«Xkajeʼ wkʼë chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew»

1. ¿Achkë xuʼij Jesús che rä jun aleqʼon ri kʼo wä chuxkïn taq jbʼaʼ ma nkäm? (Lucas 23:39-43).

JESÚS chqä ri kaʼiʼ alqʼomaʼ ri ye kʼo chuxkïn kowan najin nkitäj poqän chqä jbʼaʼ ma yekäm (Luc. 23:32, 33). Re kaʼiʼ achiʼaʼ reʼ ma ye rutzeqelbʼëy ta Jesús, rma xa xkiyöqʼ (Mat. 27:44; Mar. 15:32). Ye kʼa jun chkë ryeʼ xjäl runaʼoj. Ryä xuʼij: «Jesús, kinatäj chawä taq xkatok chpan ri Aqʼatbʼäl Tzij». Jesús xuʼij reʼ che rä: «Kantzij nbʼij chawä komä, xkajeʼ wkʼë chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew» (taskʼij ruwäch Lucas 23:39-43). Majun ta jun nkʼutü chë re achï reʼ xnmaj ri rutzjol xyaʼ Jesús chrij «ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios». Y Jesús majun bʼëy xuʼij ta chë re achï reʼ xtbʼejeʼ chpan ri Qʼatbʼäl Tzij ri kʼo chkaj (Mat. 4:17). Nqʼalajin kʼa chë Jesús najin wä ntzjon chrij ri Kotzʼijaläj Ilew ri xtjeʼ chwäch le Ruwachʼlew chqawäch apü. ¿Achkë rma nqaʼij riʼ?

2. ¿Achkë nkʼutü chë judío wä ri aleqʼon ri xtzolij riʼ?

² Ri aleqʼon ri xtzolij riʼ rkʼë jbʼaʼ judío. Re achï reʼ xuʼij che rä ri jun chik: «¿Kan ma naxiʼij ta jbʼaʼ awiʼ chwäch Dios, rït ri xawïl re kʼayewal reʼ chqä?» (Luc. 23:40). Ri judíos xa xuʼ wä jun Dios nkiyaʼ ruqʼij, ye kʼa ri winäq ri ma ye judíos ta kan jalajöj dioses xkiyaʼ kiqʼij (Éx. 20:2, 3; 1 Cor. 8:5, 6). Xa ta re alqʼomaʼ reʼ ma ta ye judíos, rkʼë jbʼaʼ ke reʼ ta xuʼij ri achï: «¿Kan ma naxiʼij ta jbʼaʼ awiʼ chkiwäch ri dioses?». Y rma Jesús xtaq pä rchë yerukanuj «ri winäq aj Israel ri ye achiʼel ta karneʼl ri ye sachnäq», ma kan ta xtzjoj ruchʼaʼäl Dios chkë ri ma ye judíos ta (Mat. 15:24). Y Dios rubʼin wä pä chkë ri israelitas chë xkerukʼasoj ri kamnaqiʼ. Rkʼë jbʼaʼ ri aleqʼon ri xtzolij riʼ retaman wä riʼ, y ri xuʼij nukʼüt chë qʼaxnäq wä pa rujolon chë Jehová xtkʼasoj pä Jesús rchë xtqʼät tzij chpan Ruqʼatbʼäl Tzij Dios. Achiʼel nqatzʼët, re achï reʼ rkʼë jbʼaʼ ruyaʼon wä chwäch ran chë Dios chqä xtkʼasoj pä ryä.

3. ¿Achkë rkʼë jbʼaʼ xpë pa rujolon ri aleqʼon taq Jesús xtzjoj rij ri Kotzʼijaläj Ilew? (Génesis 2:15).

³ We ri aleqʼon riʼ judío wä, retaman wä chrij ri Kotzʼijaläj Ilew ri akuchï Jehová xeruyaʼ wä Adán y Eva. Rma riʼ, rkʼë jbʼaʼ ryä xquʼ chë Jesús najin wä ntzjon chrij jun Kotzʼijaläj Ilew aweʼ chwäch le Ruwachʼlew (taskʼij ruwäch Génesis 2:15).

4. Rkʼë ri xuʼij Jesús che rä ri aleqʼon, ¿achkë kʼo ta chë nuʼän chë nqaquʼ röj?

⁴ Ri xuʼij Jesús che rä ri aleqʼon kʼo ta chë nuʼän chë röj nqaquʼ achkë xtuʼän qakʼaslemal chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew. Jun ri xtqtoʼö ya riʼ nqaquʼ achkë xbʼanatäj chpan ri tiempo taq Salomón xqʼät tzij chqä majun chʼaʼoj xjeʼ Israel. Le Biblia nuʼij chë Jesús más ruqʼij chwäch Salomón. Rma riʼ ütz nqayaʼ chwäch qan chë Jesús chqä ri xkeqʼatö tzij rkʼë kan jaʼäl xtkiʼän che rä le Ruwachʼlew (Mat. 12:42). Rma riʼ, ri cristianos ri ma xkebʼä ta chkaj kʼo chë nkitamaj achkë nkʼatzin nkiʼän rchë xkejeʼ chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew chqä rchë ma xkesäx ta äl chwäch (Juan 10:16).

¿ACHKË XTUʼÄN QAKʼASLEMAL CHWÄCH RI KOTZʼIJALÄJ ILEW?

5. ¿Achkë xtuʼän qakʼaslemal chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew naʼij rït?

⁵ ¿Achkë xtuʼän qakʼaslemal chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew naʼij rït? Rkʼë jbʼaʼ naquʼ rij jun jaʼäl ilew, achiʼel ri jardín de Edén (Gén. 2:7-9). O rkʼë jbʼaʼ npë pan ajolon ru-profecía Miqueas ri nuʼij chë chkijujnal ri rusamajelaʼ Dios «xketzʼyeʼ chuxeʼ ki-uva chqä chuxeʼ ki-higo» (Miq. 4:3, 4). Y rkʼë jbʼaʼ yepë pan ajolon ri textos bíblicos ri nkiʼij chë kan pa rukʼiyal qaway xtqjeʼ (Sal. 72:16; Is. 65:21, 22). Rma riʼ, rkʼë jbʼaʼ natzʼët awiʼ chwäch jun jaʼäl ilew ri akuchï kʼo jun mesa ri nujnäq chë jaʼäl rukïl wäy. Y kan jaʼäl nanaʼ rma nasäq ruxlaʼ ri qʼayis chqä ri kotzʼiʼj. Y natzʼët chë ri awachʼalal chqä ri awachiʼil najin yetzeʼen chqä kan jaʼäl kinaʼon ye kʼo junan. Rkʼë jbʼaʼ jojun chkë ryeʼ kʼa xekʼasöx pä. Jontir ri xqatzjoj qa ma jun achïkʼ ta. Jontir riʼ kan xttzʼetetäj chwäch le Ruwachʼlew. Ye kʼa chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew kʼo chqä jaʼäl taq samaj xkeqaʼän.

6. ¿Achkë xtqaʼän chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew? (Tatzʼetaʼ ri achbʼäl).

⁶ Jehová xuʼän qa chqë chë kan jaʼäl nqanaʼ nqsamäj (Ecl. 2:24). Taq Jesús xtqʼät tzij chkipan ri Mil Junaʼ, kan kʼïy samaj xtkʼatzin xtbʼan. Ri xkekʼaseʼ qa taq xtqʼax ri nimaläj tijöj poqonal chqä ri pa millón winäq xkekʼasöx pä, xtkʼatzin kitzyaq, kiway chqä kachoch. Rchë xtkïl ri xtkʼatzin chkë kan kʼïy samaj xtkʼwaj, ye kʼa kan jaʼäl xtkinaʼ xtkiʼän ri samaj riʼ. Achiʼel Adán y Eva, ri kʼo chë xkichajij ri jardín de Edén, röj chqä xtkʼatzin kotzʼijaläj xtqaʼän che rä le Ruwachʼlew. ¡Riʼ kan jun mamaʼ utzil! Taquʼ chqä achkë xtqanaʼ taq xtqakʼüt Ruchʼaʼäl Dios chkiwäch pa millón winäq ri xkekʼasöx pä ri ma kan ta xkitamaj ruwäch Jehová chqä ruraybʼal. Kantzij na wä chë kan jaʼäl xtqanaʼ xtqaʼän ri samaj riʼ. Röj chqä xtqkowin xtqakʼüt ri kʼakʼakʼ taq naʼoj chkiwäch ri rusamajelaʼ Dios ri xekäm taq majanä tpë Jesús.

7. ¿Achkë ütz nqayaʼ chwäch qan, y achkë rma?

⁷ Röj ütz nqayaʼ chwäch qan chë chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew majun ta chʼaʼoj xtjeʼ, xtjeʼ jontir ri xtkʼatzin chqë y kan pa rubʼeyal xtbʼan che rä jontir. ¿Achkë rma nqaʼij riʼ? Rma Jehová ruyaʼon chik jun retal ri nukʼüt chqawäch achkë xtuʼän qakʼaslemal taq Rukʼajol xtqʼät tzij pa ruwiʼ le Ruwachʼlew. Ri retal riʼ ya riʼ taq Salomón xqʼät tzij.

RUQʼATBʼÄL TZIJ SALOMÓN XKʼÜT RI XTUʼÄN QAKʼASLEMAL CHWÄCH RI KOTZʼIJALÄJ ILEW

8. ¿Achkë rubʼanik xbʼetzʼaqät ri tzij kʼo chpan Salmo 37:10, 11, 29 ojer? (Tatzʼetaʼ ri peraj «Kikʼutunik ri yeskʼin ruwäch qawuj» ri petenäq chpan re revista reʼ).

⁸ Jehová xuʼän chë David xtzʼibʼaj achkë xtuʼän qakʼaslemal chqawäch apü taq jun qʼatöy tzij ri kan kʼo runaʼoj chqä nunmaj rutzij Jehová xtqʼät tzij (taskʼij ruwäch Salmo 37:10, 11, 29). Taq nqatzjoj chkë ri winäq chrij ri Kotzʼijaläj Ilew, kʼïy mul nqaskʼij Salmo 37:11 chkiwäch. Y kan ütz nqaʼän riʼ, rma Jesús xnataj ri texto riʼ chpan ri Sermón del Monte. Ke riʼ xkʼüt chë ri tzij riʼ xtbʼetzʼaqät chqä chqawäch apü (Mat. 5:5). Ye kʼa ri xtzʼibʼaj David xkʼüt chqä achkë xtuʼän kikʼaslemal ri winäq taq Salomón xtqʼät tzij. Chkipan ri qʼij riʼ, ri tinamït Israel kan majun ta kʼayewal xpë chkij chqä kan kʼïy rubʼeyomal xjeʼ, chwäch jun ilew ri akuchï «kan kʼïy leche chqä kabʼ» xjeʼ. Dios xuʼij reʼ chkë: «We ma niyaʼ ta qa rusamajxik ri npixaʼ […], rïn xtinbʼän chë ri tinamït majun ta kʼayewal xtpë chrij, y rïx xkixpneʼ (xkixkotzʼeʼ) y majun ta jun xtbʼanö chë xtixiʼij iwiʼ» (Lev. 20:24; 26:3, 6). Ri tzij riʼ xebʼetzʼaqät taq Salomón xqʼät tzij (1 Crón. 22:9; 29:26-28). Y Jehová xuʼij chkë chë ri itzel taq winäq ma xkejeʼ ta wä chik (Sal. 37:10). Achiʼel nqatzʼët, ri nuʼij Salmo 37:10, 11, 29 xetzʼaqät ojer, ye kʼa xketzʼaqät chqä chqawäch apü.

9. ¿Achkë xuʼij ri qʼatöy tzij aj Saba chrij ruqʼatbʼäl tzij Salomón?

⁹ Ri ixöq qʼatöy tzij aj Saba xapon rutzjol rkʼë chë pa tinamït Israel majun ta wä chʼaʼoj chqä kowan wä bʼeyomäl kʼo taq Salomón najin wä nuqʼät tzij. Rma riʼ, tapeʼ kʼa näj kʼo wä, ryä xbʼä Jerusalén rchë kan yë ryä ntzʼetö riʼ (1 Rey. 10:1). Taq xtzʼët achkë wä rubʼanik nsamäj ruqʼatbʼäl tzij Salomón, ryä xuʼij reʼ che rä: «Chöj nbʼij chawä chë kan xa jbʼaʼ ok ri xkitzjoj chwä. […] ¡Kiʼ kikʼuʼx ri achiʼaʼ chqä ri asamajelaʼ ri ronojel mul ye kʼo awkʼë rchë nkikʼoxaj anaʼoj!» (1 Rey. 10:6-8). Ye kʼa ri xbʼanatäj taq Salomón xqʼät tzij, xa xuʼ jun retal ri xtuʼän Jehová pa kiwiʼ ri winäq taq Jesús, ri Rukʼajol, xtqʼät tzij pa ruwiʼ le Ruwachʼlew.

10. ¿Achkë rma Jesús kan más ruqʼij chwäch Salomón?

¹⁰ Jesús kan más ruqʼij chwäch Salomón. ¿Achkë rma nqaʼij riʼ? Salomón xa kʼo qa mak chrij chqä kʼo mamaʼ taq mak xeruʼän ri xa xkʼäm pä kʼayewal pa ruwiʼ rutinamit Dios. Ye kʼa Jesús jun qʼatöy tzij ri majun ta mak chrij, rma riʼ majun bʼëy nsach ta (Luc. 1:32; Heb. 4:14, 15). Chqä majun bʼëy xyaʼ ta qa Jehová tapeʼ Satanás kan mamaʼ taq kʼayewal xyaʼ pa ruwiʼ. Cristo ya xkʼüt yän chë majun bʼëy xtmakun ta chqä majun ta jun xtuʼän ri xa xkerutzʼlaʼ ri ruwinaq Ruqʼatbʼäl Tzij Dios. ¡Kantzij na wä chë kan jun mamaʼ utzil ri yë ryä ntok Qaqʼatöy Tzij!

11. ¿Achkë toʼïk xtrïl Jesús?

¹¹ Jesús xttoʼöx kimä ye 144,000 qʼatöy taq tzij, y junan xkekichajij ri winäq y xtkiʼän chë xtbʼetzʼaqät ri ruraybʼal Jehová pa ruwiʼ le Ruwachʼlew (Apoc. 14:1-3). Re qʼatöy taq tzij reʼ kan kʼïy kʼayewal xkiqʼaxaj taq ye kʼo wä chwäch le Ruwachʼlew. Rma riʼ kan xtqʼax pa kijolon ri nqaqʼaxaj röj. ¿Achkë chik más xtkiʼän re qʼatöy taq tzij reʼ?

¿ACHKË SAMAJ XTYAʼÖX CHKË RI YECHAʼON RCHË YEBʼÄ CHKAJ?

12. ¿Achkë samaj xtyaʼ Jehová chkë ri 144,000?

¹² Jesús chqä ri 144,000 kan más kʼïy samaj xtjeʼ chkiwäch chwäch ri xjeʼ chwäch Salomón. Re qʼatöy tzij reʼ xjeʼ pa ruwiʼ jun tinamït ri ye kʼo jojun millones winäq chpan. Ye kʼa ri xkeqʼatö tzij chpan Ruqʼatbʼäl Tzij Dios xtkiqʼät tzij pa ruwiʼ jontir le Ruwachʼlew ri kan pa mil chë millón winäq ye kʼo chwäch. ¡Kan jun nimaläj utzil nuyaʼ Jehová chkë ri 144,000!

13. ¿Achkë xtkiʼän pa kiwiʼ ri winäq ri xkeqʼatö tzij rkʼë Cristo?

¹³ Achiʼel Jesús, ri 144,000 xkeʼok chqä qʼatöy taq tzij chqä sacerdotes (Apoc. 5:10). Taq ri israelitas kʼa ye kʼo na wä chuxeʼ Rupixaʼ Moisés, ri samaj ri más wä rejqalen ri xyaʼöx pa kiqʼaʼ ri sacerdotes ya riʼ yekitoʼ ri israelitas rchë ma yeyawäj ta chqä rchë junan nuʼän kiwäch rkʼë Jehová. Rma Rupixaʼ Moisés «jun retal chrij ri ütz ri qayoʼen apü», ütz nqaʼij chë ri xkeqʼatö tzij rkʼë Jesús xtyaʼöx jun nimaläj samaj pa kiqʼaʼ: ryeʼ xkekitoʼ rusamajelaʼ Dios rchë ma xkeyawäj ta chik chqä rchë junan xtuʼän kiwäch rkʼë Jehová (Heb. 10:1). Kantzij na wä chë ma qataman ta achkë rubʼanik re qʼatöy taq tzij chqä sacerdotes reʼ xketzjon kikʼë ruwinaq ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios ri ye kʼo chwäch le Ruwachʼlew. Xa bʼa achkë rubʼanik xtuʼän Jehová che rä, röj ütz nqayaʼ chwäch qan chë ri xkejeʼ chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew xtkïl ri toʼïk xtkʼatzin chkë (Apoc. 21:3, 4).

¿ACHKË KʼO CHË NKIʼÄN RI MA XKEBʼÄ TA CHKAJ RCHË XKEJEʼ CHWÄCH RI KOTZʼIJALÄJ ILEW?

14. ¿Achkë xtbʼanatäj kikʼë ri kaʼiʼ molaj karneʼl xtzjoj qa Jesús, y achkë rubʼanik najin nbʼetzʼaqät riʼ?

¹⁴ Jesús xuʼij «koʼöl molaj nkarneʼl» chkë ri xkeqʼatö tzij rkʼë (Luc. 12:32). Ryä chqä xtzjoj rij jun rukaʼn molaj, ri xuʼij ri «nkʼaj chik nkarneʼl» chkë. Re kaʼiʼ molaj reʼ xa jun molaj xtkiʼän (Juan 10:16). Komä, ryeʼ ya junan chik najin yesamäj, y kʼa ke riʼ na xtkiʼän taq le Ruwachʼlew ya kotzʼijaläj chik rubʼanon ruwäch. Chkipan ri qʼij riʼ, ri ye kʼo chpan ri «koʼöl molaj karneʼl» chkaj xkejeʼ wä, y ri jun chik molaj xkekowin xtkïl ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta chwäch le Ruwachʼlew. Ye kʼa ryeʼ kʼo jojun ri nkʼatzin nkiʼän komä rchë xkekowin xkejeʼ chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew.

15. a) ¿Achkë rubʼanik yeqatoʼ ri ruchʼalal Cristo? b) ¿Achkë rubʼanik nakʼän anaʼoj rït chrij ri qachʼalal ri nqʼalajin chwäch ri achbʼäl?

¹⁵ Ri aleqʼon ri xtzolij riʼ ma xkowin ta chik xkʼüt chwäch Jesús chë kowan ntyoxin rma ri xuʼän pa ruwiʼ. Ye kʼa röj, ri yoj kʼo chpan ri molaj ri nbʼix nkʼaj chik karneʼl chkë, kan nqkowin nqaʼän riʼ. Jun rubʼanik nqakʼüt chë nqajoʼ Jesús ya riʼ ri qanaʼoj nqaʼän kikʼë ruchʼalal. Ryä xuʼij chë ya riʼ xttzʼet chkij ri winäq rchë xtbʼix karneʼl chkë o manä (Mat. 25:31-40). Jun rubʼanik nqakʼüt chë yeqatoʼ ruchʼalal Cristo ya riʼ taq kan rkʼë ronojel qan nqatzjoj le Biblia chkë ri winäq chqä yeqatjoj chrij riʼ (Mat. 28:18-20). Rma riʼ, nqajoʼ nqaksaj ri samajbʼäl kiyaʼon pä ryeʼ chqë, achiʼel ri libro Nawajoʼ rït yakʼaseʼ. We rït majun ta na jun winäq najin natoʼ, ¿achkë rma ma nayaʼ ta chawäch natzüj jun tjonïk chrij le Biblia che rä xa bʼa achkë winäq?

16. ¿Achkë ütz nqaʼän apü ri xtkʼüt chë ya ütz chik nqjeʼ chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew?

¹⁶ Ma nkʼatzin ta na nqayoʼej kʼa taq xtqbʼejeʼ chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew rchë nq-ok ri winäq ri nrajoʼ Jehová chë yejeʼ chriʼ. Kan komä ütz nqatäj qaqʼij rchë ma nqatzʼük ta tzij, ma nqleqʼan ta chqä rchë kan pa rubʼeyal nqakʼwaj qakʼaslemal. Chqä majun bʼëy tqayaʼ qa Jehová, ri qakʼlaj nixta qachʼalal. We nqatäj qaqʼij nqasmajij rupixaʼ Jehová tapeʼ yoj kʼo chkikojöl itzel taq winäq, más chaq bʼaʼ xtuʼän chqawäch xtqaʼän ya riʼ chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew. Chqä ütz nqatamaj nkʼaj chik samaj o yejeʼ jojun chik naʼoj qkʼë rchë nqakʼüt chë ya ütz chik nqjeʼ chwäch ri kʼakʼakʼ Ruwachʼlew, achiʼel ri yetzjöx chpan ri tzijonem «¿Ayoʼen chik rït nyaʼöx qa le Ruwachʼlew chawä?» ri petenäq chpan re revista reʼ.

17. ¿Achkë rma kʼo ta chë ma nqayaʼ ta qʼij chë ri mak xeqaʼän ojer nkiʼän chë kowan nqbʼison?

¹⁷ Röj chqä kʼo chë nqatäj qaqʼij rchë ma ntiʼon ta chik qan kimä mamaʼ taq mak qabʼanon. Reʼ ma ntel ta chë tzij chë «kan chubʼanik nqmakun» rma Jesús xyaʼ yän rukʼaslemal pa qawiʼ (Heb. 10:26-31). Ye kʼa we kantzij xqatzolij qiʼ che rä jun mamaʼ mak xqaʼän, xqakanuj qatoʼik rkʼë Jehová chqä kikʼë ri ukʼwäy taq bʼey, y xqajäl qanaʼoj, ütz nqayaʼ chwäch qan chë Jehová ya xqrküy yän (Is. 55:7; Hech. 3:19). Tnatäj chqë ri xuʼij Jesús chkë ri fariseos: «Ma xipë ta rchë yenkanuj ri jïk kikʼaslemal, xa kan xipë rchë yenkanuj ri ajmakiʼ» (Mat. 9:13). Achiʼel nqatzʼët, ri rukʼaslemal xyaʼ Jesús pa kamïk nuʼän chë Jehová nuküy jontir qamak.

RÏT XKAKOWIN XKAJEʼ CHWÄCH RI KOTZʼIJALÄJ ILEW

18. ¿Achkë nawajoʼ natzjoj rït rkʼë ri aleqʼon ri xkäm chuxkïn Jesús?

¹⁸ Tabʼanaʼ che rä chë yït kʼo chik chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew y najin yatzjon rkʼë ri aleqʼon ri achoq rkʼë xtzjon wä Jesús. Rkʼë jbʼaʼ chixkaʼiʼ xtiʼij chë kan kowan yixtyoxin rma ri xuʼän Jesús pa qawiʼ. Rkʼë jbʼaʼ, rït naʼij che rä chë ttzjoj chawä achkë xqʼaxaj Jesús chkipan ri rukʼisbʼäl horas xkʼaseʼ chqä achkë xnaʼ taq Jesús xuʼij che rä chë xtjeʼ rkʼë chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew. Ye kʼa rkʼë jbʼaʼ ri aleqʼon nukʼutuj chqë achkë xuʼän qakʼaslemal chkipan ri rukʼisbʼäl taq qʼij taq kʼa yë na Satanás najin nqʼatö tzij pa kiwiʼ ri winäq. ¡Kan jaʼäl xtqanaʼ xtqakʼüt ri Ruchʼaʼäl Dios chkiwäch winäq achiʼel ri achï riʼ! (Efes. 4:22-24).

19. ¿Achkë rma majun bʼëy xtikʼo ta qakʼuʼx xtqjeʼ chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew? (Tatzʼetaʼ ri achbʼäl ri kʼo pä chwäch re revista reʼ).

¹⁹ Röj majun bʼëy xtikʼo ta qakʼuʼx xtqjeʼ chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew. Ronojel mul xkeqïl winäq ri kan jaʼäl xtqanaʼ xtqtzjon kikʼë chqä xtjeʼ jun qasamaj ri kan jaʼäl xtqanaʼ xtqaʼän. Ye kʼa ri más ütz, ya riʼ chë ronojel qʼij ri xkeqʼax más xtqatamaj ruwäch ri Qatataʼ kʼo chkaj chqä kan kiʼ qakʼuʼx xtqaʼän rma jontir ri xtyaʼ pä chqë. Ronojel mul kʼo xtqatamaj chrij ryä chqä chrij ri rubʼanon qa. Ronojel qʼij ri xkeqʼax más xtqajoʼ Jehová. Rma riʼ, ¡kan kowan nqtyoxin chë Jehová chqä Jesús kitzjun ri kʼaslemal chqë ri majun bʼëy xtkʼis ta chwäch ri Kotzʼijaläj Ilew!