Ĕprěl

Hangenlōn ang Yēsū tö hī, lökten anga-a nö holtö ṙanamölōnre nö kēngö nômöre tö pò kūö hī. (Yôh. 15:13) Ötrēhěn öi kô haṙīnngen minë tī nā Yāvē nā Yēsū nö in hī. Mihôiṅ pöri höng in minë tinrīken re öi hameuktö hanangenlōnre tö cha. (Kòl. 3:15) Ngatī elmat yin më töhachāmö elkui, angu-ö löktö ngam maheukkö cha nö chuh el halīöngö. (Mët. 20:28) Ṙatö ellonre inrē cha-a nö im ṙāi ṙinanyi lökten Yāvē nö kě-ē cha nö kūönre. (Rōm. 5:1; 8:15-17, 23) Pōiṙāi ön inrē ngam ṙāi ṙinanyi nö in më töt aṅ ngam kiteūm. Ṙatö ellōn re inrē cha-a nö e lökten nö het nö ikuö ngam tēv, ngaich meukkenre inrē cha-a nö mihôiṅ min töp ‘tökiröng kanihngen.’ (Inm. 7:13-15) Yěn yihtökūö cha-a nö im infēkö kinpaha ngaich töhěng angu-ö nö inlahen cha nö ha-öny ngam tö kitaknyu maham Yēsū. w22.01 pěch 23 përa 14-15

Haṙivölōn takô ang Yēsū tö minë sinūöichlö fālen re. Akahalōn anga-aṅ töre min nöng sūöichka nö ötlēkôre tö minë-eny ngam Tēv. (Mët. 26:64-66) Lökten anga-aṅ nö havëkö kūö ngam yöngre nö un fëli tö pô kūö minë töng sinūöichkö ò. (Mët. 26:38, 39, 42) Hòn ṙānyu më Yahuti nö ṙa-ang elkatòh ngam chööngö ötinkôlò. (Kal. 3:10) Sitih inlahen më Yahuti nö aṅhav kui töm ötinkôlò? Hēten tö cha nö öt teung nö hang minë chööngö ngam Tēv. Ngaich sin cha-a nö töt kôlò, kūöre nö kūön Ātöm, vītö kui re hēk cha-a töm öt inkôlò, kūö cha nö öt hang chööngö ngam Tēv. Lökten cha-a nö tö hòṅ kumpaha. (Rōm. 5:12) Ngatī ṙô ngam chööngö kahë töm Tēv, yěn ōt töfāluṙen ngaich hòṅ fëli cha-a ngaich kilöllöngö nö irōi chōn, nö vinënyö cha nö töt kôlò nö imat ngam Tēv. (Chöö. 21: 22, 23; 27:26) Lökten ang Yēsū hē ò nö kilöllöng nö irōi ngam chōn, ngaich kē minë öt inkôlò më Yahuti anga-aṅ nö ikuire ngaich ṙanyen cha nö ṙa-ang im ötinkôlò. Ngatī inlahen anga-aṅ nö kēngöre nö chö-öny töm panam ngam tö sō tö ò. w21.04 pěch 16 përa 5-6

Töi asehkūöre töm ṙētak, urēhěkūö finëlngö Yēsū. Mumṙēngen ò më kumyung, aṅ Rōm nö fëlan. (Mët. 26:52-54; Yôh. 18:3; 19:1) Chök anga-aṅ tö minë finôhòre, sön cha-a nö tölṙô ò nö keun ngam chōn ngam chūök ò min nö kilöllöngö. Hē ò nö öt kô nö keun ngam chōn, ngaich hayöökaṙen anga-aṅ tök töhěngtak tarik nö keun ngam chōn. (Mët. 27:32) Hē cha nö teung nö im chūök ò nö fëli, ngaich më kumyung nö tōk eltī ò kalröön ò inrē. Keuheūtnyöre anga-aṅ tö chanöököre hē cha nö kilöllen ò nö irōi ngam chōn. Keuheūtnyöre më hol ò tö miṙivlōnre nö meuk kanihngen ò. Höng peunyan ngam yöng ò. Hayīölngen ò pöri më mākūö më Yahuti. (Lūk. 23:32-38; Yôh. 19:25) Im rò-òten ò ngaich nö kilölhak nö irōi ngam chōn, ngatī sanīöpö ṙôken ngam chanöökö ò, kihngen anga-aṅ nö uhôm. Akahalōn pöri ang Yēsū töre nö ṙamölōn tī töm yöngre lökten anga-aṅ nö vë-ekūö ngam yöngre, ngaich meuchngö mat re nö kapah. (Māk. 15:37; Lūk. 23:46; Yôh. 10:17, 18; 19:30) Kô-en ang Yēsū nö miṙē-ěyö, chök takô inrē! w21.04 pěch 16 përa 4

Vë-eny nang yik tö 11 tak haköptöre ang Yēsū, tö inlahen nuk tö nët kinlēḵngô, ngam tufömngöre kinlēḵngô töm Pūlngö kinlēḵngô. (Lūk. 22:20, 28-30) Kūö në kinlēḵngô yin më tö 1,44,000 nökatöllöngö nö chuh el halīöngö nö rācha hēk makūökūönṙô. (Inm. 5:10; 14:1) Lökten yin nöng më töhachāmö elkui, nyama ngam ròtī òk ngam vain inrē. Kē-ěkuö cha ngam Tēv Yāvē tö ngam tötchanuhṙen nômö hēk tö ngam töt chahu-uyö alaha cha inrē nö el halīöngö. Holṙenre min cha-a nö löklōn Yāvē tö Yēsū tö yip tö ngach nö chuh el halīöngö töhachāmö. Kòta mat min cha-a nö meukkūö Yāvē. (1 Kòr. 15:51-53; 1 Yôh. 3:2) Akahalōn yin më töhachāmö elkui tö cha min nö hòṅ söl kinpahare nö köp nö i linöökö lōn Yāvē.—2 Tim. 4:7, 8. w22.01 pěch 21 përa 4-5

Nët tak nak tö tūmu, tö harātu nö hol Yēsū. (Lūk. 23:40, 41) Hěngtak ök tö ngö ṙô nö in Yēsū: “Köpölōn pömchö tö chu, yē meh yih im pūlngöre.” (Lūk. 23:42) Akahalōn ang Yēsū tö ngam yöngre nö tö aṙē-ělōn ngaich öt hō min anga-aṅ nö öt aṙēlen ngam tötūmu. (Sal. 103:8; Hep. 1:3) Yěi hang ngam ṙô ò, kôti kūö min ayī-ö tö ngam yöng ò nö tö aṙē-ělōn. Yēḵ hī min haṙivlōn tö nup tökööl re, ngaich ṙatö-ellōnre in ngam tökitaknyu mahām Kristū, ngaich aṙēlen hī min ang Yāvē. (1 Yôh. 1:7) Pōyen pöri yip hol maneuk hī tö ngölōn, tö Yāvē nö öt aṙēlen cha min. Kò-òren pöri öm asehkūöre, yěn mihôiṅ ang Yēsū nö aṙēlen ngam tö tötūmu ngam töng vamë-ekūö ò nö umuh nö hameuktö ngam ṙinatö-ellōn re, ngaich kūöyòh min ang Yāvē nö öt aṙēlen yip tarik re?—Sal. 51:1; 1 Yôh. 2:1, 2. w21.04 pěch 9 përa 5-6

Unôichrit e ngaich anga-aṅ nö ṙā-ang nômö re. Sitih inlahen ang Yēsū nö köp nö im linök lōn ngam yöng re Yāvē. Ngam raneh, vënyöm Sī-ö anga-aṅ nö minyôiny aṅ. Hameuktö inlahen ngòh töhet tarik inrē anga-aṅ, yěn pòrô nö kihngen, sön nö mihôiṅ nö köp nö im linöökö lōn ngam Tēv. Ngam innëtö, kēḵngö nômöre ang Yēsū töpôkūö hī, töp lökten hī ngaich mihôiṅ hanôltöre in ngam Tēv, ngaich teūngen min inrē töm nômö tö-örheūheu aṅ. Ngam linūöyö, hameukten ngam yöngre anga-aṅ ang Yāvē tö ò nöng anga-aṅ töng hěng tak tökô nö hayöng nö el katòh ngih halīöngö, lökten anga-aṅ nö ha-etlö ngam minë-eny ò. Lökten öi hòṅ kaheuk sakamö, öi hòṅ köp öi im linöökö lōn ngam Tēv. Ngaich pòrô min öi kapah ngaich mihôiṅ min öi ngö ṙô öi in ngam Tēv: “Köp chin öich im linöökö lōn meh öich vënyen ngam Sī-ö nö minyôiny aṅ, ngaich chin öich harōilö ngam minë-eny meh.” w21.04 pěch 12 përa 13-14

Kahòkkaṙen ang Yēsū tö nuk töng sūöichlöng fālenre, hayë-e, hēk tōki kël, kalröön inrē. Kihngen anga-aṅ nö uhôm tökūö ngam chanöököre, kihngen inrē nö ṙô-òv, sön anga-aṅ nöng ṙô-òvö pön töt ṙanāngen minë ṙô ò, nö tö hòṅ vënyu nö in hī. Pōyen takô nun ngaich minë haköplö hī in minë mana-aṅ ṙô Yēsū. Tö hī hòṅ aṙēlö holre, ngaich hòṅ ṙatö-ellōnre tö Yāvē min nö öthō nö öt aṙēlen hī. Pōyen yip hol hī el ngam māṅ tö lōnu nö hòṅ hayööken hī. Yēḵ hī pöri min öi havëkö inyöökenre ngaich mihôiṅ min cha-a nö hayööken hī. Ngamuh inrē haköplö hī tö Yāvē nö öt hō nö öt hayööken hī hē el kanihngen. Hòṅ kaheuk sakamö ngam tinrīken hī nö hameukten hī köplōn, tö ngih sakamö hī la-evṙen tö nup lōn ngam Tēv tö e nöng mana-aṅ nö sakamö. Ngaich mihôiṅ öi ṙatö-ellōnre tö re min yěi kapah ngaich hachohlen hī min ang Yāvē. w21.04 pěch 8 përa 1; pěch 13 përa 17

Yēḵ hī min tömkö röön Yēsū ngaich teūngen min ayī-ö töm nômö tö-örheūheu aṅ. Hěngtak ök ihih tökôlò tarik mahatön töre tö inlahen re nö teūngen töm nômö tö-örheūheu aṅ, ngaich ngö ṙô Yēsū nö sapṙô ò: “ta-a tömrit Chu.” (Mët. 19:16-21) Ōt misī yik Yahuti töt ṙamatö ellōn re tö Yēsū nö Kristū. Lökten ang Yēsū nö ngöṙô tö cha: “Hang ṙô chu nun në pöököre Chu . . . tömrit Chu anū-ö inrē. Ngaich kē-ěkūö u Chu-ö tö ngam nômö tö-örheūheu-aṅ.” (Yôh. 10:24-29) Ngatī ayī-ö min, yěi hòṅ nômuvö töm tö-örheūheu aṅ, ngaich hòṅ tömkö röön Yēsū ayī-ö, hòṅ ṙatö-ellōnre inrē öi in ò. (Mët. 7:14) Yēḵ hī öi hòṅ haröhtö röön re tömkö röön Yēsū ngaich hòṅ mikahtökūö re ayī-ö tö ò. Hòṅ kēnyö ṙētakre öi haköp inlahen Yēsū, mikahtökūöre tö minë mufē ò, haköp minë tinrīken ò, asīnkö inlahen ò nö la-evṙen tö minë la-en re. Möl kò-òren öi vë-eny re akahakūö tö ò. Pòrô öi marô-òten ngaich im kanô-en, sön höng hòṅ iṙūöhen öi ‘mikahtökūöre’ tö Yāvē, Yēsū inrē, ngaich möl min öi teūngen töm nômö tö-örheūheu aṅ. w21.04 pěch 4 përa 9-10

Kihngen hēk haṙivlōn ang Pôl yěn fēkö nuk inlahen tīre tö yik Kristīön misī. Pön pōyen yik in cha tö chaphötvö tö ò nö el chēl. Ṙamlōn anga-aṅ inrē yěn töölô finëlngö öp tö hěngtak. (Inl. 26:10, 11) Lökten ang Pôl nö kaheūköre nö kirööngen tökööl tö töng sitih tarik. (1 Tim. 1:15) Ötkô pöri anga-aṅ nö haṙīngen në tö ngatī inlahen mufē el kuilōnre. Ngö ṙô anga-aṅ: ‘Kūö lōn ngam Tēv chin töngamuh öich ōt.’ (1 Kòr. 15:3, 10) Asup haköplö hī öi in Pôl. Hòṅ ṙatö-ellōnre in tö Yēsū nö kapah töpòkūö hī, töp lökten hī mihôiṅ öi yihtöre öi hanôl ngam Tēv. (Inl. 3:19) Höng nup kahëken hī töngamuh hēk ip yamih ṙētak tö mötlö nö in ngam Tēv öt nuk tö ngaichngen fālen kahëken hī.—Isa. 1:18. w21.04 pěch 23 përa 11

Pōyen yik Yahuti töt afē-ěvö tö ngam Mesayā min nö fëli, kò-òren pöri öi ngëichkö minë vinënyö inlahen ò imat ngam Töhet līpöre: “pò ò nö vōknyö aṅ i nômö re nö im kinpaha, kaheuktuvö inrē anga-aṅ nö i tötlöök; sön anga-aṅ nö keun tökööl tömaṙôngö, ane inrē ve-elkui tököölö fālen.” (Isa. 53:12) Lökten yik Yahuti nö öt ṙatö-ellōnre nö in Yēsū. Mihôin in töngamuh, öi mikahtökūöre öi chöh ngam kanô-en hòṅ hi min öt fukngö. Ngatī ṙô ang Yēsū nö vë-eny nang hī tö yip tarik min nö, “Ṙōlkangen ṙô tö nup tötlöök, nö in yīö, nöng sūöcha, töpòkūö Chu.” (Mët. 5:11) Höng ṙô ngam Sī-ö nun nöng ṙô minyôny. Tölṙô yip tarik anga-aṅ nö sūöchlö inlahen yip tarik tö hangenlōn töm kanô-en. (Inm. 12:9, 10) Ötkô in hāngö u hēk ötkô öi vöö. w21.05 pěch 11 përa 14; pěch 12 përa 16

Haṙuntöm haköptöre man nö hayönglenre in Yāvē. Kētö ṙinātö ellōn yip haköp töre ang Yēsū, tö Yāvē nö in cha hēk hangenlōn inrē anga-aṅ tö cha. (Mët. 10:19, 20, 29, 30) Kētö ṙinātö ellōn ngam haköptöre man tö Yāvē min nö hayööken ò, kò-òren na-aṅ an holren re vë-elkūi nup chö-öny ngam tö haköptu. Ngaich heuveu-en min anga-aṅ nö hayönglen re nö in Yāvē. Hěngtak ön ngòh prötör tö Frāny-chisëk minë-eny aṅh Pòlen ngö ṙô an: “Öreūheu an ngam prötör kamēḵ istöti chu nö vë-elkūi nup kahēk chu chö-öny, ngaich meuk inlahen Yāvē chu-ö nö kēḵtö sanāp ṙô minë havëkö chu. Lökten ngaich chu-ö ṙulten re öich vë-kūötēv. Meuk ngam inlahen re chu-ö ik sā chu öich föm töre inlahen öich kaman ngaich lōntö chut-tī re chu-ö lang öich yihtökūö el mīting hēk el minë Könvensön, ngaich hang ṙô chu ngam Tēv öich vë-kūötēv ngaich teungen chu-ö inrē ngaich tö chut-tī re.” Hangenlōn an Yāvē tö yik mahaköp chumkūöṙen inrē anga-aṅ tö cha. Hangenlōn an inrē tö yip tarik re, yip tö ma-önyre nö haköptö yip tahëng. (Isa. 52:7) Yēn öt ō kahēk meh istöti ngaich kò-òren më-eṅ öm holṙöön öp tahëng pöplisör öm chuh in öp istöti ò ön hayööken öp tö haköptu nö kūöla urěh nö kēḵ ngam vinôkö. w21.06 pěch 7 përa 17-18

Hòṅ örheūheu ayī-ö öi haköp mat ngam Paipöl ngaich hòṅ halēnngö ṙētak re inrē öi im inkööpö mat ngam Paipöl. Ngaich ötkô ayī-ö öi ngö lōn Yēḵch höng ṙēktakvö min möl chū-ö öich haköp mat ngam Paipöl. Yēḵ hī örheūheu haköp mat ngam Paipöl, ngaich löktö in e min ngam ṙinatö-ellōn hī nö ngön. Öt sā ngih panam in ayī-ö öi tö “akaha hēk tö heuveū-en” inrē. Pòn sā minë ṙô ngam Paipöl ngam ṙinatö-ellōn hī. (Mët. 11:25, 26) In ngam vinë-ekūö ngam Paipöl ayī-ö öi akahakūö tö inlahen tinrīken ngih panam, tö inlahen Yāvē i nup yamih ṙētak. Lökten ta-a chei hangön ngam ṙinatö-ellōn re ngaich hayööken yip tarik nö ṙatö-ellōn re nö in ngam Vamīlen hī. (1 Tim. 2:3, 4) Ngaich hökken ngam ṙētak ayī-ö, öi ṙôkhöre min mī-i kūö ngih panam öi ha-öönyö Yāvē öi ngö ṙô: “Tökô Man Më-eṅ [Yāvē], Mā ih ane inrē Tēv ih, Öm kē kanôlò ineū-euṅ . . . pò meh vamī-iṅl taṙökhöhre; pòkūö lōn meh anu-ö nö sökhaka, nö vīlöngö.”—Inm. 4:11. w21.08 pěch 19 përa 18-20

Yōm sīṅp ngam Tēv yin më minṙöinylen. Lökten nö töt ṙanāngen ngam inlahen cha nö kētö inlēnö yip tahëng hòṅ cha nö yöölen, hēk ngönlöre ngaich ‘ṙamö elkuilōn ’ inrē. (Inch. 27:9) Hangenlōn yin më minṙöinylen tö më prötör sistör, lökten nö kētö inlēnö cha hòṅ cha nö öt kēken tö vaich. (Kal. 6:1) Urēhěkūö ngam minṙöinylen nö kētö inlēnö ngaich hòṅ sitih inlahen anga-aṅ? Hòṅ fēkö ngam hanangenlōn cha-a, ngam kahakka Pôl nö ngö ṙô: “Tömarô-òten manööyö an ngam hanangenlōn tö aheuk inrē. . . . ṙap tökeuheūttöre öt ranöingulōn i tökeuheūttöre, meūkkö tökeuheūttöre, pītnyöre i tökeuheūttöre.” (1 Kòr. 13:4, 7) Yē ngòh minṙöinylen nö chumkūöṙen nö haköp minë miröökö, ngaich holtö hanangenlōn re min anga-aṅ nö halēn më prötör sistör. Ngaich yěn akahaiṙen më prötör sistör tö hanangenlōn ngam minṙöinylen, ngaich hang ngam inlēnöre min cha-a. w22.02 pěch 14 përa 3; pěch 15 përa 5

Töhet yik ma-ahānga nö vīlöng tö ngam Tēv ngatī inrē ngòh tarik. Ik sā Satān pöri (ngam “lama-al tö ṙô”) halo-ongkūö nā Ātöm nā Ēva anga-aṅ, ōt yik ma-ahānga hamòlṙen ò. (Yūt 6) Tökiröng nun anu-ö nö ötlinëken Yāvē. Sön pöri anga-aṅ nöng hamöiyö re hanöng sā ò nö kēngö yip lama-al re min. Möl min ip hē e ang Yāvē tö yip tarik ò inrē nö tahööḵlöng nômö! Sūöchken Yōp ngam Sī-ö sūöchken yip tarik ngam Tēv inrē töngamuh tö cha nöng kūö taneunglen re yin nö löklōn Yāvē. (Yōp 1:8-11; 2:3-5) Öt ṙāngôre ngam sī-ö nö sūöchkö falen yip tarik ngam Tēv söl ing töngamuh. (Inm. 12:10) Yēḵ hī pöri hāngenlōn tö Yāvē holtö Manööyö re ayī-ö la-al mine kanihngen re ngaich chiplö in Yāvē ngaich mihôiṅ min ayī-ö minyôiny ngö aṅ ngam sī-ö. w21.07 pěch 9 përa 7-8

Kūöyòh öm hòṅ ngatī inlahen? Mikahtökūö hī ang Pôl, ngöṙô anga-aṅ tö ngam hötṙeh tarik nö harāḵtu. (Rōm. 6:6) Tö sitih manah angū-ö? Kēngö nômö re ang Yēsū nö harāḵtu kūö ò nö hòṅ haṙamngölōn Yāvē. Ngatī inlahen ayī-ö yēḵ hī öi hòṅ haṙamngölōn Yāvē ngaich hòṅ ṙāngö minë tötlöng inlahen re ayī-ö hēk tö minë töchōich inrē mufē re. Yēḵ hī min öi ngatī inlahen het min ngam elkuilōn hī ngaich maheūṅkku min ayī-ö tö ngam tö örheūheu aṅ nômö. (Yôh. 17:3; 1 Pīt. 3:21) Hö-ö an Yāvē nö harīkngö minë inchöngten nö pòkūö hī pön hōten hī anga-aṅ asīnkö minë inchöngten re tö ò öi halöktit re. (Isa. 1:16-18; 55:9) Yěm pòrô ngaich kamë ngam vinôkö, sön öm höng hòṅ iṙūöhen la-al minë tötlöng mufē re. Havëkö kūö Yāvē tö ngam Töhet Kumlēḵ. (Kal. 5:22; Filip. 4:6) Hòṅ ma-anyre ayī-ö yěi hòṅ ṙòngngen ngam hötṙeh tinrīken re ngaich öt hēk öi hayutlöre tö e. Ötkô pöri ayī-ö kahngenre tö e. w22.03 pěch 6 përa 15-17

Kilēḵngôre an Yāvē tö hī min yěi urěhlö ngam Pūlngö ò ngaich öt hakten min ayī-ö tö nup nya-akūöre hēk nup tahëng inrē kuilōn ngam alaha hī. (Mët. 6:33) Yēḵ hī öi ṙātö-ellōnre in ngam kinlēḵngô Yāvē ngaich öt hayönglenre min ayī-ö in minë kanôlò hēk in nup inṙamngölōn inrē. Pò hī öi akahalōn tö hī teūngen tö ngam tökô-en lanamö yěi hateung ngö kuilōn ngam Tēv. (Filip. 4:6, 7) Pòrô in aṅhavin tö ngam rupīö, nö ṙāi tī hī öi havah nup töng kuilōn re, ṙētakvö hòng pöri min öi chumkūöken u? Hö-ö hòng öi höng yahlö lōn min tö u? Köpölōn tö minë la-en nö pōyen i linökö lōn Yāvē. Öt lōnu anga-aṅ tö hī öi lōngen tö minë la-en re. Fēkö inlahen öp tarik man, ök tö kētu ṙētak nö kaheuktu nö kūön ngam Tēv. Hangenlōn pöri anga-aṅ tö nuk kanôlò re ngaich löhlö tī töm kinë-ekūöre. Öt lōnu in ayī-ö öi hòṅ asinken ò!—Māk. 10:17-22. w21.08 pěch 6 përa 17

Yēḵ meh min öm iṙūöhen öm haköp mat ngam Paipöl ngaich akahakūö min më-eṅ tö minë tinrīken ngam Tēv öm löktö in minë tö vīlöngö. In e mikahkūö min më-eṅ tö ò nö kô-en nö ōt rö-ö min angū-ö nöng sanëh kūö meh pön kò-en min anga-aṅ nö Tarik nö imat meh. (Man. 34:6, 7; Sal. 145:8, 9) Asā inlahen meh min öm mikahtökūö re tö Yāvē, ngatī ṙôken sanīöplö min ngam ṙinatö-ellōn meh, ngaich hangenlōn min më-eṅ tö ò, ngönlöre min inrē ngam innôlö meh nö in ò. Nup haköp meh inlahen Yāvē vënyen u më-eṅ in yip tahëng. Yěn ōt re pöri tarik tö ngö ṙô tö ngam Tēv nö öt ōt ngaich hòṅ sitih inlahen më-eṅ öm sapṙô ò? Mihôiṅ öi chöh imat minë līpöre hòṅ hī ṙūöhtö mikahkūöre ngaich vë-eny nang yip tahëng tö minë haköpre. Ngaich mihôiṅ inrē öi kē inyööken re in yip prötör sistör. Pòrô yip tarik nö sō nö hang ṙô meh, ngaich pöri më-eṅ öm yöölen im inlahenre öm chöh sanap ṙô minë intönö. Ngönlöre min inrē ngam ṙinatö-ellōn meh. w21.08 pěch 18 përa 14-15

Öt tö ngö manah pöri ngaich öi ṙangö nup töng sitih tö kūö inṙamlōn Yāvē. (Mum. 5:19, 20) Yěi vöö pöri hayēḵngenre ngaich kūönlö inlahen öi löklōn Yāvē, sā öp tarik min ayī-ö im inchōḵ elmat vahënyö Yēsū. Hamul nuk tövai anga-aṅ chehen re,ngaich vaichngö pöri töm Tēv. (Lūk. 12:16-21) Yěn yih ṙung nup kanihngen nö i kūö hī, ngaich havëkö mikahre öi vë-ekūötēv ngaich fēkö öp tö hòṅ inlahen re inrē. (Inch. 3:21) Pōyen inkôlò in tö tī Yāvē. Hòṅ ha-öiny minë tī ò ayī-ö ngaich harōilen ò inrē. (Hep. 13:15) Chöh inlahen re inrē im linökölōn ò. Ngaich hēḵ min öi pōyen inkòlô. Ta-a chei tö örheūheu ‘Kalah kumchīk Yāvē tö ò nö tölöök.’ (Sal. 34:8) Ngaich sā ṙô Yēsū inrē öi ngö ṙô, “Ngam la-en lōn ngam tamīnten chu, angū-ö an nya-aṅ chu, ngam kinheūtngen ngam la-en ò inrē.”—Yôh. 4:34. w21.08 pěch 30-31 përa 16-19

Akahakūö ngam Sī-ö, tö hī min yěi tailölōn töre, ngaich asinken ò min ayī-ö hēk chatngen tī inrē tö ngam nòmö tö örheūheu aṅh. Ngö ṙô ök Pôl ngòh tarik “tö hòṅ luföölöre, ngaich fukngö min anga-aṅ nö im öt inkôlò ngam Sī-ö.” (1 Tim. 3:6, 7) Mihôiṅ in min ayī-ö ngatī inlahen pòrô öi tö tufömngöre hēk tö samyeūheu rò-òten öi im kanô-en. Töng ngamëich köre yin vë tö tailölōn töre. Lōnu ngam Sī-ö tö hī yěi kihngen ngaich höng fēköre ayī-ö öt fēken Yāvē. Tö sā inlahen öp tarik öre tö sūöichkö fālen hēk ötlēkaṙen. Yēḵ ò min nö inu tö ngam tanāilö lōn ngaich sūöichkö fālen ngam söngkötön Yāvē min anga-aṅ. Öt hang minë inlēnö min anga-aṅ lamöktö aṅ mat ngam Paipöl pön höng i mikah elmat re min anga-aṅ nö halöktit u.—Mum. 7:16, 20. w21.06 pěch 15 përa 4-5

Havan panam re më Yahuti. Unôichrit inköövö cha nö i Pēpilön ik samyeūheu 537 B.C.E. holröön cha inrē ang Hakai. Unôichrit taneūngö cha nö i Yarusalem, ṙatö rööntö machööḵlö ngam patī ngam Tēv Yāvē cha-a. (Esrā 3:8, 10) Ilööṙen pöri yik tarik ranghö Yerusalem nö pinhë-elkūö cha pön hōten cha ṙāngen re, lökten cha nö pa-ekūö ngaich ṙāngen re nö vīlö ngam patī ngam Tēv. (Esrā 4:4; Hak. 1:1, 2) Tölṙô Hakai pöri ngam Tēv Yāvē ik samyeūheu 520 B.C.E., nö hangönken cha, hòṅ cha nö keuheūtngenre töm minānlö ngam patī ngam Tēv. (Esrā 6:14, 15) Ngam ṙô Hakai, ngönlöre ngam ṙinatö-ellōn yik Yahuti nö in Yāvē. Lohten nö yīhi nganöönö yik Yahuti, hē cha nö hang ngam ṙô ngam “Mā Tēv yip tömaṙôngö” pön lökten in e cha-a nö akahalōn tö yip tökirööngen kumyung ma-ahānga el halīöngö nö holtöṙah cha. Ṙatö-ellōn re cha-a tö Yāvē nö in cha, ngaich mihôiṅ min cha-a nö kēken nup töng sitih la-enre. w21.09 pěch 15 përa 4-5

Meuk ngam hinëngö töm hanangenlōn in töngamuh inrē nö ihôi vē Vamënyen Yāvē. Pòrô cha-a nö kö harīkngöre panam hēk tinrīken, sön nöng sā töhěng mikūönö. Akahaiṙen ayī-ö tö ngam hanangenlōn yē hī el mīting, el asemli hēk könvensön inrē. Lökten in e sanīöpö ngam ṙinatö-ellōn hī tö hī öi lööngö inlahen öi löklōn Yāvē. (Yôh. 13:34) Hōten hī ngam Paipöl öi ‘kô-en hangenlōn tö höö.’ (1 Pīt. 4:8) Tö hěng nö tinrīken hī öi hameuktö ngam hanangenlōn, öi Aṙēlö öp holre hēk möi in nup vanāichö höö. Innët tinrīken, hameuktö ngam minṙēlōn re el ngam māṅ hēk havëtö yip holre nö nyat nö i patī re, möthē öp tö haṙivlōn tī tö meh. (Kòl. 3:12-14) Ngam hanangenlōn el hòi, inkaha hī angū-ö öi tö kô-en Kristīön. w21.10 pěch 22 përa 13-14

Pōyen yip prötör sistör tö yöölen tö inlahen ngam inhuknyi töhalēnlöngö tö yip minṙöinylen, lökten cha-a nö halööktit re nö i nup vanāchöre. Ngaich havantöre cha-a nö in Yāvē. (Hep. 12:5, 6) Ngëichkö ngih inchōḵ elmat. Hěng tak ngam yōm sīṅp mameuk ngam töhěng nòng sīṅp re nö vāhavö. Harīkngö chūök ngam sīṅp anga-aṅ tö minë hol ò pön hòṅ le-enö ò. Akahakūö ngam yōm sīṅp tö ngam sīṅp min nö hôṅ kapahare nö iyöng in minë hol nòngre. Yòh pökeh ngam yōm sīṅp, kūö re hòng anga-aṅ nö öt aṙē-ělōn töm sīṅp lökten nö harīkngö chūök ò? Hö-ö, pön akahakūö anga-aṅ tö inlahen ngam sīṅp yěn höökiṙen öre nö ihôi minë holre, ngaich vāhavö min anū-ö tö tī ò. Lökten ò nö hòṅ tahëngi chūök. w21.10 pěch 10 përa 9-10

Ṙamlōn in pöi kaheukhötvö öi tūmö alaha ngam mikūönö ngam Tēv ngam tö keūheutngöre chūök elkatòh ngih halīöngö. Lōnu in inrē tö taṙòkhöre tarik nö yihtöre nö holṙô hī öi ha-öiny ngam Tēv. Lökten in öi hòṅ chumkūöṙen ngëichkö nup la-enre, hòṅ hī min öt chōichngöre tī tö ngam minë-eny ngam Tēv Yāvē, tö yip tarik ò inrē. Hòṅ la-evṙen in inrē tö nup la-en tö tūöktöre tī tö ellōn yip tarik nö in ngam tölöök inhānga. Mihôiṅ min yip tarik nö kūönnö elmat tö hī hēk hakihten hī inrē, kūö hī öi hang chööngö ngam Yöng re ngam aṅ el halīöngö. Ngaich sitih inlahen min yěi vöö öi vë-eny ngam ṙinatö-ellōnre öi in yip tahëng? Mihôiṅ in min öi havëkö inyöökenre öi in Yāvē hēk im kūön ò inrē. Sōtö yik haköptöre ang Yēsū nö pa-ekūö tö nup ṙahònyö cha min. Kūöyòh? Ngö ṙô ang Yēsū tö cha: “Tön kē-ĕvkūö yin min, ip hē e, tö ṙôre,” ngö ṙô inrē ang Yēsū, “tön rö-ö yin yī-ö töṙô-òv; tön ngam Töhet Fanöinylö ngam Yöng Chu töṙô-òvö nö in yīö.”—Mët. 10:19, 20. w21.09 pěch 24 përa 17-18

Ngatī ṙô inrē ang Môsös tö Yāvē nö inyatlö yik aṅ Israel. (Sal. 90:1) Urěhkūö ngam kinpahöre anga-aṅ nö ngö ṙô: “Elyööngö meh an ngam Tēv tö-örheūheu-aṅ, elkatòh inrē nup kël töt chanūhuvṙen.” (Chöö. 33:27) Tö sitih manah öng ngam ṙô elkatòh inrē nup kël töt chanūhuvṙen? Öt hēngö vanööṙö ayī-ö yēk hī hayönglenre in Yāvē. Yēḵ hī pöri havīlöng tönup tökiröng kanihngen re, kò-òren ayī-ö yīhi miṙivlōn. Sitih tī min ang Yāvē nö hayöönken hī hē e? (Sal. 136:23) Kēnyen hī min anga-aṅ öi ṙā-ang im miṙivlōn, ngaich fūöllöre tö hī, hayööken hī inrē öi havaichngöre tö nup miṙivlōn re. (Sal. 28:9; 94:18) Ṙamlōn ayī-ö kūö hī akahakūö tö Yāvē nö örheūheu min nö hayööken yip tarik pòrô öp töyòh chūök cha. Hangenlön inrē anga-aṅ tö hī. w21.11 pěch 6 përa 15-16

Akahalon ang Yēsū tö ngam ötlinëken min nö tökiröng nö kinlah ṙinātö-ellōn yip mahaköp. Lökten anga-aṅ nö kētö inchōḵ elmat cha tö inlahen ök Tafiösi ök kamhòklökui re nö in ök tömīchuṙen kamhôṅka. Ötheumkö röön re anga-ṅ nö chuh in ök kamhôka pöm akahakūö anga-aṅ töre yěn ngatī inlahen min ngaich öt löktu nöt hāngö ṙô. Asuh öp haköp hī in e? Hö-ö ön Yāvē nö sa inlahen ngam tömichuṙen kamhôṅka lökten ang Yēsū nö ngö ṙô, “Röh ang min ngam Tēv nö kahòklö kui vē katöllöre vē vamë-ekūöò nö peūheū harap ṙô.” (Lūk. 18:1-8) Ngach ngö ṙô hēk ang Yēsū “Hē ngòh Kūön tarik pöri min nö yih kôti kūö ang min tö mikah nö ing panam?” Yē hī ayi-ö öt lēkaṙen hôṅ sa ngam tafīösi ayī-ö öi möi hēk iṙūöhö ṙô inrē öi vë-ekūötēv. w21.11 pěch 23 përa 12; pěch 24 përa 14

Yī-ö ṙālö, hēṙu öi ṙung ngölōn tö minë töhet inchöngten kahëtö Yāvē nöng mahakihten yīö? Lōnu ngam Sī-ö tö yīö öi ngatī mufē. Hōten yīö inrē anga-aṅ öi chumkūöṙen ngëichken më tarik kamutö in ngam tö pōitikūö talöökö. Mihôiṅ anga-aṅ nö löktö in më hol meh hēk nup tö hameuknyu inrē imat ngam intörnet pöm hōtu öm ṙatö-ellōnre tö cha nö kuchiken nö in minë inlahen re. Köpölōn pöri më-eṅ, tö ngam Sī-ö nöt vë-eny nang më tarik tö ngam talöökö nö chamuh in ngam ötkanôlò. (Mët. 7:13, 14) Hö-ö pöri ang Yāvē nö hayunkö mat hī, pön vë-eny minë inkôlò hī min yěi lök in ngam talöökö tö cheūktikūö.—Sal. 37:29; Isa. 35:5, 6; 65:21-23. w21.12 pěch 23 përa 6-7

Kò-en ön ngam inlahen hi öi kö aṙē-ěl holre. Öt tö lööṙen pöri angū-ö. Ngatī ök nö ṙòlheuh Pītör nö kihngen nö aṙē-ěl hol re. (Mët. 18:21, 22.) Sitih inlahen ayī-ö aṙē-ěl öp holre? Ngam raneh, fēken inlahen Yāvē nö örheūheu nö aṙēlēn hi. (Mët. 18:32, 33) hö-ö an nö asā nup tö kööl hī nö reushen hī, pòṅ holtö ellōn re anga-aṅ nö aṙēlēn hī. (Sal. 103:8-10) Ngam tahëng: “Hòṅ ngatī ayī-ö kö hangenlōn tö höö.” Ōt tö ngö manah pöri angū-ö tö hi öi hòṅ aṙēlēn öp holre hēk örhöng tölngu nö in hī. (1 Yôh. 4:11) Ngam innëtö, Hòṅ afē-a ayī-ö yēḵ hi öi aṙē-ěl öp tö hěngtak holre ngaich asup min öp tö vai ṙòng inlahen hī. Yöölen min anga-aṅ, hěng min cha-a nö el ngam Maṅ ngaich ngön min ngan inòlö cha nö in Yāvē ngaich höhlö min ngam elkuilōn hi. (2 Kòr. 2:7; Kòl. 3:14) Ngam linūyö, Hòṅ vë-ekūö Yāvē ayī-ö ngam kamēḵtö chööngö nö hi öi kö aṙēlēn höö. Un kētu chuk ngam Sī-ö nö vī-lö tinròlen hī. (Efi. 4:26, 27) hòṅ havëkö inyööken re öi in Yāvē hòn hi öi laklöre tö ti minë tinngöp ti ngam Sī-ö. w21.06 pěch 22 përa 11; pěch 23 përa 14

Hòṅ fëlngen Tāvit ök rācha aṅ Israel ang rācha Sôl. Lökten Tāvit nö falngöre nö laklö ngam nômöre. Ik sā ò pöri ngaich nö ha-euk ngaich chuh in öp panam Nòp anga-aṅ ngaich havëkö kūö ök kūönṙô tö taneui tāk ròtī. (1 Sa. 21:1, 3) Unôichrit e ngaich anga-aṅ nö holtö yik tarik alahare nö el ök kinluhu. (1 Sa. 22:1) Kūö yòh ang Sôl nö hòṅ fëlngen Tāvit? Kirööngen ranānyngö ang Sôl tö Tāvit, pön mihôiṅyö kūöre anga-aṅ nö in nup kinyungö ngaich hanghuṙen inrē anga-aṅ tö yip tarik hěnghöre eū-eu inre minë la-en ò. Akahakūö inrē ang Sôl tö ngam lāinyngen Yāvē nö sō-en ò nö rācha aṅ Israel, kūö ò nö öt hang chööngö, ngaich Tāvit nö katöllöng nö rācha tö Yāvē. (1 Sa. 23:16, 17) Ṙòngmö aṅhavin pöri ang Sôl tö ngam minā-a re hěnghöre rācha yik aṅ Israel inrē ngaich pōyen aṅ in inrē anga-aṅ tö tarik alaha re. Lökten anga-aṅ nö hòṅ fëlngen Tāvit. Sökngöre tī hòng ang Sôl tö Tāvit nö vīlöng nö rācha tö Yāvē? (Isa. 55:11) Öt vënyu nang in tö ngam Paipöl tö inlahen e. Hěng pöri öp i tökiröng vanāchö Sôl. Yip lama-al ngam Tēv, örhō cha-a nö mihôiṅ! w22.01 pěch 2 përa 1-2

Ma-anyre ang Yēsū nö in ngam la-en inhānga. Tööḵlö ök Yēsū tö hanangenlōn re hēk miṙēlōn tö yik tarik. Lökten anga-aṅ nö öt ṙākenre nö i inköptö tarik. (Lūk. 19:47, 48) “Öt löktukūö nö nya” ang Yēsū tö yip mahaköp tö kūö yip tömarôngö nö hamūlöre nö yihtöre nö hang ṙô ò yěn ṙô-òvö. (Māk. 3:20) El hatööm inrē anga-aṅ nö kēnyö ṙētak re nö haköpten yip tarik. Pòrô yik tarik hamang ṙô ò nöt vītöre nö mahaköp, sön pöri anga-aṅ nö irūhen nö vë-eny nang cha töm inhānga. Ngatī in ayī-ö töngamuh öi hòṅ ṙòkhöre vahë-eny nang tö yip tarik tö ngam tölöök inhānga. (Inl. 10:42) Yěi hòṅ teūngen pöri tö yip tarik ngaich hòṅ harīkngö ṙētak re ayī-ö öi ahangkö ngam tölöök inhānga, ngaich möl min öi öt teunglen tö yip tarik hēk ṙamlōn Yāvē nö meuk ngam inlahen hī öi ma-öinyre im inhānga. w22.01 pěch 17 përa 13-14

Kihngen ngaich tarik töngamuh nö ṙatö-ellōnre nö in vē mahayöng pön kôtamat cha-a tö më mahayöng hēk tö më kamhôka nö lārītö më tökôlò ngaich hayë-eiṙen më töng yāich tarik. Pön rö-ö pöri nöng angū-ö, pön më mahaköptö tinlööken inrē nö ötlöngö inlahen nö kēken minë la-en re. Ṙën ngaich tarik nö öt ṙatö-ellōnre nö in ngam Tēv kūö nup töngatī maheuk re. Lökten ngòh tarik yěn mikahtökūöre tö ngam Paipöl ngaich kihngen anga-aṅ nö ṙatö-ellōnre nö in Yāvē hēk in më mahayōm söngkötön. Lökten nö hòṅ asīöp ṙinātö-ellōn re ngòh mahaköp Paipöl nö in Yāvē hēk im söngkötön ò inrē. Pòrô in ayī-ö tö samyeūheuvö öi löklōn Yāvē sön pöri öi hòṅ asīöp ngam ṙinatö-ellōnre. Ōt nup muh tö söklöre inlahen hī öi ṙatö-ellōnre öi in minë la-en Yāvē yěn tölöng. w22.02 pěch 2 përa 1-2