Septempör

Löktö in ngam tövai ṙinô-òṅ in öi akahaka öi Vamënyen Yāvē. Löktö in e mikahkūö yip tarik tö yip “lamök la-en ngam Tēv” hēk tö yip töt lamök la-en ò inrē. (Mal. 3:18) Töi hang inlahen ngòh kananö hī ang Kimpörlī. Kētu la-en anga-an tök töhěng project nö el iskul hěng tak ök hol ò kikanö. Meūkö Kimpörlī ök hol ò nö harīkngöre mineukö tö yik tahëng. Pön öt vamë-eng nang holre anga-aṅ, öt chōichö ṙô inrē, vayö ṙô pöri nö vë-ekūö holre. Hòṅ mikahtökūöre ngam kikanö tö inlahen Kimpörlī nö kūöyòh nö harīkngöre, lökten anga-aṅ ngaich nö lōnu töre nö haköpmat ngam Paipöl. Lökten yěn hangṙô hī yip tarik yěi ṙô-òvö ngaich hòṅ mikahtökūöre cha-a tö Yāvē, ngaich iṙôken ṙanamlōn anga-aṅ nö meuk inlahen hī! Ṙòkhöre in lōnu tö minë ṙinô-òṅ hī nö vai nö löktö nööinyö Yāvē. w22.04 pěch 5-6 përa 5-7

Ha-ōnyö yik tö sat tak Sī-ö el alaha Mariā Maktelīn ang Yēsū. Ha-öiny inlahen tī Yēsū anga-aṅ. Lökten ngaich anga-aṅ nö tömrit ò, ngaich ngö mufē anga-aṅ tö ò nö hòṅ keūheuttö ṙētakre, kumlēḵre hēk kētö nup taṙòkhöre kanòlôre nö meukṙen Yēsū. (Lūk. 8:1-3) Ngam inlahen Yēsū nö halanken Mariā nö tökiröng angū-ö nö inlahen ò, pōyen pöri nuk la-en ò nuk töt mikahkūö Mariā. Pò ò nö kēngö nômöre nö chö-öinyten tö taṙòkhöre tarik pön hōtu yip ṙamātö-ellōnre nö in ò nö teūngen töm tö-örheūheu aṅ nômö. (Yôh. 3:16) Ik sā Yēsū nö kilöllöng nö irōi ök chōn, umuh hē e ang Mariā. Teūngen ang Yēsū hēk yik tahëng inrē tö hanöhlöre pò ò nö ihôi cha. (Yôh. 19:25) Unôichrit kinpaha Yēsū anga-aṅ nö holtö nak tö nët tak yöngnyīö nö chuh in ök anūlö ò hòṅ cha nö halēn inulngö ngam alaha ò. (Māk. 16:1, 2) Köp ang Mariā nö tömrit Yēsū ngaich in e anga-aṅ nö hameuktö minlēṙenre tö ò. Teūngen inrē anga-aṅ tö raneushöre. Ik sā yēsū ngaich nö ha-aṅlöng ngaich meuk kūö Mariā anga-aṅ hēk vë-ekūö ò inrē. Ötrēhěn yik mahaköp nö in Yēsū nö ngatī inlahen nö meuk kūö ò.—Yôh. 20:11-18. w23.01 pěch 27 përa 4

Ötkô ayī-ö ngö lōn in re, samyeūheuvö chin chū-ö ngaich i linökölōn Yāvē, mihôiṅ chin höng rahëichyen la-en. Lohten in töngamuh öt ṙētakvö öi sā inlahen re öi kētö nöönyö ngam Tēv hēk öt sā re nö kô-òren në ṙētak hī öi i linökölōn ngam Tēv. Nup töng tölngö kanô-òṅ hī pöri in minë “la-en ngam Tēv” hòṅ kētöre ayī-ö in u. Yēḵ hī min ngatī inlahen ngaich höngöre min ayī-ö hanöng saha taneungtö ngam manā-aṅ sakāmö. (1 Kòr. 15:58; Mët. 24:13; Māk. 13:33) Hòṅ holtö ellōnre ayī-ö ha-öiny ngam Tēv Yāvē. Höng “feuk” yin më Kristīön aṅ el ngam māṅ i Laotisiā nö ha-öiny ngam Tēv. Lökten ang Yēsū nö ngöṙô nö in cha, höng öt kalě-en yin öi ngaich. Lökten anga-aṅ nö halēnö cha nö ngöṙô, hangötlöre yin i linökölōn ngam Tēv Yāvē. (Inm. 3:16, 17, 19) Asuh öp haköplö hī öi in e? Yēḵ hī öi kūṅnngöre inlahen öi ha-öiny ngam Tēv Yāvē ngaich hòṅ asīöpö e ayī-ö. Hòṅ köpölōn ayī-ö tö tī Yāvē hēk tö ngam söngkötön ò nö in hī. (Inm. 3:18) Ötkô ayī-ö höng hamūl nup töng intööḵngölōn re chehen pöi mihôiṅ min kūṅnngöre elmat tö minë la-en i linökölōn ngam Tēv Yāvē. w22.05 pěch 3-4 përa 7-8

Könyu samyeūheu rò-òten Yāvē nö kūich minë-eny yip tarik nö i mat ngih līpöre. Āpēl ök raneh tö minënyu nö i mat ngih līpöre nö hol yip tö chiplö nö im linöökölōn Yāvē. (Lūk. 11:50, 51) Sā rò-òten ngam ṙētak ang Yāvē nö kūichhöt minë-eny yik tarik nö i mat ngam inköpkölōn līpöre. Lāku ṙôken yip töngamuh tarik tö kūichhötvö minë-eny. (Mal. 3:16; Inm. 3:5; 13:8) Ṙòkhöre yip tarik nö minënyu nö i mat ngih līpöre yip maha-öönyö Yāvē, tö pa-ekūö hēk tö milēḵṙen inrē tö ngam minënyö ò. Kētu ṙētak cha-a nö teūngen töm tö örheūheu aṅ nômö. Yěn vai ngam innôlö hī in Yavē hēk yěi ṙātö-ellōnre im tö kitaknyu maham Yēsū Kristū, ngaich mihôiṅ öi kūichhötvö minë-eny el ngih līpöre. (Yôh. 3:16, 36) Lōnu in ayī-ö töre ṙòkhöre kūichhötvö minë-eny el ngih līpöre pòrò öi mameukken re chamuh el halīöngö hēk mameukkenre aṅ kūö ngih panam. w22.09 pěch 14 përa 1-2

Vë-eny nang hī ngam līpöre Inmeukhömat tö ngam “yöng töngāv tulan.” (Inm. 12:3) Kiyung anga-aṅ ngòh tulan nö lā-al Yēsū hēk la-al më ma-ahānga inrē. (Inm. 12:7-9) Hakihten më tarik ngam Tēv anga-aṅ. Anga-aṅ inrē kamëtö chööngö ngam töṙeūla cha-a më mahayöng në panam. (Inm. 12:17; 13:4) Achīö öng rih ngam tulan? Anga-aṅ ön ngòh ‘pēch misī ngam tö Sī-ö hēk Sātān invëka.’ (Inm. 12:9; 20:2) Tökiröng anga-aṅ nö lā-al ngam Tēv ngaich anga-aṅ inrē tamölṙô më tahëng lā-al ngam Tēv. Sitih inlanken öng min ngam tulan? Vënyu nang in im Inmeukhömat 20:1-3 tö inlahen öp töhěng tak ma-ahānga nö sukten ngam Sī-ö nö el öp ṙeūvö töt lātaṙeū-ev, ngaich nyëkngen ò nö 1,000 samyeūheu rô-òten. Hanöng saha ngam ṙētak, ötkô min ngam Sī-ö nö “hachīl vē pumnāmö tarik.” Ngaich unôichrit ngam tö hěng köṅny samyeūheu nö keuheūt, kavalhötvö min anga-aṅ nö holtö yip tötlöng ma-ahānga ò nö ikūö öp töhūkūö tameūyö. Tö ngö manah angū-ö tö ò min nö öt hēk nö havantöre. Iṙôk ṙanamlōn öi min yěn hö-övö ngam Sī-ö! w22.05 pěch 14 përa 19-20

Ngatī ök inrē Yēsū nö töt ṙāhata nö la-evṙen. Ik sā ò nö ṙālö, ngaich la-en tö la-en karpēntör anga-aṅ. (Māk. 6:3) Ṙamölōn lohten nak yöng ò tö inlahen ò nö la-evṙen, pön tökiröng ngam mikūönö cha, ngaich kihngen cha-a nö ha-aṅ nômö re. Töhet ang Yēsū nö tarik, lökten nup vahī kūö kuntī ò lohten nö töt insā-av vanāyö, lökten yip tarik nöng hòṅ in ò lohten nö vīlöngö chehen. Öthō ang Yēsū nö öt teūngen tö ṙanamlōnre nö im la-enre. Hö-ö pöri nöng angū-ö ngaich la-en ò, pön kēnyö ṙētakre inrē anga-aṅ nö i linöökölōn ngam yöngre Yāvē. (Yôh. 7:15) Ik sā ò ngaich nö kētöre nö im inhangköm tölöök inhānga ngöṙô anga-aṅ nö in yip hamang ṙô re: “Un harëtnyö elmatre tökūö chamuhngöre nya-aṅkūö; harëtnyö elmatre pöri tökūö ngam töngngöh nya-aṅkūö, im nômö tö-örheūheu-aṅ.” (Yôh. 6:27) Ngaich ngöṙô inrē anga-aṅ nö in minë haköptöre ikui rôngö, “Hamūl kanôlòre pöri yī-ö, el halīöngö.” (Mët. 6:20) Yěḵ hī min öi hang minë inlēnöre kahëtö Yāvē, ngaich löngö mufē min ayī-ö tö minë la-en re. Ngö kinūichngö an imat ngam Paipöl “hökngen ò pöri lahëḵ nö la-evṙen . . . , tö tölöök.” w22.05 pěch 22 përa 9-10

Tövai nö inchōḵ-okūö Timôtī ang Yūnisi. Nup töng inlahen Yūnisi maheuk Timôtī akahakūö anga-aṅ tö inlahen ò nö hangenlōn tö Yāvē ngaich ṙamölōn anga-aṅ nö löklōn Yāvē. Ngati inlahen töngamuh vē yöngnyīö nö ‘löktö i nup la-en re’ nö ṙamölōn tī tö ngam mikūönöre. (1 Pīt. 3:1, 2) Mihòiṅ man më-eṅ inrē in nup tövai tinrikenre öm haköptö yip nyīö. Öi sitih inlahen? Urěhlen Yāvē inup töng sitih la-enre. (Chöö. 6:5, 6) Poyen nup inlahen meh hayëngenre öm i mineukṙen më kūönre. tö sa në, ngam ṙētak meh, öt inṙôhò hēk nup tahëng inrē. Ötkô pöri öm höng yahlö inlahen öm höng öt ṙētakvö min öm löklōn Yāvē. Lökten kēnyö ṙētakre vë-ekūötēv. Kēnyö ṙētakre inrē më-eṅ itö hěng afta öm kahngenre haköp hēk chuh el mīting. Yē meh min ngati inlahen ngön min ngam innôlö meh in Yāvē ngaich tövai öm inchōḵ kūö yip tahëng hēk ngam mikūönö meh inrē. w22.04 pěch 16 përa 1; pěch 19 përa 12-13

Iṙôken hanöhlö öi pön öt la-en hī ngam kinhôṅkkö tarik, pô Yāvē nö tökiröng nö kamhôṅka, ngaich anga-aṅ kamhôṅka min. (Rōm. 14:10-12) Pön öt haṙīköre minë chööngö ngam Tēv, lökten mihôiṅ ayī-ö öi ṙātö-ellōnre tö ò min nö lööngö tī nö kahôka. (Ran. 18:25) Pön öthō min inrē anga-aṅ nö ötlēken tarik. Ṙòkhöre in ayī-ö tarik öi töt het. Mihôiṅ öi kēken nup la-en tö mihôiṅ nö haṙivölōn tī tö yip hol hī. Sön pöri ayī-ö töngamuh öi hòṅ hökkö ngam ṙētak tö Yāvē min nö öthō nö öt halööktit nup töng taṙòkhöre ngaich nup tölökngöre i alaha hī hēk elkuilōn hī inrē nö le-ënö tö ò. Ngaich öthō min nö yih nup kanöplōn hī tö nup tötlöng. (Sal. 72:12-14; Inm. 21:3, 4) Asā ngam ṙētak pöri nö öl nö yih, ta-a töi asīnken Yāvē öi kö aṙēlen höö. w22.06 pěch 13 përa 18-19

Sā inlahen öp kamhôka yěn hòṅ löngö tī nö im kinṙôka ngaich töhòṅ akahakūö anga-aṅ tö ṙô ngam chööngö. Hòṅ keuheūtlöre mikahkūö inrē anga-aṅ tö nup tö löng hēk tövaich inrē. Hēk urěhěkūö ngam kamhôka inrē ṙung nö kahòkkö ngam fālen ngaich hòṅ keuheūt mikahkūöre anga-aṅ tö inlahen ngam tökahòkkaṙen. Ngatī ang Yāvē nö keuheūtlöre mikahkūö tö hī, lökten nö öt hěngtak tö kô nö sā ò nö tö heuveū-en nö kahôka. Hēṙu an ngòh tarik nö öt keuheūtlöre mikahkūö yěn kahôka. Öt ngatī inlahen pöri ang Yāvē. (Ran. 18:20, 21; Sal. 90:8) Pò ngòh tarik nö asā nup maheuk re hēk ahang re nö kahòkkö fālen. Mameuk ellōn ngòh tarik pöri ang Yāvē. Ngaich akahakūö inrē anga-aṅ tö löklö inruklö ngòh tarik hēk tö minë öt kumlēḵ-en ò, hēk tö ngam mufē elkuilōn cha inrē. Akahakūö inrē anga-aṅ tö ngòh tarik nö kūö yòh nö ngatī kahëken tö la-en ngaich kūö tö yih kuilōn inrē anga-aṅ. Öt hanyūnngen pöri angū-ö nö in Yāvē. (Hep. 4:13) Keuheūtlöre mikahkūö an Yāvē, lökten anga-aṅ nö akahakūö tö inlahen re yēḵ ò nö hòṅ aṙēlen ngòh tarik yěn hö-ö. w22.06 pěch 4 përa 8-9

Hòṅ chumkūöṙen in öi ngëichkö inlahen ngam Sī-ö nö sūöchlö inlahen Yōp. Pön rö-ö angū-ö nöng sinūöchlö inlahen Yōp, pön sinūöchlö inlahen taṙòkhöre tarik. Ṙô ngam Sī-ö angū-ö nö sūöchlö fālen hī, tö ngam hanangenlōn hī tö Yāvē nö töng öt kô-en pöi yěi meuk nup kanihngen re min ngaich ṙāngenre öi löklōn ò. Sā tö ngö ṙô ngam Sī-ö nö sūöchlö inlahen Yāvē tö ò nö öt hangenlōn tö hī, kò-òren öi ma-anyre öi haṙamlōn ò, öthō anga-aṅ nö lökngöre tö u. Akahalōn pöri ayī-ö tö u nöng inṙöingö hī tö ngam Sī-ö, lökten öi öthō hang ṙô ò. Höng in Yāvē pöri ngam maheūṅkkö hī. Yěn yih nup kanihngen nö ikui hī, ngaich luvënyörekūö mat ayī-ö öi meuk nup öt kumlē-en re. Ngatī inlahen inrē misī ang Yōp, hē ò nö kihngen ngaich meuk nuk öt kumlē-enre anga-aṅ ngaich halööktit re tö u. Akahaiṙen anga-aṅ töre nö hòṅ asīöp ngam manööyö nö in ngam tinrīken re. (Yōp 42:3) Yěi hěngheuh pöri öi kôtökūö tö minë öt kumlē-enre, ngaich hòṅ halööktit re ayī-ö tö u. w22.06 pěch 23 përa 13-14

Kētö ṙinatö-ellōn hī ang Yāvē töre min nö holṙen hī. Vënyen hī anga-aṅ öi ameūken ò. Urēhěkūö e pöri anga-aṅ nö kilēḵngôre nö in hī nö ngöṙô: “Yē meh lök el mak, in meh chū-ö min; lök el tahël inrē ngaich anū-ö min nö öthōḵ nö pökngö tī tö meh: yē meh lök kūö tameūyö, ngaich öthō me-eṅ min ökngö; öt rēhĕn min ngam töhū kūö nö pachôllöngkūö nö i kui meh.” (Isa. 43:2) Yē hī ṙung öi ahangkö ngam tölöök inhānga. Ngaich ṙōlheuh nup kanihngen lamākūö hī, nö sā ṙēngen tahël nö ma-asānngö röön hī hēk sā ṙēngen ngam tameūyö inrē nö mihôiṅ nö ökngö tī tö hī. (Isa. 41:13) Yē hī pöri holuṙen tö ngam Tēv Yāvē ngaich mihôiṅ ayī-ö öi lā-al u, ngaich iṙūöhen öi ahangkö ngam tölöök inhānga. Ṙōlheuh pöri yip tarik nö öt hang ṙô hī. Öt tö ngö manah pöri angū-ö tö hī öi öt heuveū-en öi im la-enre. Mihôiṅ ayī-ö öi köplōn tö ngam Tēv Yāvē nö ṙamlōn yěn meuk inlahen hī öi la-evṙen, hayööken hī inrē min anga-aṅ yěn yih nup kanihngen hòṅ hī öi iṙūöhen ahangkö ngam tölöök inhānga. Vë-eny ök inrē Pôl tö hī öi tö ‘teūngen tö raneushöre sā ngam la-enre.’—1 Kòr. 3:8; 4:1, 2. w22.11 pěch 4 përa 5-6

Ngaich töngamuh ayī-ö kôta mat öi hang minë tö eūka ṙô ngam Paipöl nö teungtökūö in minë tö ‘keuheūttöre ëlô pumnāmö tarik,’ ngaich töngamuh inrē nö haṙunöre cha-a nö in ngam “töhet ëlô” tö ngö manah tö cha nö haköp ngam kanô-en. (Sak. 8:23; Sef. 3:9) Keuheūtngöre chūök nö 240 pumnāmö, nö pōyen tö tö 80,00,000 ṙôken më mahanôltöre nö in ngam söngkötön Yāvē, ngaich örheūheu i töhěng samyeūheu nö köinyu ṙôken yip kamëtöre nö in ngam vinôkö nö nôlhöt nö in ngam söngkötön ngam Tēv! Ngamuh pöri ṙanamlōn hī pò cha nö “hayutlöre tö ngam tufömngöre tarik” tö ngö manah tö cha nö asīöp minë tövai tinrīken. (Kòl. 3:8-10) Pōyen yik in cha sin kamëken minë la-en tötlöng, tö sā cha sin nö famël tarik, tö atöltuṙen hēk maha-öiny panam inrē, ngaich pöri cha-a nö halööktitre. Ngaich teungta ṙô ngam tö eūka im Isayā 2:4 ngam tö kūichi, tö cha min nö ‘öt hēk nö haṙūnöre nö kiyung.’ Ngaich yēḵ hī ayī-ö töngamuh öi asīöp minë tövai tinrīkenre, ngaich tūöktöre ellōn yip tarik nö im söngkötön Yāvē yěn meuk inlahen hī, yēḵ hī min ngatī inlahen ngaich asīnken ngam mahachō kūö re ayī-ö ang Yēsū. (Yôh. 13:35) Minë tövai ṙòng ngam la-en inhānga hö-ö nun nö töng kamnahngen re. Pön höng ṙòkhöre anū-ö nö löktö i inyööken hī tö Yēsū. w22.07 pěch 9 përa 7-8

Yēḵ hī öi hòṅ vë-ekūötēv ngaich hòṅ köplōn ayī-ö tö ngam vahë-ekūö re. Ötkô ayī-ö öi höng lök ṙô re öi ṙò-òv. Pöi hòṅ holtö minlēḵṙen re yěi vë-ekūö Yāvē. Mihôiṅ in fēken minë tövai tö meūkö tö më tarik, hē Isayā, Isikīěl, Tanīěl, Yôhan inrē. Hameuktu ang Yāvē nö el nuk heūvö cha nö tökiröng nö Rācha. Meukö Yāvē ang Isayā nö, “el kantēra nö ūichhaka.” (Isa. 6:1-3) Ngaich ngam maheuk Isikīěl nö meukö ang Yāvē nö ūch el ök kantēra ök “tö ayānga ök mahavīlen ò, nö tö sā tasēkö.” (Isi. 1:26-28) Ngatī maheuk inrē ang Tanīěl nö meuk ök tö “hĕng tak mā misī” ngaich nuk inyut ò nö sā tö isōh tökënngö tacham nö ayānga. Ngaich ngam anūchö ò nö sā tameūyö. (Tan. 7:9, 10) Ngaich ang Yôhan inrē nö meuk ngam anūchö Yāvē, “nö havīlö ngam kantēra ngam mingākö tö sā mineūkö emeröl.” (Inm. 4:2-4) Yēḵ hī min öi köpöölōn töm kamngö chūök Yāvē nö tökiröng, ngaich akahakūö min ayī-ö tö hī ötkô kuṅn elmat töm inlahen re vë-ekūötēv pöi hòṅ hameuktö minlēḵṙen re yěi vë-ekūö ò. w22.07 pěch 20 përa 3

Yī-ö ṙālö, ma-anyre min ngam Sī-ö nö hakūönngö ngam ṙinātö-ellōn hī hēk rūöhngen hī inrē tö Yāvē. Lōnu inrē anga-aṅ tö hī katööngalōn in minë kanô-en aṅ mat ngam Paipöl. Tö sā vinë-eny e nö imat ngam Paipöl tö ngam Tēv nö vamīlen hī. Ngaich ōt mihôiṅ tarik vamīlö ellōn hī, tö hī öi töt vīlöng, pöi töng kamnahngen re öi yih ikūö ngih panam. Ik sā meh sin öm kuṅnö, öl më-eṅ afēkö në. Ik sā meh pöri ngaich haköptu öm el iskul tö tī öp tīchör tö hī öi töt vīlöng ngaich lohten më-eṅ ngölōn tö u nö löng. Chumkūöṙen hòng anga-aṅ tö minë tö hameuknyu, tö inlahen ngam Tēv nö vamīlen në taṙòkhöre. Yěm chumkūöṙen pöri ngëichkö ngam Inchōḵ-oṙô 18:17 ngam tö ngö: “Anga-aṅ öp mu-urĕhnyi ṙô töp fālen re töchipô tö lōn, hanöng saha ngam tahëng nö yih ngaich kalahan.” Pōyen nup min inköptö meh el iskul, um höng ilöö ṙātö-ellōnre pöri in u. Pöm mihôiṅ öm chöhö u in minë līpöre hēk imat ngam Paipöl inrē. w22.08 pěch 2 përa 2; pěch 4 përa 8

Hòṅ akaha elnang in tö minë vahë-ekūöre aṅmat ngam Paipöl, pò hī min yöölen yěi ngatī. Asehkūöre tök ‘töhěng taka tarik tö akahakūö tö ngam chööngö,’ yihtöre anga-aṅ nö in Yēsū nö vë-ekūö ò. (Lūk. 10:25-29) Ngö ṙô anga-aṅ nö hatönö Yēsū, hòṅ sitih inlahen öich hòṅ chu teūngen tö ngam nômö tö-örheūheu-aṅ? Ngëichkökūö ò ang Yēsū ngaich hatöönan nö ngö ṙô: “Asuh ap tökūichiyö nö im chöngö? Sitih ṙô öm ve-ekūö e?” Ngaich ngam tarik nö löngö ṙô nö sapṙô ò nö löknyö mat ngam töhet līpöre, nö ngö ṙô hòṅ hangenlōn in tö ngam Tēv hēk tö holre inrē. (Lēv. 19:18; Chöö. 6:5) Unôichrit e hēk ngam tarik nö ngöṙô tö Yēsū: “Achīö ap hol chu?” In e mikahkūö ayī-ö tö ò nö öt akaha elnang tö manah minë haköpre aṅmat ngam töhet līpöre, lökten anga-aṅ nö öt kēkö kaha u inrē. Yāvē an tö mihôiṅ nö hayööken hī öi akaha elnang tö minë ṙô ngam töhet līpöre, lökten öi hòṅ havëkö kūö ò tö ngam töhet kumlēḵ, hòṅ hī holtö chumkūöṙenre öi vë-ekūö e, Ngaich havëkö hinòlṙen re in ò hòṅ ò nö holṙen hī kēkö kaha minë haköp re. w23.02 pěch 9 përa 4-5

Sitih taneūngen öm töm Kanô-en?” Yēḵ hī ṙung öi meukkūö më prötör sistör, ngaich angū-ö ṙung hatön hī in cha. Lohten öm ngatī intöönö tö më prötör sistör. Ṙamlōn ayī-ö yěi hang ṙô cha nö vënyö inlahenre nö sitih löktö mikahkūö cha-a tö Yāvē ngaich kūö yòh nö hangenlōn tö ò. Ngatī ṙanamlōn ayī-ö öi vë-eny nang cha, öi kūö yòh öi hangenlōn tö ngam kanô-en. (Rōm. 1:11) Yēḵ hī öi kakken në öi in yip prötör sistör, ngaich akahaiṙen ayī-ö töre öi Vamënyen Yāvē ngaich pōiṙai inrē ngam kanô-en nö imat hī. Sīöplöre inrē ngam ṙinatö-ellōn hī tö hī öi hòṅ ‘iṙūöhen öi lök im kanô-en,’ tö ngö manah angū-ö tö hī öi hòṅ haṙamlōn ngam Tēv öi löktö inup tinrīkenre. Pōyen nup lāinyngen hī öi hangenlōn tö ngam kanô-en. Ngam tökiröng lāinyngen e tö inlahen hī öi hangenlōn tö Yāvē, pön vënyö ngam kanô-en anga-aṅ nö in hī. Vënyu nang in tö ngam Paipöl tö ò nöng rö-ö nö vīlö në taṙòkhöre ikūö ngih panam, pön sā öp inyööngö anga-aṅ nö tö hangenlōn hēk tö chumkūöṙen tö hī.—1 Pīt. 5:7. w22.08 pěch 14 përa 1, 3

Hayööken yik holmaneukre ang tanīnöṙô Pôl ngaich hōten cha inrē nö ngatī inlahen. (Hep. 10:24) Hö-ö ang Pôl nöng löktö in minë ṙô ngam töhet līpöre nö hangön ngam ṙinatö-ellōn yik holmaneukre, pön löktö in nuk la-enre inrē. Tö sā ò nö hěngheuh nö hayööken yik aṅ Yahūti ik ṙētak inyāichngö, ngaich söömtö nyā-aṅkūö cha anga-aṅ. (Inl. 11:27-30) Örheūheu anga-aṅ nö ahangkö ngam tölöök inhānga hēk haköptö yik tahëng, sön pöri nö öt heulngöre nö i inyööken yik holmaneukre. Ngatī inlahen anga-aṅ nö kētö ṙinatö-ellōn yik holmaneukre tö Yāvē nö örheūheu nö chumkūöken cha. Ngatī inrē ayī-ö töngamuh yěi kētöre in minë la-en inyööken yip holmaneukre öi keuheūttö ṙētakre hēk kumlēḵ re, ngaich sā mahangönlö ṙinatö-ellōn yip holmaneukre ayī-ö. Yēḵ hī inrē öi kētö minë kòntripiusön i ṙinuhnyö ṙòktak ngam la-en hēk nup tahëng inrē inlahen hī öi hayööken më prötör sistör, ngaich in e ngam ṙinatö-ellōn hī nö ngön nö in Yāvē tö ò nö öthō nö ṙāngen hī. w22.08 pěch 24 përa 14

Pōyen minë tö eūka tö teungtökūö tö kūichi aṅ mat ngam Paipöl. Ōtngöre nuk tö urěhngöre kinūichngö urēhěkūö taneuktökūö u. Hameuknyu inrē anū-ö tö ngam histöri sā kinūichö e ngatī inlahen anū-ö. Öt pingangkūö ayī-ö tö e pò minë tö eūka nö tö kūichö anū-ö tö Yāvē. Töi chumkūöṙen ngëichken ngih inchōḵ elmat. Tö pròfět Isayā nö vënyö inlahen fanukngö ngam tökiröng elpanam Pēpilön nö ihôi ngam tö 778 hēk 732 B.C.E., öt lööṙen yip kumyung ngam panam, sön pöri nö vënyu nö mihôiṅ min töm panam. Sairös minë-eny ngam tarik tö vënyu nö mihôiṅ min hēk töm inlahen tī ò min inrē. (Isa. 44:27–45:2) Vënyu angū-ö tö Isayā tö Pēpilön min nö öt aṅhav kūö tö tarik pò e nöng ihong nyöre. (Isa. 13:19, 20) Haköövö ngaich Pēpilön tö Mītō-Pörsia ik 539 B.C.E., ngaich öp töngamuh Pēpilön nö öt aṅhav kūö. w23.01 pěch 4 përa 10

Kirööngö ṙanamlōn in tö tī Yāvē, pò ò nö hanôlhöt hī nö el ngam mikūönöre. Hö-ö in höng hěngtak, pön keuheūtngöre chūök më prötör sistör hamôlṙen hī. Tökiröng ön nö inkôlò hī. (Māk. 10:29, 30) Ṙòkhöre in öi kö haṙikngöre ëlô, tinrīken hēk chinhënö inrē. Sön pöri yěi meukkūö höö, ngaich sā töng ha-eh ayī-ö yěi meukkūöre. Kūö hī ṙòkhöre hangenlōn tö Yāvē, ngaich hang minë inlēnö inrē ayī-ö kahëtö ò. Ngaich yēḵ hī holṙenre ha-öönyö Yāvē, ngaich kirööngen ṙanamlōn ayī-ö, ngaich haröhtöre inrē in më holmaneukre. (Sal. 133:1) Kūö në töpōyen kanihngen hī, ngaich el töngatī ṙētak ṙung cha-a nö hareuskö alaha hī. (Rōm. 15:1; Kal. 6:2) Ṙūöhöl alaha hī cha-a öi ngöt öi i linökölōn ngam Tēv Yāvē hēk havai ngam innôlöre inrē öi in ò. (Hep. 10:23-25) Sitih inlahen öi mihôiṅ la-al ngam Sī-ö yěn öt in hī më prötör sistör. Lohten öi höng kihngen öi ikūö ngih panam. w22.09 pěch 2-3 përa 3-4

Mööḵhë takô ayī-ö yēḵ hī öi el sosöl mitiā, ngaich hòṅ chumkūöṙen ayī-ö im hē e. Yēḵ hī min öt chumkūöṙen ngaich mihôiṅ min ayī-ö öi höng vë-eny nang yip töt mikahkūöre, ngaich keuheūtngöre chūök min minë ṙô hī nö in cha. Yēḵ hī min öi chaphöt minë infòmēsön öi el ngam intörnet ngaich ötkô min ayī-ö öi ṙapken e. Iṙôken min yip tö akahalōn, sitih inlahen min cha-a nö ngëichken e, asuh nup min yamih kanihngen tö söklöre ötkô min ayī-ö asökngen e. Lökten ayī-ö hòṅ ṙāpöre öi ui ṙô-òvö, yěn pôrò yip tö kunyāha elmat nö hatön inlahen yip holmaneuk hī nö hatön nup infòmēsön nö lamöktö in hī. Tö sā inlahen cha nö hatön inlahen öp chūök kamngö cha hēk chūök nup la-en yip holmaneuk hī inrē nö hakihtuṙen. Pī-a inrē yip pulīs nö mihôiṅ nö hatönkö kūö hī. Yěi ngatī inlahen, ngaich sā ṙēngen nyamëkngö ngam kūö re ayī-ö öi öt vënyö nup ṙô hòṅ yip holmaneuk hī nö öt kihngen. (Sal. 39:1) Ṙòkhöre in lōnu tö më aṅ patī re, holre, më prötör sistör hēk yip tahëng inrē nö ṙātö-ellōnre nö in hī. Yēḵ hī pöri min ṙāpöre in nup inlahen re ngaich möl min cha-a nö ṙātö-ellōnre nö in hī. w22.09 pěch 13 përa 16

Vë-ekūö ngam Paipöl hòṅ meh teūngen töm tökô-en ṙanamlōn. Vë-eny nang hī pöri ang Yēsū, tö ngam töhěng töt ṙanāngen nö in ngòh tarik. Ngöṙô anga-aṅ, “Rö-ö ön ngöh tarik, nöng lökten ròtī nö aṅ; lökten i nup ṙô ngam Tēv pöri.” (Mët. 4:4) Sā ṙēngen hī öi ötkô öi öt nyā i töhěng sakāmö, ngatī inlahen ayī-ö öi hòṅ örheūheu öi vë-ekūö mat ngam Paipöl. Hangenlōn ang Yāvē tö hī. Lökten ò nö kūich höt minë tö hòṅ inlahen hī yěi hòṅ ṙamlōn ngaich hòṅ asuh öp la-en hī. Tö sā hī öi höng löknyö mat ngam Paipöl öi akahakūö töp chööḵnyöre öi aṅ ing panam, hòṅ sitih inlahen öi haröhtöre in Yāvē, hòṅ sitih inlahen inrē yěi hòṅ hol ò. Höng löknyö mat ngam Paipöl öi akahakūö tö inlahen re yěi lōnu tö Yāvē nö aṙēlen hī. Rö-ö nöng anū-ö, pön kētö maheūkkö hī ngam Paipöl tö nup yamih min kumchikṙen. (Yar. 29:11) Yēḵ hī min haköp inlahen u, ngaich teūngen ayī-ö min tö ṙanamlōn! Pōyen nup inrē tövai inlēnö aṅ mat ngam Paipöl. Yēḵ hī min öi hāngö u, ngaich ṙamlōn ayī-ö. lökten yēḵ meh hēṙu haṙivlōn, kihngen inrē, ngaich hòṅ kē-ěny ṙētak re öm vë-ekūö ngam Paipöl, fēken minë haköpre inrē. w22.10 pěch 7 përa 4-6

Yēḵ hī öi hang minë chööngö aṅmat ngam Paipöl, akaha min ayī-ö, akahakūö inrē tö nup yanöölenre. Hēk laklöre tö nup yamih kanihngen, lööngö kahë inrē tö fësla re. Mihôiṅ öm fēkö inlahenre öm kēḵ nup fësla re töngamuh. Maṙò-òten öm ngaich haköpmat ngam Paipöl hēk yihtökūö inrē öm el mīting, öl pöri öm kētöre löklōn Yāvē öm kēḵ ngam vinôkö? Yěm ngatī inlahen, ngaich kò-òren öm fēkö nup tösökngöre tī tö meh kē ngam vinôkö. Hēk yěm tö ngaich öm kēḵ ngam vinôkö, ngaich hòng më-eṅ heuveu-en im la-en inhānga, inköphöti inrē? Lökngörit im Paipöl hòng më-eṅ öm kēḵ fësla re? Hameuknyö nup tövai hòng më-eṅ tinrīkenrein yip tahëng? Yěn ngatī, mihôiṅ öm halööktitre ngaich chumkūöṙen tö minë inlēnöre aṅ in Yāvē. Pön “tö akaha tī tö töt akaha” minë inlēnö aṅ in ò.—Sal. 19:7. w22.10 pěch 20 përa 8

Hameukhu mat ang Isikīěl tö ṙôkö kumlēḵ ngam töhet fanöinylö ngam Tēv. Meuk inlahen ngam töhet fanöinylö ngam Tēv anga-aṅ nö hachōkūö më ma-ahānga el halīöngö, tö ngam inröl inrē el halīöngö nö havötköre angū-ö öp töng kū-ö ngam töhet kumlēḵ nö hachōkūö e. (Isi. 1:21) Pingangkūö takô ang Isikīěl nö meuk ngam maheuk re lökten ò nö ‘fātngökūöre ngaich afukngöre.’ (Isi. 1:28) Sön lohten ang Isikīěl nö ngönlöre ṙinatö-ellōn yěn afēkö ngam maheuk re nö iṙūöhen nö kēken ngam la-enre pön ṙinatū-ellōn anga-aṅ tö ngam töhet kumlēḵ ngam Tēv min nö hayööken ò nö keuheūtngö ngam la-enre. Unôichrit inlahen Yāvē nö hameukhömat Isikīěl töm tö meukö ngaich ngöṙô anga-aṅ nö in ò, ‘Kūön tarik, söklöröönre man, hòṅ chu vë-ekūö meh.’ Sitih inlahen ngaich unôichrit e? Meuthöt ngaich öp Töhet Fanöinylö nö in Isikīěl ngaich kētö kumlēḵ ò lökten ò nö söklö röön re. (Isi. 2:1, 2) Unôichrit e ang Yāvē nö kē-ěkūö Isikīěl tö ngam töhet fanöinylö ngaich vë-eny nang ò tö nup la-en ò. Lökten ang Isikīěl nö vënyö ngam kël ngam Tēv Yāvē nö örheūheu nö ikui ò.—Isi. 3:22; 8:1; 33:22; 37:1; 40:1. w22.11 pěch 4 përa 7-8

Vënyen Yāvē ang Isayā nö sā ṙēngen öp tīchör öp mahachōḵ talöökö yip istuten re nö löktö lā-uk cha nö vë-eny nang cha tö öp talöökö cha. Ngatī ayī-ö töngamuh yē hī öi vë-ekūö mat ngam Paipöl, ngaich sā ṙēngen hamang ṙô ngam Tēv ayī-ö nö löktö lā-uk hī. Kūö yòh? Pön kahūich ngam Tēv nagm Paipöl misī. Lökten yē hī öi vë-ekūö mat ngam Paipöl, ngaich sā hamang minë ṙô ngam Tēv ayī-ö nö löktö lā-uk hī. (Isa. 51:4) Asuh nup yanöölen hī töngamuh in minë tö halēnlöng inköptö hī tö Yāvē? Chumkūöṙen tö minë tö nët ṙô kahūich Isayā nö ngöṙô: “Ngih ön talöökö.” Hēk ngöṙô inrē anga-aṅ, “Lök in e yin.” Tö ngö manah angū-ö tö hī öi hòṅ akahakūö tö ngam chahuhöre talöökö, rö-ö pöri angū-ö nö ngatī tölngö. Pöi hòṅ lök in e inrē. Löktö in ngam Paipöl hēk söngkötön re ang Yāvē nö mikahtökūö hī tö minë kuilōn re. Löktö in e mikahkūö inrē ayī-ö öi lök in ngam talöökö ngam Tēv. Rö-ö pöri ayī-ö öi hòng hòṅ akahakūö tö minë haköp re pöi hòṅ ṙatö-ellōnre inrē öi in u. Yē hī min öi ngatī inlahen ngaich möi min ayī-ö lā-al minë kanihngen re hēk ṙamlōn inrē min öi löklōn Yāvē. Ngaich kē-ěkūö hī min ang Yāvē tö minë inkòlô. w22.11 pěch 11 përa 10-11

Unôichrit kinpaha yik mahaköp nö yòkhötre më tö minyôny Kristīön nö el minë māṅ. (Mët. 13:24-27, 37-39) Ngaich “ṙôtö tötlöök, nö hòṅ hachōḵngen yip mahaköp nö asīnken cha.” (Inl. 20:30) Ngam “ṙô tötlöök” tö Yēsū nyin nö hòṅ ṙōlheūh nö kēḵngö nômöre, ngaich möl ayī-ö öi teūngen tö inṙē-ělre. Lööknyi ṙô pöri ngam Paipöl nö vë-eny nang hī nö ngö ṙô. ‘Ngatī Ang Kristū nöng hĕng heuh nö kēḵngöre, nö keun kanöölö tömaṙôngö.’ (Hep. 9:27, 28) Pōyen yip ngaich tarik ṙamātö-ellōnre nö in ngih ṙô. Ngaich chu el keurcha cha-a nö chö-öny tö “Mīssa hēk Mās” inrē ngaich örheūheu cha-a nö kēken e. Ōtre nun minë tinlööken tö akahakūö tö inlahen Yēsū nö kapah, öt akahakūö pöri cha-a töm chö-öny ò nö kēḵngö nômöre. w23.01 pěch 21 përa 5

Yik tö kapah pöri nö ngaich, ha-aṅlen cha min ang Yēsū nö in ngam inyööngö töhěng köiny samyeūheu. Ngaich ip hē min yip tarik hamang chööngö Yāvē, nö hiṙeutkö inlahen re min nö ha-etlöng möl min ngam manā-aṅ kinlaha. Hē e min yip tarik töchiplö nö löklōn Yāvē, ngaich acha-a min tö ‘amīnu tö ngih panam hēk örheūheu inrē min nö aṅ nö ikūö e.’ (Sal. 37:10, 11, 29) Kô-en min nö keuheūtngöre chūök ngam ṙanamlōn nö ikūö ngih panam yēḵ ngam ‘manā-aṅ tökunyaha’ elmat tö hī, ngam kinpaha min nö ha-ëti. (1 Kòr. 15:26) Hē e min ayī-ö öi hökkö ngam maheukköre nö teungtakūö. Ngaich yěi fēkö ngam maheukköre min ngaich mihôiṅ öi chiplö i linöökö lōn Yāvē pòrô nö yih minë kanihngen hī. Rö-ö pöri angū-ö nö kūö hī hòṅ teūngen tö ngam tö örheūheu aṅ nômö lökten öi chiplö lök lōn Yāvē. Pön kūö ngam tökiröng angū-ö hanangenlōn hī tö nā Yāvē nā Yēsū. (2 Kòr. 5:14, 15) Angū-ö lāinyngen hī inrē öi pītnyöre öi asīnken cha hēk holtö nganötöre inrē öi vë-eny nang yip tarik tö inlahen ngam maheukköre. (Rōm. 10:13-15) Hö-ö inrē ayī-ö öi höng fēköre pöi vë-eny nang yip tahëng inrē tö ngam kuilōn Yāvē, in e min ang Yāvē nö ṙamlōn nö in hī ngaich lōnu inrē min anga-aṅ tö örheūheu öi hanôlö ò. w22.12 pěch 6-7 përa 15-16

Rö-ö pöi īnu tö ngam vanööṙöre ötkô pöri öi yahlö pinhë-ekūö. Ngö ṙô ang Yēsū kūö në kanihngen in mihiôṅ nö öt köpsöreṙen ngam ṙinātö-ellōn hī. (Yôh. 16:1, 2) Ngö ṙô ök Yēsū pòrô öi hakihtuṙen sön pöri ayī-ö öi chiplö öi löklōn ngam Tēv. (Yôh. 15:20; 16:33) Öp kamngö chūök minë la-en hī nö asökiröön, öthō minë inlēnö nö öt kētu nö löktö in ngam mupākö òfis hēk löktö in më minṙöinylen inrē ṙën cha-a nö kēten minë inlēnö hòṅ hī öt fehnguṙen. Hēk teūngen inrē tö minë līpöre hēk haṙēmngenre öi ahangkö ngam tölöök inhānga hòṅ chumkūöṙen ayī-ö öi hang në inlēnöre tökētu. (Yāk. 3:17) Ötkô ayī-ö öi vë-eny inlahen më prötör sistör hēk minë māṅ öi in yip tötkô nö vënyu nang.—Mum. 3:7. w22.12 pěch 20-21 përa 14-16

Keuheūtngöre chūök yin nö ngaich më haköptö Yēsū nö ahangköm tölöök inhānga nö ikūö ngih panam. Nö sā tinöölö ṙô cha tö Kristū. Löktö im söngkötön tī anga-aṅ nö haköpten hī, heuveū-en im inhānga, kē-ěkūö hī anga-aṅ tö nup töng kuilōn hī. (Mët. 28:18-20) Kô-en ang Yēsū nö hateung ngam kinlēḵngôre. Asuh pöri öp kuilōn ò nö in hī? Hanöng sā Yāvē nö öl nö ahetngen në inyöngö, hòṅ iṙūöhen ayī-ö öi haköpten yip tarik hēk vë-eny nang cha inrē tö ngam tölöök inhānga, haköpten cha nö hīnöre. Yēḵ hī min öi ngatī inlahen ngaich hamang ngam inlēnöre min ayī-ö im līpöre Heprāi 6:11, 12, ngaich ‘söl manā-aṅ’ öi köptī tö ngam maheūkköre, ngönlöre min inrē ngam ṙinātö-ellōn hī. Ngaich an Yāvē nö lēnngötī töp ṙētakre nö kēngen ngam Sī-ö tö ngih tötlöng panam inrē. Sā öp sakāmö pöri nö öl, hateung minë pròfesī re min ang Yāvē nö ṙòkhöre minë aṅmat ngam Paipöl. Mihôiṅ min öi ngölōn tö öp manāngen nö öl nö yih hēk hāṅ-en inrē nö yih. Mi-ip ṙētak re pöri min angū-ö nö yih öp tö halēniṙen tö Yāvē “öt ahāṅkenre an min!” (Hap. 2:3) Ngö ṙô ngam Paipöl “hökkö ngam Tēv chin min ngam inyööken chu: hangṙô chu an min ngam Tēv chu.”—Mai. 7:7. w23.02 pěch 19 përa 15-16

Pōyen yip töyal nö yôn kui ṙôngö. Yěn yôn kui ngam rôngö cha-a ngaich ngëichken minë la-taseūre cha-a, tövāyö mineūkö cha-a nö sökngöre. Ngatī inlahen ayī-ö yěn yih minë kanihngen hī, ngaich mihôiṅ ayī-ö öi kēnyö ṙētakre öi fēkö inlahen tī Yāvē nö hayööken hī, ngaich sitih inlahen inrē nö kētö minhôiṅyö hī. Mihôiṅ man el manā-aṅ ṙētak ngam sakāmö öm fēkö në intöönö: ‘Sitih inlahen ang töngamuh nö kē-ěkūö chu tö inkôlò? Hö-ö nun minë kanihngen chu nö kūönngöre, sitih inlahen pöri ang Yāvē nö hayööken chu öich la-al u?’ Iṙūöhen më-eṅ öm mā-anyre öm fēkö inlahen nup inkôlòre, töp lökten meh ngaich öm mihôiṅ öm in minë la-enre. Pi-a man öm lōnu töre öm mihôiṅ tö minë kanihngenre. (Filip. 4:6) Fēken u pöri më-eṅ nö asuh nup inkôlò kahëtö Yāvē nö in meh. Pön kilēḵngôre anga-aṅ tö ò min nö kētö nganönö meh hēk hayööken meh inrē öm la-al minë kanihngenre. Um vaichngö tö Yāvē nö holṙen meh ngaich örheūheu më-eṅ öm ha-öinyö ò. Ngaich akahakūö min më-eṅ tö meh yěm el ṙētak kanihngen ngaich sitih inlahen ang Yāvē nö hayööken meh öm teūngten öm in minë la-anre.—Ran. 41:51, 52. w23.01 pěch 19 përa 17-18

Lökten öm hatöönöre, ‘kô-en öich chū-ö hameuktöre öich löktö in minë tinrīkenre öich ṙātö-ellōnre tö ngam manāngen ngih panam nö röhten? In minë kahë chu fësla, öich in ngam inkööpö hēk kinmānö, möḵlö hòng anū-ö në tö ngam linöökö lōn Yāvē? Ṙātö-ellōnre hòng chū-ö tö Yāvē nö hateungngö hanakten ngam mikūönö chu? Yěn pòrô nö kūönen hēk kirööngen nup fësla kahë hī, yē hī pöri öi chumkūöṙen tö nup kuilōn Yāvē, ngaich ṙamlōn min anga-aṅ nö in hī. (Mët. 6:25-27, 33; Filip. 4:12, 13) Hòṅ örheūheu ayī-ö öi ngëichköre yē minë mufē hī nö sā ngam kuilōn Yāvē hēk hö-ö. Yěn öt ngatī pöri, ngaich hòṅ halööktit ngam mufēre ayī-ö. Ngöṙô ök Pôl nö in yik Kristīön aṅ Kòrin, “kalahare yin yē yīö im mikah, hameuktöre yin.” (2 Kòr. 13:5) Yē hī öi hòṅ asīöp ngam “tufömngöre mufēre” ngaich hòṅ vë-ekuö ngam ṙô ngam Tēv ayī-ö, hòṅ mikahtökūöre ayī-ö tö mufē Yāvē ngaich asīnken minë kuilōn ò min ayī-ö öi halööktitre.—1 Kòr. 2:14-16. w23.01 pěch 9 përa 5-6