De Emwi Ne I Gha Ru Ne I Ghẹ De Ye Edanmwẹ?

Ukọ ighẹ Pọl keghi kha wẹẹ: “I ghaa hoo ne I ru emwi esi, emwi dan ẹre ekhọe mwẹ gu mwẹ zẹ iro ẹre.” (Rom 7:21) Emwi vbenian he sunu daa ruẹ ẹdẹ ra? Deghẹ erriọ ẹre nọ, uhunmwuta na gha ru iyobọ nuẹn, ne u ghẹ de ye edanmwẹ.

• Emwi nọ khẹke ne u rẹn

• Emwi ne u gha sẹtin ru

• Emwi ne ihua khare

Emwi nọ khẹke ne u rẹn

Ihua ghaa kpikpi ruẹ, ọ sẹtin ya ruẹ gha hoo ne u ru emwi nọ ma khẹke. E Baibol gi ima rẹn wẹẹ “emwa dan na gu mu obọ ẹre ọ mu uyinmwẹ esi rhia.” (1 Kọrint 15:33) Emwi ne ihua ruẹ khama ruẹ ra emwi ne u miẹn vbe intanẹt sẹtin ya ruẹ gha mwẹ iziro dan. Ẹghẹ nii, u ghi do gha hoo ne u ru emwi nọ ma khẹke. Rhunmwuda ne u na hoo ne u gua usun ro, u sẹtin do “ya egbe ba emwa ra emwi dan rhunmwuda wẹẹ iran bun.”—Ẹksodọs 23:2.

“U sẹtin ya ru emwi ne emwa ọvbehe ru, rhunmwuda ne u na hoo ne ẹmwẹ ruẹ gha yẹẹ iran kevbe ne iran rhan obọ miẹn ruẹ yi.”—Jeremy.

Emwi nọ khẹke ne u mu roro: Vbọzẹ na na miẹn wẹẹ, ọ sẹtin gha lọghọ ne u la edanmwẹ gberra, deghẹ u na gha hoo ne ẹmwẹ ruẹ gha yẹẹ emwa ọvbehe?—Itan 29:25.

Uhunmwu ẹmwẹ nọ rrọọ: Ọ gha khọnrẹn ne avbe ihua ruẹ gha kpikpi ruẹ, ghẹ rhunmwuda iran do ru emwi nọ ma khẹke.

Emwi ne u gha sẹtin ru

Hia ne u gele rẹn otọ emwi ne u yayi. Deghẹ u ma na rẹn otọ emwi ne u yayi, u sẹtin do yevbe ọmwa ne iran sua yo sua rre, na ta ẹmwẹ ye ọre obọ. Rhunmwuda ọni, te ọ khẹke ne u lele ẹmwẹ ne Baibol khare, ọ wẹẹ: “Wa gha gbarokotọ vbe emwi hia, ne uwa mieke na rẹn emwi nọ khẹke; wa ghi dobọ mu emwi esi.” (1 Tẹsalonaika 5:21) U gha gele rẹn otọ emwi ne u yayi, ọ gha ru iyobọ nuẹn ya mudia gbain vbe edanmwẹ gha de rre.

Emwi nọ khẹke ne u mu roro: Vbọzẹ ne u na yayi wẹẹ, ilele ọghe Osanobua gha ya agbọn maan ruẹ?

“Emwi ne I ghi do bẹghe ọre wẹẹ, I ghaa hia ne I ghẹ ru emwi nọ ma khẹke, I ma na vbe de ye edanmwẹ, emwa ọvbehe ghi do gha rhie ọghọ mẹ.”—Kimberly.

Ọmwa ne Baibol guan kaẹn ne u gha sẹtin ya egbe taa: E Daniẹl. Agharhemiẹn wẹẹ igbama ẹre Daniẹl ghaa khin, ọ keghi ta mu olọ yan rẹn wẹẹ, te irẹn khian gha họn ẹmwẹ ne Osanobua.—Daniẹl 1:8.

Hia ne u rẹn ako ne u i na hia. E Baibol guan kaẹn “emwi ne avbe igbama rriarria yi”—ọni ọre emwi ne avbe igbama mobọ gualọ ne egbe iran. (2 Timoti 2:22) Ọna dekaẹn ne egbe na ru ọmwa rriorriorrio na ru emwi ọdọ vbe amwẹ, na gua usun ro kevbe na gha ru azẹ ne egbe ọmwa uhiẹn deghẹ a ma he sẹ nọ gha ru vberriọ.

Emwi nọ khẹke ne u mu roro: E Baibol khare wẹẹ, “emwi ne dọmwadẹ ọghẹe hoo vbe ekhọe, ẹre ọ danmwẹ ọnrẹn ghee, emwi nọ hoo nii ghi muẹn vbe na ghee ifi.” (Jems 1:14) De emwi ne u hoo vbe ekhọe, nọ mobọ danmwẹ ruẹ ghee?

“Hia ne u rẹn edanmwẹ eso ne u gha sẹtin rherhe de yi. Gualọ otọ vbene u gha ya sẹtin la edanmwẹ vberriọ gberra hẹ, u ghi vbe gbẹnnẹ emwi ne u ruẹ re yotọ. U gha ru ọna, deghẹ u na ghi dọlegbe miẹn edanmwẹ vberriọ, u ghi rẹn vbene u gha ya sẹtin lae gberra hẹ.”—Sylvia.

Ọmwa ne Baibol guan kaẹn ne u gha sẹtin ya egbe taa: E Devid. Ẹghẹ eso ghaa rrọọ ne Devid ya ru emwi nọ ma khẹke rhunmwuda ne emwa ọvbehe na gha kpikpi ẹre kevbe rhunmwuda iziro dan nọ ghaa rre ọre ekhọe. Sokpan, e Devid keghi hia nọ ya abakuru nọ ru waan ne egbe, ọ keghi na erhunmwu gie Jehova wẹẹ, “yi orhiọn nọhuanrẹn ye uwu imẹ Osanobua, ne u vbe mu ekhọe ọgbọn nọ guobọ ruẹ ye uwu imẹ.”—Psalm 51:10.

Hia ne u ru emwi nọ khẹke. E Baibol khare wẹẹ: “Ghẹ gi obọ emwi dan ke ukhunmwu nuẹn.” (Rom 12:21) Ọna rhie ma wẹẹ, u gha sẹtin kha wẹẹ, u i khian de ye edanmwẹ. U gha sẹtin zẹ ne egbuẹ wẹẹ, emwi nọ khẹke ẹre u khian ru.

Emwi nọ khẹke ne u mu roro: Deghẹ u na miẹn edanmwẹ, vbua khian ya sẹtin ru emwi nọ khẹke hẹ, ne u ghẹ mieke na ru emwi dan?

“I keghi hia ne I muẹn roro vbene ọ khian gha ye hẹ vbe I gha de ye edanmwẹ. Egbe gha rọkhọ mwẹ ra? Ughaghe, sokpan, ovbi ẹghẹ kherhe ẹre khian gha nọ. Orhiọn mwẹ gha ye sotọ vbene ẹghẹ ya khian ra? Ẹo, egbe i khian zẹdẹ rọkhọ mwẹ. Ere gele rrọọ deghẹ I na de ye edanmwẹ na ra? Hiehie!”—Sophia.

Ọmwa ne Baibol guan kaẹn ne u gha sẹtin ya egbe taa: E Pọl. Agharhemiẹn wẹẹ Pọl miẹn kue wẹẹ, ọ mwẹ ẹghẹ ne ekhọe irẹn ya tama irẹn ne irẹn ru emwi nọ ma khẹke, ọ na ye hia nọ mieke na sẹtin ye gha ru emwi nọ khẹke, ọ keghi kha wẹẹ: “I keghi kinmwi egbe mwẹ, I na ru ẹre nọ gha họn ẹmwẹ mẹ zẹvbe ọviẹn.”—1 Kọrint 9:27.

Uhunmwu ẹmwẹ nọ rrọọ: Obọ ruẹ ẹre ọ ye deghẹ u gha de ye edanmwẹ ra u i khian ru vberriọ.

Gha yerre wẹẹ, edanmwẹ ne u rhirhi miẹn nian keghi ọghe ovbi ẹghẹ kherhe. Ọmokhuo ọkpa na tie ẹre Melissa nọ rre ukpo 20 khare wẹẹ, “emwi ni bun ni te gha re edanmwẹ nọkhua mẹ vbe ẹghẹ ne I na gha rre esuku, ma ghi sẹ emwi rhọkpa vbe aro mwẹ nian. I ghaa mu ọna roro, ọ ghi ya mwẹ rẹn wẹẹ, edanmwẹ ke edanmwẹ ne I rhirhi miẹn nian gha vbe la hin otọ rre kevbe wẹẹ ẹdẹ ọkpa, I gha gbe aro ghee iyeke, I gha ghọghọ wẹẹ I ma de ye avbe edanmwẹ na.”