Chulāi

Kirööngen hanangenlōn ang Yāvē tö hī lökten nö kētö heuneū-eu ṙô hī öi ṙô-òvö. Öt lēnngöre pöri ngaich ngam vanë-e. Minyôny-aṅ ngam Sī-ö nö in Ēva, lökten ngaich ngòh tarik nö köölö fālen, öthet inrē. (Ran. 3:1-4) Ik sā Ātöm nö vaich, ngaich afukkui Ēva hēk afukkui Yāvē anga-aṅ töm fālen re. (Ran. 3:12) Ik sā Kēn nö fëlngö ök kahëm re Apěl ngaich minyô-nyaṅ anga-aṅ nö ikūö Yāvē. (Ran. 4:9) Pōyen yip töngamuh tötlöngö ṙô yěn ṙô-òvö, hameuknyu anū-ö nö el minë sinemā. Pòrô nö el iskul hēk ichūök hī la-evṙen, ṙòkhöre öi ngatī ahang tö minë töchōich ṙô. Yēḵ hī min öt chumkūöṙen töre, ngaich mihôiṅ min öi asātöre in yip tarik töt löngö ṙô nö ṙô-òvö. Yěi lōnu pöri töre öi haṙamlōn Yāvē, öthō min ayī-ö öi ngatī vanë-e, pöi havai ṙô re öi ṙô-òvö ngaich löktö in minë vanë-e re ayī-ö öi ha-öinyö Yāvē. w22.04 pěch 4 përa 1-3

Vāyö mufē ang Yēsū nö i alaha ngam pësa tö minë chehen inrē. Haṙamlōn re anga-aṅ nö nyā-avkūö. (Lūk. 19:2, 6, 7) Hěng heuh anga-aṅ nö vīngö ök mak nö tökuchik nö vain ngam raneh hameuktö ò pinngangkūö. (Yôh. 2:10, 11) Ngaich ik sā ò nö kapah, hē e anga-aṅ nö inyūtuvö tök töpōiṙāi inyut. (Yôh. 19:23, 24) Hö-ö pöri nöng anū-ö afēkö ò. Haköpten cha inrē hēk anga-aṅ tö cha yěn urěh nö chöh ngam Pūlngö ngam Tēv ngaich öthō min cha-a nö öt kē-ěvkūö tö Yāvē tö nup hanakten cha. (Mët. 6:31-33) Pōyen yip tö yöölen, kūö re nö hang minë inlēnö kahëtö Yāvē i alaha ngam rupīö. Ngëichkö inlahen ngòh holmaneuk hī tö öl nö pīhövö ang Tanīel, ngö ṙô anga-aṅ: “Ik sā chu ṙòngmö ayal, hēten tö e ngam kuilōn chu öich hòṅ kētöre i linöklōn Yāvē.” Harunöre ngaich anga-aṅ nöng rahëichyen rupīö nö ha-aṅ nômö re. Lökten anga-aṅ nö mihôiṅ nö holṙen më mamānö hēk chuh el pētěl inrē. Ngö ṙô hēk anga-aṅ: “Öthěng kanôlò tö mihôiṅ nö kētö töngatī ṙanamlōn chu.” w22.05 pěch 21-22 përa 6-7

Öt lööṙen an ngam inkööpö, yöölen pöri ayī-ö yěi haköp. Lohten nö ōtre in hī töt ööire nö haköp. Lōnu pöri ang Yāvē tö hī öi chöh nup kanô-en aṅmat ngam Paipöl, ngaich teūngen min tö mikah elmatre yěi chöhö u. (Inch. 2:4-6) Kirööngen yanöölen min ayī-ö yē hī ngatī inlahen. Ngö ṙô ök brötör Kōri hē ò nö haköpmat ngam Paipöl, ngaich hěng hěnghöl miröökö anga-aṅ nö pītnyöre nö holtö mikah elnangre. Ngö ṙô anga-aṅ: “Urěh chū-ö haköp minë futnōt minë miröökö, yěi ngëichkö minë tahëng miröökö minë tö sāḵta ṙô nö in u. Ngaich yěn vënyu manah minë miröökö nö in nup līpöre, ngaich vë-ekūö u chū-ö. Yěich ngatī inlahen ngaich pōyen nup tufömngöre haköp chu.” Öp töng yòh ṙētak hī kēnyö ṙētakre haköp, in e mikahkūö min ayī-ö töre öi hangenlōn tö ngam kanô-en.—Sal. 1:1-3. w22.08 pěch 17 përa 13; pěch 18 përa 15-16

Hē Yēsū nö yih nö ing panam, ngaich hachōḵ ṙôre anga-aṅ nö in në tövīlöngö nö haköptö inlahen ngam yöngre nö in yik haköptö re. Töi ngëichkö në tö haroh tūmö. Hangenlōn Yāvē tö taṙòkhöre. Hē Yēsū nö haköphöti nö i kui ök rôngö ngaich vë-eny nang yik haköptöre anga-aṅ tö inlahen ngam ṙanāchö hēk töm kumṙah. Höng öt aṅ in yěn hö-öv anū-ö, öt uroh pöri tarik nö chumkūöṙen nö ngëichken u. Mihôiṅ öre ang Yāvē nö öt kē-ěkūö yip tötlöök tarik tö ngam tavūöi hēk töm kumṙah. Hö-ö pöri anga-aṅ nö ngatī, pön keuheūt chūök tī re nö hayang tö mat ngam tavūöi hēk suktö ngam kumṙah inrē. (Mët. 5:43-45) Ngatī ṙô ang Yēsū nö haköptö yik haköptöre tö Yāvē nö tö hangenlōn tö taṙòkhöre tarik. Lökten in yěi meuk sanipti ngam tavūöi hēk sanuktöre ngam kumṙah ngaich hòṅ köplōn ayī-ö tö u, nö inmeuktö hanangenlōn Yāvē tö taṙòkhöre tarik. Anū-ö min mahareuslö ellōn hī öi vë-eny nang taṙòkhöre tarik tö ngam tölöök inhānga, öi hameuktöre hangenlōn tö cha. w23.03 pěch 17 përa 9-10

Asuh ök pinngangkūö tanīnöṙô Yôhan? Meuk ngam yöngnyīö anga-aṅ amūichhak nö uk ngam töṙeūla töturëṙö kaha. Vënyu anga-aṅ nö “yöng yip mi-inyihköre” ngam tö kaheukö inrē nö “Tökiröng Pēpilön.” Ngaich asěha anga-aṅ nö in më mahayöng nö ikūö ngih panam. (Inm. 17:1-5) Achiö öng ngam “Tökiröng Pēpilön”? Ngòh mi-inyihköre kikanö tövënyu, ötkô ön nö inmeuktö më mahayöng pön vënyu anga-aṅ nö im Inmeukhömat nö asěhken vē mahayöng. (Inm. 18:9) Vënyu inrē anga-aṅ nö ūichhaka nö ikui ngam töṙeūla. Tö ngö manah angū-ö tö ò nö chöönguvö nö ikui më mahayöng. Ötkô inrē anga-aṅ nö inmeuktö më mi-inyihkö chehen pön lēn më mi-inyihkö chehen nö vënyu nö mi-inyih aṅ ngih panam. (Inm. 18:11, 15, 16) Löktö i Pēpilön ngam ranulten ngam vinë-ekūö insā hēk minë tövaich inköphöti inrē. In e mikahkūö ayī-ö tö ngam Tökiröng Pēpilön nö inmeuktö minë tövaich tinlööken tö keuheūtngöre chūök nö elkatòh ngih halīöngö.—Inm. 17:5, 18. w22.05 pěch 11 përa 14-16

Ing sa hi töngamuh ikūö ngih panam ngam sī-ö poyen nup kanihngen vē nyīö. (1 Pīt. 5:8) Lökten ngòh inyöngö kikānö nö paṙutalōn tö inlahen kūönre yěn katöllölōnre nö i linöökö lōn Yāvē. Ōtre nup kanihngen vē inyöögö kikānö. Pi-a nöng hěngtak nö haruklö kūönre hēkpī öp inyöngö kikōnyö nö öt ṙāmatö ellōre nö in Yavē. Yěn töng hěngtak nö Vamënyen Yāvē ngam inyööngö, ngaich kihngen anga-aṅ nö hěngtak nö haköptö kuönre tö inlahen Yāvē. Pòrò pöri mina inyööngö nö nët tak nö Vamënyen Yāvē sön inrē cha-a nö kihngen nö chaphöt ellōn më kuönre töm hanangenlōn Yāvē. Yē meh öm ngatī inlahen, um rukngölōn. Holṙen meh an Yāvē. Mihôiṅ inrē öm hatöntöre in yip tö ha-eh inyööngö hēk hatöönö cha tö inlahan tī re öi kuchiken hēk ṙamlōn öi kēken ngam manūlö mikūönö nö haköp? (Inch. 11:14) Yē meh kihngen vë-ekūö yip kūönre, havëkö inyööken re më-eṅ in Yāvē. Hòṅ meh lööngö ṙô hatönnyö öp ṙô ellōn ò.—Inch. 20:5. w22.04 pěch 17 përa 4, 7; pěch 18 përa 9

Tö sā ngam ahang hī yěi asīöp ngam hanangenlōn re tö Yāvē, ngaich hòṅ akahakūö ayī-ö tö ò. Ngih inrē töhěng inlahen hī yěi mikahtökūö re tö ò, ngaich hòṅ akahakūö ayī-ö tö Yēsū inrē. (Hep. 1:3) Yē hī pöri mikahtökūö re tö Yēsū, ngaich haköp minë tö fën ayī-ö līpöre tölöök inhānga, tö sā ngam Mëtiv, Mākös, Lūkös hēk Yôhan. Yēḵ meh öm töt röp inlahen öm haköp mat ngam Paipöl. Ngaich mihôiṅ öm rulten re haköp në līpöre ngaich köpngö min ngam inlahen meh örheūheu haköp mat ngam Paipöl. Yēḵ meh pöri chumkūöṙen haköp inlahen Yēsū ngaich akahakūö min më-eṅ tö nup tövai tinrīken ò nö in yik tarik, ngaich in e mikahkūö ayī-ö tö yik tarik nö öt piyu-en nö chuh in ò. Söl in yik kūön nyīö inrē nö fūöllöre nö in ò. (Māk. 10:13-16) Öt piyu-en misī yik haköptö ò nö chuh in ò, nö keūheutnyö ṙô ellōnre yěn vë-ekūö ò. (Mët. 16:22) Ṙen ang Yēsū nö ngatī inlahen pön tö ngatī inlahen ngam yöng ò. Mihôiṅ in ayī-ö öt pinyu-u ṙô in Yāvē yěi vënyö nup ṙô ellōnre. Ngaich ötkô ayī-ö ngölōn tö Yāvē min nö sitih mufē nö in hī. Pò ò nö hangenlōn tö hī ngaich chumkūöṙen inrē anga-aṅ tö hī.—1 Pīt. 5:7. w22.08 pěch 3 përa 4-5

Vamīlen hī ang Yāvē, lökten anga-aṅ nö keuheūtlöre mikahkūö tö hī. Keuheūtlöre mikahkūö anga-aṅ tö ngòh tarik mi-iyöng ikūö ngih panam. (Sal. 139:15-17) Akahakūö anga-aṅ tö hī öi töthet hēk tö minë öt kumlēḵ-en hī inrē. Akahakūö inrē anga-aṅ tö minë tinrīken hī öi kūö yòh töngamuh öi ngatī tinrīken. Angū-ö lainyngen Yāvē nö hameuktö ngam neūkölōn re nö in hī. (Sal. 78:39; Sal. 103:13, 14) Akahakūö ang Yāvē tö hī öi eltī ngam tökööl töm kinpaha tökūö ngam fālen Ātöm. (Rōm. 5:12) Hö-ö in kô ṙā-anyre ṙā-ang eltī e, hēk ötkô inrē öi ṙānyö holre. (Sal. 49:7-9) Hangenlōn pöri Yāvē tö hī lökten nö vai ngam halēnlö ò. Sā ṙô ngam Yôhan 3:16 nö vënyu ang Yāvē nö tīn tö ngam tö hěng maneuk kūön re nö ing panam nö kē-ěng nômöre nö chö-önyten tö hī.—Mët. 20:28; Rōm. 5:19. w22.06 pěch 3 përa 5-6

Yip ma-aṙēlö holre, aṙēlöng min cha-a sā inlahen Yōp ik sā yik hol ò tö lūöi tak hē Elipöch, Piltöt Sōpör nö chuh in ò, ngaich ötlēkö ṙô re nö in ò, haṙivngölōn ò inrē. Sön pöri ang Yāvē nö ngöṙô nö in Yōp nö vë-elkui cha. Ik sā Yōp nö ngatī inlahen hēk aṙēlen cha inrē ngaich kě-ěvkūö anga-aṅ tö Yāvē tö ngam inkôlò. (Yōp 42:8-10) Yēḵ hī öi köptī tö ngam lanīnö ngaich höng kanihngen hī angū-ö. Yēḵ hī öi höng köptī töm lanīnö öi in öp holre ngaich sā tö langan chehen angū-ö nö elkuilōn hī. (Efi. 4:31, 32) Lökten ang Yāvē nö angū-ö chö-öny nö ngöṙô nö in hī, “ṙāngö tanainyö re, ṙāngö lānīnö re inrē.” (Sal. 37:8) Kô-en nö tövai nö inlēnö, yēḵ hī min öi höng ellōn hang öi līn in öp holre, sā amòk öp pòisön min ayī-ö ngaich höng kanihngen hī angū-ö. Örheūheu min ayī-ö öi höng haṙivlōn hēk ötlöng inrē min ngam el alaha hī. (Inch. 14:30) Yēḵ hī pöri öi aṙēlen yip tahëng ngaich yanöölen hī angū-ö. (Inch. 11:17) Teūngen ayī-ö tö ngam lanāmö elkuilōn re hēk vai inrē min ngam el alaha hī. Ṙamlōn inrē min ayī-ö hēk kuchiken inrē öi ilinökölōn Yāvē. w22.06 pěch 10 përa 9-10

Pön sā-ṙēngen ngam sapīöv ngam maheūṅkkö hī nö lamaklö minë mufē hī hòṅ hī höng öt löklōnre pön angū-ö min tö tī-ivö tö ngam innôlö hī nö öt köp nö in Yāvē. (1 Kòr. 15:33, 34) Ngam mineūka aṅ in hī inrē tö mihôiṅ nö lak nup tövaich mufē elkilōn hī, tö Yāvē nö öt ṙamlōn nö in hī öi sā mufē yip tahëng. Fēkö ṙô ök hol Yōp ang Elifas nö ngö ṙô: “Suh ang ngòh tarik, nö tökô nö het?” Ngaich ngö ṙô hēk anga-aṅ nö vë-eny inlahen ngam Tēv: “Yĕh meuk, öt hanyatlöre an ngam Tēv nö in yip töhet in ò, öt het ngam halīöngö inrē nö i kūö ò.” (Yōp 15:14, 15) Minë ṙô ò höng ṙòkhöre anū-ö nöng miyôny pön lōnu ngam Sī-ö tö hī öi ngatī mufē, pön akahalōn anga-aṅ tö hī yěi ngatī mufē ngaich mihôiṅ min öi nyatngö maheuk tö ngam maheūṅkköre. Lökten yěn yih nup töngatī mufē elkuilōn meh ngaich hòṅ ilööṙen më-eṅ öm kēḵnyen u. Ṙatö-ellōnre man tö Yāvē nö lōnu tö hī örheūheu öi aṅ ngaich hayööken meh anga-aṅ hòṅ ngam maheūṅkkö meh nö teungtökūö.—1 Tim. 2:3, 4. w22.10 pěch 25-26 përa 8-10

Hōten Yōp ngam Sī-ö nö vāchö mufē nö Yāvē tö ò nö öt ṙamlōn nö in ò. Lökten nö vītö kanihngen ò. Asuh nuk rih inkihten Yōp tö tī ngam Sī-ö? Raneh, Suktö ngam tameūyö anga-aṅ nö löktö el halīöngö, ngaich keuheūtngörevah nuk sīṅp Yōp tö yik tarik alaha ò inrē nö kapah. (Yōp 1:16) Vītö ök tökiröng chanôichö hēk anga-aṅ, ngaich fuk kui yik kūön Yōp tök patī, hē cha nö ṙònghöichkūö nö nyā. (Yōp 1:18, 19) Hē ngam chanôichö, tö ngam tameūyö, nö suktöre nö löktö el halīöngö, ngaich tī Yāvē lohten anū-ö tölōn Yōp. Ngö lōn inrē anga-aṅ lohten töre nö vaich, lökten ang Yāvē nö öt ṙamlōn nö in ò. Sön anga-aṅ nö öt chōchö ṙô tö ò. Fēkö nuk inkòlô re pöri anga-aṅ tö tī Yāvē, ngaich ngö ṙô nö ellōn re, ‘yěi mihôiṅ öi kēḵ minë kumchikṙen aṅ in Yāvē, ngaich kūö yòh öi öt kēḵ minë kanihngen min.’ Lökten anga-aṅ nö ngö ṙô: “Tökôlò an yēḵ ngam minë-eny ngam Mā Tēv [Yāvē].”—Yōp 1:20, 21. w22.06 pěch 21 përa 7

Ha-ehenyen ṙô ang Yēsū nö in yik haköptöre tö cha min nö kunyāhavö sā ṙô ngam Yôhan 17:14. Hěngòng samyeūheu rô-òten öi meuk inlahen më tarik Yāvē nö ngatī inlanken nö kunyāhavö. Ik sā Yēsū ngaich nö hayöng ik 1914 ngaich unôichrit e ngaich anga-aṅ nö sukten ngam Sī-ö nö löktö el halīöngö nö ing panam tī. (Inm. 12:9, 12) Hö-ö pöri ngam Sī-ö nöng hökngenre. Pön akahakūö anga-aṅ tö ngam ṙētak re nö ṙahëichyen lökten anga-aṅ nö holtö inngëṅṙöre nö hameuktö tanainyö re nö in yip tarik ngam Tēv. (Inm. 12:13, 17) Lökten angū-ö ngih chö-öny ngam panam ngam Sī-ö nö kirööngen kumnyah elmat töngamuh tö më tarik ngam Tēv. Mihôiṅ pöri ayī-ö öt pa-ekūö tö ngam Sī-ö hēk tö më hamòlṙen ò inrē. Mihôiṅ öi köplōn tö ṙô Pôl ngam tö ngö kinūichngö, “Chiāp lā-al hī yē ngam Tēv nö in hī?” (Rōm. 8:31) Mihôiṅ ayī-ö öi hameuktöre öi ṙātö-ellōn re öi in Yāvē. w22.07 pěch 18 përa 14-15.

Öt yahlö mufē ang Yēsū yěn ōt min tarik ma-ahangkö ngam tölöök inhanga hēk yěn hö-ö. Pön akahakūö anga-aṅ in ngih manā-aṅ sakāmö ngam tö kūichi nö in ngam līpöre Salmai ngam tö eū-nyu nö teūngtökūö: “Hòṅ yip tarik Meh nö kētöre ip sakāmö minhôiṅyö Meh: i vanāiyö ngam hanëtö meh.” (Sal. 110:3) Yēḵ meh öm ma-ahangkö ngam tölöök inhānga, ngaich mahateungngö ṙô ngam tö eūka më-eṅ hěnghöre holṙen Yēsū hēk tö më tö-akaha mahalanṙen inrē. Ngaich ön ngih la-en nö keuheūtngöre chūö kinëka, pòrô nö yih minë tahëng kanihngen. Ngam töhěng kanihngen, tö më tarik nö la-al hī. Yip tö sō-en ngam tinlööken, hēk yip yōm tinlööken hēk më mahayöng nö vë-eny minë inlahen hī nö tövaich. Yēḵ yip mak alaha hī hēk tö yip aṅ patī hī inrē nö hang në tö ngatī ngaich sōten hī cha-a öi ilinöökö lōn Yāvē ngaich sōtu inrē öi in ngam la-en inhānga. Ōtre nup panam chūök yip prötör sistör hī nö ötlēkaṙen hēk kē-ě inrē cha-a nö el chēl. w22.07 pěch 8 përa 1; pěch 9 përa 5-6

Lōnu an Yāvē tö hī öi kēnyö ṙētak re öi haköpmat ngam Paipöl ngaich kēkö kaha nup haköp re inrē. Yēḵ hī min öi kēkö kaha minë haköp re ngaich sīöplöre min ngam ṙinātö-ellōn hī ngaich röhta inrē min ayī-ö in Yāvē. Ngaich löktö in e min ayī-ö mihôiṅ öi la-al minë yamih kanihngen. Kě-ěkūö hī inrē min ang Yāvē tö ngam töhet kumlēḵ re yēḵ hī öi kēkö kaha minë haköp re. Ngam ‘kumlēḵ tö mööḵngöre tö kumlēḵ tarik’ hòṅ hī öi möi la-al minë kanihngen re. (2 Kòr. 4:7-10) Lökten in Yāvē inyööken yin töngamuh më “tökô-en tö-akaha inrē mahalanṙen” nö halēnlö minë vitiō, tinköökö hēk tö minë töhaköpö. (Mët. 24:45) Haköptö yip tarik re inrē Yāvē nö hareuskö alaha höö el ṙungö kanihngen hēk hangenlōn inrē tö höö. (2 Kòr. 1:3, 4; 1 Tös. 4:9) Kalē-ělōn më holmaneuk hī nö hòṅ hayööken hī öi köp im ṙinātö-ellōn re yēḵ hī meukkūö kanihngen. w22.08 pěch 12 përa 12-14

Hòṅ chumkūöṙen ayī-ö tö minë tövai tinrīken yip prötör sistör re, ngaich ṙòngnyökūö ellōnre öi eū nup la-en cha. Yēḵ hī min öi ngatī inlahen ngaich ngön min ngam innôlö hī, röhta inrē min ayī-ö öi in höö. Ngaich sīöp inrē min ngam hanangenlōn hī tö höö. Hēṙu ṙung nö ihôi më tö ekspirīön Kristīön nö sō-en höö ṙung nup ṙô cha. Holre nak misī nā Pôl nā Parnapas, hěngheuh cha-a nö la-al kūöre ik sā cha nö misnöri nö in ngam la-en re. Ngaich hòṅ ngò-ò Mākös ang Parnapas nö holröön ò, sō pöri ang Pôl tö ngam kuilōn ò. Lökten cha-a nö la-alkūöre, ngaich tahëngö talöökö ngaich Parnapas, ngatī inrē ang Pôl. (Inl. 15:37-39) Kö aṙēlen höö pöri ngaich cha-a. Unôich ngaich ang Pôl nö kūich minë tövai inlahen Parnapas hēk Mākös nö imat nup chitri re. (1 Kòr. 9:6; Kòl. 4:10) Haköplu in ayī-ö inrē in Pôl tö hī yěi lin öi in höö, ngaich hòṅ aṙēlen höö ayī-ö hēk hòṅ ngëichkö nup tövai ayī-ö tinrīken höö. Ngaich köp min ngam lanāmö hēk ngam hinëngö nö el ngam māṅ. w22.08 pěch 23 përa 10-11

Hòṅ örheūheu in öi ma-anyre öi hang minë inchöngtenre tö Yāvē Ötkô öi sūöchkö inlahen yip holre. Pöi hòṅ köplōn ayī-ö tö Yāvē nöng anga-aṅ kamhòkka. (Ran. 18:25) Öt kētö chööngö hī ang Yāvē öi kahòkken yip holre. Kô-òren fēkö inlahen Yôsěf tölöök ök nö tarik, ötlēkaṙen pöri anga-aṅ tö yik mëm re, fëlö ò hēk havahngen ò inrē nö chuh tahëng panam. Ngaich vë-eny nang ök yöng ò cha-a tö Yôsěf ngaich nö kapah. Samyeūheuv ṙò-angen ang Yôsěf nö havantö matre nö meukkūö yik mëm re. Ngaich anga-aṅ nö mā nö Aikup, mihôiṅ öre anga-aṅ nö lōnu nö havalvahre nö in yik mëm re. Hö-ö pöri anga-aṅ nö ngatī inlahen, halööktitre ngaich yik mëm ò. Ngö lōn pöri cha-a tö Yôsěf min nö havalvahre, hö-ö pöri anga-aṅ nö ngatī inlahen. Ngö ṙô anga-aṅ: “Uh yin pa-ekūö: nö yòh ṙöng, i chūök ngam Tēv öich chū-ö?” (Ran. 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21) Hö-ö ang Yôsěf nö kahòkken yip mëm re, pön akahakūö anga-aṅ tö Yāvē nöng anga-aṅ tö chööngu nö im kinhôka. w22.08 pěch 30 përa 18-19

Akahakūö öm yēḵ öp tarik nö havëkö inyöökenre nö in Yāvē, ngaich mihôiṅ anga-aṅ nö löktö in meh tī nö hayööken ò? Pòrô öm minṙöinylen, mahayööken töla-evṙen, painīör, pöplisör, tö köiny hēk ṙālö inrē, mihôiṅ öm holṙen Yāvē. Löktö in më minṙöinylen hēk yip töchiplö tarik re anga-aṅ nö hareuskö alaha yip mahavëken ò. (Kòl. 4:11) Iṙôken öi hayööken më holmaneukre el ṙētak minë tölëlngökūö invah, nup tö faltöre pinlāngen yěn öt lēkaṙen inrē. Lohten öi höng lōnu öi hayöökencha kihngen pöri tö rupīö hēk vahavö yip aṅ patī hī. Öp töng kanò-òṅ hī pöri, hòṅ iṙūöhen ayī-ö ngatī inlahen, öthō min Yāvē nö öt ṙamlōn.—Inch. 19:17. w22.12 pěch 22 përa 1-2

Hāngenlōn tö Yāvē hēk tö yip holre. Ngòh chūök ṙinātö-ellōn tarik, mahameuktö hanāngenlōn re anga-aṅ nö in yip holre. Ngöṙô ang Yēsū. Yēḵ hī öi hāngenlōn tö Yāvē hēk hāngenlōn tö yip hanöng kisānö re. Anū-ö në tö nët chööngö tö mötlö. (Mët. 22:37-39) Hāngenlōn in tö ngam Tēv Yāvē lökten ayī-ö öi hòṅ sā ò öi chūök ṙinātö-ellōn. Hāngenlōn ayī-ö inrē tö më prötör sistör re lökten ayī-ö öi öt vënyö nup ṙô tö hayunhaka. Öthō ayī-ö vënyö nup ṙô in yip tahëng pöi sōḵ öi lōnu tö cha nö kihngen hēk aṙē-ěv inrē hēk sōten cha inrē nö haṙivlōn. Hòṅ aṅhavin tö ngam inyāchngö. Pò meh yěm tö īnu tö ngam inyāichngö ngaich chūök ṙinātö-ellōn më-eṅ. Pöm örhō min haṙamngölōn yip holre öm vë-eny nup tötkô nö vënyu pöm hòṅ eū-eu. (Filip. 2:3) Örhō inrē min më-eṅ öm vënyen nup tö hayunhaka in yip hol re öm yal kakken u, pöm īnu tö ngam inyāichngö. Hēk nup ṙô inrē aṅmat ngam Paipöl hēk in minë līpöre, nup töt keuheūtnyöre vinënyi, örhō min më-eṅ öm höng lök ṙô re vë-eny nang yip tahëng. w22.09 pěch 12 përa 12-13

Ngöṙô ök ma-ahānga nö in Tanīěl, ip manā-aṅ sakāmö min yip tarik ngam Tēv nö ṙūöhlöre mikahkūö tö minë tö eūka aṅ mat ngam Paipöl ngaich in minë tö eūka inrē im līpöre Tanīěl. “Öthěng tak [pöri min] tötlöök tö akahaelmat.” (Tan. 12:10) Ngaich töngamuh ang Yāvē nö hamūl yip tarik re yip “töpōi ṙāi” nö imat ò. (Mal. 3:16-18) Lōnu inrē ayī-ö tö Yāvē nö vī-i hī öi ‘töpōi ṙāi’ imat ò, lökten ayī-ö hòṅ chumkūöṙen tö hī ötkô öi sā inlahen yip tötlöök öi kēken nup tötlöök la-en, hòṅ kēken nup tölöök pöri ayī-ö la-en hòṅ Yāvē nö ṙamlōn Ngaich nö pōyen töngamuh minë tö eūka tö teūngtökūö. Mööḵlö inlahen pöri min in öp yamih ṙētak. Pōyen hēk min nup tö teūngtökūö tö eūka ip hē e. Pò më tötlöök tarik min nö ha-etiyö, ngaich ngam kinlēḵngô Yāvē nö in Tanīěl, teūngtökūö inrē min angū-ö. Ngam tö ngö: “Sökhak min inrē ip tömichööḵtu chūök meh ip manāngen nup sakāmö.” (Tan. 12:13) Meūka öm më-eṅ öm hökka öp yamih ṙētak yēḵ Tanīěl hēk tö yip hanangenlōn hol hī min nö hēk nö ha-aṅlöng? Lökten öm chiplen i linöökö lōn Yāvē ing töngamuh. Ngaich möl min ngam minë-eny meh nö kūichiyö nö im līpöre nômö. w22.09 pěch 24 përa 17; pěch 25 përa 19-20

Mihôiṅ ang Isikīěl nö ngönlöre hē ò nö hang ṙô Yāvē, pön fē-ělre lohten anga-aṅ tö inlahen Yāvē nö ngatī ṙô inrē misī nö in nap tarik re nā Môsös nā Isayā ik sā ò nö kētö la-en cha. (Man. 3:10; Isa. 6:8) Akahakūö anga-aṅ tö nuk la-en cha nö öt lööṙen, teungen pöri cha-a nö kēken nuk la-en re pön holuṙen tö Yāvē. Lökten ik sā ṙô Yāvē nö nët heuhṙô nö ngöṙô nö in ò: “Tīnten meh chin,” ngaich ngönlöre ngam ṙinatö-ellōn ò tö Yāvē min nö öt löktu nö öt hayööken ò. Ṙōlheuh tī inrē ang Isikīěl nö kūich ngam tö ngöṙô: “Yih ngam ṙô ngam Mā Tēv nö in chu.” (Isi. 3:16; 6:1) In e mikahlōn ayī-ö tö Isikīěl nö ṙinatu-ellōn takô tö Yāvē nö anga-aṅ tamīnten ò. Ngaich sā mikahlōn hī inrē tö ök yöng Isikīěl nö kūönṙô. Öt löktu lohten anga-aṅ nöt vë-eny nang ök kūönre tö inlahen ngam Tēv Yāvē nö hayööken yip tarik re tö kētu la-en tö ò. Tö sā ṙēngen hē Isak, Yāköp hēk Yarimiā inrē. Ngöṙô ngam Tēv nö in cha: “In meh chin.”—Ran. 26:24; 28:15; Yar. 1:8. w22.11 pěch 2 përa 3

Köölö fālen nā Ātöm nā Ēva lökten nö kapah. Ngatī töngamuh tarik nö ṙòkhöre nö kapah. Hö-ö pöri angū-ö nö tö ngö manah tö ngam kuilōn Yāvē ngaich nö haṙīngöre. (Isa. 55:11) Söl ing töngamuh an inrē nö lōnu tö hī örheūheu aṅ. Ta-a töi ngëichkö nup ṙô Yāvē nö in yik tarik re misī ngaich asuh öp inlahen ò, töp lökten hī min akahakūö tö ò nö öthō nö öt hateungngö ngam kuilōnre. Kilēḵngôre ang Yāvē töre min nö ha-aṅlen yip tö kapah, ngaich örheūheu min cha-a nö aṅ. (Inl. 24:15; Tai. 1:1, 2) Ṙatö-ellōnre inrē ang Yōp tö ngih ṙô, tö Yāvē nö hòṅ kapahöre nö ha-aṅlen yip tö kapah. (Yōp 14:14, 15) Pròfět Tanīěl inrē tö akahakūö tö inlahen yip tö kapah min nö ha-aṅlöng tö ngam Tēv ngaich teūngen inrē cha-a min tö inlahenre nö örheūheu nö aṅ. (Sal. 37:29; Tan. 12:2, 13) Ngatī inlahen yik Yahūti inuk ṙētak Yēsū nö akahakūö, tö cha min yěn chiplö nö i linöökölōn Yāvē ngaich kē-ěvkūö min cha-a tö ngam “nômö tö örheūheu aṅ.” (Lūk. 10:25; 18:18) Ṙōlheuhṙô ang Yēsū nö vë-eny nang yip tarik tö Yāvē min nö ha-aṅlen yip tökapah ngaich kē-ěkūö cha min tö ngam nômö tö-örheūheu aṅ. Pön ik sā ò nö kapah ngaich ha-aṅlöng anga-aṅ tö Yāvē.—Mët. 19:29; 22:31, 32; Lūk. 18:30; Yôh. 11:25. w22.12 pěch 4-5 përa 8-9

Ṙūöhöl alaha hī an Yāvē öi haṙöhtöre öi in ò. (Yāk. 4:8) Pön Tēv hī, yöng hī hēk hol hī inrē anga-aṅ, lökten anga-aṅ nö hang ṙô hī yēḵ hī öi vë-ekūö ò hēk hayööken hī inrē yěi kihngen. Löktö in ngam söngkötönre tī ön inrē nö haköpten hī hēk laklen hī inrē. Yěi hòṅ haṙöhtöre in Yāvē, ngaich hòṅ vë-ekūötēv, haköpmat ngam Paipöl hēk hòṅ afēkö nup haköpre ayī-ö. Yěi ngatī inlahen, ngaich sīöp min ngam mikahkūö hī tö Yāvē hēk ngam hanangenlōn hī inrē tö ò. Lōnu inrē min ayī-ö töre öi hòṅ hang chööngö ò hēk hòṅ ha-önyö ò inrē. (Inm. 4:11) Asā öp ṙôken mikahkūö hī min tö Yāvē, ngatī ṙôken sanīöpö min ngam ṙinatö-ellōn hī öi in ò hēk ṙatö-ellōnre min ayī-ö in ngam söngkötön ò, ngam löktö tī ò nö hayööken hī. Chöh tö inlahen tī re ngam Sī-ö nö hakūönngö ngam ṙinatö-ellōn hī nö in ngam Tēv hēk ngam söngkötön ò inrē. Mihôiṅ pöri ayī-ö öi lāköre tö nup tī ò. Yěn ngön ngam ṙinatö-ellōn hī öi in Yāvē, pòrô nup tö sitih inlahen tī ngam Sī-ö. Öthō min öi ṙāngen ngam Tēv Yāvē hēk tö ngam söngkötön ò inrē.—Sal. 31:13, 14. w22.11 pěch 14 përa 1-3

Pōyen yik inrē misī tarik Yāvē tö chiplö nö im linöökö lōn ò. Öt fēkö ngam inlahen re min cha-a yěn kē-ě nö el chēl hēk öt fēkö ngam nômöre inrē. Pōyen yip inrē töngamuh prötör sistör tö chiplö nö im linöökö lōn ngam Tēv, kūö ngam hanangenlōn re cha-a tö Yāvē nö chiplö hēk ṙatö-ellōnre inrē tö ò nöng anga-aṅ mākūö taṙòkhöre ngaich höng anga-aṅ tö mihôiṅ nö hayöngken hī. Sā inlahen më tö lūöi tak Hiprū nö chiplö nö im linöökö lōn Yāvē, ngaich höng hō cha-a nö chaphötvö nö ikūö ök töhūkūö tameūyö. Ngö ṙô an ngam töhěngtak kamūich ngam Salmai hē Yāvē min nö kahòklö kui yip tarik re, hē e min anga-aṅ nö meuk yip tö chiplö nö in ò. Ngöṙô min ang Yāvē hē e: “Hamūl yip töhet chu nö in chu.” (Sal. 50:4, 5) Ngö ṙô tī inrē Tavīt nö kūich: “Tön hāngenlōn an ngam Mā Tēv tö inkaha fālen, öt ṙāngö yip töhetre inrē; örheūheu yip nö aṅtu.” (Sal. 37:28) In e mikahkūö ayī-ö töre öi hòṅ chiplö im linöökö lōn Yāvē, pòn yanöölen hī inrē angū-ö. Ta-a chěi töi hangön ngam kuilōn re öi chiplö im linöökö lōn Yāvē. Ngaich sā inlahen ngam kamūich ngam Salmai min öi ‘pōitô ha-öinyan tö kūö ṙanāmölōn re.’—Sal. 132:9. w22.10 pěch 17 përa 18-19

Lohten ang Yōp nö ṙōltak vahë-ekūö misī tö tarik hē ò nö ing panam. Hěngtak pöri ngam in më vahë-ekūö ò tötkô nö vāichi tö ò. Ngam Tēv Yāvē. Pön hōten Yōp ang Yāvē nö chumkūöṙen nö ngëichkö minë pinngangkūö vahīlö ò. Ngaich löktö in u min anga-aṅ nö akahakūö tö ṙôken ngam mikah Yāvē nö Tēv, töm minhôiyö ò inrē nö meukṙen yip tarikre. Sā ngam Tēv, yěn mihôiṅ nö meukṙen minë töṙeūla el ngam kahôyö, ngaich kūöyòh min anga-aṅ nö ötkô nö chumkūöṙen tö Yōp. (Yōp 38:39-41; 39:1, 5, 13-16) Löktö i nginëichkö minë tövīlöng ngaich ang Yōp nö akahakūö tö ngam Tēv. Pōyen haköplö in inrē ayī-ö mihôiṅ tö inlahen Yāvē öi löktö im nginëichkö minë vahī kūö kuntī ò. Mihôiṅ pöri min öi kihngen. Yěi mi-iyöng el minë tö kiröng elpanam, im chūök minë vahī kūö kuntī ngam Tēv nö öt röhta nö uroh. Hēk ōt min anū-ö nö mihôiṅ nö el ngam kahôyö im chūök hī öi iyöng, öt ṙētakvö pöri min öi ngëichken u, yöölen pöri ayī-ö yěi kēnyö ṙētak re öi ngëichkö minë vahī kūö kuntī Yāvē. w23.03 pěch 15 përa 1-2

Ngö ṙô ang Yēsū, urēhěkūö kūö ngam manāngen keuheūtngöre chūök min minë kumyeūnö ngatī inrē tö nup tahëng kanihngen nö yihi nö in hī. (Lūk. 21:11) Ṙôtö ‘sanīöplöre nup öt lanöökö’ inrē anga-aṅ. Ngaich in töngamuh öi meuk yip famëlngö tarik ngaich hang u inrē öi el niūs. (Mët. 24:12) Rö-ö öp Yēsū nöng ṙô tö yip töt lamöklōn Yāvē nöng achā-aṅ min tö fukkui tö minë kanihngen. Pön ōt inrē yip tarik ngam Tēv tö fukkui tö në tö ngatī kanihngen. Löktö in e in öi akahakūö tö hī öthō min öi öt fukkui tö në tö ngatī kanihngen. (Isa. 57:1; 2 Kòr. 11:25) Hö-ö ön min Yāvē nö aṅtī tö pinngankūö nö laklēn hī yěn yih nup töngatī kanihngen, ṙatö-ellōnre pöri ayī-ö tö ò min nö kētö ngam lanāmö nö in hī Yēk hī min öi lēn töichṙen öi urēhěkūö minë tö faltöre pinlāngen ngaich aṅhav in min ayī-ö tö ngam lanāmö. Tö ngö manah hòng angū-ö tö hī öi kūönnö ṙinātö-ellōn öi in Yāvē Yěi lēntöhëichṙen? Hö-ö, pöi yěi ngatī inlahen min ngaich maha-meuktöre ayī-ö öi ṙatö-ellōnre öi in ò. Pön lōnu anga-aṅ tö hī öi lēntöhëichṙen urēhěkūö minë töfaltöre kanihngen. Kūichngen e an inrē nö in ngam ṙôre. w22.12 pěch 18 përa 9-10

Ik sā Yôsěf nö el chēl, nët nuk heūvö hameuktö Yāvē nö in Fërō. Vënyu nang ngaich ngam Rācha tö Yôsěf nö mihôiṅ nö vënyö manah minë heūvö, lökten ngaich anga-aṅ nö havëtu. Löktö i inyöökenre ang Yôsěf tö Yāvē nö vënyö manah minë heūvö Fërō ngaich kētö inlēnö ò inrē. Ṙamlōn ngaich ang Fërō ngaich akahakūö tö Yôsěf nö hōluṙen tö Yāvē, lökten ngaich anga-aṅ nö kētuṙen nö yöngkūö minë nya-aṅkūö nö i Aikup. (Ran. 41:38, 41-44) Unôichrit e ngam tökiröng inyaichö nö i Aikup hēk Kanā-an inrē. Iyöng Kanā-an yik mikūönö Yôsěf hē e. Ngaich pöri ang Yôsěf nö kirööngö kamngö nö hayöng ngaich mihôiṅ anga-aṅ nö hateungö minë hanakten ngam mikūönöre, lökten anga-aṅ nö havëten cha nö i Aikup. Ngatī inlahen anga-aṅ nö laklen më mak alahare ngaich laklöng ngaich ngam michaplö ngam löknyö ngam Mesayā nö yih. Hö-ö nun nöng kanahngenre. Pön höng ṙòkhöre anū-ö nö tī Yāvē. Pön kētö minhôiṅyö Yôsěf anga-aṅ nö teungten inup töng la-enre. Rö-ö yik mëm ò pön hòṅ fëlngen Yôsěf, ngaich pöri ang Yāvē nö harīkngö ngam inlahen nö hateungngen minë kuilōnre nö löktö in ò. w23.01 pěch 17 përa 11-12

Ngòh tarik mahaṙēmngenre öthō min anga-aṅ nö fēkö nup tö mihôiṅ min nö pasū-utī tö ngam innôlö ò nö in Yāvē, ṙūöhöngre pöri anga-aṅ tö u. Ngatī inlahen min anga-aṅ nö haköpngöre nö im hanangenlōn ngam Tēv. (Inch. 22:3; Yūt 20, 21) Ngatī ṙô inrē ang Pôl nö in yik Kristīön nö hōten cha nö chunkūöṙen töre. Tö sā ngih ṙô ò nö in yik aṅ Efisös: “Haṙēmngenre yin i nup inlaha yīö; ui sā töt akaha, sā tö akaha pöri.” (Efi. 5:15, 16) Pön angū-ö kuilōn ngam Sī-ö nö hòṅ tiṙōl ngam innôlö hī öi in Yāvē. Lökten ngam Paipöl nö kētö inlēnö hī öi hòṅ ‘mikahtökūöre tö minë kuilōn Yāvē’ hòṅ hī öt kô-òngvah tö tī ngam Sī-ö. (Efi. 5:17) Yēḵ hī öi löngö kahë tö fësla, ngaich hòṅ mikahtökūöre ayī-ö tö nup kuilōn Yāvē. Sitih inlahen öi mihôiṅ? Hòṅ haköp mat ngam Paipöl, fēken nup haköpre inrē. Yēḵ hī min öi akah nup kuilōn Yāvē ngaich sāḵta min nup mufē hī nö ‘sā nup mufē Kristū’ ngaich ‘sā inlahen yip tö-akaha’ min ayī-ö. Löng min inrē nup kahëken hī pòrô ngam Paipöl nö öt keuheūtnyöre ṙô nö kētö chööngö nö in hī.—1 Kòr. 2:14-16. w23.02 pěch 16-17 përa 7-9

Ām heuh öm më-eṅ ṙung öm ha-et patī re? Yē meh ṙung öm yôklö el öp tufömngöre patī, ngaich urěh më-eṅ lohten öm chumkūöṙen öm ha-ëtö e. Yē meh pöri min öm höng hěng van öm ha-ëtö e ngaich ṙāngen re, sitih inlahen öng min ngam patī? Höng ilööṙen min angū-ö nö yīhi mum. Yē meh pöri lōnu tö ngam patīre nö örheūheu nö vai, ngaich hòṅ örheūheu më-eṅ öm ha-ëtö e. Ngatī ṙēngen ngam inlahen hī yěi halööktitre urēhěkūö re öi kē ngam vinôkö. Ngaich ṙūöhöngre tö minë “chanôichö ngam alaha, ma-alaha” inrē. (2 Kòr. 7:1) Rö-ö pöri ayī-ö öi höng hěngheuh. Pön ngöṙô ang Pôl, unôichrit meh inrē öm vōkö hòṅ “iṙūöhen më-eṅ tumfömlö ngam mufēre hēk tinrīkenre” inrē. (Efi. 4:23) Yē hī öt ilööṙen min ngatī inlahen ngaich öt löng min ngam mufē hī nö sā mufē ngih panam. Lökten ayī-ö hòṅ örheūheu ngëichköre öi ngëichkö ngam mufēre, tinrīkenre hēk ngam elkuilōnre inrē, hòṅ Yāvē nö ṙamlōn nö in hī. w23.01 pěch 8 përa 1-2

Asehkūöre tö pinngangkūö yik tarik lohten hē Yēsū misī nö haköpten cha. Pön pōyen nuk kanöplōn ò ṙô aṅmat ngam Töhet Līpöre ngaich vënyen u anga-aṅ nö in cha. Unôichrit inlahen ò nö vōkö, ngaich teunghu kui anga-aṅ tö ngam Töhet Kumlēḵ ngam Tēv, ngaich sā tö fē-ělre anga-aṅ tö nuk ṙô ngam Tēv nö el halīöngö. Nuk ṙô ṙahônyö ò unôichrit ò nö kēḵ ngam vinôkö tö nuk ṙô ò inrē urēhěkūö ngam kinpaha ò, hěngren anū-ö tö minë ṙô tö ha-ehangen kinūichö nö imat ngam Töhet Līpöre. (Chöö. 8:3; Sal. 31:5; Lūk. 4:4; 23:46) Örhöng anū-ö, pön hē Yēsū misī nö ing panam nö lūöi samyeūheu ròngti rô-òten nö löklōn ngam Tēv ngaich örheūheu anga-aṅ nö vë-eny nang yik tarik tö ṙô ngam Līpöre, vë-ekūö nuk tölömö inrē anga-aṅ līpöre ngaich vë-eny manah ṙô u inrē. (Mët. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Lūk. 4:16-20) Urēhěkūö Yēsū misī nö kētöre nö im linöklōn ngam Tēv ṙōlheuh anga-aṅ nö hang minë ṙô ngam Töhet Līpöre vë-ekūö u inrē. Hē ò nö ṙömöng kun kun, haköptu lohten anga-aṅ tö nak yöngre nā Yôsěf nā Mariā tö ṙô ngam Töhet Līpöre, hangihtöre lohten anga-aṅ tö ṙô cha. (Chöö. 6:6, 7) Lohten ang Yēsū nö örheūheu nö holtö më mikūönöre nö chuh el ngam töhet chūök nö vë-ekūötēv hē el Töhet Sakāmö. (Lūk. 4:16) Ngaich lohten anga-aṅ nö hangihtö ṙô öp vamë-ekūö ngam Töhet Līpöre nö in e. w23.02 pěch 8 përa 1-2

Pōyen nun minë lāinyngen meh öm hangenlōn tö Yāvē. Sā haköp meh ngaich tö Yāvē nö ‘kamëtö nômö taṙòkhöre.’ Vë-eny nang hī inrē ngam Paipöl tö në ‘taṙòkhöre tölöök inlōnti, hēk nup töteung inlōnti, nö aṅ lātulöng.’ (Sal. 36:9; Yāk. 1:17) Nup töng sitih chehen inṙamlōn hī töngamuh, ṙòkhöre anū-ö nöng lamöktö in Yāvē ngam ṙamòngnyö kūö ellōnre nö kē-ěkūö hī tö u. Aṅ in Yāvē an inrē ngam ṙāi ṙinānyi nö töt insā-avö nö inlōnti. Kūö yòh öi ngatī ṙô? Asehkūöre man, Tö sitih inlahen öng ngam innôlö nā Yāvē tö ngam kūön ò Yēsū? Hang ṙô Yēsū in nö ngö ṙô, ‘hangenlōn ngam yöng tö chu’ hēk “hangenlōn inrē chū-ö tö ngam yöng.” (Yôh. 10:17; 14:31) Köönyu köönyu samyeūheu ang Yēsū nö in ngam yöngre, lökten nö ngön ngam innôlö cha. (Inch. 8:22, 23, 30) Fēkö inlahen ṙôken miṙivlōn ngam Tēv man nö meukngövah ngam kūönre nö ötlēḵkaṙen kinpaha. Kô-en ang Yāvē nö hangenlōn tö taṙòkhöre tarik, hangenlōn inrē anga-aṅ tö meh, lökten nö kēngö ngam töng hěng maneuk kūönre nö chö-önyten tö hī pöi hōtu öi örheūheu aṅ öi ikūö ngih panam. (Yôh. 3:16; Kal. 2:20) Ōt hòng tö mötngöre tö ngih lāinyngen hī öi hangenlōn tö Yāvē. w23.03 pěch 4-5 përa 11-13

Hòṅ ṙūöhngöre ayī-ö tö më mahaköptö tövaich inköphöti. Keungö ṙô ang Yēsū nö halēn ngam māṅ i Pörkamön, pön ōt yik in cha maharēvöre nö el ngam māṅ. (Inm. 2:14-16) Ngaich eūḵ yip Kristīön pöri anga-aṅ el ngam māṅ i Taitirīa, pô cha nö ṙūöhngöre tö minë tö ‘aṙū-uti inköphöti ṙô ngam Sī-ö’. Ṙūöhlö alaha cha anga-aṅ nö ‘köptī töm Kanô-en.’ (Inm. 2:24-26) In në tönët māṅ, ōt yip Kristīön tö kūönngöre ṙinātö-ellōn, lökten cha-a nö hangṙô yip mahaköptö tövaich. Halööktit re öre cha-a. Ōtre yip töngamuh in në ṙētak hī mahaköptö tövaich inköphöti nö la-al ngam söngkötön ngam Tēv Yāvē. Tölēn cha-a tölōn hī nö kô-òren nö sā hamang ṙô ngam Paipöl. Hö-ö pöri cha-a nö sā ṙô ngam Paipöl. Lökten ayī-ö ötkô öi hang nup ṙô cha, yēḵ hī öi aṙū-uti ṙô öi haköpmat ngam Paipöl. (2 Tim. 3:5) Akahakūö min ayī-ö tö nup inköphöti tövaich ngaich ṙūhöngre min tö u. (2 Tim. 3:14-17; Yūt 3, 4) Hòṅ chumkūöṙen ayī-ö tö minë kahëtö re nöönyö Yāvē. Yēḵ hī öi kēken nup sahō-o ngam Tēv Yāvē ngaich hòṅ ilööṙen ayī-ö öi ṙāngen u pô hī min höng chök alaha lök la-en ngam Tēv.—Inm. 2:5, 16; 3:3, 16. w22.05 pěch 4 përa 9; pěch 5 përa 11