Talaga daw na Marahay an Kamugtakan nin mga Bagay?
“An lanob [sa Berlin] tibaad orog na magin buhaghag mantang nagdadakol an bogkos sa pag-oltanan nin Sirangan asin Solnopan. Pero dakol pang taon, mga henerasyon pa ngani, bago iyan bumagsak. An duwang Alemania nungka na magkakasaro pa.” Iyan an isinurat nin sarong iginagalang na magasin sa Amerika kan Marso 1989.
Pakalihis nin mayo pang 250 aldaw—bakong taon, ni mga henerasyon—an lanob nagpoon na bumagsak. Sa laog sana nin mga semana, an rinibong kapidaso kaiyan, na ngonyan mga subenir na sana, nagin mga dekorasyon sa ibabaw nin mga lamesa sa bilog na kinaban.
AN TINATAKLA nang marhay na Kurtinang Batbat sa katapustapusi nabukasan, na nagtatao nin paglaom na sa hinaloyhaloy na panahon harani naman giraray an pankinaban na katoninongan asin katiwasayan. Minsan an Guerra sa Golpo sa Tahaw na Sirangan dai nakapadiklom sa paglaom na tapos na an haloyon nang pagriribal kan Sirangan asin Solnopan, asin nagdadangadang na an bagong areglo sa kinaban.
Pagdugang nin Saro Pang Elemento
Poon kan ikaduwang guerra mundial, narisa an mobimiento pasiring sa sararong Europa. Kan 1951, pinundar kan mga nasyon sa Solnopan na Europa an European Coal and Steel Community. Sinundan ini kan 1957 kan European Common Market. Kan 1987 an 12 miembro kan internasyonal na komunidad na ini (na ngonyan 342 milyones na katawo) ibinugtak an pasohan na lubos na ekonomikong pagkasararo sa 1992. Minsan an lubos na politikal na pagkasararo ngonyan garo baga makosog na posibilidad. Ini nakagiginhawa nanggad na pagkaliwat sa pano nin dugong kasaysayan nin Europa kan nakaaging mga taon!
Minsan siring, huli sa bago pa sanang kariribokan sa politika, an 1992 orog na nagigin makahulogan. Nag-oorog an bana-bana na an dating Komunistang mga nasyon sa Sirangan na Europa tibaad sa huri makaayon man sa sararong Europa.
Banal na Pagsuportar?
An pirang grupong relihiyoso, linilingawan an prinsipyo nin Kristianong neutralidad, nagtogot na an haloyon nang pag-olang sa relihiyon sa Sirangan na Europa magtulod sa sainda sa aktibong pakikilabot sa politika. Sa pagkomento digdi, an diaryong Aleman na Frankfurter Allgemeine Zeitung nagsabi na “dai mapagdududahan an ikinatabang nin mga Kristiano sa pagpangyari kan mga pagkaliwat sa Sirangan,” na idinugang pa na “tunay na dai puwedeng pasaditon an saindang kabtang.” Ipinaliliwanag kaiyan: “Sa Polandia, halimbawa, an relihiyon nakialyansa sa nasyon, asin an iglesya nagin matagas na kakontra kan partidong nakatukaw; sa GDR [dating Sirangan na Alemania] an iglesya nagtao nin libreng lugar sa mga parakontra asin ipinagamit sainda an mga simbahan para sa organisasyonal na mga katuyohan; sa Czechoslovakia, an mga Kristiano asin demokrata nagtagbuan sa karsel, inapresyar an lambang saro, asin sa katapustapusi nag-iriba.” Pati sa Romania, na duman “an mga iglesya nagin maimbod na mga sakop kan gobyerno ni Ceauşescu,” an posibleng pag-arestar sa klerigong si Laszlo Tökes an pinonan kan rebolusyon.
Napalabot man an Batikano. An magasin na Time nagkomento kan Disyembre 1989: “Minsan ngani an palakaw ni Gorbachev na dai pakikilabot iyo an direktang causa kan sunod-sunod na liberasyon na biglang nangyari sa Sirangan na Europa sa nakaaging pirang bulan, si Juan Paulo an maninigong tawan kan panhaloyan na kaomawan. . . . Kan mga taon nin 1980 daing ontok na idinoon kan saiyang mga diskurso an ideya nin sarong Europa na nagkasararo liwat paghale sa Atlantiko sagkod sa Urals asin inspirado kan Kristianong pagtubod.” Halimbawa, arog kan dati, mantang sinosongko an Czechoslovakia kan Abril 1990, ipinahayag kan papa an paglaom na bubukasan kan saiyang pagsongko an bagong mga tata sa pag-oltanan kan Sirangan asin Solnopan. Iinanunsiar nia an pinaplanong sinodo nin mga obispo sa Europa tanganing iplano an estratehiya sa pag-otob sa saiyang bisyon nin “sarong Europa na sararo basado sa Kristianong ginikanan kaiyan.”
Posible daw na an sararong Alemania sa laog kan estruktura nin sararong Europa iyo an magin parapangenot sa biyong sararong Europa, dangan pati nin sararong kinaban? Bako daw na an pakikilabot nin relihiyon nagpaparisa na iyo ini an ipinanunuga kan Biblia? Tunay na, mantang an mga klerigo kapwa sa Sirangan asin Solnopan naghihingoa ngonyan sa laog nin politikal na estruktura para sa katoninongan asin katiwasayan, dai daw kita makalalaom na ini magigin totoo sa harani nang ngapit? Helingon niato.
[Mapa/Ritrato sa pahina 4]
An Protestanteng Simbahan ni Nikolai sa Leipzig—simbolo kan politikal na kariribokan sa Alemania
Mga nasyon na miembro kan European Common Market