An Navidad sa Oriente
• KAIDTONG MGA DOS SIENTOS NA TAON na an nakaagi, an sarong prominenteng intelektuwal na Koreano nagduman sa Peking, Tsina. Sa pagtorohok sa sarong ipininta sa kisame nin sarong katedral, naheling nia si Maria na karga an aking si Jesus. Sinabi nia dapit sa nakakakilag na ipinintang ini:
“An sarong babae kulkol an sarong garo may helang na aki, mga singko o sais anyos. Garo baga maluluya an saiyang liog, na garo baga dai na nia matagalan na helingon an saiyang aki huli sa pagkaludok. Asin sa likodan ninda kadakol nin kalag asin omboy na may mga pakpak na nagraralayoglayog. Mantang hineheling ko sinda sa tangod ko, garo baga mabagsak sinda sa sako ano man na oras. Nakilagan, inunat ko an sakong kamot tanganing salohon sinda.”
NANGYARI iyan haloy na pakatapos na magpoon an Repormasyon sa Europa, haloy na pakatapos kan mamondong panahon kan Edad Media. Alagad para sa kadaklan na taga Oriente, an Kristianismo bakong pamilyar siring kan ipininta mismo. Naliwat na nanggad an situwasyon na iyan! Kada panahon nin Navidad, itinatampok an mga eksena kan omboy na si Jesus. An mga taga Oriente natuod na sa siring na mga eksena, asin an dakol na kalye duman kapareho na ngonyan kan sa Europa.
Kan banggi nin Nobyembre 25, 1998, sarong bulan antes kan Navidad, an Champs Élysées sa Paris maliwanagon na inilawan nin labing 100,000 na bumbilya na nasa 300 na poon nin kahoy sa mga gilid kan bantog na tinampong iyan. Kaagid kaiyan, sa sarong kalye sa sentro nin Seoul, Korea, an sarong dakulaon na Christmas tree itinampok nin sarong mayor na dakulang basar asin nagpoon na magtaong liwanag sa banggi sa kabiserang siudad na iyan. Dai nahaloy an mga kalye kaiyan nasamnohan na nin mga dekorasyon na pan-Navidad.
An mga telebisyon, radyo, asin diaryo nagpepresentar aroaldaw nin mga programa na may koneksion sa Navidad. Napupukaw kan kaisipan dapit sa Navidad, an bilog na nasyon nababangkag sa maogmang pagsabat sa katapusan kan taon. An mga simbahan sa Seoul, na an dakol kaiyan nakasosorpresa sa dakol na bisita, dali-dali na dinedekoraran. Sa siring, an Korea asin iba pang nasyon sa Oriente nasasanop kan espiritu nin Navidad kadungan kan panahon na an Estados Unidos sibot sa pagselebrar kan Aldaw nin Pagpasalamat kaiyan sa huring kabtang kan Nobyembre.
An kadaklan na nasyon sa Oriente dai ibinibilang na kabtang nin Kakristianohan. Halimbawa, 26.3 porsiento sana kan populasyon sa Korea an naghihingako na Kristiano. Sa Hong Kong 7.9 porsiento, sa Taiwan 7.4 porsiento, asin sa Hapon 1.2 porsiento sana. Malinaw nanggad, an kadaklan na taga Oriente bakong Kristiano, alagad garo baga bako sindang kontra sa pagselebrar nin Navidad. Sa katunayan, sa parate sinda garo baga mas entusiastiko dian kisa mga kapareho ninda sa Solnopan. Halimbawa, an Hong Kong midbid na marhay sa magarbong pagselebrar kan Navidad, minsan ngani an kadaklan sa mga nag-iistar dian magsalang Budista o Taoista. Maski sa Tsina, kun saen 0.1 porsiento sana an naghihingako na Kristiano, an Navidad marikason na nagigin popular.
Taano an Navidad ta lakop na marhay na sineselebrar sa Oriente? Taano an mga tawo na dai inaako si Jesus bilang Mesiyas ta nakikiayon sa pagselebrar nin Navidad, na para sa kadaklan na naghihingakong Kristiano iyo an saiyang kumpleanyo? Maninigo daw na arogon kan tunay na mga Kristiano an pagmansay ninda sa Navidad? Maaaraman ta an simbag mantang ineestudyaran ta kun paano an Navidad nagin popular sa Korea, sarong haloyon nang nasyon sa Oriente.