Watchtower LAIBRARE YA PA INTANETI
Watchtower
LAIBRARE YA PA INTANETI
Cibemba
  • BAIBOLO
  • IMPAPULO
  • UKULONGANA
  • w94 1/1 amabu. 28-31
  • Nasangile Icuma ca Mutengo Wapulamo

Vidio mulefwaya tamuli

Mukwai yafilwa ukutambika

  • Nasangile Icuma ca Mutengo Wapulamo
  • Ulupungu lwa kwa Kalinda—1994
  • Utumitwe utunono
  • Ifipalileko
  • Icikulilo ca Lupwa Lwandi
  • Ukusanga Icuma ca Cine
  • Inyendo sha Kushimikila na Tata
  • Ukukumanya Ifya Kwesha Fyalekanalekana
  • Ubutumikishi mu Adelaide
  • Amasambililo Ya Mutatakuya
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2004
  • Ukuba Neka Lelo Uushalekeleshiwa
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—1995
  • Ukukonka mu Nkasa sha Bafyashi Bandi
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—1995
  • Kasenda wa Lubuuto ku Nko Ishingi
    Ulupungu lwa kwa Kalinda—2000
Moneni na Fimbi
Ulupungu lwa kwa Kalinda—1994
w94 1/1 amabu. 28-31

Nasangile Icuma ca Mutengo Wapulamo

NGA FINTU CASHIMIKWA NA FLORENCE WIDDOWSON

Ilyo bwaile buleila, twapingwilepo ukusake nsakwe mupepi no musapa. Tacali cifulo cawamisha ica kusakilapo insakwe ku banakashi babili, lelo twatontonkenye ifyo kuti caba fye bwino pa bushiku bumo. Ilintu nali uwapamfiwa ukushimpa itenti, Marjorie alepekanya umulalilo wesu.

E LYO napwishishe fye ukupoopa ulupoopo lwa kulekelesha kwi tenti lintu naumfwile ukusakunya mupepi ne cishiki cafiita. “Bushe wacumfwa cilya cishiki ukusakunya?” e fyo nabilikishe kuli Marjorie.

“Iyo,” e fyo abilikishe, uwafulunganishiwa panono.

“Kwena, cacisakunya nangu cibe shani,” e fyo napundile. “Mpeela iketulo!”

Nalilisendele, capamo na kasembe pa kubeya kwandi, nalolele ku musapa. Lintu nali fye mupepi ne cishiki, umwaume alifumine ku numa ya ciko!

“Bushe amenshi ya mu musapa yasuma ukunwa?” e cintu fye nali na maka ya kubulubusa.

“Iyo, te yasuma,” alyaswike mwi shiwi lyakakabala, “lelo nga ca kuti ulefwaya amenshi ya kunwa, kuti nakufwailako.”

Mu kwangufyanya nalikene ukutambika kwakwe, kabili ku kwilulukwa kwandi, alipilibwike mu kupumikisha no kuya. Mu kututuma, nalibwelelemo no kweba Marjorie icacitike. Mu kwangufyanya twalikululwile itenti, ukulonga, no kuya. Pa numa twaebelwe ifyo ulya mwaume e lyo fye akakwilwe ukufuma mu cifungo.

Nangu ca kuti bakapansa ba ncende ilingi line basakile insakwe kulya mu mpanga yakwatamo golde iya Australia ku numa kulya mu 1937, ifwe twali bakapansa ba musango wapusanako. Twalesapika abantu abaali abaumo mutengo kuli Lesa.

Icikulilo ca Lupwa Lwandi

Imyaka umwanda umo iyapitapo, tata aali ni kafula wa cela mu kamushi kanono aka Porepunkah mu citungu ca Victoria. Eko nafyalilwe mu 1895, kabili nakulile capamo ne ndume shandi ishikalamba shine mupepi no mumana wa Ovens, pe samba lya lupili lwa Buffalo. Abafyashi bandi balesangwa lyonse ku Union Church, kabili naleya ku Sande Sukulu, uko tata aali e kafundisha mukalamba.

Mu 1909, Mayo alwele ulupumo lwa mutima mu kati ka cikuuku cabipisha kabili afwilile mu maboko ya kwa tata. Lyene, mu kubangilila mu 1914, umo uwa ndume shandi alifumine pa ŋanda, kabili amaawala yanono pa numa, alibweshiwe kuli ifwe—uwafwa. Aliipeye. Ubulanda bwesu bwalikushiweko ku kusambilisha kwe calici ukwa kuti helo alemulolela, apantu casoselwe ukuti ukuipaya lwaba lubembu lushingelelwa.

Pa numa muli ulya mwaka Inkondo ya Calo iya I yalitendeke, kabili indume shandi shibili shalilembelwe ku mulimo wa fita uwa ku fyalo fimbi. Ilyashi lya kutiinya ilya kusumya kwa mulopa no kucula lyacincishe fwe bakashana mutanda, capamo na tata, ukutendeka ukusambilila ibuuku lya Baibolo ilya kwa Yohane.

Ukusanga Icuma ca Cine

Ellen Hudson alikwete kope wa citabo ca The Time Is at Hand, icalembelwe na Charles Taze Russell. Ukucincimuka kwakwe pali cene kwayambukile ifwe bonse mwi bumba. Lintu amwene ukuti icitabo cali fye ni cimo ica kukonkana kwa mavolyumu mutanda ayakwete umutwe wa kuti Studies in the Scriptures, atumine kalata ku Basambi ba Baibolo aba pa Kati ka Nko mu Melbourne no kulomba ifitabo fyasheleko muli kulya kukonkana. Ibumba lyesu lyalisuminishenye ukubomfya volyumu wa kubalilapo, The Divine Plan of the Ages, mu kusambilila kwesu ukwa cila mulungu.

Elenganya ubuseko bwa kwa Tata no bwandi ukusanga ukuti takwabako helo wa mulilo. Umwenso wa kuti ndume yandi aalisalilwe muli helo wa mulilo walifumishiwepo. Twasambilile icine ca kuti abafwa tabaishiba kantu nangu kamo, baba fye kwati nabasendama, kabili tabekala kumbi ukulalungulushiwa. (Lukala Milandu 9:5, 10; Yohane 11:11-14) Bamo mwi bumba lyesu ilye sambililo lya Baibolo bapingwilepo ukuya ku bena mupalamano besu ku kushimikila icine twalesambilila. Twaile ku mayanda yali lwa mupepi, lelo twabomfeshe amacinga ne cikocikala caletintwa na kafwalo ica mipeto ibili pa kufika kuli abo abaali ku nse ye tauni.

Nasondele ubunte bwa ku ŋanda ne ŋanda mu kubalilapo pa bushiku bwa mwikalwe ubwa Armistice Day, November 11, 1918. Ifwe batatu ukufuma mwi bumba lyesu ilya kusambilila twaendele bakilomita 80 ukuya kwi tauni lya Wangaratta ku kwananya trakiti wa Peoples Pulpit. Imyaka pa numa, ilintu twali mu mulimo wa kushimikila muli imo iya ncende shaba sheka, e lintu nakwete ica kukumanya cilumbwilwe pa kutendeka.

Mu 1919, nasangilwe kwi bungano lya Basambi ba Baibolo mu Melbourne. Kulya, pa April 22, 1919, naishibishe ukuipeela kwandi kuli Yehova ukupitila mu kwibishiwa mu menshi. Umutebeto wa ku mupashi walengele ukutesekesha kwandi ukwa cuma ca ku mupashi ica Bufumu bwa mu myulu ne ca kuteyanya kwa kwa Yehova ukwa pe sonde ukushikilako.—Mateo 13:44.

Nshabwelele ku ŋanda pa numa ye bungano lelo napokelele ubwite bwa kuilunda kuli Jane Nicholson, kashimikila wa nshita yonse, ku kucito bunte pa mweshi umo. Ukupeelwa kwesu ukwa mulimo kwali ni mu mekashi ya mu mafarmu na ya ŋombe ukukonka ululamba lwa mumana wa King. Imyaka inono fye iyapitapo, kuli iyi ncende ya mu mpili e kwabelele ukukopa filimu wa The Man From Snowy River.

Mu 1921 twapokelele ica kwaafwo kusambilila Baibolo icishaiwamina The Harp of God. Lintu Tata atendeke ukubomfya cene nge citabo ca kusambililamo mwi kalasi lyakwe ilya Sande sukulu, abafyashi abengi balikeene kabili bamulombele ukuleka incito. Alilekele mu kwangufyanya. Pa numa twapokelele akatabo Hell, mu kuba na mepusho ya kako aya pa nkupo aya kucebusha aya kuti, “Cinshi Cintu Yaba? Ni Bani Baba Mulya? Bushe Kuti Bafumamo?” Tata aali uwabimbulwa nga nshi no bushinino bwa mu Baibolo ubwamonekesha ubwapeelwe pa mutwe we lyashi ica kuti mu kwangufyanya atendeke ukwananya amakope ukufuma ku ŋanda ne ŋanda. Ashalike imyanda ya makope mu mushi wesu na mu mishi yapalamineko.

Inyendo sha Kushimikila na Tata

Mu kupelako, Tata ashitile motoka pa kuti engalafika pa bantu mu ncende shimbi no bukombe bwa Bufumu. Pamo nga kafula wa cela, atemenwe nga nshi bakafwalo, e co nabele namutekenya wa motoka. Pa kubalilapo, twalesendama mu mahotela. Mu kwangufyanya ici cabele icakoso mutengo nga nshi, kabili twatendeke ukusaka fye nsakwe pa nse.

Tata abombele pa cipuna ca ku ntanshi ica motoka pa kuti cingalalambalala pa kuti ningalasendama muli motoka. Twaimike itenti linono ilya kusendamamo Tata. Pa numa ya kuba mu nsakwe pa milungu iingi, twali no kubwelela ku Porepunkah, uko Tata aali no kwisula ituuka lyakwe ilya kufulilamo ifyela na kabili. Lyonse twalesunguka pa mulandu wa kuti kwaliko bakashita abengi abalipile inkongole ku kufimba ifipooswa fya bulendo bwesu ubwa kushimikila ubwali no kukonkapo.

Abantu bakongamina ku bulungami abengi bayankwileko bwino ku kutandala kwesu kabili mu kupelako bapokelele amasambililo ya Baibolo aya mu ŋanda. Nomba kwabako ifilonganino cinelubali mu kuba na Mayanda ya Bufumu ayabo yene mu cifulo ico pa kutendeka cabombelwe ne bumba lyesu ilinono ukufuma ku Porepunkah. Mu cine cine, nani engasuulo “bushiku bwa tunono”?—Sekaria 4:10.

Mu 1931, ine na Tata twaendele na motoka mupepi na bakilomita 300 ukupita mu misebo yabipisha ku kusangwa ku kulongana kwaibela, uko twapokelele ishina lyesu ilipya, “Inte sha kwa Yehova.” Ifwe bonse babili twalisekelele pali ili shina lyaibela, ilya mu Malembo. (Esaya 43:10-12) Lyalitwishibishe mu kulengamisha nga nshi ukucila ishina ilyo lishaletupusanyako sana ilya “Abasambi ba Baibolo aba Pa Kati ka Nko,” lintu twaishibikilweko ukufike lyo.

Bushiku bumo ilintu nalecitilo bunte mwi tauni lya Bethanga, nakumenye minista wa cikaya ukufuma ku Church of England. Abele uwakalifiwa kabili atendeke ukulonsha uko twashalike ifitabo fyesu ifingi, ukupinda ukuti abantu bamupe ifitabo fyabo. Pa numa atungulwile ukoca kwa fitabo ukwa pa lwalaala mu kati ke tauni. Lelo incitilo yakwe iya musaalula yabalamwine ifisuma.

Pa numa naishibishe iofesi lya musambo wa Sosaite pa lwa cacitike, kalata wa kuilishanya alipulintilwe uyo asenwike ico shibutotelo acitile. Na kabili, imitantikile yalicitilwe iya bamotoka ba kutunte Nte no kubatwala ku kwananya kalata ukupulinkana umusumba onse. Lintu Tata na ine pa numa twatandalile itauni cipya cipya, twashalike ifitabo fyafulilako ukucila pa kabala ntanshi. Abantu ba mwi tauni balefwaisha ukwishiba ico ifitabo “fyabindilwe” fyakwetemo!

Umuntu wa kubalilapo ukufukatila icine ca Baibolo mu Victoria wa pa kati ka kapinda ka ku kuso na kabanga nge ca kufumamo ca kushimikila kwesu aali ni Milton Gibb. Pa kati ka kutandala kwesu, asambilile mu kukumanina impapulo shonse isha Sosaite shintu twamushilile. Pali cimo ica fipempu fyesu ifya kubwelelamo, alitusungwishe pa kusoso kuti: “Nomba ndi umo uwa basambi bobe.”

Nangu cingati nalisekelele pa kupingulapo kwakwe, nalondolwele ukuti: “Iyo, Milton. Te kuti ube umo uwa basambi bandi.”

“Cisuma, lyene, ndi umo uwa basambi ba kwa Rutherford [pali iyo nshita uwali presidenti wa Watch Tower Society].”

Na kabili nalondolwele ukuti: “Iyo, tauli umo uwa basambi ba kwa Rutherford nakalya, lelo ndesubila uli umo uwa basambi ba kwa Kristu.”

Milton Gibb ashinine ukuba fye umo uwa fyuma fyaumo mutengo ifingi abo napooselepo imyake iingi ukusokota. Wene na bana baume bakwe babili ni baeluda ba Bwina Kristu, kabili ifilundwa fimbi ifya lupwa lwakwe baliba abapimpa mu cilonganino.

Ukukumanya Ifya Kwesha Fyalekanalekana

Te mulandu ne cibindo icabikilwe pa mulimo wa Nte sha kwa Yehova mu Australia mu January 1941, twatwalilile ukushimikila, ukubomfya fye Baibolo. Lyene bupainiya bwandi, nelyo ubutumikishi bwa nshita yonse, bwalipumfyanishiwe lintu naitilwe ku ŋanda ku kusakamana tata uwali nalwalisha nga nshi. Pa numa, na ine nalilwele kabili nakabile ukulepula kwakulisha. Ukupepemuka kwandi kwalisendeleko inshita, lelo nakumenye bucine bwa kulaya kwa kwa Lesa ukwa kuti: “Nshakakupoose nakalya, nangu kukusha nakalya.” (AbaHebere 13:5) Nkashi wa Bwina Kristu alinsansamwishe, ukusoso kuti: “Ibukisha, Flo, tawaba weka nakalya. Kabili iwe na Yehova lyonse mwaliba abengi.”

Lyene ubulwele bwa kupelako ubwa mutemwikwa tata ubwa milungu 13 bwalishile. Pa July 26, 1946, aisele amenso yakwe mu mfwa. Aliipakishe ubumi bwakumanina, kabili isubilo lyakwe lyali lya ku muulu. (Abena Filipi 3:14) E co pa mushinku wa myaka 51, nali neka, pa numa ya kuba na Tata ubwingi bwa myaka yandi iya mu kubangilila. Lyene nakumenye uwali no kuba umulume wandi. Twalyupene mu 1947 no kutendeka ukucita bupainiya capamo. Lelo ici ciputulwa ca nsansa tacakokwele, apantu alwele ulupumo mu 1953 kabili alilekele ukubombe cili conse.

Ukulanda kwa mulume wandi kwalyambukilwe icabipisha, kabili cabele mupepi ne cishingacitikako ukulanshanya na wene. Lulya lwali e lubali lwacilishapo kwafya ulwa kutensha wene. Ukukanshika kwa muntontonkanya ukwa kwesha ukumfwikisha ico alelwisha ukusosa kwali ukwakulisha nga nshi. Nangu cingati twaleikala mu ncende yaba yeka ukushali icilonganino lwa mupepi, Yehova tatushile mu kati ka iyo myaka ya kwesha. Natwalilile ukwendela pamo ne fyebo fyonse ifipya ifya kuteyanya, capamo no kupayanya kwatwalilila ukwa ca kulya ca ku mupashi muli bamagazini ba Ulupungu lwa kwa Kalinda na Loleni! Pa December 29, 1957, umulume wandi uwatemwikwa alifwile.

Ubutumikishi mu Adelaide

Nashele neka na kabili. Cinshi nali no kucita? Bushe kuti nasuminishiwa na kabili pamo ngo mutumikishi wa nshita yonse pa numa ya kuleka mupepi ne myaka isano? Nalisuminishiwe, e co nashitishe iŋanda yandi kabili natendeke cipya cipya mu mulimo wa bupainiya mu Adelaide, umusumba ukalamba uwa South Australia. Bapainiya balekabilwa kulya pali iyo nshita, kabili natuminwe ku Cilonganino ca Prospect.

Apantu nali no mwenso wa kwensha muli bamotoka bafulisha aba mu musumba, nashitishe motoka wandi no kutendeka ukubomfya incinga na kabili. Naliibomfeshe ukufikila imyaka ya bukulu 86, ukwishibikwa mu cifulo pamo nga “umukashana wa pa ncinga ya bulu.” Mu kupita kwa nshita nakwete umwenso waingilishiwako uwa bamotoka; umupeto wa ku ntanshi uwa ncinga yandi wamoneke ukusunkana lyonse. Ica kucitika ca kulekelesha caishile icungulo kasuba cimo lintu nailewila ku lupango. ‘Capwa nomba,’ e fyo naisoseshe, na muli fyo nalibwelele ku kwenda pa makasa na kabili.

Imyaka inono iyapitapo, ilintu nalesangwa kwi bungano lya citungu, amolu yandi yatendeke ukunakuka, kabili mu kukonkapo nakwete ukulepula kubili pa lutungu. Nali fye bwino pa numa ya kulepula ukufikila icibwa cikalamba camfubwile pa nshi. Ici cafwaile ukundapa kwalundwapo, kabili ukutule lyo nalikabila ica kwendelako ku kunjafwako pa kwenda. Umuntontonkanya wandi ucili uwacincila nga nshi. Cili fye nga fintu cibusa umo acibikile ati: “Cilemoneka kwati umubili obe uulekota te kuti wendele pamo no muntontonkanya obe uwacaice.”

Pa myake iingi, nalimona ifilonganino mu Adelaide ukukula, ukutanunuka, no kwakanishiwa. Lyene, mu 1983, lintu nali ne myaka 88, nalishile Adelaide ku kuyaikala no lupwa pa Kyabram mu citungu ca Victoria, uko napoosa imyaka ya nsansa ikumi. Ncili nalikwata utumaka twa kufumina mu butumikishi bwa mwi bala; ifibusa mu cilonganino balanjensha muli motoka ukuntwala mu kutandalila abo abapokelela bamagazini lyonse ukufuma kuli ine. Aba bantu mu cikuuku balesa kuli motoka pa kuti ningalanda na bo.

Ukubelebesha ku numa pa myaka yandi iyacila 98 iya kwikalo mumi, njibukisha mu citemwishi aba bucishinka abengi na ba busumino abaalumbanya Yehova capamo na ine, ukucilisha tata wawamisha. Cilemoneko kuti nine nashalapo fye umumi pa ba busumino bonse abaali abanandi mu butumikishi bwa bupainiya. Lelo mwandi buseko ubulempembelela pa numa ya kulundanishiwa na abo abakana isubilo lya cilambu ca bumi mu Bufumu bwa kwa Lesa ubwa mu muulu, mu cine cine icuma ica mutengo wapulamo!

[Icikope pe bula 28]

Nabatishiwe pa April 22, 1919

[Icikope pe bula 31]

Ncili uwa nsansa pa kuti ndebombela Yehova ilyo ndepalamina ku myaka ya bukulu 100

    Impapulo sha mu Cibemba (1982-2025)
    Isaleni
    Isuleni
    • Cibemba
    • Peleniko Bambi
    • Ifyo Mwingasala
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ifya Kubomfya
    • Amafunde Yesu
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Isuleni
    Peleniko Bambi