Chūn

Vai ngam innôlö Yōp nö in Yāvē, tö ṙamlōn ök mikūönö ò tökôlò inrē anga-aṅ nö tarik. (Yōp 1:1-5) Im töng hěng sakāmö pöri nö haṙī-ingre ngam tinrīken Yōp. Keuheūtngöre nuk kanôlò ò. (Yōp 1:13-17) Keuheūtngöre vah yik kūön ò nö kapah. Iṙôkö miṙivlōn ang Yōp hē ò nö meukngövah yik tö sömtak kūönre nö taṙāmö tök patī. Lohten cha-a tö pīhöre nöng öt akaha elmat tö inlahen re tö kūö ṙôken nuk kanihngenre. Vënyu nang in tö Yōp hē ò nö hāngö u, ngaich ilöö tikachngö inyutre anga-aṅ tö kūö miṙivlōn re, afukngöre inrē nö el tumlat! (Yōp 1:18-20) Vītö nuk sin-òkkūö invah Yōp hēk ngam Sī-ö nö löktökūö elkui ò söl elröön ò tī, lökten nö keuheūtngöre alaha anga-aṅ tö nuk vah re. (Yōp 2:6-8) Tömilēḵkaṙen sin ang Yōp nö tarik, yihtöre inrē yik tarik nö havëkö inlēnöre nö in ò. (Yōp 29:7, 8, 21) Ṙūöhöngre pöri ngaich cha-a tö ò, uroh yik mak alaha ò, tö yik mahalanṙen ò inrē nö sō nö hang nuk töng ṙô ò!—Yōp 19:13, 14, 16. w22.06 pěch 21 përa 5-6

Unôichrit hī kēḵ ngam vinôkö, hòṅ hang ngam inlēnö ayī-ö kahëtö Pôl nö in yik Kristīön aṅ Efisös. Ngö ṙô anga-aṅ hē ò nö in cha “hanöng saha sanölta hī im tölngö ṙôkö tarik.” (Efi. 4:13) Lōnu anga-aṅ tö cha nö kūö urěh nö sööḵngö nö im Kristīön. Hangenlōn in ayī-ö tö Yāvē, mihôiṅ pöri ngam hanangenlōn hī tö ò hēk nö asīöpö. Lōnu ök Pôl, tö yik Kristīön aṅ Filipī nö asīöp ngam hanangenlōnre tö Yāvē. Vënyö ngam tö hòṅ inlahen cha anga-aṅ, nö in ngam Filipī 1:9. Ngö ṙô anga-aṅ “ṙūölöre, im mikah, i nup taṙòkhöre inkaha inrē,” ngaich mihôiṅ min cha-a nö teungten nö in e. Asuh öp haköplö hī öi in e? Asā öp ṙôken mikahkūö hī min tö Yāvē, ngatī ṙôken sanīöpö min öp hanangenlōn hī tö ò. Akahakūö inrē min ayī-ö tö minë tövai tinrīken ò hēk tö minë tövai la-en ò. Lōnu inrē min ayī-ö öi kēken nup la-en tö ṙamölōn tī tö ò, ngaich öthō min öi miṙivngölōn ò. Pītnyöre min inrē öi asā nup kuilōn Yāvē öi la-evṙen. w22.08 pěch 2-3 përa 3-4 

Rö-ö ngam līpöre Inmeukhömat nö chö-önytö taṙôkhöre tarik nö kūichö, pön chöönyö tö yip tarik ngam Tēv. Ṙamölōn ayī-ö inrē pöi hateungngö ṙô ngam līpöre Inmeukhömat. Vë-eny nang hī ang Yôhan tö nup ṙô e nö teungtökūö nö in në ṙētak hī töngamuh. Ngöṙô ang Yôhan: “Löktö in ngam töhet fanöinylö chū-ö öich teunghöt im sakamö ngam Mā.” (Inm. 1:10, NW) Ik 96 C.E., ang Yôhan nö ṙô-òvö tö ngih, öl pöri hē e ngam “sakamö ngam māṅ.” (Mët. 25:14, 19; Lūk. 19:12) Sā ṙô ngam tö urěhnyi vinënyi imat ngam Paipöl, nö 1914 ngam “sakamö ngam Mā” nö rultenre, ik sā Yēsū nö hayöng nö el halīöngö, lökten hē e inrē nö teungtökūö minë vinënyö më tarik ngam Tēv imat ngam līpöre Inmeukhömat!—Inm. 1:3. w22.05 pěch 2 përa 2-3

Nëtre taka cha-a, ngam töṙeūla hēk ök töminyôiny pròfet nö suktu nöng aṅ nö el kūö öp tötöh tameūyö tö kūö tö töhū ihong.” Vënyu nang in tö ngih miröökö tö u min nö kē-ě ngaich kavalhötvö nö ikūö ngam töhūkūö tameuyö. Tö ngö manah angū-ö, yēḵ cha min nö ṙònghöichṙen nö hayöng, hē e ngam Tēv nö ha-etngen cha Hòṅ asuh öp rih inlahen hī yēḵ hī ngaich akahakūö? Hòṅ haköpngöre ayī-ö lā rītö ngam inyööngö tö ngam Tēv Yāvē. (Yôh. 18:36) Ötkô öi kētöre in minë la-en pòlitiks ötkô inrē öi hěngö la-a öi in minë inyööngö töngamuh ikūöng panam. Pi-a in lohten öi kihngen öi ngatī inlahen, pön lōnu më mahayöng tö hī öi in minë ṙô re hēk in minë la-en re öi holṙen cha. Ngaich yip hamòlṙen cha pöri, sā tö mikahngöre cha-a tö minkahngö ngam töṙeūla. (Inm. 13:16, 17) Ngaich öp tö aṅhavin min tö ngam minkahngö ngam töṙeūla, sō-en ò min ang Yāvē, löhlö tī inrē min anga-aṅ tö ngam taneūngen re nômö tö örheūheu-aṅ. (Inm. 14:9, 10; 20:4) Lökten pòrô më mahayöng yēḵ cha min nö timlö alaha hī, ötkô ayī-ö öi i rītö cha hòṅ köp ayī-ö in ngam linökölōn ngam Tēv. w22.05 pěch 10-11 përa 12-13

Mihôiṅ man asīöp minë heuneū-en re in minë la-en re. Yēḵ hī asīöp heuneū-en re, ngaich heuveū-en min ayī-ö yěi hēk öi kētu la-en. Tö sā në la-en minānö hēk in minë mineūkṙen inrē öm asīöp minë heuneū-en re. Kò-òren öm ngëichkö inlahen vīni-i minë Pētěl, chūök Ësemlī hēk minë Patī Pūlngö inrē nö vī-i ngaich iṙòken lōn cha-a tö tarik nö in në la-en. Um haṙivlōn töre, öm öt aṅhavin tö heuneū-en re im la-en minānö. Pōyen yip hol hī kamëtöre nö holṙen in yip tö heuveū-en prötör sistör ngaich haköplu cha-a inrē nö in nup tahëng heuneū-en. Örhöng yip prötör pön sistör inrē töngamuh mahaṙunöre nö im minānö hēk nginëichkö minë Patī Pūlngö inrē. Pön ‘Rācha tö örheūheu-aṅ ang Yāvē’ ngaich ‘Rācha kūö . . . rācha ang Yēsū,’ lökten nö hachōkūö më tö heuveū-en prötör sistör cha-a nö im la-en minānö rö-ö nöng anū-ö pön pōyen inrē nup la-en kahëkö cha. (1 Tim. 1:17; 6:15) Löktö ineū-euṅ Yāvē min angū-ö yēḵ hī ma-anyre re in minë la-en re hēk heuneū-en re inrē.—Yôh 8:54. w22.04 pěch 24 përa 7; pěch 25 përa 11

Töpōyen kanòlô misī ang Sòlòmön, tökiröng inrē nuk patī ò. (1 Rā. 10:7, 14, 15) Yěi ngëichkö inlahen Yēsū pöri, ngaich öt pōyen aṅ in anga-aṅ öt rēhěn nöng patī-ivö. (Mët. 8:20) Nëtre tak pöri cha-a nö löngö mufē nö i alaha ngam pësa. Kūö yòh nö ngatī? Pò cha nö teūngen tö ngam mikah lamöktö in ngam Tēv Yāvē. Vënyen ngam pësa ang Sòlòmön nö ‘aṅti hī öi havah nup lōnre chehen, mihôiṅ inrē öi hateungngö nup kuilōn re. Pòrô pöri ang Sòlòmön nö pōi kanôlò, sön anga-aṅ nö akahakūö tö ngam pësa nö öt keuheūtlöre ṙanamlōn tī. Ngö ṙô tī anga-aṅ nö kūich, ngam “tölöök minë-eny nö mötlö tö tö pōyen kanôlò. Mötlö an inrē ngam neūkölōn tö rupīö.” (Inch. 22:1) Meuk inlahen yip töyal anga-aṅ tö pësa nö öt uroh nö ṙamlōn. (Mum. 5:10, 12) Lökten ò nö sōten hī öi yahlö lōn tö ngam rupīö, pön töt köpsöṙen anū-ö.—Inch. 23:4, 5. w22.05 pěch 21 përa 4-5

Mihôiṅ inrē öi fēkö minë inkòlô kahëtö Yāvē töngamuh nö in hī. Yē hī min öi ngatī inlahen ngaich ṙöhtö ayī-ö min öi in ò hēk ngön inrē min ngam innôlö hī öi in ò. Pön Yāvē kamëtö maheukkö hī öi kuchīken in nup yamih ṙētak. Köp inrē min ngam maheukkö hī yěi fēken minë inkòlô re. Yē hī min ngatī inlahen ngaich ṙamlōn min öi i linöökö lōn Yāvē. Ṙöhten ön ngam inlahen tī Yāvē nö ‘kē-ělkūö alaha re’ nö ha-etngö në ötlanöökö nö ikūö ngih panam. Pò ngam “Mā Tēv [Yāvē] nö Tēv inkaha fālen,” lökten ayī-ö mihôiṅ ṙatö-ellōnre tö ò min nö öt ahāṅkenre nö kēngen në ötlanöökö ikūö ngih panam. (Isa. 25:9) Lökten ang Yāvē nö möi nö hökkö ngam ṙētak. Ta-a chěi töi hamööyöre öi vë-ekūötēv öi hökkö ngam ṙētak, haköp mat Paipöl ngaich ṙatö-ellōnre in minë tö kūichi imat e hēk nup tö pōyen inkòlô kahëtö Yāvē nö in hī, ngaich fēken u ayī-ö. Ngaich hayööken hī min ang Yāvē öi möi lā-al minë yamih kanihngen re ngaich holtö ṙanamlōn min öi löklōn Yāvē. w22.11 pěch 13 përa 18-19

Öt vënyu inlahen vīnôkö ök Timôtī tö ngam paipöl, mihòiṅ pöri öi fēkö ṙanāmölōn ök yöng ò Yūnisi ik sa ò nö hòṅ vokö. (Inch. 23:25) Ṙôngu ngam tö samyeūheūv inlahen Yūnisi nö haköpten ngam kūön re tö inlahen Yāvē hēk Yēsū pòrô nö ötlööṙen. Köharikngöre tinlööken mina yöng Timòtī. Pön tahëng mihëṅrö ök yöng ò kikōnyö ngaich Yahūti ök yöng ò kikānö tök yōm ò inrē ang Lois. (Inl. 16:1) Ngam mikahkuö hī tö ò nö ṙālö ik sa ök yöng ò ang Yūnisi tök yōm ò Lois nö vingöre nö Kristīön, hö-ö pöri ök yöng ò kikōnyö. Hòṅ asuh ngaich öp katöllö Timôtī tinlööken ò? Poyen yip töngamuh kristīön yöngnyiö tö sa Yūnisi nö hāngenlōn tö mikūönnöre. Lōnu cha-a tö yip kūönre nö ṙòkhöre nö hol Yavē. Lökten cha-a nö ma-anyre nö haköpten më kūön re, ngaich milēḵṙen ang Yavē nö meuk inlahen cha nö haruklö më kūönre. (Inch. 1:8, 9) Rö-ö nöng angu-ö pön poyen yip yöngnyiö töhayöökaṙen tö Yavē nö haköpten më nyiö pòn hōten cha nö hāngenlōn tö ò hēk löklōn ò inrē. w22.04 pěch 16 përa 1-3

Ngaich min Yāvē nö ṙāhöt ellōn ngam “tösömö sinrōl” töṙeūla ngam tö ṙôtö më mahayöng aṅkūö ngih panam, nö surīkhö ngam tökiröng Pēpilön nö hateungngö ngam kuilōn ò nö ha-etngen minë tövaich tinlööken. (Inm. 17:1, 2, 16) Sitih löktö mikahkūö öi tö ngam tökiröng Pēpilön nö röhten inhetngö? Yěi hòṅ teūngen tö sanap ṙô ngih intöönö ngaich hòṅ fēkö inlahen ök panam ayī-ö Pēpilön. Ök el panam tö aṅhav taseū tö ök tahël Yufratīs, nö lanaklö e. Ngatī ṙô ngam līpöre Inmeukhömat tö ngam tökiröng Pēpilön nö havīlöng tö “minë mak” nö i taseū e. (Inm. 17:15) Ṙô tö më tarik tö köönyu ṙôken an ngam mak töhëm, më kamëtö hinòlṙen minë tövaich tinlööken. Vënyu nang in im Inmeukhömat tö ngam mak min nö nyôti. Tö ngö manah angū-ö, tö yip tarik min nö ṙāngen minë tövaich tinlööken. (Inm. 16:12) Ngaich in töngamuh öi meuk taneungtökūö ngam tö-eūka kinlēḵngô, pön pōyen ngaich tarik töt ṙinatu-ellōn nö in minë tinlööken. Ngaich chöh tahëng inlahen re nö la-al minë kanihngenre, kūö cha nö hòṅ teūngen tö ngam lanāmö elkuilōn re. w22.07 pěch 5-6 përa 14-15

Yēḵ hī öi aṙēlen yip holre, inmeuktö hī angū-ö öi ha-öinyö Yāvē. Hěng ök ihih istorī vahënyö Yēsū. Hěng tak ök rācha ngaich ök mahalanṙen nö aṙēlöng minë hötṙeh ò, pò ò nö öt löhnyen u. Hö-ö pöri ök mahalanṙen nö aṙēlö öp hötṙeh öp hol re ngam tö rahëichyen hötṙeh nö in ò. (Mët. 18:23-35) Asuh öp haköp hī öi in ngih istorī? Sā inlahen ngam rācha an Yāvē nö ṙòngnyökūö ellōn re nö aṙēlen hī. Ngaich yēḵ hī öi ha-öinyö Yāvē nö aṙēlen minë tökööl hī ngaich ngatī inlahen ayī-ö öi hòṅ aṙēlen yip tahëng. (Sal. 103:9) Vayö ṙô ök ihih Chūökamahati nö vë-eny, “Pòrô öi ṙōlkataheuh aṙēlö yip holre, öthěng heuh pöri öi sāta in Yāvē, pön löktö im tö kitaknyu mahām Kristu ang Yāvē nö örheūheu nö aṙēlen hī.” Yēḵ hī min hameuktö miṙēḵlōn re i tahëng hēk aṙēlen cha ngaich öthō min Yāvē nö öt aṙēlen hī. (Mët. 5:7) Ngatī ṙô ök inrē Yēsū nö haköpten yik haköptöre.—Mët. 6:14, 15. w22.06 pěch 10 përa 8-9

Ik sā Yēsū nö ing panam ngaich in minë la-en ò hēk inlahen ò nö vāyö tinrīken nö in yip tarik nö asīnkö inlahen ngam Yöng re anga-aṅ. (Yôh. 14:9) Lökten in ò ayī-ö öi akahakūö tö ngam Tēv Yāvē hēk hāngenlōn inrē tö ò. Teūngen inrē ayī-ö tö yanöölen re in minë ṙô Yēsū nö haköphöti, hēk in minë inlēnö inrē kahëtö ò töngamuh nö el minë māṅ. Haköpten hī anga-aṅ öi vāyö tinrīken hòṅ ngam Tēv Yāvē nö ṙamlōn nö in hī. Yöölen ayī-ö im tö kitaknyu mahām ò. Pô ò nö kēten ngam töhet nômö re ngaich löktö in e ang Yāvē “nö ahetlen hī i nup tökööl hī.” (1 Yôh. 1:7) Tökalēḵ an töngamuh ngaich Yēsū nö Rācha, kě-ěvkūö inrē tö ngam töt hētu nö keuheūt nômö. Rööntö kui ngam pēch inrē min ngaich anga-aṅ. (Ran. 3:15) Möl min hē e yip tarik Yāvē nö öt hěngö pinhë-eṅkūö! Hanöng saha taneungtökūö e pöri ta-a töi ui cheingö. Mihôiṅ in öi ṙātö-ellōn re in Yāvē tö ò min nö kētö ‘inkôlò yip tarik ikūö ngih. ’ w22.07 pěch 18 përa 13; pěch 19 përa 19

Ṙolheuh nup ṙung ṙētak hī nö hariktöre. Lökten mihôiṅ öi harikngen minë tö hòṅ kēkaṙen la-en re öi hòṅ lēntöhëich. Ngatī inlahen ök Pôl nö hayööken yip aṅ Tösalònikē nö rūölten ngam māṅ nö in e. Unôichrit e pöri yik tarik nö la-al Pôl lökten anga-aṅ ngaich nö kiṙöönngöre. (Inl. 17:1-5, 10) Yēḵ Pôl öre nö hangöh nö umuh, ngaich kihngen öre më prötör sistör in e. Ngaich anga-aṅ nö öt teungten nö hayööken me prötör sistör in e. Lökten anga-aṅ nö tīnten Timôtī nö hòṅ ò nö hareuskö alaha cha. (1 Tös. 3:1, 2) Iṙòken ṙanamlōn yik Kristīön aṅ Tösalònikē lohten. Pi-a in ayī-ö lohten nö kaharikngöre minë ṙētak hī ngaich lohten inrē öi öt teungten kēken minë tö hòṅ kēkaṙen la-an. (Mum. 9:11) Ngaich mihôiṅ ayī-ö asīnken Pôl öi harikngen minë tö hòṅ kēkaṙen la-enre nup tö mihôiṅ nö teungten nö kahëken hī nö la-en. w22.04 pěch 25-26 përa 14-15

Pōyen nup tö kūichi tö ò imat ngam Paipöl haköp hī, hòṅ hī öi ngön öi la-al minë kanihngen re. Tö sā ò inrē nö kētö ṙinātö-ellōn hī pôrò öp tö sitih kanihngen öt löktu anū-ö nö “haköhngen hī tö ngam hanāngenlōn” hī tö ò. (Rōm. 8:38, 39) Kilēḵngôre anga-aṅ tö ò nö röhta “nö in cha yip mahavëken Ò.” (Sal. 145:18) Ngö ṙô pöri ang Yāvē, yěi hayönglenre in ò ngaich pòrô nup töng sitih kanihngen höng ṙamlōn ayī-ö inup yamih kanihngen re. (1 Kòr. 10:13; Yāk. 1:2) Haköpkölōn hī ön inrē ngam Paipöl tö hī öi teūngen töm nômö tö örheūheu aṅ ip yamih ṙētak. Pön töng rahëichtaṙen në kanihngen hī ing töngamuh. (2 Kòr. 4:16-18) Kilēḵngôre an inrē Yāvē tö re min nö ha-etngö ngam Sī-ö ngaich yip hamòlṙen ò inrē. (Sal. 37:10) Kēngen minë taṙòkhöre kanihngen hī inrē min ang Yāvē inup yamih ṙētak. Ngaich yēḵ hī öi afāken u ngaich teūngen min ayī-ö tö inreuskö alaha re. Pōyen nun inrē minë miröökö imat ngam Paipöl ngaich yēḵ hī öi haköpö u ngaich teūngen ayī-ö tö nganönö re ngaich yēḵ hī öi köpölōn tö u ngaich heuveū-en min ayī-ö la-al nup yamih kanihngen re. Köpölōn öm më-eṅ tö nup miröökö aṅmat ngam Paipöl? w22.08 pěch 11 përa 11

Hēṙu öm ṙung ngö mufē tore öm öt teungten öm i linökölōn Yāvē? Kilēḵngôre Yāvē nö sā ṙēngen “mahūvö ngam mai” nyin ngam lanöökö hī tö ṙô ò. Asehkūöre man töre öm sökhak ikūö kuyayö, ngaich meuk minë mahūvö ngam mai më-eṅ nö öt kinheūtu yanihīröön. Ngö mufē hòng min më-eṅ öm meūkö u tö u min ngaich nö öt mahūvö min nö hēk? Hö-ö! Pöm akahalōn më-eṅ tö u nö samyeūheuv ṙò-òten nö ngatī inlahen ngam mahūvö nö in ngam mai. Ngatī inlahen inrē ngam lanöökö nö sā inlahen ngam mahūvö. Sā inlahen yanīhi ngam mahūvö ngam mai nö örheūheu röön, ngatī inlahen ayī-ö örheūheu hang minë inchöngten re tö Yāvē. Urēhěkūö meh öm kēḵ fësla re, ngaich fē-a më-eṅ tö nup ṙanamlōn Yāvē, ngaich ngatī inlahen më-eṅ öm kētöre, pòrô öm kihngen öm kēḵ nup fësla re. Köplōn më-eṅ tö Yāvē ngam yöng meh nö hangenlōn tö meh. Öthō anga-aṅ nö öt holṙen meh hēk kētö nganöönö meh inrē hòṅ meh iṙūöhen öm hang minë inchöngtenre kahëtö ò.—Isa. 40:29-31. w22.08 pěch 30 përa 15-17

Yěn keūheuten pöri min ngam töhěng köiny samyeūheu ngaich ṙānyu min ngam Sī-ö ngaich hēk min anga-aṅ nö hòṅ hachīl më tarik. Angū-ö min ngih manā-aṅ kinlaha më töhet tarik pön kētu ṙētak min cha-a nö hameuktöre yěn kô-en nö milēḵṙen tö ngam minë-eny Yāvē hēk yěn kētöre inrē nö holṙen ngam inyöngö tö ò. (Inm. 20:8-10) Hē e min cha-a nö ngëichka inlahen yěn kô nö kūichhötvö minë-eny nö imat ngam līpöre nômö hēk hö-ö. Ōtre yip min tarik tö sā inlahen nā Ātöm nā Ēva nö töt chiplen nö hamòlṙen ngam inyöngö tö Yāvē. Sitih inlahen ken min cha-a? Ha-atiyö yip min. Ngö kinūichngö ön nö imat ngam līpöre Inmeukhömat 20:15: “Yěn hěng tak öp töt kôti nö kūichi nö i mat ngam līpöre nômö, suktu ngaich anga-aṅ nö el öp tötöh tameūyö.” Hö-ö in uroh akahakūö tö ṙôken yip tarik ip manā-aṅ kinlaha yip samò-en Yāvē, mihôiṅ pöri ayī-ö ngö ṙô tö yip tarik min nö pōyen yip tö chiplen nö i linöökö lōn Yāvē. w22.09 pěch 23-24 përa 15-16

Ōt yik holmaneuk cha tö ngölōn tö yik tahëng mihërö vamītöre nö Kristīön, nö hòṅ tunyīnyi cha-a. Ngaich hòṅ haköp ngam elkuilōn re cha-a. Pön vöö cha-a tö ṙô yip el kahôiṙen nö ötlēken cha. (Kal. 6:12) Akahakūö pöri ang tanīnöṙô Pôl tö inlahen cha nöng vīlö kanihngen. Pön öt uroh öre ngam inlahen yik töt Yahūti Kristīön nö tunyīnyi. Aṅhavin pöri ang Pôl tö inyāichngö. Pön öt ṙô tö minë elkuilōn re anga-aṅ nö in cha. Pön höng kēḵ inlēnö nö in më “mahaköp hēk in yik minṙöinylen” inrē, yik mi-iyöng Yarūsalēm ik hē e. (Inl. 15:2) Lökten in e ngaich yik holmaneuk cha nö köp nö im lanāmö hēk ṙamlōn inrē ngam māṅ. (Inl. 15:30, 31) Pī-a lohten inrē nö ngatī nup tö söklöre kanihngen el minë māṅ hī. Ngaich hòṅ sitih inlahen ayī-ö? Ötkô ayī-ö öi höng vë-eny nup mufē elkuilōnre öi in yip tahëng. Pöi hòṅ kēḵ nup inlēnö re öi in më prötör, yip tö ṙātu nö el ngam māṅ më mahayōmken hī. Mihôiṅ inrē öi ngëichkö mat ngam Paipöl hēk in minë līpöre inrē, nup inlēnö kahëtö ngam söngkötön ngaich vë-ekūö u ayī-ö. Ngaich mihôiṅ min ayī-ö hang minë inlēnö ngaich köp min ngam lanāmö nö el ngam māṅ. w22.08 pěch 22 përa 8-9

Hēṙu in ṙung öi ngö lōn töre, keuheūtnyö ṙô ellōn re in öi in yip holre. Kihngen pöri ayī-ö yěi hēṙu ngatī inlahen. Yēḵ meh pöri öm kalahtenre öm vë-eny minë elkuilōn re öm in cha ngaich akahalōn pöri ngaich më-eṅ öm unôichngöre nö öp ṙô meh vahënyö meh in ò ngaich vë-eny nang yip tahëng anga-aṅ. Sitih inlahen mufē öm? Lakuki ngaich ngam ṙinātö-ellōn meh öm in ò ngaich haṙivlōn më-eṅ. Yēḵ öp hol hī pöri nöng tölngö in re tī tö öp ṙô meh ngaich ṙamlōn më-eṅ tö inlahen ò. Ṙātö-ellōnre yin më prötör sistör nö in më minṙöinylen. Pô cha nö innyatlö hī “hē el kanihngen.” (Isa. 32:2) Ṙātö-ellōnre ayī-ö in cha, tö nup ṙahônyö hī öi vë-eny nang cha ngaich öthō cha-a nö vënyen u nö i tahëng. Lökten ayī-ö inrē ötkô öi hatön nup ṙô öi in cha pön öt la-en hī angū-ö. Tö eū-eu yin inrē më pīhö më minṙöinylen, pön öthō cha-a nö hatön inlahen nup tötkô nö hāngö tö cha. Ngaich yēḵ ngòh minṙöinylen nö öt vënyö nup tö hayunhaka ṙô nö in ngòh pīhöre ngaich höng yanöölen ngam pīhö ò kikānö angū-ö. w22.09 pěch 11 përa 10-11

Yěn ötlēkaṙen min yip tarik Yāvē hē öp “tökiröng kanihngen ”ngaich laklen cha min anga-aṅ. (Mët. 24:21) Kaheūkö yin më mahayöng nö ṙòkhöre tö ngam Paipöl nö Kōk Makōk ma hamūlöre min nö la-al ngam Tēv. Ṙātö-ellōnre ayī-ö tö Yāvē min nö sā inlahen tī re nö laklen yik tarik re tö lā-urěh, ngaich ngatī inlahen min anga-aṅ nö laklen hī. (Tan. 12:1) Yěn pòrô nö hamūlöre ngam Yunaitet Nësön (United Nations) hēk tö më mupākö ò tö 193 nö holṙen re nö la-al më tarik ngam Tēv ngaich ötkô min cha-a nö asökngö inlahen ngam Tēv Yāvē hēk tö yip hol ò min inrē kumyung aṅ el halīöngö. Pön kilēḵngôre Yāvē, nö ngö ṙô: “Ngatī chin min hameuktö ṙôköre ha-ëtöre inrē ngaich mikahtö elmat tömaṙôngö pumnāmö tarik töre. Ngaich akahalōn min cha-a tö chu öich Mā Tēv.” (Isi. 38:14-16, 23) Yē ngam Kōk ap panam Mākōk nö la-al më tarik ngam Tēv Yāvē, ngaich kē-ělkūö alahare min ang Yāvē nö laklen yip tarik re ip Armakētòn. Ngaich ha-etngen “yip rācha në panam nö ṙòkhöre.” (Inm. 16:14, 16; 19:19-21) Ngaich ang Yāvē min nö ‘laklö nômö yip tarik,’ ngaich cha-a min nö iyöng kūö ngih panam.—Sal. 97:10. w22.10 pěch 16-17 përa 16-17

Öt akahakūö inrē ayī-ö tö elkuilōn öp holre, pön höng Yāvē tö mihôiṅ nö meuk ellōn ngòh tarik. (Inch. 16:2) Hangenlōn an Yāvē tö taṙòkhöre, pòrô öp tarik nö aṅ tahëng panam hēk tahëngö tinrīken inrē. Lōnu anga-aṅ tö hī öi ‘kumröngnyö ellōnre,’ öi hangenlōn inrē in yip taṙòkhöre prötör sistör. Ötkô öi höng inup chööngö re öi kahòkken cha. (2 Kòr. 6:13) Ötkô in höng vīlö inlahen yip holre aṅ el kahôiṙen. Tö sā yip mak alaha hī öiötkô öi ngö mufē min tö cha nö sō nö haköp ngam kanô-en. Hòṅ köplōn ayī-ö tö Yāvē nö kētö ṙētak hī öi ‘halööktitre.’ (Inl. 17:30) Lökten ui vīlö fālen yip holre, uh rēhēn öi ngö mufē tö cha min nö öthō nö hang. Hòṅ köplōn ayī-ö, tö ngòh tarik tölöök tö lōn re, hö-ö pöri anga-aṅ nö löök nö imat Yāvē.Ta-a chěi töi asīöp ngam kuilōn re hang minë inchönten re tö Yāvē, tö hī hòṅ asīöp ngam neūköre öi im lanöökö. w22.08 pěch 31 përa 20-22

Akahalōn in tö yip tarik min nö öt ṙòkhöre nö hō nö hang ngam tölöök inhānga. Pòn ōt min tö sō nö hang ṙô hī. Akahakūö ayī-ö tö e min nöng iṙūöhen nö ngatī inlahen. (Tan. 11:44; 2 Tim. 3:12; Inm. 16:21) Mihôiṅ pöri ayī-ö öi ṙatö-ellōnre tö Yāvē min nö hayööken hī. Kūö yòh? Pön ngatī inlahen misī ngam Tēv nö hayööken yik tarik re yěn kētö la-en cha. Sā inlahen ò nö hayööken ök tarik re ang pròfět Isikīěl. Kihngen hē e ang Isikīěl nö ahangtö nang yik Yahūti yip tö haköövö nö i Pēpilön, hayööken ò pöri ang Yāvē. Tö Sitih tinrīken yik tarik vahë-eny nang Isikīěl? Vënyu cha-a tö Yāvē nö “ma-ahôngen,” “töngë-eṅ ellōn” hēk “lamā-al” inrē. Asīntu cha-a inrē nö in nuk tö chökhu kaha chōn hēk sā inlahen minë tö kanaptörit re inrē minë tö chökhu kūö. Lökten ang Yāvē nö ṙōlheuhṙô nö ngöṙô nö in Isikīěl: ‘Um pa-ekūö tö cha.’ (Isi. 2:3-6) Ṙën pöri ang Isikīěl nö teungen nö ahangkö ngam tölöök inhānga kūö ò nö, (1) tö tīntu tö Yāvē, (2) kē-ěvkūö inrē tö ngam töhet kumlēḵ Yāvē, hēk (3) kūö ò inrē nö hareuska alaha tö Yāvē. w22.11 pěch 2 përa 1-2

Öt tö vī-i yin më tarik tö Yāvē nö kapah pön tö vīlöng nö örheūheu nö aṅ. Hö-ö pöri nö ngatī minë chōn hēk minë töṙeūla inrē nö sā vinī-i ngòh tarik. Ngö kinūichngö an nö imat ngam Paipöl tö ngam Tēv nö “chaphöt tö örheūheu inrē anga-aṅ nö ellōn tarik.” (Mum. 3:11) Angū-ö ngih lāinyngen hī öt lōnu töre öi kapah. Kūichi inrē nö imat ngam Paipöl ngam kinpaha nö kumnyah elmat hī. (1 Kòr. 15:26) Kò-òren öi fē-a asūp ṙung inlahen hī yěi vahavö. Höng öt halöinyköre hòng ngaich ayī-ö? Hö-ö, pöi chuh in öp tòktör ngaich kē lanë-enre pöi hòṅ lööken. Öp töng tölngö kanò-ò hī ngaich ngatī inlahen ayī-ö kūö hī hòṅ aṅ. Haṙivlōn in yěi kapahlöng tö holre hēk tö yip holmaneukre inrē, pòrô cha-a nö tö ayālö ṙēḵtī hēk tö köiny inrē. (Yôh. 11:32, 33) Pò Yāvē inrē nö chaphöt elkuilōn hī tö hī öi örheūheu aṅ. In e mikahkūö ayī-ö tö Yāvē nö lōnu tö hī öi örheūheu aṅ. w22.12 pěch 3 përa 5; pěch 4 përa 7

Pōyen yip tö sā ṙinātö-ellōn hī lohten tö vāhavö, tö vöö tö chēvngen hē el ṙētak në kanihngen. Um ṙākenre öm vë-ekūö më prötör sistör. Pī-a in öi vī rôvatre tö höö kūö ngih invah hēk öt röhta inrē öi in höö. Ngaich pī-a min öm sā mufē Yôhan. Ök tö hòṅ meukkūö ök holre Kē-ös, öt teūngen pöri cha-a nö ngatī inlahen kūö minë kanihngen cha. (3 Yôh. 13, 14) Nup töng mihôiṅyö ò pöri inlahen ò ngaich ngatī inlahen anga-aṅ kūich chitri Kē-ös ngaich anga-aṅ. Mihôiṅ man më-eṅ öm ngatī inlahen Yěm öt meukkö kūö më prötör sistör kò-òren öm chöhtö tahëng inlahen re öm vë-ekūö cha. Yěm ngatīī inlahen min ngaich öt akahaiṙen min më-eṅ töre öm höng hěngtak, īnu inrē min më-eṅ tö ngam lanāmö yēḵ meh pöri öm yahlö mufē ngaich mihôiṅ öm vë-ekūö yip minṙöinylen ngaich öthō min cha-a nö öt kētö inreuskö alaha meh.—Isa. 32:1, 2. w22.12 pěch 17-18 përa 6-7

Vënyu nang in tö ngam Paipöl tö Yôsěf nö nyëkö hēk halökö kalröön tö nuk sayōk. (Sal. 105:17, 18) Ngaich takô nuk kanihngen ò nö harīkngöre. Tö akaha ök nö mahalanṙen, ngaich pöri anga-aṅ nöng sā yik tarik tö haköövö. Ngaich öm më-eṅ ngatī inlahen öm havëkö inyöökenre in Yāvē, höng sön pöri minë ṙētak meh nö öt löng? Mihôiṅ in öi ngatī inlahen, kūö ngam Sī-ö nö ṙömöng hayöng ngih panam, ngaich ötkô ngam Tēv nö löktö in minë pinngangkūö nö laklen hī nö ṙā-ang in minë kanihngen. (1 Yôh. 5:19) Ṙatö-ellōnre pöri ayī-ö tö ngam Tēv Yāvē nö akahakūö tö minë kanihngen hī hēk chumkūöṙen inrē anga-aṅ tö hī. (Mët. 10:29-31; 1 Pīt. 5:6, 7) Kilēḵngôre anga-aṅ nö in hī: “Öthōḵ Chin löhlö tö meh ötrēhĕn Chin min löktu ṙāngen meh.” (Hep. 13:5) Mihôiṅ Yāvē nö kētö kumlēḵ meh öm la-al minë kanihngenre, pòrô öm öt mihôiṅ la-al u tölōn re. w23.01 pěch 16 përa 7-8

Löktö im Paipöl in öi akahakūö tö Yāvē nö öt hō nöng ilöö ṙāngen hī yěi vaichköreṙen, aṙēlen hī pöri anga-aṅ. Sā inlahen ò nö in yik Israel misī, pòrô cha-a nö ṙōlheuh nö ha-ôngen minë chööngö ò, yēḵ cha pöri nö holtö ellōnre nö halööktitre ngaich aṙēlen cha anga-aṅ. Akahakūö yik inrē Kristīön ik raneh senchurī tö Yāvē nö hangenlōn tö cha. Sā inlahen ök ihih töhěngtak tarik tö kirööngen fālen ngaich holtö ellōnre pöri anga-aṅ nö halööktit re, lökten ang Yāvē nö löktö in ök tanīnöṙô ang Pôl nö kūich ngam chitri nö i më holmaneukre nö hōten cha nö ‘aṙēlen ò hēk kētö inreuskö alaha ò’ inrē. (2 Kòr. 2:6, 7; 1 Kòr. 5:1-5) Öt höng ilööṙen ang Yāvē nö ṙāngen yip tarikre pòrô cha-a nö vaichköreṙen, holtö hanangenlōnre pöri anga-aṅ nö hayööken cha, halēnö cha hēk havëten cha nö in re. Ngatī inrē töngamuh ang Yāvē nö aṙēlen yip tarik hamòltö ellōnre nö halööktitre. (Yāk. 4:8-10) Kūichhöt minë inlahen tinrīken re inrē anga-aṅ nö imat ngam Paipöl. In e mikahkūö ayī-ö tö ò nö lōnu tö hī öi mikahtökūöre tö ò. Lōnu inrē anga-aṅ tö hī öi hol ò. w23.02 pěch 7 përa 16-17

Tölöng ngam inlahen hī yěi ngëichkö në falngen ing panam, nö sitih inlahen nö hateung ngö minë tö eūka tö ngam Paipöl. Pōyen minë minkahngö vahënyö Yēsū mahayööken hī akahakūö tö ngih panam ngam Sī-ö nö röhta pinyāingö. (Mët. 24:3-14) Hōten hī ang Pītör öi chumkūöṙen ngëichkö minë minkahngö nö sitih inlahen taneungtakūö, hòṅ ngam ṙinātö-ellōn hī nö ngönlöre. (2 Pīt. 1:20, 21) Hōten hī ang Pītör öi köplōn tö ngam ‘sakāmö Yāvē nöng röhta yanīhi.’ Kūö yòh öi ngatī? Rö-ö nö kūö hī öi hòṅ akahakūö ‘tö öp sakāmö hēk ṙētak’ yanīhi öp Armakētòn. Kūö hī pöri hòṅ lööngö tī öi yūs ngam tö ōttit ṙētak öi in ngam linöklōn ngam Tēv, havai ngam tinrīken re inrē.’ (Mët. 24:36; Lūk. 12:40) Tö ngö manah angū-ö, tö hī, lōnu tö minë tinrīkenre nö sā kuilōn Yāvē. Hòṅ hī hameuktöre öi hangenlōn tö ò. Yēḵ hī öi ngatī lōn ngaich hòṅ ngëichkö minë tinrīken re ayī-ö, yēḵ u nö sā lōn ngam Tēv. w23.02 pěch 16 përa 4, 6

Yěn hòṅ lōnu më aṅ ngam “tökiröng kiteūm” töre nö örheūheu nö aṅ nö el Peretāis, ngaich hòṅ asuh öp inlahen cha töngamuh. Hòṅ hameūktö ngam ṙinātö-ellōnre hēk minlēḵṙenre cha-a tö ngam inlahen Yēsū nö kēngö nômöre. Tö sā cha, nö holṙen më töhachāmö elkui nö hameuktöre nö hāngenlōn tö Yēsū. Ngaich ngöṙô inrē ang Yēsū yěi vayö inlaha min öi in më kahëm ò më töhachāmö elkui tö ṙô hī, ngatī inlahen tī min anga-aṅ nö kahôkken hī. (Mët. 25:31-40) Hameuktöre inrē öi holṙen më töhachāmö elkui yěi kētöre öi ahangköm tölöök inhānga ngaich vīten yip tarik nö mahaköp. (Mët. 28:18-20) Yēḵ hī öi hòṅ tarik ngam Tēv öi el öp pūlngö ò ngaich hòṅ löktökūö ing töngamuh öi halēnṙenre. Tö sā, ngam inlahen hī hòṅ asīöp minë tövai tinrīkenre. Ötkô öi michūṙen, örheūheu öi kô-ô ṙô hēk kēken nup tövai inrē la-en. Hòṅ chiplö ayī-ö öi in Yāvē, in më pīhöre hēk in yip prötör sistör re inrē. Öt lööṙen in töngamuh öi hang minë chööngö Yāvē, yēḵ hī pöri löktökūö ing töngamuh öi haṙūnöre, ngaich lööṙen min öi ngatī inlahen el Peretāis. Rö-ö nöng angū-ö, pöi hòn asīöp minë heuneū-enre inrē ngaich yanöölen hī min yěi la-evṙen el öp tufömngöre panam. w22.12 pěch 11-12 përa 14-16

Hangenlōn in töm rāchare ang Yēsū kūö ò nö tö akaha nö rācha. Yāvē an mahaköpten ò ngaich vīlen ò nö rācha hī. (Isa. 50:4, 5) Hangenlōn takô inrē ang Yēsū tö hī lökten ò nö kēngö nômöre tö pòkūö hī. (Yôh. 13:1) Achīöp min töt hangenlōn tö tö ngatī rācha? Lööknyi ṙô ang Yēsū tö yip tarik tökô-en hanangenlōn tö ò, hamang minë chööngö ò inrē ngaich kaheūkö cha anga-aṅ nö hol ò. (Yôh. 14:15; 15:14, 15) Tökiröng angū-ö nö inkòlô hī öi kaheuktu öi hol ngam kūön Yāvē. Akahakūö man ngaich inrē tö Yēsū nö sā ngam yöngre nö tö yāichö ellōn. Haköp inlahen ò inrē nö hanëlö yik tömaṙôngö tarik tö aheuk, yik tö haṙivlōn ngaich hareuskö alaha cha anga-aṅ hēk halanken yik tö vāhavö inrē. (Mët. 14:14-21) Akahakūö inrē ngaich më-eṅ tö Yēsū töngamuh nö kui në māṅ. (Mët. 23:10) Akahakūö inrē tö nup tökiröng la-en ò min inup yamih ṙētak yēḵ ò min nö hayöng nö im Pūlngö ngam Tēv. Sitih inlahen öm kô-òren hameuktöre öm hangenlōn tö Yēsū? Höng asīnken ò. (Yôh. 14:21) Yěm hòṅ ngatī inlahen ngaich hòṅ urěh më-eṅ öm keuheūttöre kētöre in Yāvē ngaich kē ngam vinôkö. w23.03 pěch 4 përa 8, 10

Rö-ö pöri minë pinngangkūö vahīlö Yāvē nöng el ngam halīöngö pön el ngam mai hēk ikūö ngih tumlat inrē, minë lökten hī mihôiṅ haköp inlahen ò. (Sal. 104:24, 25) Asehkūöre kò-òren tö inlahen tī ò nö vīlen hī öi tarik. Vīlöng ayī-ö tö ò öi töṙamlōn yěi röhta öi in minë vahīlö ò el ngam kahôiṙen. Mihôiṅ öi ngëichkö vanāyö u, mihôiṅ öi hang nup ṙô u tövai, mihôiṅ öi kalahken nup töṙōlkangen kumchik nya-akūö, mihôiṅ öi tongkö tinhūsö nup vahīlö ò hēk lūölken u inrē ngaich ṙamlōn. Ngatī inlahen ayī-ö öi höng löktö in minë vahīlö Yāvē öi teūngen töm ṙanamölōn. Vënyö nang hī an hēk ngam Paipöl töm tahëng lāinyngen hī kūö yòh hòṅ chumkūöṙen öi ngëichkö minë vahīlö Yāvē. Pöi lökten in u öi akahakūö tö inlahen Yāvē, tö nup tinrīken ò inrē. (Rōm. 1:20) Kò-òren öm chumkūöṙen ngëichkö öp töhěng vahīlö Yāvē öm ngëichkö inlahen tī ò nö vīlen e. Öt meūkö hòng nö in e ngam ṙôken mikah Yāvē tö meh? Asehkūöre man hēk tö tumkangen në nyā-akūö hī kahëtö Yāvē. Löktö in e mikahkūö ayī-ö tö ṙôken ngam hanangenlōn ò tö hī. Yēḵ hī min afēkö inlahen tī Yāvē nö vīlö në taṙòkhöre chehen, ngaich sīöpö ṙôken min ngam mikahkūö hī tö ò ngaich röhta min öi in ò. w23.03 pěch 16 përa 4-5

Ngaich ngih panam tööḵlö tö ngam ötlanöökö, lökten ayī-ö kihngen öi ṙatö-ellōnre im ṙô ngam Tēv. Pōyen inrē nup töng ṙô yip tarik töp lökten hī mihôiṅ kihngen ṙatö-ellōnre in minë tö kūichi aṅ mat ngam Paipöl. Mihôiṅ öi ngö mufē inrē, ‘Kô-en ön minë ṙô Yāvē nö lamöktö inmë tö-akaha mahalanṙen nö inchōkūö hī?’ Yēḵ hī kiröngö ṙinatö-ellōn tö ngam Paipöl, ngaich öthō min ayī-ö nôlngö inup ṙô yip tarik, pöi söl manā-aṅ min öi hang ngam chööngö Yāvē. (Sal. 119:112) Öthō inrē min ayī-ö öi yihi ‘miṙē-ěv öi vë-eny ngam kanô-en in yip tahëng,’ ngaich hōten cha inrē nö hang minë ṙô tö kūichi. (Sal. 119:46) Pòrô nup töng sitih kanihngen ikūö hī hēk ötlēkaṙen inrē ngaich ‘holtö ṙanamlōn hēk manöiyö re’ öi lā-al u. (Kòl. 1:11; Sal. 119:143, 157) Kūö hī öi akahakūö tö ngam kanô-en, lökten öi holtö nganöötöre öi lā-al në kanihngen re hēk inu inrē tö ngam lanāmö. Öthöng anū-ö pöi īnu inrē tö ngam maheūkköre tö hī min öi kuchīken el ngam inyöngö tö ngam Tēv. w23.01 pěch 7 përa 16-17

Urēhěkūö ngam kinpahare ang Yēsū nö vë-elkui yik haköptöre nö maṙò-òti ṙô, vë-ekūö ngam Yöngre anga-aṅ nö ngö ṙô, “aṅten cha . . . tö ngam tö-ötlöök.” (Yôh. 17:15) Pòrô ang Yēsū nö aṅhavin tö minë kanihngen re. Sön pöri anga-aṅ nöng fēken më mahaköp. Kô-en ang Yēsū nö kirööngen hanangenlōn tö yik haköptöre. Hòṅ ngatī inlahen ayī-ö asīnken Yēsū. Ötkô ayī-ö höng vë-elkui re pöi hòṅ vë-elkui më prötör sistör re inrē. Pò Yēsū nö kētö chööngö hī öi hangenlōn tö yip holre. Yēḵ hī min öi vë-elkui më prötör sistör re, ngaich hamang ngih chööngö min ayī-ö. In e mat min ang Yāvē nö meukö hī öi chumkūöṙen tö më prötör sistör re. Pi-a pöri öi hēṙu ngö lōn, ‘yöölen aich më prötör sistör tö inlahen chu öich vë-elkui cha?’ Ötkô pöri ayī-ö ngatī mufē, pön ngö kinūchngö angū-ö nö imat ngam Paipöl “Pōyen taneūngen an ngam vine-elkui ṙô ngòh tölöök tarik.” (Yāk. 5:16) Pōyen yin më prötör sistör hī tö kihngen, lökten ayī-ö hòṅ vë-elkui cha. w22.07 pěch 23-24 përa 13-15