Amabungano ya Citungu aya “Inkombe sha Mutende wa Bukapepa” aya 1996
1 Programu we bungano lya citungu uno mwaka mu kushininkisha akatwaafwa ukubakilila umutende wesu uwa bukapepa, kabili akalondolola ulubali twakwata ulwa kwaafwa bambi ukusanga umutende wa musango yo. Nga fintu cabilishiwe mu Ubutumikishi Bwesu Ubwa Bufumu ubwa March 1996, umutwe uli ni “Inkombe sha Mutende wa Bukapepa.” Bushe mwalitantika pa lwenu pa kuti mwikapuswako kuli programu uuli onse?
2 Programu wa Nshiku Shitatu: Natwishiba ukuti mukaipakisha ibungano lya uno mwaka apakalamba kabili mukabwelela ku ŋanda abakoshiwa. (2 Imila. 7:10) Uno mwaka tukakwata programu wa nshiku shitatu na kabili. Bushe kale kale mwalitantika ukuba pa cuti ku ncito pa kuti mwingasangwako pa ciputulwa ca nshita conse? Amabungano yonse yakabako pa nshita amasukulu yesalwa mu ciputulwa ca bubili. Ici cilemulubulako ku bwafya kwa kuya mu kweba bakafundisha ba bana benu ukuti tabakabe ku sukulu.
3 Ubutumikishi Bwesu Ubwa Bufumu ubwa March 1996 bwalitantika inshiku ne fifulo fya mabungano 46 mu cifulo ca musambo wa mu Zambia. Ukufika pali ino nshita kalemba wa cilonganino cenu alimweba ulwe bungano mwapeelwako. Amabungano yakabako mu Chichewa, Icibemba, IciLubale, IciLozi, IciNgeleshi na IciTonga mu fifulo fyasalwa.
4 Pa nshiku shonse shitatu programu akatendeka pa 9:30 hrs no kusondwelela pa bushiku bwa citatu mupepi na pa 16:00 hrs. Bushe tukalangisha icikuuku cesu kuli bamunyinefwe abakalamba na banakuka pa kukanaikala mu fipuna fili mu ncende shisuma kabili ishalinga? Ibukisheni ukuti “ukutemwa . . . takuifwaila ifya kuko.”—1 Kor. 13:4, 5; Fil. 2:4.
5 Bushe Mukanonwa? Pa numa ya kwambula Amapinda 27:17, “Icela cinone cela,” Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa August 15, 1993, lwalandilepo ukuti: “Twaba nge fyela ifikabila ukunona lyonse. Apantu ukulumbulula ukutemwa kwa kuli Yehova no kucita ukupingulapo ukwashimpwa pa citetekelo cesu cipilibula ukuba abapusanako ukufuma ku calo, lyonse tuli no kuya mu nshila imbi, ukucilandila muli iyo nshila, ukupusana ne cinabwingi.” Ni shani fintu twingabomfya uko kufunda?
6 Twalipusanako ukufuma ku calo kabili tufwile ukutwalilila ukuba abapusanako. Ukubombesha kwa mukoosha ukwa kupwishishisha ici kufwile ukutwalilila nga twingaba abapimpa mu milimo isuma. (Tito 2:14) Uyu e mulandu wine icipande ca mu Ulupungu lwa kwa Kalinda icambwilwe pa muulu catwalilile ukusosa ukuti: “Lintu tuba na bambi abatemwa Yehova, tulanonana—tulacincimushanya ku kutemwa no kubombe milimo isuma.” Ibungano lya citungu lyaba ni kumo ukwa kupayanya ukufuma kuli Yehova ku kutwaafwa ukutwalilila ukuba abaswatuka lwa ku mupashi. Tatwingasuminisha ukupuswa ku lubali ululi lonse ulwa programu.
7 Umuntu wa Mano Akakutika: Ukukutika kwaba kulamuka uko kufwile ukulundululwa. Calisoswa ukuti umuntu mu cinkumbawile ebukisha fye mupepi na citika wa fintu aumfwa—te mulandu na fintu atontonkanyapo mu kusakamanishisha ukuti acilakutika. Apantu twaikala mu nkulo ya kupumbula, inshita shimo kuti twakwata ubwafya bwa kutontomesha pa ciputulwa ca nshita icalepa. Bushe kuti twaingilishako iciputulwa ca nshita ica kutontomesha, ukucilisha lintu twikele mwi bumba ilikalamba tulekutika lintu umo alelanda? Nga ca kuti mwaebelwe ukusupawila programu wa bushiku bumo bumo pa numa ya kubwelela ku ŋanda ukufuma kwi bungano, bushe kuti mwaba na maka ya kucita ifyo? Ni shani fintu ifwe bonse twingalundulula amaka yesu aya kukutika no kwangwako ku lubali lumo lumo ulupeelwa muli programu we bungano?
8 Ubuseko bwine bwine bwalikatama, apantu ica bupe ca bulesa ica kwibukisha te kuti cibombe bwino ukwabula bwene. Ku ca kumwenako, ilintu umuntu acililako ukuba no buseko mu lyashi, e lyo ciba icayangukisha ukwibukisha ifishinka fikalamba ifya lyashi nelyo ulubali lwa programu. Nalyo line, ifingi fyashintilila pa kwangwako apakalamba ku fintu twakwata ishuko lya kuumfwa pa mabungano ya citungu. Ubuseko bwesu ubwaswatuka no kwangwako ku lubali lumo lumo ulwa programu we bungano filambukila imibele yesu iya ku mupashi iya ndakai capamo ne filolelo fyesu ifya nshita ya ku ntanshi. Pa mabungano tusambilishiwa inshila sha kwa Yehova kabili tulapeelwa amakambisho pa fya kupwishishisha uyu mulimo wa kupususha ubumi. (1 Tim. 4:16) Elenganyeni ukuti muli ngalaba iyapumwa ku mabimbi ya pali bemba. Amalayo ya kwa Yehova yaba e nanga ye subilo. Nga ca kuti umuntu taleangwako ku maprogramu ya Bwina Kristu kabili umuntontonkanya wakwe wapumbulwa, kuti apusa ifishinka fyakatama ifya kufunda ne fya masambililo ifyo fingamucingilila ku kucula ku kubunda kwa bwato bwa ku mupashi.—Heb. 2:1; 6:19.
9 Mu fifulo ifingi ifya mu calo, bamunyinefwe balacucutika apakalamba pa kusangwa ku kulongana. Cilasungusha ukumona fintu balekutikisha pa mabungano. Mu fifulo fimo, nangula ni fyo, abantu balapumfyanya bambi pa kwendauka pa cifulo ce bungano mu kati ka fiputulwa fya kulongana. Bambi besa mu kucelwa. Pa mabungano yamo aya ku numa, cali icakosa ukuumfwa pa maminiti yanono aya kubalilapo aya programu pa mulandu wa kuti abengi balepitana mu tushila na ku numa ya ncende ya kwikalamo. Ilingi line aba tababa ni bamunyina abali pa ncito nelyo banyina abasakamana ifyo abana babo abanono balekabila. Ukupumfyanya ukwingi kufuma ku bantu abaleambaula fye. Uno mwaka Dipartimenti wa Bakapyunga akasakamana ubu bwafya apakalamba, kabili tulesubila ukuti, bonse bakekala pa fipuna lintu ceyamani atweba ukucita ifyo. Tukatasha apakalamba nga nshi lintu mwabombela capamo.
10 Mitubululo nshi ibomba iyo ikatwaafwa ukukutikisha kuli programu we bungano no kubaka ifipeelwa? Ifyasoswa ku numa fili ifyalinga ukubwekeshapo na kabili: (a) Tontomesheni pa mulandu ukalamba uwa kuila ku musumba we bungano. Tacaba kuya mu kukokoloka, lelo ku kukutika no kusambilila. (Amala. 31:12) Esheni ukutuusha mu kukumanina cila bushiku. Ukulaimba inyimbo ukufika ubushiku pa kati takwalinga. Nga ca kuti mwaisa kwi bungano namunaka nga nshi, ukutontomesha kukaba ukwayafya. (b) Sheniko inshita ikalamba iya kwimika motoka wenu no kwikala ilyo programu talatendeka. Ukulabutuka pa kuya mu kwikala ilyo namucelwa ilingi line kukalenga ukuti mupuswe ifyebo fimo ifya kutendekelako. (c) Lembeni fye ifishinka fikalamba epela. Ukulemba ifyebo ifingi kuti kwacilikila ukukutika kusuma. Lintu mulelemba, shininkisheni ukuti tamupushile ifishinka fimbi pa mulandu wa kutontomesha pa fyebo fyenu. (d) Lintu umutwe wa lyashi lye bungano walumbulwa, umoneni nga ifyebo ifyo mulefwaisha ukuumfwa. Ipusheni mwe bene ukuti, ‘Cinshi cintu ningasambilila kuli ili lyashi ico cingengilishako ukutasha kwandi Yehova no kumutemwa? Ni shani fintu ifyebo fingangafwa ukulangisha ubuntu bupya mu kufishapo? Ni shani fintu ici cikangafwa ukuwamyako mu butumikishi bwandi?’
11 Imibele Iyo Ipulamika Ubutumikishi Bwesu: Paulo akoseleshe Tito ukuilanga pamo nga “ica kumwenapo ca milimo isuma.” Pa kulanga bucishinka mu kusambilisha kwakwe, Tito aali no kwaafwa bambi ‘ukupulamike sambilisho lya kwa Lesa Umupusushi wesu muli fyonse.’ (Tito 2:7, 10) Cila mwaka, tulapokelela ifya kucinkulako fisuma pa lwa mulandu imyendele yesu iya bukapepa yabela iyacindama ifyo ilintu tuleya no kubwela ukufuma kwi bungano, na lintu tuli pa mahotela no mwa kuliila na pe bungano pene. Umwaka wapwile twaumfwile na kabili ifyebo fya kukafya umutima fimo ifyo twingatemwa ukumwebako.
12 Maneja wa mwi hotela limo alondolwele ukuti: “Lyonse tulaba aba nsansa ukupokelela baNte pa mulandu wa kuti balitekanya, balabombela pamo na ifwe, kabili balaceeceeta abana babo.” Kalaliki umo uwe hotela atile cilalenga incito yakwe “ukwanguka nga nshi lintu baNte balelembesha ukwingila no kufuma mu hotela pa mulandu wa kuti, te mulandu no kupembelela mu mulongo, lyonse balaba aba cikuuku, abatekanya, kabili abomfwikisha.” Umwanakashi umo mu New England alicebushiwe apakalamba ku mibele ya Nte imisepela abo aikele na bo mu motela imo ine ica kuti aipwisheko impapulo shimo pa lwa kuteyanya kwesu.
13 Nangu cingati umulimo wa kupekanya ifya kulya walilekwa pa mabungano yesu, kuciliko ifipooswa ifingi ififwaikwa mu kusonkela icifulo ce bungano, ukupayanya umwa kwimika bamotoka, no kusakamana ifintu fimbi mu cinkumbawile. Ubupe bwesu ubwa kuitemenwa e bubomfiwa kuli ifi fipooswa. Nkashi umo uwakwata abana abapungwe aishile kwi bungano ne ndalama ishinono. Nangu cibe fyo, wene na bana bakwe balyafwilisheko mu kuba no musangulo unono. Cintu umo umo apingulapo ukucita pa lwa ici waba mulandu wa pa lwakwe, lelo natwishiba ukuti mulatesekesha ifya kucinkulako ifya musango yo.—Imil. 20:35; 2 Kor. 9:7.
14 Twaishibikilwa ku Nshila Tufwalilamo: Inshila tufwalilamo ilasokolola ifingi pa lwa ifwe na pa lwa fintu tuyumfwa ukulola kuli bambi. Abapungwe abengi na bakalamba baba mu fifulo fya mafashoni yapusanapusana, umusango wa kufwala uwa kuilekelesha pa sukulu nelyo mu cifulo cabo ica kubombelamo. Cila mwaka imisango ya kufwalilamo ilacilamo, no kuba fye iya kutulumusha. Nga ca kuti tatupempwilile, kuti twasongwa mu kwanguka ku bantu ba ku calo ukufwala nga fintu bafwala. Ifya kufwala ifingi tafyalinga ukufwala pa kulongana. Kalata wapokelelwe pa numa ya mabungano umwaka wapwile alumbulwile ukutasha pali programu lelo alundileko ukuti: “Nalipapile umulandu kwabelele abakashana abengi abafwele utupimpinya, amalaya yasha icifuba pa mbilibili, na malaya yalepulwa kwi samba mu kucishamo.” Mu kushininkisha ifwe bonse tufwaisha ukufwala mu nshila yawaminwa abatumikishi ba Bwina Kristu pe bungano na lintu tulebishanya pa numa ya programu. Inshita yonse cikatunonsha ukutontonkanya pa kufunda kwa kwa Paulo ku Bena Kristu ukwa kuipulamika mu “kufwala . . . ukuyene, pamo no bufuuke no kutekanya.”—1 Tim. 2:9.
15 Nani alingile ukutweba icili ica bufuuke, ukufwala “ukuyene?” Ukuba umufuuke kupilibula “ukukanaba uwakamuka nelyo uwapama.” Dikishonari na kabili ilondolola ubufuuke nga “ukukanailanga.” Sosaite nelyo baeluda tabali na kwimika amafunde pa lwa kufwala no kusakula. Nangu ni fyo, bushe tacilingile ukuba icaumfwika ku Mwina Kristu pa lwa fya kufwala ifyo mu kushininkisha fishabamo ubufuuke nelyo ifishalinga? (Linganyeniko Abena Filipi 1:10.) Ukusakula kwesu no kufwala tafilingile ukucebusha bambi mu kucishamo. Tufwile ukumoneka bwino, te kumoneka nga aba ku calo nelyo mu nshila ya kutulumusha. Pamo nga abatumikishi ba mbila nsuma, ilintu twafwala no kusakula mu kulinga pa nshita lintu tuli mu musumba we bungano lya citungu cikaleta umucinshi kuli Yehova no kwimininako bwino ukuteyanya. E ico, abafyashi bakemika ica kumwenako no kushininkisha ukuti abana babo bafwala mu kulinga pa kuya kwi bungano. Baeluda bakakabila ukwimika ica kumwenako cisuma no kuba abaiteyanya ku kufunda mu cikuuku nga cakabilwa.
16 Bakamera, Camcorders (ifya kukopelako amashiwi ne fikope) ne Filimba fya Kukopelako Ifya Makaseti: Calisuminishiwa ukubomfya bakamera ne fibombelo fimbi ifya kukopelako, cikulu fye twalangulukilako bambi abali mwi bumba. Nga ca kuti tuleendauka ukulakopa mu kati ka kulongana, tatwakapumfyanye fye bambi abaleesha ukukutika lelo na ifwe bene tukapuswa programu. Ilingi line tulanonkelamo apakalamba mwi bungano pa kukutikisha kuli bakalanda no kulalemba ifyebo ifinono. Nakalimo tulekopela munyina nelyo nkashi uushenda; nangu cibe fyo, nga kubomfya fwe bene, lintu twabwelela ku ŋanda tukasanga ukuti pa numa ya maawala ayengi aya kukopa programu, takwakabe ne nshita ya kupituluka mu fyebo fyakopelwe ifingi. Takuli ifibombelo fya musango uuli onse ifya kukopelako ifilingile ukukulikwa ku fibombelo fya malaiti nelyo ifya kusoselamo, kabili ifyo fibombelo tafilingile ukucilika utushila twa kupitamo, nelyo ukulacinga bambi.
17 Imikalile: Tuletwalilila ukumona ukuwamyako mu kusungila ifipuna. Umwaka wapwile, mwe bengi mwalikonkele aya makambisho: IFIPUNA KUTI FYASUNGILWA FYE IFILUNDWA FYA LUPWA LWENU IFYAPALAMISHA NA BALI BONSE ABO MULEENDA NA BO MULI MOTOKA WENU. Nakalimo tamwacisangile ukuba icayafya pantu abengi balekonka aya makambisho yaumfwika. Icacilishapo no kucindama, ukunakila kwenu kwalitemwine Yehova no “musha wa cishinka,” uupeela ifya kulya fya ku mupashi.—Mat. 24:45.
18 Kuli impendwa ilekulilako iya bamunyina ababa no kukabila kwaibela ukwa butuntulu bwa bumi. Bamo besa kwi bungano mu ficinga fya bantu abashenda kabili bakabila ukusakamanwa ku filundwa fya lupwa lwabo. Bambi balabomfya imiti yalekanalekana pa mulandu wa malwele ya mutatakuya pamo nga amalwele ya mutima nelyo ayafuntula. Mu cine cine tulakafya imitima yesu ukumona aba bamunyinefwe batemwikwa na bankashi pe bungano, abapampamina ukukanapuswa ica kulya ca ku mupashi icili conse. Nangu cibe fyo, pa nshita shimo, kwalibako ubwafya bwa kuti abantu balalwala mu kati ke bungano, ukwabula balupwa lwabo nelyo aba mu cilonganino cabo ku kubafwilisha. Inshita shimo ubwangalishi bwe bungano bwaleita aba mibombele ya kwafwilisha abalwele ku kusenda munyina nelyo nkashi ku cipatala. Icishingamo ca kusakamana abalwala amalwele ya mutatakuya cilingile ukuba ca filundwa fya lupwa na balupwa bapalamisha. Dipartimenti wa First Aid tengasakamana abalwala amalwele ya mutatakuya. Nga ca kuti lupwa lwenu alekabila ukusakamanwa mu kuibela, twapaapaata shininkisheni ukuti tashele eka epali limbi alwala mu kupumikisha. Mu kulundapo, takwakabeko ukupekanya imiputule yaibela pa mabungano umwa kwikala abambukilwa bwangu ico cilenga ukuti beikala mu cifulo ca kwikalamo ica cinkumbawile. Baeluda bafwile bakabe abaibukila ku bali bonse mu cilonganino cabo abakwata ukukabila kwa butuntulu bwa bumi ukwaibela no kushininkisha ukuti nabatantikila libela ukusakamanwa.
19 Ukukabila kwa fya Kulya fye Bungano: Abengi balilandapo ifyebo ifisuma ukukuma ku kuiletela ifya kulya fwe bene. Munyina umo alembele ukuti: “Ndemwensekesha ubunonshi bukalamba ubwa ku mupashi ukufuma muli ici. Ilya nshita yonse na maka nomba kuti fyayalwilwa ku milandu ya ku mupashi. Nshaumfwapo abalandapo ifyabipa.” Nkashi umo alembele ukuti: “Pa kuba ifya kumwenako, imwe bamunyina batemwikwa mulatukoselesha pamo nga Umwina Kristu umo umo ukuibebeta fwe bene no kufwaya inshila sha kwangushishamo ubumi bwesu no kwingilishako imibombele yesu iya teokrasi.” Kangalila wenda alembele pa lwa kupayanya ifya kulya ukwa kale ukuti: “Imitantikile ya kale yalelenga bamunyina bafulilako ukupuswa programu wa kulongana onse.” Ukukuma ku fya kulya ifyo bamunyina baleleta, eluda umo alembele ukuti: “Bakwete fye ifyo balekabila, kabili tabali na kupembelela fyene mu mulongo.” Mu kupelako, nkashi na umbi alembele ukuti: “Pa numa ya ciputulwa ca kulongana, kwali umutende no mutalalila kabili kwaliko ukusansamuka.” Ee, umo umo kuti aleta ifyakumanina ku kuisakamana ukupulinkana iciputulwa ca nshita ica cungulo kasuba. Abengi balilandile pa cishinka ca kuti balikwete inshita ya kutandalila ifibusa.
20 Takwakabe ukupekanya ifya kulya na kabili uno mwaka. Nakalimo kuti mwasendako amaminiti yanono ukupituluka mu ca mu kati ca Ubutumikishi Bwesu Ubwa Bufumu ubwa July 1995, paragrafu 25, ku mitubululo pa fya kulya fyayanguka, ifyabamo umulyo ifyo mwingasenda kwi bungano. Twapaapaata ibukisheni ukuti, takuli ifya kunwa fikola fifwile ukuletwa ku cifulo ce bungano. Nga ca kuti ifibombelo fya kutalalika finono filekabilwa, filingile ukulinga fye apo mwikele. Ibukisheni ukuti kuliko inshita yakumanina mu kati ka kutuusha ku kulya no kunwa ifyo muletele. Nga fintu fye ciba pa Mayanda yesu aya Bufumu mu kati ka kulongana, lyonse tatulya mu kati ka ciputulwa ce bungano. Muli ifyo tulangilila umucinshi ku mitantikile ya kupepa ne ca kulya ca ku mupashi icilepayanishiwa.
21 Mu kwangufyanya Amabungano ya Citungu aya “Inkombe sha Mutende wa Bukapepa” aya kubalilapo yalatendeka. Bushe mwalipwisha ukupekanya kwenu ukwa kusangwako, kabili bushe nomba muli abaiteyanya ukuipakisha inshiku shitatu isha kubishanya kwa nsansa ne fintu fisuma ifya ku mupashi? Tulepepa mu kufumaluka ukuti Yehova akapaale ukubombesha kwenu ukwa kusangwa kwi bungano lya luno lusuba.
[Akabokoshi pe bula 6]
Ifya Kucinkulako fye Bungano lya Citungu
Ulubatisho: Abaleya ku lubatisho balingile ukwikala mu ciputulwa capekanishiwa ilyo programu talatendeka ulucelo lwa pa bushiku bwa Cibili. Calimonwa ukuti bamo balafwala imisango ya fya kufwala fishabamo umucinshi kabili ifipusanako na aka kashita. Umo na umo uulepekanya ukubatishiwa alingile ukusenda ica kusaamwina cayana ne taulo. Baeluda ba pa cilonganino abalepituluka na baleya ku lubatisho mu fipusho fya mu citabo ca Ubutumikishi Bwesu bafwile bakashininkishe ukuti umo umo naumfwikisha ifi fishinka. Pa numa ya lyashi lya lubatisho ne pepo kuli kalanda, ceyamani wa ico ciputulwa ca kulongana akapeela amakambisho ayepi ku baleya ku lubatisho kabili lyene akabilisha ulwimbo. Pa numa ya cikomo ca kulekelesha, bakapyunga bakatungulula abaleya ku lubatisho ku cifulo ca kwibishiwako. Apantu ulubatisho pamo nge cishibilo ca kuipeela kwa muntu lwaba cintu cabamo isenge kabili icikuma fye umuntu umo umo na Yehova, takwaba ulubatisho lwa abantu babili nelyo abafulilako ukukumbatana nelyo ukwikatana iminwe ilintu balebatishiwa.
Amabaji: Twapaapaata fwaleni baji wa 1996 pe bungano na lintu muleya no kufuma ku cifulo ce bungano. Ilingi line ici cilatulenga ukushimikila mu kuwaminako ilintu tuleenda. Amabaji no tumanikilo filingile ukushitwa ukupitila mu cilonganino cenu, apantu tafyakabeko pe bungano. Mwipembelela ukufikila lintu kwashala fye inshiku ishinono ilyo ibungano talilatendeka ku kwipusha baji wenu no lupwa lwenu. Ibukisheni ukusenda kardi wenu uwa Advance Medical Directive/Release uwa ndakai.
Umulimo wa Kuitemenwa: Apantu takuli umulimo wa kupekanya ifya kulya, abengi ababombele kale muli ulya dipartimenti nomba kuti basanga ifyo kuti baitemenwa ukubombela kumbi. Bushe kuti mwapaatulako inshita pe bungano ku kwaafwako muli imo iya madipartimenti? Ukubombela bamunyinefwe, nga ni pa maawala fye yanono, kuti kwaba ukwa kwaafwa nga nshi kabili kuti kwatwikusha apakalamba. Nga kuti mwaafwa, twapaapaata kabiyeni ku Dipartimenti wa Mulimo wa Kuitemenwa uwa pe bungano. Abana bashilafisha imyaka ya bukulu 16 na bo bene kuti basangwilako pa kubomba pe samba lya butungulushi bwa bafyashi nelyo umukalamba umo uwasakamanishisha.
Amashiwi ya Kusoka: Beni abaibukila ku kusengauka amafya ya kuiletelela fye. Ilingi line abapuupu na bantu bambi ababulwa ubufumacumi kuti bashukila abantu abashili ku mwabo. Shininkisheni ukuti motoka wenu nakomwa pa nshita yonse, kabili te kwesha ukusha icili conse icilemoneka ku kutunka umuntu ukutoba. Aya mashiwi ya kusoka yalebomba na ku bene ba macinga. Abapuupu na basompola mu matumba balatemwa ukubombela ukuli ukubungana kukalamba. Te kuti cibemo amano ukusha ifipe fya mutengo ifili fyonse pa cipuna cenu. Te kuti mushininkishe nga ca kuti onse uuli mupepi na imwe Mwina Kristu. Mulandu nshi uwa kupeelela bambi itunko? Twalipokelela amalipoti pa lwa bantu ba ku nse bamo abaesha ukubeleleka abana banono ku kufwaya ukubasenda. SOPENI ABANA BENU PA NSHITA SHONSE.