinasabi ninda na an kadaklan na terorismo saro sanang kasangkapan sa pagbanggaan kan duwang darakulang sistema politikal. Kaya, an politika ginigikanan nin terorismo.
Bilang halimbawa, an parasurat asin peryodistang Pranses na si Jean-François Revel nagsurat: “Sa saindang mga proklamasyon asin libro, inaapod nin mga terorista an saindang mga pagsalakay sa mga demokrasya na ‘estratehiya nin tension.’ An ideya iyo na mas pasil na bumalyo hale sa fascismo pasiring sa komunismo kisa hale sa demokrasya pasiring sa komunismo. Kaya kaipuhan ngunang itulod kan mga ‘rebolusyonaryo’ an demokratikong mga gobyerno pasiring sa fascistang gawe tanganing itogdok, sa ikaduwang tangga, an sosyalismo sa ibabaw kan abo nin fascismo.” Kaya, sa ibang nasyon an mga terorista tuyong ginagadan an mga opisyal nin militar tanganing maprobokar an konserbatibong pagpabagsak kan militar sa gobyerno.
Masasangga daw kan NU an Dalagan nin mga Pangyayari?
Ipinaliwanag kan sientista politikal na si C. E. Zoppo an problema kan NU: “Bakong makangangalas . . . na an Naciones Unidas dai pa nagkakaoroyon sa kun ano an masasabing internasyonal na terorismo o sa kun ano an angay na reaksion kan mga miembrong estado.” Dai iyan maninigong ipagngalas nin siisay man kun gigirumdomon niato na an NU sarong internasyonal na istadyum na dian an mayor na mga kapangyarihan, kapareho nin naglalaban na usa, nagsisinuagan sa paglalaban asin dai na makahiro huli sa mga pakahulogan.
An saro pang dahelan iyo na sa NU an demokratikong mga nasyon na biktima nin terorismo minoriya. Arog kan pag-ilustrar ni Zoppo: “An sarong resolusyon kan Asamblea Heneral kan N.U. manongod sa internasyonal na terorismo . . . minsan ngani ‘nahahadit na gayo huli sa mga akto nin internasyonal na terorismo,’ sinusteniran otro ‘an dai ikasusukong diretso sa pagsadiring boot asin independensia nin gabos na banwaan na sakop nin kolonyal asin rasistang mga gobyerno asin iba pang klase nin pagdominar nin iba.’” Kinondenar kan iyo man sanang resolusyon “an pagpapadagos nin mapan-olang asin teroristang mga akto nin kolonyal, rasista, sa ibang nasyon na mga gobyerno sa pagnigar sa mga banwaan kan saindang lehitimong diretso sa pagsadiring boot asin independensia.”
Kaya, sono ki Zoppo, an NU nag-aprobar sa dobleng pamantayan manongod sa terorismo. Sia nagpapadagos: “Daing duda, an terorismo kinokonsinte kun iyan paagi nin nasyonal na pagsadiring boot asin kinokondenar kun iyan pagpatakot sa estado tanganing maolang an independensia. An bagong maestablisar na mga nasyon, huling sinda mismo naggamit nin terorismo bilang kasangkapan sa pagkatalingkas, nadedepisilan na kondenaron iyan sa iba.” (The Rationalization of Terrorism) Kun siring, bilang epektibong instrumento tumang sa terorismo, an NU naoolang. An moralidad dai nangingibabaw huli ta, arog kan konklusyon ni Zoppo, “sa pundamental an politika an nagsasabi kun ano an moral.” Mientras tanto, an daing salang mga biktima nin terorismo nagsasakit asin nagagadan.
Kasararoan nin Magturugang na Mayo nin Kadahasan
Ipinaliliwanag ni Jan Schreiber an dakulang problema na inaatubang kan mga nasyon: “An nakariribaraw na bagay iyo na an mga nasyon na nagmamawot na haleon an terorismo sa kinaban—asin garo baga sinda bakong an mayoriya—napipiritan na makontento na sana sa parsial na mga solusyon. Magsalang an usong mga padusa daing epekto sa mga terorista na dusay sa pagsasakripisyo para sa sarong ideolohiya, o iyan naghahagad nin madahas na balos hale sa mga may kaya pang lumaban.”—The Ultimate Weapon—Terrorists and World Order.
Sa saiyang pag-analisar sa problema, si Propesor Zoppo nagkonklusyon: “Haros mayo nin modernong nasyon na namundag na mayo nin kadahasan.” Garo baga ipinaririsa kaiyan na an kadahasan dai malilikayan na kabtang kan politikal na proseso. Pero mapatutunayan niamo na igwa nin sarong “nasyon” na naporma na mayo nin kadahasan—o politikal na pakikilabot. Iyan sarong nasyon na may kabilangan na labing tolong milyon, na kompuwesto nin mga tawo hale sa bilog na kinaban, hale sa laen-laen na kultura, tataramon, asin relihiyon. Siisay sinda? An mga tawo na nagsosongko saindo dara an magasin na ini—an mga Saksi ni Jehova.
Sinda bako sanang internasyonal na asosasyon. Sinda kasararoan nin magturugang na dai naoolang nin nasyonal na linderos, na ngonyan may saro sanang pagtubod asin paglaom na itinao nin Dios. Ilinalakop ninda sa bilog na kinaban an saindang impluwensia, bakong paagi sa terorismo, kundi paagi sa matoninong na pagtotokdo kan Biblia. Sa haros gabos na nasyon sa daga, irenerekomendar ninda an gobyerno kan Kahadean nin Dios paagi ki Cristo bilang an solamenteng solusyon sa mga problema kan katawohan.—Mateo 6:9, 10.
Iyo, napangganahan nin mga Saksi ni Jehova an nakababangang politika asin nasyonalismo, na nagbubunga nin mga guerra asin terorismo. Sinda ngonyan minabilog sa sarong banwaan na nabubuhay sa tunay na katoninongan, asin nag-aandam sinda para sa panahon, na madalion nang umabot, na an daga paghahadean na sana kan Kahadean nin Dios. Iyan dai mangyayari paagi sa pagkakombertir kan kinaban kundi paagi sa paglinig sa kinaban sa ralaban nin Dios na Armagedon.—Mateo 24:37-39; Kapahayagan 16:14, 16.
Dangan, tunay na katoninongan asin buhay na daing katapusan an kakamtan kan mga mahoyo sa daga. (Tito 1:2; Kapahayagan 21:3, 4) Kun boot nindong makaaram pa nin orog manongod sa Kahadean na ini, na duman mayo na nin terorismo, tabi dai mag-alangan na hanapon an mga Saksi ni Jehova sa saindong komunidad o sumurat sa mga kagpublikar sa magasin na ini sa saindong nasyon.
[Blurb sa pahina 11]
Sa nag-aging 20 taon, duman sana sa Estados Unidos, mga 35,000 na badil o bomba an nakua asin 13,000 na pag-arestar an ginibo.—Department of State Bulletin
[Blurb sa pahina 12]
“Bago nia ikonektar, tanganing paputokon an bomba asin todason sinda gabos, pinirong nia an saiyang mga mata. Dangan nangurus sia asin may kaimbodan na naghinghing: ‘Kaherakan logod kan Kagurangnan an saindang mga kalag!’”
[Kahon sa pahina 14]
An Terorismo Hahaleon kan Kahadean nin Dios Paagi ki Cristo Jesus
An terorismo sinasabi na pakikilaban kan desesperado na nakamamate na sinda inaapi. Sa pagsakop kan Kahadean nin Dios mayo nin siisay man na makamamateng inaapi, arog kan maheheling sa minasunod na hula na manongod sa paghade ni Cristo Jesus:
“O Dios, tawan an saimong mga paghokom sa hade, asin an saimong katanosan sa aki kan hade. Ipagdepensa logod nia an saimong banwaan na may katanosan asin an saimong mga nasasakitan na may paghokom. Hokoman logod nia an mga nagmomondo sa banwaan, iligtas logod nia an mga aki kan dukha, asin ronoton logod nia an mapaglupig. Huli ta ililigtas nia an dukha na naghahagad nin tabang, siring man an nagsasakit asin an siisay man na mayo nin paratabang. Mamomondo sia para sa hababa asin sa dukha, asin an kalag kan mga dukha saiyang ililigtas. Gikan sa pan-aapi asin sa kadahasan saiyang tutuboson an saindang kalag, asin an saindang dugo magigin mahalaga sa saiyang mga mata.”—Salmo 72:1, 2, 4, 12-14.