Laef Blong Kakros

NATING se plante milyan man oli harem gudfala kastom singsing ya blong ol man Meksiko, “La Cucaracha” (Kakros), plante waef oli no singim singsing ya taem oli luk smol bebet ya i ron blong haed long kijin. Long tingting blong plante man, ol kakros oli bebet blong mekem trabol nomo. Bodi blong olgeta i no luk naes, long ae blong yumi. Oli stap karem ol sik i kam. Mo smel blong olgeta i nogud.

Nating se ol man oli no laekem, be namba blong olgeta i stap gru. Ol kakros oli save karem plante pikinini, mo tu oli no gat plante enemi mo oli save jenis i kam stret long ples we oli stap long hem mo protektem olgeta wanwan, from samting ya oli save kam plante. Eksampel, kakros blong Jemani, i save gat bitim 35,000 pikinini long wan yia nomo. Hemia i medel namba blong ol pikinini blong kakros ya nomo, namba ya i save go antap kasem, no hem i save bitim 100,000 pikinini blong kakros long wan yia. ?Oli mekem olsem wanem? Kakros ya i stap gat wan smol bokis blong eg we i holem 48 eg insaed. Long laef blong hem, olsem 140 dei, woman kakros ya i mekem seven bokis blong ol eg. Sipos i no gat wan samting i spolem olgeta, mo evri woman kakros long laen ya oli mekem sem namba blong eg, bambae i gat plante taosen kakros oli bon long sot taem nomo.

I gat bitim 2,000 defren kakros. Plante long olgeta oli laef afsaed, we ol man oli no luksave. Be smol nomo, olsem ol kakros blong Jemani, oli laekem stap insaed long ol haos blong man. Be, nem blong kantri we kakros i karem, (olsem kakros blong Amerika, Ostrelya, Jemani, mo ol narafala kantri olsem) i no rili minim wan samting. Ol man oli talem se, ol man Yurop oli stap putum nem blong kantri raonabaot long olgeta long kakros. Ol man Rom oli putum nem ya lucifuga long kakros, from we hem i stap ronwe long laet. Engglis nem ya “cockroach” i kamaot long lanwis blong ol man Spen se cucaracha.

Sam man we oli stap stadi long saed blong ol bebet oli talem se ol kakros oli harem gud long famle laef blong olgeta. Ol kakros we oli bigwan finis oli stap karem ol smosmol wan long baksaed blong olgeta. Ol mama kakros oli stap givhan long ol pikinini blong oli stap kamaot long eg blong ol. Plante taem afta we ol pikinini kakros oli kamaot long eg, oli stap long wan ples mo ol mama blong olgeta oli stap fidim olgeta, mo oli luk se plante taem ol pikinini kakros oli stap wetem sam kakros we oli bigwan finis.

Oli Kakae Eni Samting

Ol kakros oli stap kakae enikaen samting nomo. Oli save kakae ol samting we ol man oli stap kakae, wetem plante narafala samting moa, olsem skin blong anamol we oli stap wokem ol sus mo ol bag long hem, hea blong man, ol pepa long wol, mo ol dedbodi blong anamol. Oli kakae ol buk tu—speseli sipos oli wetwet—mo tu oli kakae tru long skin blong buk from glu blong hem. Long sam ples long wol, ol man oli no save yusum skin blong anamol we oli wokem blong raetem ol impoten samting long hem from oltaem ol kakros oli stap spolem. Ol kakros oli laekem ol ples we oli doti mo oli smel nogud be tu oli save kam plante long ol ples we oli klin.

Ol kakros oli no nidim plante kakae blong laef. Twelef kakros oli save laef long wan wik sipos oli kakae glu blong wan stamp nomo. Wora nao i impoten moa long olgeta, taswe oltaem yumi faenem olgeta long ol kijin mo long ol ples blong swim.

Ol man oli talem se ol kakros oli stap karem ol bebet mo ol sik we oli save givim sik blong leva, oli posenem kakae, sotpis, ol sik blong skin, bodi i skras no i solap, mo sitsitwota—mo plante kaen sik moa. Taem oli stap ron olbaot, long ol kakae mo ol fokspun, oli stap putum nogud smel, we hem i haf long sitsit blong olgeta, wora we i kamaot long bodi blong olgeta, mo blak wora we oli yusum blong mekem kakae i sofsof bifo we oli kakae. Yu mas wasem gud olting blong kakae we oli doti mo rinsim long hot wora sipos no, taem hot kakae i stap long dis ya, nogud smel ya i save kambak bakegen.

?Wanem Gudfala Samting Hem i Givim?

?Wanem gudfala samting long saed blong kakros? Hem i wan smol bebet we i had blong save gud hem. Kakros i save taem presa blong win i jenis mo i save taem ples i hot mo i kolkol, mo hem i save faenem wora mo hem i haremsave taem enemi blong hem i kam. Tu longfala samting long hed blong kakros oli gat 40,000 smosmol string long hem we hem i yusum blong tajem ol samting, testem ol samting, mo smelem sam samting. Bigfala samting we kakros i yusum hemia ol ae blong hem. Long ol ae blong hem i gat plante smosmol ae, be stil hem i no save lukluk ol samting i klia. Hem i kwik blong haremsave samting mo hem i kwik blong haremsave smol jenis long paoa blong laet. Tufala samting long as blong hem oli givhan long hem blong haremsave taem samting i stap muvmuf mo tu harem ol noes mo win ale hem i kwik blong ronwe blong haed long hol blong ston we i kolosap. !Taem kakros i fraet hem i save muf kwiktaem olsem 0.054 seken mo ronwe!

Kakros hem i pulum win tru long ol smol hol we oli stap long saed blong bodi blong hem. I gat wan paep we i ron stat long hed go kasem en long bodi blong hem mo i stap pamem blad. Sipos hed blong hem i smas, kakros i save laef yet long bitim wan dei—sipos hem i woman kakros taem ya i naf blong hem i putum ol eg blong hem. Kakros blong Amerika i save laef sikis wik sipos i no gat kakae mo wora.

Yes wan bebet we i defren olgeta. ?Be, hem i save mekem gudfala samting long man? Yes, wan samting yumi save se hem i kakae stingfli. Mo from bodi blong hem i smol mo hem i stap karem fulap pikinini, oltaem oli yusum kakros blong Amerika long ol laboratri blong faenem sam samting long saed blong sayens. Eksampel, ol sayentis blong Japan, oli bin yusum kakros blong mekem wan rat blong laboratri i kam gud bakegen from sik blong leva mo oli ting se samting ya i save wok gud tu long ol man. Sam man blong huk long Orien oli yusum kakros olsem bet blong kasem ol fis olsem brim, mo sanfis. Be smol samting ya tu i man blong kakae doti, hem i stap mekem wok we i stret long hem: i putumbak ol rabis, ol doti, mo ol dedbodi i gobak long graon.

Ronemaot Olgeta Long Haos

Waef i askem kwestin ya se, “?Olsem wanem ol smol bebet ya oli kam insaed long haos blong mi?” Ol kakros ya—no eg blong olgeta—oli save kam long ol bag we oli fulumap ol kakae long stoa long hem, ol bag blong poteto mo ol onion, no long ol katon blong dring. Maet win i blu olgeta i kam insaed long haos. Maet oli save kam aninit long doa blong yu, from we ol kakros oli save skwisim olgeta tru long ol smol hol nomo. Mo sipos yu no ol fren blong yu oli go long wan ples we i gat plante kakros, maet oli save karem ol kakros long sus no klos blong olgeta. Long ol ren haos, maet ol kakros oli save pas long ol hol long wol no long floa no oli wokbaot folem “bigfala rod ya blong ol kakros”—hemia ol paep blong wora mo win blong oli kam insaed long haos.

?Olsem wanem yu ronemaot olgeta long haos mo oli stap afsaed? I impoten blong kipim haos i klin. Oltaem yu mas klinim ol ples we ol bebet oli save haed long hem, olsem ol hol long wol mo ol hol long floa, ol kona blong rum. Kipim ol ples raon long ol stof, aesbokis, mo ol kabod oli klin. Klinim ol kakae mo ol pis bred we oli foldaon kwiktaem. Yu no mas livim olting blong kakae we oli doti oli stap long ples blong wasem plet long ful naet. Putum ol kakae oli stap long samting we yu save kavremap gud. I gud blong putum ol kakae blong ol dog mo puskat long samting we yu save kavremap wetem led blong hem mo yu givim kakae we i naf blong oli finisim, ol haf kakae oli save pulum ol kakros. Jekem gud ol bag we oli kam long stoa mo ol kes blong ol dring blong luk sipos i no gat kakros no eg blong olgeta i stap long olting ya. Evri dei yu mas karemaot doti mo ol rabis long haos. Fiksimap ol paep we oli stap lik bakegen. Tingbaot taem yu klinim kijin blong yu bambae Senõr Cucaracha i no wantem kam long hem, be sipos yu stap kakae long bigfala rum blong sidaon, no rum blong wok blong yu, maet yu faenemaot se yu stap askem hem blong i kam long ples olsem tu.

Sipos i gat plante kakros tumas, maet i gud blong yu mas yusum spre blong kilim bebet. Tumas spre bambae i save spolem yu tu. Ol kakros bambae oli ronwe no maet oli jenis smol blong oli agensem posen blong spre ya. Ridimgud ol tok blong yusum spre mo folem advaes we oli givim. Lukaot gud long ol woning we oli raetem, mo tingbaot ol pikinini, ol olfala, no olgeta we oli gat problem blong pulum win.

Samtaem i gud blong singaot ol man blong kilim bebet sipos ol kakros oli plante tumas. Eg blong kakros i tekem 30 dei blong givim pikinini, taswe i gud blong askem olgeta blong halpem yu long evri manis fastaem. Sipos yu singaot wan man olsem, i gud blong: Klinim gud kijin blong yu fastaem, mo meksua se yu tekemaot ol kakae mo olting blong kakae long kabod. Olting blong kakae mo ol fokspun yu save putum fastaem long tebel mo kavremap wetem wan plastik. Putum ol kakae long oven no long aesbokis. Sipos man blong kilim bebet i askem yu blong mekem sam samting no i talem se yu mas jenisim sam samting, traem folem advaes blong hem.

Faet ya blong kilim kakros i stap gohed longtaem finis i kam. Mo ol kakros oli stap faet bak. Bodi blong olgeta i save blokem posen blong plante spre we ol man oli stap yusum long plante yia finis. Naoia ol sayentis oli tingting blong yusum sam meresin blong jenisim bodi blong olgeta. Wan nyufala samting we oli wokem, hemia wan homon we oli kolem haedroprin, hem i mekem ol kakros oli no save karem ol pikinini oli stap sem mak nomo. Be nating se oli no save karem pikinini, laen blong olgeta i save laef longtaem. Risal blong samting ya i no kwik blong yumi save luk, be sipos oli meksemap wetem sam meresin blong kilim olgeta bambae oli save ded kwik.

Bambae yumi wet nomo blong luk sipos ol bebet ya bambae oli no moa stap long haos. Kam kasem naoia la cucaracha i stap laef nomo.

[Bokis blong pija long pej 30]

Ronemaot Ol Kakros Long Haos Blong Yu

◻ Kipim ful kijin blong yu i klin. Klinim raon mo aninit long stof, kabod, mo ol aesbokis.

◻ Oltaem klinim ol ples we bebet i save haed long hem—olsem ol hol long wol mo ol hol long floa mo kona blong ol rum mo ol hol we win i pas long hem. Blokem ol hol long wol mo long floa blong kijin mo long ples blong swim.

◻ Evri dei yu mas karemaot ol rabis mo doti long haos.

◻ Putum ol kakae long samting we yu save kavremap gud.

◻ Klinim gud ol kakae mo ol pis bred we oli foldaon kwiktaem.

◻ Jekem gud ol bag mo kes we oli kam blong luk sipos i gat ol kakros mo eg blong olgeta i stap.

◻ Kipim ples i drae. Fiksimap ol paep blong wora we oli lik bakegen, mo no mas livim olting blong kakae long besin long ful naet.

◻ Yusum wan gudfala samting blong kilim kakros.