Chulāi

Lökten in minë pinngangkūö la-en Yēsū in öi akahakūö tö mufē Yāvē. (Yôh. 14:9) Asuh nup haköplö hī öi löktö in minë pinnagngkūö la-en Yēsū? Hangenlōn nā Yēsū nā Yāvē tö hī. Hē Yēsū misī nö ing panam, meūkö ngam hanangenlōn ò tö tarik nö löktö in inuk la-en ò. Kūö ngam hanangenlōn ò tö tarik lökten anga-aṅ nö kēngö nuk kanihngen cha nö hameuktö pinngangkūö. Hěngheuh nak tö nët tak töt meuk mahavëkö kūö ò tö inyööken re. (Mët. 20:30-34.) Ngaich aheūkölōn ang Yēsū nö meūkö cha lökten nö halanken cha. Ngam ṙô “neūkölōn” tö vënyu nö im ëlô Krik nö ṙô tö ngam lamöknyö elkuilōn hī angū-ö neūkölōn. Aheūkölōn ang Yēsū tö yip tarik lökten nö hangenlōn tö cha. Kūö ngam neūkölōn inrē anga-aṅ nö hanëlen cha hēk halanken nuk invah cha inrē. (Mët. 15:32; Māk. 1:41) Löktö in e öi ṙatö-ellōnre tö Yāvē hēk tö Yēsū nö hangenlōn tö hī, lökten cha-a nö haṙivlōn yěn meūkö hī öi kihngen. (Lūk. 1:78; 1 Pīt. 5:7) Meūka ang Yāvē hēk Yēsū nö hökken öp ṙētak hē cha min nö kēngen në taṙòkhöre kanihngen hī! w23.04 pěch 3 përa 4-5

Hòṅ ṙūöhöngre in tö nup inṙamlōn nup tö mihòiṅ min nö öt lööngö tī ngam mufē elkuilōn hī. Asuh öp hēk mihôiṅ inlahen hī? Mihôiṅ öi chaphöt nup tölöök ṙô nö elkuilōnre öi haköpmat ngam Paipöl hēk fēkö nup haköpre inrē. Yěi chuh el mīting hēk ahangkö ngam tölöök inhānga, ngaich fēkö nup tölöök ṙô min ayī-ö. Kilēḵngôre ang Yāvē tö hī yěi ngatī inlahen min ngaich ṙānyen hī min anga-aṅ öi ṙā-ang in nup kanihngen nup töt kanò-ò hī. (1 Kòr. 10:12, 13) Hòṅ mötlö inlahen in öi hòṅ vë-ekūötēv el ṙētak në kanihngen ing manā-aṅ sakāmö. Ngaich köp min ayī-ö im linökölōn Yāvē. Lōnu anga-aṅ tö hī öi ‘hōngnyö ellōnre ikūö ò.’ (Sal. 62:8) Eū hēk ha-öiny minë kahëtö Yāvē nö in meh. Havëkö kumlēḵre öm ahangkö ngam tölöök inhāngö hēk havëkö inyöökenre öm la-al nup kanihngenre öm ṙap nup tötlöng mufē kuilōnre. Ta-a chěi töi ui halöngngenre öi asāniṙen tö nup töng sitih la-en öi im vinë-ekūötēv. Ṙatö-ellōnre tö Yāvē min nö öthō nö öt kētö sanapṙô hī yěi vë-ekūötēv. w23.05 pěch 7 përa 17-18

Kūöyòh öi ṙung chuh el mīting? Pò hī, öi hòṅ ha-öinyö Yāvē. (Sal. 26:12; 111:1) Ṙën inrē öi chuh el mīting pöi hòṅ kētö inreuskö alaha yip holre el ṙētak në kanihngen. (1 Tös. 5:11) Ngaich yē hī öi hachônglö këlre öi kētö ansöör, ngaich sā kamëken në tö nët ayī-ö la-en. Në pöri mihôiṅ kanihngen hī, yěi hòṅ kētö ansöör. Lohten öi vöö öi kētö ansöör, hēk hòṅ kētö ansöör ayī-ö lang, öt kē-ě kël pöri. Sitih inlahen öi min yěi ngatī inlahen? Tölṙô hī ang Pôl öi chumkūöṙen öi ‘kö hareuskö alaha höö.’ Reuslöre alaha yin më prötör sistör yěn hang minë ansöör hī, pòrô anū-ö nö kūönö, yē hī min köplōn tö e, ngaich öt hō min ayī-ö öi piyu-u ṙô öi kētö ansöör. Hēk pôrò öi öt ṙōlheuh kinë-e kël, sön öi höng ṙamlōn pò yip tahëng prötör sistör el ngam māṅ nö ṙētakvö nö kētö ansöör.—1 Pīt. 3:8. w23.04 pěch 20 përa 1-3

Kētu ök chööngö nö i Pēpilön, tö inlahen yip Yahūti nö mihôiṅ nö havan nö chuh Israel. Pön 70 samyeūheu sin cha-a nö haköövö nö i Pēpilön ngaich pöri cha-a nö ṙānyu. (Esrā 1:2-4.) Höng tī Yāvē angū-ö nö ngatī. Pön öt hěng heuh më aṅ Pēpilön nö ṙamānyö më tö haköövö tö cha. Ngaich pöri yik aṅ Pēpilön nö harīkngöre inlahen. (Isa. 14:4, 17) Ngaich ök rācha nö tölṙô yik Yahūti nö ṙāngö Pēpilön. Lökten yik kui minë mikūönö nö hòṅ katöllö lōnre töre yěn höngngö hēk yěn hòṅ kirööngöre töm panam. Lohten angū-ö nö töt lööṙen nö in cha. Pōyen yik Yahūti tö ṙēḵtivö lökten cha nö kihngen nö marô-òlkūö nö kiröön, rö-ö nöng angū-ö pön pōyen yik Yahūti tö kayônyu nö i Pēpilön. Ngaich höng angū-ö ngaich panam cha tö lōn cha, ngaich panam yik muvöhngö cha ngam panam Israel ṙô lōn cha. Ōt inrē ngaich yik tö pōyen kanòlô nö i Pēpilön, lökten cha-a nö pōyen mufē. Lohten cha-a nö ngölōn, tölöng öng min ngih inlahen ih öi ṙāngö në chehenre, patī re öi chuh in öp töng öt mikahkūöre panam? w23.05 pěch 14 përa 1-2

Ṙūöhöl alaha hī an ngam ṙô ngam Tēv tö hī öi örheūheu īnu tö ngam manööyö, aṙě-elōn tö yip tahëng hēk asīöp ngam hanangenlōn inrē. Sā ṙô ngam Lūk. 21:19 nö ngöṙô: “Teūngen yin min tö nômöre, ip manööyö yīö.” Ngö kinūichngö an inrē im Kòl. 3:12: “Lökten yin hayutlöre tö miṙēlōn.” Ngatī in ngam 1 Tös. 4:9, 10 nö ngöṙô: “Pò yīö yī-ö ngaich haköptu tö ngam Tēv öi kö hāngenlōn tö höö. . . . Kahōlö, halēnö yīö pöri īhö, ṙuhölre, hēkökūöre.” Lumnööṙö yip Kristīön nun në miröökö nö kūichi yip tö aṅhav in töm manööyö, miṙēḵlōnre tö yip tahëng hēk tö hanangenlōn inrē. Sön pöri cha-a nö hòṅ asīöpö u anū-ö tinrīken. Hòṅ ngatī inlahen in ayī-ö inrē. Ta-a chěi tö chumkūöṙen, ngëichkö inlahen yik raneh senchurī Kristīön nö sitih inlahen cha-a nö hameukten në tinrīken. Mikahtökūöre inrē min ayī-ö öi sitih inlahen mihôiṅ öi asīnken cha. Ngaich yē hī min öi ngatī inlahen ngaich sitih inlahen ayī-ö öi höngöre töp tökiröng kanihngen. Yěm ngatī inlahen min öm harūnöre öm möi, ngaich mihôiṅ min më-eṅ öm lēntöheichṙen öm la-al nup yamih tökiröng kanihngen. w23.07 pěch 3 përa 4, 8

Yěi pòrô yip tö hachāmö elkui hēk aṅ in më ‘tahëng kiteūm’ ṙòkhöre ayī-ö hòṅ iṙūöhöröön öi lök el ngam “Talöökö Hanëtö”. Kūö hī öi lök el ngam talöökö, lökten töngamuh öi ha-önyö Yāvē hēk yěn hayöng min ngam Pūlngö ngam Tēv ngaich pōyen min nup inkòlô taneūngen hī. (Yôh. 10:16) Löktökūö ik samyeūheu 1919 C.E., nö lāku ṙôken yik tarik, nyīö hēk yöngnyīö inrē ṙamāngö ngam Tökiröng Pēpilön ngaich kiröön nö lök el ngam talöökö. Chumkūöṙen ang Yāvē tö yik Yahūti ṙamāngö Pēpilön, ngaich kēngö nuk yamih kanihngen nö el talöökö cha. (Isa. 57:14) Sitih inlahen ang Yāvē töngamuh nö kēngö nup kanihngen hī öi lök el ngam “Talöökö Hanëtö”? Urēhěkūö ngam samyeūheu 1919, pōyen yik tarik tö hangenlōn tö ngam tökô-en Tēv. Löktö in cha tī ang Yāvē nö halēnlö el talöökö yik tarik nö kunyi-inyre tö ngam Tökiröng Pēpilön. (Asātô e im Isayā 40:3) Chumkūöṙen cha-a nö halēnlö el ngam talöökö, lökten yik töyaichö ellōn tarik nö ṙāngö ngam Tökiröng Pēpilön ngaich havantenre nö ha-öinyö Yāvē. w23.05 pěch 15-16 përa 8-9

Lōnu an Yāvē tö hī öi holtö ṙanamlōnre kētöre im linöklōn ò. (2 Kòr. 9:7) Yēḵ hī pöri öt kūyulōn öi hòṅ teungten kēken minë chö-öinyre, ngaich sön hòng öi hòṅ iṙūöhen öi ma-ainyre la-envö? Töi chumkūöṙen ngëichkö inlahen Pôl. Ngö ṙô anga-aṅ: “Kisōl ngam alahare pöri chū-ö, ngaich kēhöt e nö el inkövö.” (1 Kòr. 9:25-27) Tö ngö manah angū-ö, tö Pôl nö pòrô lohten nö öt kūyulōn nö hòṅ kēken nup tölöök la-enre, sön anga-aṅ nöng la-al ngam alahare nö kēken u. Hō-en ngam inlahen Pôl hòng ang Yāvē nö löklōn ò? Heūṅ! Kētö inkòlô ò inrē anga-aṅ nö ma-ainyre nö la-evṙen. (2 Tim. 4:7, 8) Hēṙu in ṙung öt kūyulōn öi hòṅ kētöre in minë la-en. Yěi ma-ainyre pöri min öi kēken nup chö-öinyre öi asīnken Pôl, ngaich ṙamlōn min ang Yāvē nö in hī. Akahakūö an Yāvē tö hī öi hēṙu öt ööire kēken nup la-en. Ṙën pöri öi höng kēken u, pöi hangenlōn tö Yāvē. Angū-ö lāinyngen ò nö ṙamlōn nö in hī. Ngaich sā inlahen ò nö kētö inkòlô Pôl, ngatī inlahen min anga-aṅ nö kētö inkòlô hī. (Sal. 126:5) Yěi meuk inlahen ò min nö kētö inkòlô hī, ngaich lohten min nö sīöplöre ngam kumlēḵlōn hī öi kēken nup chö-öinyre. w23.05 pěch 29 përa 9-10

Asātu yin vē tökò-òngvah tarik ip sakāmö Yāvē nö in yip mahaṙòh. Yip tarik töng mahaṙòh, öt akahaiṙen cha-a tö chanūhu ngam ṙētak, ötrēhěn nöng akahaiṙen tö nup i taseū re. Lökten cha-a nö öt heūveuen nö kēken nup tö hòṅ kēkaṙen pön öt hēngö mikahngen. Pōyen yip tarik töngamuh töng sā ṙengen mahaṙòh. (Rōm. 11:8) Lökten cha-a nöng öt akahaiṙen tö hī öi el ngih “manā-aṅ sakāmö” ngaich veutta yanīhih min öp tökiröng kanihngen. (2 Pīt. 3:3, 4) Akahakūö pöri ayī-ö tö chanūhu ngam ṙētak lökten nö töt ṙanāngen ngam inlahen hī öi hang minë inlēnö tö kētu imat ngam Paipöl ngaich hīnöre. (1 Tös. 5:6) Hěngtak ök ihih tö pōihöl nö haköp nö vënyö ṙô ngam Paipöl tö manah ngam hinööngöre, ‘holtö lanāmö re hēk lööngö mufē inrē, hòṅ hī chumkūöṙen lööngö katöllö.’ Kūö yòh öi hòṅ īnu tö ngam lanāmö hēk lööngö mufē? Kūö hī öi öt hòṅ mūlta in më mahayöng hēk in minë la-en më tarik inrē. Asā ranöhta yanīhih ngam sakāmö Yāvē ngaich mihôiṅ min öi ṙūöhlöng alaha öi lā-rītö më mahayöng. Ötkô pöri min ayī-ö öi pa-ekūö ip ṙētak. Pön kētö ngam töhet kumlēḵre min ngam Tēv nö mahayööken hī ngaich teūngen min ayī-ö tö lanāmö elkuilōn re ngaich löngö mufē min ayī-ö hēk löngö kahë inrē tö fëslare.—Lūk. 12:11, 12. w23.06 pěch 10 përa 6-7

Achīöp afēkö meh yěm hang inlahen Sëmsön? Lohten man afēkö öp tö kalēḵ tarik. Kô-en ök misī Sëmsön nö tökalēḵ. Ōt pöri öp töhěng vanāichö ò töp lökten ò nö kihngen. Sön pöri ang Yāvē nö chumkūöṙen tö ò nö ngëichkö nup urěh inlahen ò hēk ngëichkö ṙôken ngam ṙinatö-ellōn ò inrē. Angū-ö lāinyngen ò nö kūichhötvö inlahen nö imat ngam Paipöl, pöi hōtu öi haköp inlahen ò. Löktö in Sëmsön ang Yāvē nö kēken minë tökiröng la-enre nö hayööken më tö katöllöng aṅ Israel. Unôichrit ṙò-angen kinpaha Sëmsön ang Yāvē nö lökten in Pôl nö kūichhöt inlahen yik tö ngatī ṙinatö-ellōn, ōt inrē ngam minë-eny Sëmsön nö in e. (Hep. 11:32-34) Mihôiṅ inrē ayī-ö töngamuh teūngen tö inreuskö alaha re öi löktö in ngam inlahen Sëmsön, tö ò nö hayöönglenre nö in Yāvē pòrô nup tö sitih kanihngen ò. w23.09 pěch 2 përa 1-2

Yěi hòṅ īnu tö ngam manööyö ngaich töt ṙanāngen ngam inlahen hī örheūheu öi vë-ekūötēv hēk vënyö nup kanihngenre inrē in Yāvē. (1 Tös. 5:17) Lohten in ayī-ö öt yaha ṙôken kanihngen. Sön hòng pöri ṙung ayī-ö öi havëkö inyöökenre öi in Yāvē, yē hī öi haṙivlōn hēk öt akah elmat inrē töp inlahenre? Yē meh öm havëkö inyöökenre in Yāvē i nup tö rahëichyen, ngaich öt piyu-en min më-eṅ öm havëkö inyöökenre in ò yěn yih nup tökiröng kanihngen. Ṙatö-ellōnre inrē min më-eṅ öm in ò, pön akahakūö anga-aṅ töp ṙētakre min nö hayööken meh. (Sal. 27:1, 3) Yěi īnu tö ngam manööyö el ṙētak në kanihngen töngamuh, ngaich möi min ayī-ö ip yamih tökiröng kanihngen. (Rōm. 5:3) Kūö yòh öi mihôiṅ ngatī ṙô? Pōyen yip prötör sistör tö kôti kūö töre yěn möi hēk chiplö nö lā in Yāvē ngaich mihôiṅ cha-a nö la-al nup yamih kanihngenre. Yē hī ngatī inlahen öi īnu tö ngam manööyö ngaich ṙūöhölre min ngam ṙinātö-ellōn hī öi in Yāvē, tö ò nö höngöre nö hòṅ hayööken hī. Ngaich yěi īnu tö ngam ṙinātö-ellōnre ngaich möi min ayī-ö öi la-al nup kanihngenre ip yamih ṙētak.—Yāk. 1:2-4. w23.07 pěch 3 përa 7-8

Īnu ang Yāvē tö ngam inyāichngö hēk tö aheūkölōn inrē tö tarik. Töi ngëichkö ngih inchōḵ elmat inmeuktö tö Yāvē nö tö īnu tö ngam inyāichngö. Ngaich anga-aṅ nö kē ngam fësla re nö hòṅ ha-etngen më tötlöök tarik aṅ Sôtöm. Tīntö yik ma-ahānga re anga-aṅ nö tölṙô ngam tarikre ang Lòt nö falngöre chuh kui ngam rôngö. Pa-ekūö pöri ang Lòt nö chuh in e lökten anga-aṅ nö hayāichtôre nö in ngam Tēv nöng tölngö in ök kun panam Sōār nö holtö yik mikūönöre. Rö-ö ang Yāvē pön hòṅ ha-etngen ngam panam Sōār, mihôiṅ öre anga-aṅ nö ngöṙô nö in Lòt, öp tinölöṙô meh tö chu ngaich hòṅ ngatī inlahen më-eṅ. Hameuktö ngam miṙēlōnre pöri ang Yāvē tö ò nö hang ṙô ò, angū-ö ngih lāinyngen ò nö öt ha-etngen ngam panam Sōār. (Ran. 19:18-22) Ngatī inlahen inrē ang Yāvē nö samyeūheu ṙô-angen nö hameuktö neūkölōn tö më tarik aṅ Niněvē. Nö sitih inlahen? Tīnngen pròfět Yôna anga-aṅ nö vë-eny nang yip tarik tö ngam panam min nö ha-etiyö hēk tö yip tötlöök tarik inrē. Halööktitre pöri më aṅ Niněvē. Lökten ang Yāvē nö hameuktö ngam miṙēlōnre tö cha nö öt ha-etngen ngam panam.—Yôna 3:1, 10; 4:10, 11. w23.07 pěch 21 përa 5

Asūp haköplö hī öi in Yôas? Sā öp chōn ök Yôas öp töt ngönö ṙööntī hēk töng mahayönglenre inrē nö i holre. Sā ṙēngen töng inyönglen Rācha Yôas ang Yēhōyata. Ik sā ò pöri ngaich nö kapah ngaich sā ṙēngen tö fukngö ngaich ang Yôas tö kūö kumlēḵ ṙöön ngam kuföt. Hō anga-aṅ nö hangṙô yik rācha yik vamë-ekūö ngam insātēv hēk töt chiplö inrē nö i linöökö lōn Yāvē. Haköplö u in öi in e. Tö hī ötkô höng pa-ekūö tö ngam Tēv kūö yip aṅ patī hī hēk yip prötör sistör hī el ngam maṅ nö ngatī inlahen, pöi hòṅ kahngenre öi hòṅ hangön ngam innòlöre öi in ngam Tēv ngaich pa-ekūö inrē tö ò. Lökten yē hī min öi örheūheu öi haköpmat ngam Paipöl, fēkö nup ṙô aṅmat e hēk vë-ekūötēv ngaich möl min öi teungten ngatī inlahen. (Yar. 17:7, 8; Kòl. 2:6, 7) Öt pōyen maheūṅkkö an Yāvē nö in hī. Vënyu pöri ngam lōn ò nö in ngam līpöre Mumkahten 12:13, Ngöṙô angū-ö: “Pa-ekūö töm Tēv ngaich haköp nup chööngö ò, pò e nö angū-ö la-en tarik nö keuheūtlöre.” Yē hī min öi pa-ekūö tö ngam Tēv ngaich öp tö yòh kanihngen nö lākūö hī ngaich chiplö min ayī-ö öi i linöökö lōn ò, ngaich öt hěngtak min tökô nö asökngö ngam innòlö hī öi in Yāvē. w23.06 pěch 19 përa 17-19

Ngam raneh ṙô Yāvē nö ketö kërenti, “Ngaich ngö ṙô anga-aṅ ök amūichhak nö el kantēra.” (Inm. 21:5a) Lūöi nun minë inlahen tö vënyu nö im līpöre Inmeukhömat, vahënyö Yāvē nö in minë tö meukö heūvö. Hakòtenre ang Yāvē nö kētö ngam kërenti, öt rěhen nö yip ma-ahānga hēk öt rěhen inrē nö unôichrit inlahen Yēsū nö chuh el halīöngö. Lökten in mihôiṅ öi ṙatö-ellōnre in ngam kërenti kahëtö Yāvē, pòn öthō ‘Yāvē nö minyôiny aṅ.” (Tai. 1:2) Kô-en in mihôiṅ öi kirööngen ṙinatö-ellōn im ṙô tö kūichi nö im Inmeukhömat 21:5, 6. Chumkūöṙen öi ngëichkö ngam ṙô “yěh meuk!” Ngam ṙô “Yěh meuk” nö im ṙô krīk, ṙolheuh vinënyi angū-ö nö i mat ngam līpöre Inmeukhömat.Asuh pöri min öp tö vënyu? Ngö ṙô ngam Tēv, “Vī taṙòkhöre chin nö tūfömngöre.” Rö-ö ön min ngam kinlēḵngô ngam Tēv pön teung ip yamih ṙētak, akahakūö pöri anga-aṅ töre nö hòṅ hateungngen e min. Lökten anga-aṅ nö öt ngöṙô, “vī u chin min nö tufömngöre,” pön ngöṙô anga-aṅ, “vī taṙòkhöre Chin nö tufömngöre” tö hòṅ löktökūö ing töngamuh nö hateungngen e.—Isa. 46:10. w23.11 pěch 3-4 përa 7-8

Lā-al minë öt kumlē-en re ang Pītör. Töi ngëichkö në tö rahëichyen inlahen ò, ik sā Yēsū nö mikahtö elnang cha tö ṙô minë tö-eūka kinlēḵngô aṅmat ngam Paipöl tö ò min nö hakihtuṙen hēk fëliyö inrē ngaich liplö ang Pītör nö in ò. (Māk. 8:31-33) La-alkūö yik tahëng inrē anga-aṅ tanīnöṙô nö chö-öiny tö ök tökiröng nö ihôi cha. (Māk. 9:33, 34) La-al ök tarik inrē anga-aṅ kamë-e Yēsū urēhěkūö kinpaha ò ngaich ratngö nang ò. (Yôh. 18:10) Ik hē e hēk hatööm ang Pītör nö mahngen Yēsū nö lūöi heuh ṙô tö kūö pinhë-ekūöre. (Māk. 14:66-72) Lökten ngaich anga-aṅ nö unôichngöre nö peūny. Haṙivlōn takô ang Pītör, hö-ö pöri ang Yēsū nö ṙāngen ò. Unôichrit Yēsū nö hachohlöng meukkūö Pītör anga-aṅ nö hameuktöre nö hangenlōn tö ò. Tölṙô Pītör ang Yēsū nö hayāichngöre nö sā inlahen öp yōm sīṅp nö chumkūöken më sīṅp ò. (Yôh. 21:15-17) Hō-en ngam la-en ang Pītör kinë-ekūöre. I Yarusalēm inrē anga-aṅ hē e ṙētak ök pěntēkòstē, nö in yik tö hachāmö elkui tö ngam töhet kumlēḵ ngam Tēv. w23.09 pěch 22 përa 6-7

Minṙöinylen ök Pītör inrē ngaich lōnu anga-aṅ tö yip tahëng minṙöinylen nö ‘haṙūötken minë sīṅp ngam Tēv.’ (1 Pīt. 5:1-4.) Yěm töhěng tak më-eṅ öm minṙöinylen, akahalōn in tö meh öm hangenlōn tö meh prötör sistör hēk chumkūöken cha inrē öm sā inlahen öp yōm sīṅp. Hēṙu pöri lohten öm ngölōn töre öm pōyen la-en hēk laraḵ inrē töp lökten meh min öt teungten in ngih la-en. Asūp mihôiṅ inlahen meh? Keuheūtnyôre man vënyö nup kanihngenre in Yāvē. Ngö ṙô ang Pītör: “Yĕn tarīku mameukṙen, sā ap kanô-òṅ kahëtö ngam Tēv.” (1 Pīt. 4:11) Lohten yip holmaneuk meh nö la-al nup kanihngen töt kinheūtu nö ikūö ngih panam. Köplōn, öp töng kanò-òṅ yīö meukṙen më holmaneukre, mööḵngöre inlahen tī ngam yöngkūö më yōmsīṅp tö yīö. Pön mihôiṅ anga-aṅ nö töngamuh hēk ip tufömngöre panam min nö hayööken cha. Köplōn inrē tö Yāvē nö lōnu tö më minṙöinylen nö hangenlōn tö më prötör sistör, chumkūöken cha nö sā inlahen öp yōm sīṅp hēk ‘vītöre nö tövai nö inchōten më sīṅp.’ w23.09 pěch 29-30 përa 13-14

ö ötlinëken.Ötkô in hayönglenre i mikah tarik. Yē hī min öi sā mufē yip tarik aṅkūö ngih panam, ngaich mihôiṅ min öi marôvat tö Yāvē hēk öt chumkūöṙen inrē tö minë tölöök chööngö ò. (1 Kòr. 3:19) Ngam “Mikah ngih panam” tö ngö manah nö pōyen yip tarik tö ngö mufē töre nöng hòṅ hateungngö nup kuilōnre. Ngatī mufē yik tarik misī aṅ Pörkamöm hēk Taitiriā. Töng ha-ehëten ngam vinë-ekūö insātēv hēk kinëken minë tötlöng la-en nö in e. Ngaich ōt yik Kristīön tö lökngöre tö minë mufē cha hēk lōmngö inrē nö in minë tötlöng la-en. Lökten ang Yēsū nö kētö inlēnö yik aṅ elngam māṅ. (Inm. 2:14, 20) Ngatī in ayī-ö inrē töngamuh öi mihôiṅ timlöng alaha öi hōtu sā mufē ngih panam. Mihôiṅ min nö ngöṙô yip aṅ minë mikūönö hēk mikahkūö hī inrē, höng yahlö inlahen yin kòl öi hang minë chöngö, yěn töng öt uroh anū-ö. Tö sā cha mihôiṅ nö ngöṙô, ‘Asūp vanāichö hī yěi hateungngö nup kuilōnre? Ngaich ön ngih panam töngamuh nö kū-ö urěh ngaich römöng ṙātö-ellōnre më-eṅ öm i ṙô ngam Paipöl.’ Lohten min öi hēṙu ngölōn tö minë tökētu inlēnö lamöktö in Yāvē, nö öt fūra inlahen. Ngaich lohten min öi fēkö inlahenre öi hòṅ “havāngngöre röön tö nup tö kūchi” hēk vī nup tahëng chööngöre inrē.—1 Kòr. 4:6. w23.07 pěch 16 përa 10-11

Lōnu ang Mariā ök yöng Yēsū tö nganöönöre. Pön öl rēhěn anga-aṅ nö pīhivö, ngaich pöri anga-aṅ nö hòṅ puyōsö. Tö öl anga-aṅ nö heuveū-en nö haruklö nyīö, kē-ěkūö pöri anga-aṅ nö haruklö öp nyīö min ngam tö kaheukö nö Mesayā. Öt rēhěn anga-aṅ nö hěngheuh nö i kikōnyö, ngaich pöri anga-aṅ nö hòṅ kūönu. Sitih inlahen pöri anga-aṅ nö vë-eny nang Yôsěf ngam pīhö ò min? (Lūk. 1:26-33) Sitih inlahen taneūngen anga-aṅ tö nganöönöre? Kē inyöökenre anga-aṅ nö in yip tahëng. Tö sā ò nö ngöṙô nö in Kēprīl tö ò nö hòṅ ṙūöhtö mikahkūöre tö ngam la-enre. (Lūk. 1:34) Unôichrit e ngaich anga-aṅ nö kiröönngöre nö chuh kui ök ‘rôngö’ Yūtā nö meukkūö ök hanöngkisanöre ang Ēlisöpet. Löng ngam kuilōn Mariā nö chuh in e. Lökten ang Ēlisöpet nö eū-eu ò hēk hang ngam inkòlô ò lamöktö in Yāvē tö Mariā min nö kūönu. (Lūk. 1:39-45.) Ngöṙô ngaich ang Mariā tö Yāvē nö “hameuktö kumlēḵre An nö im këlre.” (Lūk. 1:46-51) Löktö in nā Kēprīl hēk Ēlisöpet tī ang Yāvē nö kētö nganöönö Mariā. w23.10 pěch 14-15 përa 10-12

Ōtre ngaich in yik mahaköp nö in Kristū tö hachāmö elkui tö ngam töhet kumlēḵ hēk vai inrē ngam innôlö cha nö in Yāvē. Cha-a më tö 1,44,000 ṙôken min hamôlṙen Yēsū nö hayöng el halīöngö. (Inl. 14:1) Yēḵ cha nö römöng ing panam hē e ang Yāvē nö hachām elkui cha tö ngam töhet kumlēḵ ngaich kē-ě cha nö kūönre. Inmeuknyö ngam innôlö cha ön angū-ö nö in ngam Tēv ngam Töhet chūök el ngam inrūkui. (Rōm. 8:15-17) Ngaich ngam Töhet kūö nup Töhet Chūök nö inmeuknyö ngam halīöngö angū-ö chūök Yāvē nö hayöng. Ngam hīla pöri elhôi ngam Töhet Chūök tö ngam Töhet kūö nup Töhet Chūök nö inmeuktö ngam alaha Yēsū nö tarik ngam tötkô nö chuh el halīöngö hēk la-evṙen inrē nö i chūök mākūö kūönṙô nö el ngam ispirichūöl tempöl. Hē Yēsū nö kēngö nômö re nö chö-önyten hī öi tarik, hēten e anga-aṅ nö vīnyö kūö talöökö yip töhachāmö elkui Kristīön nö chuh el halīöngö. Ngatī yip min inrē cha-a nö hòṅ ṙāngö ngam alaha re nö tarik yēḵ cha nö hòṅ kēḵ ngam inkòlô re nö el halīöngö.—Hep. 10:19, 20; 1 Kòr. 15:50. w23.10 pěch 28 përa 13

Öt tainy ang Kitīön nö in yik aṅ Ifrēm ṙēmöṙô pöri nö sapṙô cha, pön īnu tö ngam lanāmö. (Kam. 8:1-3) Chumkūöṙen anga-aṅ nö hangihtö ṙô cha ngaich holtö hanangenlōnre nö sapṙô cha. Ngatī inlahen ngaich ngam tanāinyö cha nö ṙātöre. In ngam tinrīken Kītīön öi akahakūö tö ò nö īnu tö ngam inyāichngö. Mihôiṅ inrē më minṙöinylen nö asīnken ò. Yěn ōt vamënyö minë vanāichö cha, ngaich hòṅ chumkūöṙen cha-a nö hangihtöṙô cha, holtö ṙanēmen re inrē nö sapṙô cha. (Yāk. 3:13) Ngaich köp min ngam lanāmö nö el ngam māṅ. Yěn eu-eū nup la-en meh ngaich kētö nööinyö Yāvē. Ik Sā yik Israel nö eū nuk la-en Kītīön nö kētö minhôiṅyö cha nö la-al yik aṅ Mitiā, ngaich kēten u anga-aṅ nö ṙòkhöre nöng nööinyö Yāvē. (Kam. 8:22, 23) Sitih inlahen töngamuh më minṙöinylen nö asīnken Kītīön? Nup töng kahëken cha la-en ṙòkhöre anū-ö nöng nööinyö Yāvē. (1 Kòr. 4:6, 7) Sā öp tö hěng tak minṙöinylen nö eu-eū vanāyö ṙô nö haköphöti, ngaich ngöṙô anga-aṅ tö e nöng tī ngam Tēv hēk lamöktö im söngkötön Yāvē inrē minë tövai inköphöti. Hòṅ örheūheu cha-a nö hòṅ chumkūöṙen tö minë inlahen re yěn haköphöti. w23.06 pěch 4 përa 7-8

Pi-a nö ōt öp ṙô hī öi havëkö kūö Yāvē öi vë-ekūötēv. Öl pöri öi sapöṙô tö ò. Ngaich hòṅ hatöönö re ayī-ö tö në tö lūöi intöönö. Ngam raneh, ‘Löng hòng ngam havëkö chu?’ Hēṙu in ngölōn tö nup kahëken re la-en nö yöölen tī tö hī, unôichngöre pöri ayī-ö höng öt yöölen tö u. Pi-a inrē ayī-ö öi havëkö kūö Yāvē tö ò nö kētö hinòlṙen hī öi lā-al minë kanihngen re. Lohten pöri Yāvē nö mööḵlö tī nö hayööken hī. Hēk lohten inrē nup ṙô hī vë-ekūötēv nö öt sā lōn Yāvē. (1 Yôh. 5:14) Tā-a chěi hēk töi ngëichkö inlahen nap inyööngö nap mahavëkö kūö Yāvē töp kūön re nö örheūheu nö löklōn ò. Öt tövaich ön ngam inlahen hī yěi ngatī ṙô vë-ekūötēv. Yěi ngëichkö inlahen Yāvē pöri nö öt timlö alaha hī öi löklōn ò. Lōnu pöri anga-aṅ tö hī tö yip kūön hī inrē nö holtö ellōnre nö löklōn ò. (Chöö. 10:12, 13; 30:19, 20) Lökten nap inyööngö nö mihôiṅ nö havëkö hinòlṙen re nö in Yāvē nö chaphöt ngam kanô-en nö ellōn ngam kūön re, hòṅ ngam kūön cha nö sīöpö hanāngenlōn Yāvē vītöre inrē nö hol ò.—Inch. 22:6; Efi. 6:4. w23.11 pěch 21 përa 5; pěch 23 përa 12

Ngam inreuskö alaha töhěng angū-ö nö inmeuktö ngam hanangenlōn. Kūö yòh öi mihôiṅ ngatī ṙô? Hěng öp ihih līpöre vamë-eny inlahen ngih miröökö aṅ mat ngam Paipöl nö ngöṙô: Ngam ṙô ‘inreuskö alaha’ tö ngö manah angū-ö tö hī öi hòṅ ilööṙen öi yihtöre öi hareuskö alaha öp holre tökihngen. Yē hī inrē hareuskö alaha yip prötör sistör tö haṙivlōn ngaich sā ṙēngen kamëtö këlre ayī-ö öi hòṅ hayööken cha, hòṅ cha nö iṙūöhen nö kū-ö urěh nö lök in ngam talöökö nômö. Yē hī ṙūng hareuskö alaha yip prötör hēk sistör öi inup kanihngen cha ngaich mahameuktö ngam hanangenlōnre min ayī-ö öi in cha. (2 Kòr. 7:6, 7, 13) Yěi hòṅ hareuskö alaha yip holre ngaich hòṅ urěh ayī-ö öi aṅhav in tö ngam miṙēlōn. Kūö yòh? Kūö ngòh tarik yěn meuk öp töhěng tak nö haṙivlōn ngaich yihtöre anga-aṅ tö kūö ngam miṙēlōnre nö hayööken ò hēk hareuskö alaha ò inrē. Töngö manah angū-ö tö hī yěi akahaiṙen tö kanihngen më prötör sistör hēk yěi īnu inrē tö ngam miṙēlōnre, ngaich teungten min ayī-ö hareuskö alaha cha. Ngatī ṙô ang Pôl nö kakkö inlahen Yāvē. Ngöṙô tī anga-aṅ nö kūich: Yāvē an “Ngam Yöng nup neūkölōn, Tēv inngëḵkö inrē nö ṙòkhöre.”—2 Kòr. 1:3. w23.11 pěch 9-10 përa 8-10

Kô-en më Kristīön nö hòṅ la-al minë kanihngen min. Akahakūö inrē ang Pôl lökten ò nö kūich chitri yik holmaneukre aṅ Tösalònikē nö ngö ṙô tī: “Kô-en in, vë-eny nang yīö lā-urĕh, ik hē ih in yīö, tö hī öi tökihngen, nö sā e nö ngaich töngamuh.” (1 Tös. 3:4) Kūich chitri yik holmaneukre inrē anga-aṅ aṅ Kòrin, nö ngö ṙô tī: ‘Pò ih sōten yīö öt akahalōn, kahōlö, tö inlahen kanihngen ih. Ngöṙô lōn ihö töre tö ih ngaich töng öt aṅ.” (2 Kòr. 1:8; 11:23-27) Akahakūö in ayī-ö Kristīön töre töngamuh öi tö hòṅ la-al minë kanihngenre. (2 Tim. 3:12) Pi-a man lohten öm ötlēkaṙen tö yip holre hēk tö yip holmaneukre inrē. Hēk sōḵ inrē lohten më-eṅ öm michūṙen ichūök re kamān lökten öm hakihtuṙen? (Hep. 13:18) Hēk lohten inrē öm hakihtuṙen tö më mā mahayöng, kūö meh öm vënyö ngam maheuṅkköre öm in yip tahëng. Pòrô öp tö sitih kanihngen hī hòṅ ṙamölōn ayī-ö. Ngatī ṙô inrē ang Pôl. w23.12 pěch 10-11 përa 9-10

Pōyen nuk kanihngen nö lakūö Yāköp. Minā tönët tak kūön Yāköp nā Simōn nā Lēvī nö mumṙēngö ngam mikūönö cha ngaich hachōichngö minë-eny Yāvē inrē. Kapah hēk ök pīhö ò ang Rēchöl ngam hanangenlōn ò ik sā ò nö fötnyö ök innëtö kūön cha. Ngamuh hēk kanihngen Yāköp ik sā ò nö köiny pön hòṅ chuh Aikup anga-aṅ tökūö ök tökiröng inyāichö. (Ran. 35:16-19; 37:28; 45:9-11, 28) Pòrô ang Yāköp nö inū tö në tö ngatī ṙôken kanihngen, sön pöri ngam ṙinatö-ellōn ò nö in Yāvē nöng köp kūö Yāvē nöng örheūheu nö holṙen ò. Tö sā Yāvē nö ṙūöhtö ṙôken nuk kanôlò ò. Hēk ik sā ngam kūön ò Yòsěf nö kapah ngaich tö lōn ò, hē ò pöri hēk nö meukö ò nö aṅ ngaich pōyen ṙô anga-aṅ nö ha-öiny ngam Tēv re Yāvē. Tö ngön ön ngam innôlö Yāköp nö in Yāvē lökten anga-aṅ nö mihôiṅ nö la-al në tö ngatī ṙôken kanihngenre. (Ran. 30:43; 32:9, 10; 46:28-30) Yēḵ ngam innôlö hī min ayī-ö nö ngön nö in Yāvē ngaich mihôiṅ min ayī-ö öi la-al nup töng sitih kanihngen tö faltöre nö lakūö hī. w23.04 pěch 15 përa 6-7

In ngam Salmai 23 ang Tāvit nö vënyö ngam ṙinatö-ellōnre tö Yāvē nö hangenlōn tö ò hēk chumkūöṙen inrē tö ò. Yōm Sīṅp ngö ṙô anga-aṅ tö Yāvē, inmeuktö ngam innòlö ò nö in Yāvē nö ngön. Akahaiṙen ang Tāvit töre nö laklöngö yěn lök in minë inchōḵ-okūöre tö Yāvē. In nup tökeūheuttöre anga-aṅ nö hayönglenre nö in Yāvē. Akahalōn ang Tāvit tö ngam töt chanūhuvṙen hanangenlōn Yāvē tö ò. Kūö yòh ang Tāvit nö ngatī ṙinatö-ellōn? Akahaiṙen ang Tāvit tö Yāvē nö chumkūöṙen tö ò, kūö Yāvē nö örheūheu nö hateunngö nup kuilōn ò. Akahalōn inrē ang Tāvit tö Yāvē nö hol ò hēk ṙamölōn inrē nö in ò. Lökten anga-aṅ nö ṙatö-ellōnre tö Yāvē min nö chumkūöṙen tö ò, pòrô öp tö yòh kanihngen ò. Akahalōn ang Tāvit tö Yāvē nö kūö ngam hanagenlōnre nö örheuheu min nö chumkūöṙen tö ò, lökten anga-aṅ nöng ṙamlōn pòrô nö kihngen.—Sal. 16:11. w24.01 pěch 29 përa 12-13

Unôichrit ngam innëtö vörlt vôr ngaich më tarik Yāvē nö holtö lanāmöre nö ahangkö ngam tölöök inhānga. Ngaich yin töngamuh nö keuheūtngöre chūök ikūö ngih panam më tarik ò nö ahānga, ngaich pōyen inrē yip tarik tö akahakūö tö Yāvē. Örheūheu yin më Yōm La-en nö mikhatökūöre töp kuilōn Yēsū nö in cha. Kūö cha nö hòṅ kētö minë inlēnö nö in më prötör sistör nup tö sā kuilōn nā Yāvē nā Yēsū. Löktö in më sörkit ovörsīör hēk më minṙöinylen aṅ el minë māṅ cha-a minë inlēnö nö kētu tö cha. Pön ṙòkhöre më töhachāmö elkui minṙöinylen hēk tö më miṙöinylen aṅ el ngam māṅ nö ‘lāhāmö kël Kristū.’ (Inm. 2:1) Ṙòkhöre pöri më minṙöinylen nöng töthet hāk vaichköreṙen inrē, sā inlahen hē Môsös, Yôsuā hēk tö yik tahëng inrē tanīnöṙô. (Kin. 20:12; Yôs. 9:14, 15; Rōm. 3:23) Sön pöri nö meūkö ngam inlahen Kristū nö holtö mikah elmatre nö hachō-okūö më tökô-en mahalanṙen hēk tö më minṙöinylen inrē. Lökten in mihôiṅ öi ṙātö-ellōnre in minë inlēnö kahëtö më minṙöinylen ngam löktö tī Kristū nö hachō-okūö më tarikre töngamuh. w24.02 pěch 23-24 përa 13-14

Sitih inlahen öi kò-òren töngamuh haṙamlōn Yāvē? Mihôiṅ in löktö in nup ṙô re hēk la-enre hameuktöre hangenlōn tö ò. Tö sā hī yěi ahānga, ngaich mihôiṅ ayī-ö kakken minë tövai tinrīken ò in yip tarik. (Yāk. 4:8) Tö sā ṙēngen ngam hanangenlōn, inkaha fālen, mikah töm kumlēḵ hēk tö nup tahëng inrē. Mihôiṅ inrē ayī-ö asīöp minë tövai tinrīken Yāvē hēk hameuknyen u öi in yip tahëng. Tūöktöre ellōn min cha-a nö hòṅ ha-öinyö Yāvē yēḵ cha nö meuk minë tövai la-en hī. (Mët. 5:14-16) Anū-ö nun në inlahen hī kò-òren haṙamlōn Yāvē hēk ha-öinyö ò inrē.—1 Tim. 2:3, 4. w24.02 pěch 10 përa 7

Yē meh tö hòṅ sööḵngö öm prötör ngaich hòṅ harunöre me-eṅ tö nup la-en nup tö yöölen tī min tö meh. Mihôiṅ min öm kēken nup la-en el ngam māṅ, teūngen inrē öm ha-aṅ kö nômö ngam mikūönö re hēk vai inrē min ngam innôlö meh nö in yip tahëng. Harunöre im kinūichö inkööpö inrē. Vënyu nang in tö ngam Paipöl tö ngòh tarik tö örheuheu nö vë-ekūö ngam ṙô ngam Tēv hēk fēken u inrē, ṙamölōn anga-aṅ hēk teung inrē nöng in minë tö sitih la-enre. (Sal. 1:1-3.) Lökten man örheūheu vë-ekūö ngam Paipöl. Hòṅ meh akahakūö tö ngam mufē Yāvē ngaich sāḵta mufē min më-eṅ in ò. Akahakūö min më-eṅ tö inlahenre öm tūönkui minë lökngörit chööngö aṅmat ngam Paipöl. (Inch. 1:3, 4) Lōnu minë māṅ tö më prötör tö mihôiṅ nö haköpten cha tö ṙô ngam Paipöl hēk kamëtö minë tövai inrē inlēnö. Yē meh min heuveu-en kūich hēk haköp inrē ngaich heuveū min më-eṅ öm vī nup tòk (talk) re hēk ansöör re el mīting hòṅ më prötör sistör nö haköplu hēk ṙūhölre inrē ngam ṙinatö-ellōn cha. Hěnghöre heuveu min më-eṅ öm kūich nup nōts re mihôiṅ inrē min öm hareuskö alaha yip tahëng öm lökten in u. w23.12 pěch 26-27 përa 9-11

Yēḵ meh öm pa-ekūö ngaich hòṅ afēkö nup inlahen tī Yāvē min më-eṅ ip yamih ṙētak, yěn ha-etiyö min ngam Sī-ö. Hameuktu angū-ö nö el ök rīchönöl könvēnsön 2014. Hěng öp mikūönö tö hameuktu inlahen nö kakkö ṙô ngam 2 Timôtī 3:1-5 tö e yěn kakkö ngam Peretāis, pi-a angū-ö nö ngö kinūichngö, “höng ṙanamlōn nyöre min öi el öp tufömngöre panam. Kūö tarik min nö hangenlōn tö höö hangenlōn inrē töm kanô-en, öt ameū-eure, mahayāichngöre, maha-öiny ngam Tēv, hamang chööngö yöngre, maha-öiny kinë-ekūöre, tö chiplen, tö hangenlōn tö mikūönö re, tövaiyö kakka tö inlahen holre, hayööngöre, tö ha-eūkölōn, töhāngen tö tölöök, tö milēḵṙen, tö yāichö ellōn, tö hangenlōn tö ngam Tēv mötlö tö minyam, öt hanyatkö elmat min cha-a nö ha-öiny ngam Tēv pön lök in nup haköpre min, haröhtöre in yip tö ngatī.” Ngaich öm më-eṅ öm holṙô yip mikūönö re hēk yip prötör sistör re inrē öm kakkö ngam inlahen hī min el öp peretāis? w24.01 pěch 6 përa 13-14

Teūngen ayī-ö tö inreuskö alaha re öi hang inlahen Yāvē nö hō-en yip tarik re nö ṙòkhöre! Ngö ṙô an ngam Paipöl: “Tön kuchīkölōn [hēk, ṙamlōn] An ngam Mā Tēv nö i vē tarik re.” (Sal. 149:4) Hēṙu ṙung ayī-ö haṙivlōn ngaich mihôiṅ öi ngö mufē, ‘Ṙamlōn ang kan Yāvē nö in chu?’ Pōyen yik tarik Yāvē misī tö ngatī mufē elkuilōn. (1 Sa. 1:6-10; Yōp 29:2, 4; Sal. 51:11) Lööknyi ṙô an ngam Paipöl nö vënyen yip töthet tarik nö mihôiṅ nö hō-ov tö Yāvē ngaich haṙamlōn ò. Öi sitih inlahen? Hòṅ ṙātö-ellōnre ayī-ö in Yēsū Kristū ngaich kē ngam vinôkö. (Yôh. 3:16) Yěi kē ngam vinôkö ngaich hameuktöre ayī-ö öi halööktit nup vanāichöre hēk kilēḵngôre inrē töre öi hateungngö nup kuilōn Yāvē. (Inl. 2:38; 3:19) Ṙamlōn Yāvē min nö in hī yēḵ hī ma-ainyre vī ngam innôlöre in ò. Yěi hateungngö ngam kinlēḵngôre inrē min in ò, ngaich ṙamlōn min anga-aṅ hēk hanôlö hī inrē.—Sal. 25:14. w24.03 pěch 26 përa 1-2

Yēḵ yip mahayöng ing panam nö sōten hī öi ahangkö ngam tölöök inhāngö, ngaich mihôiṅ öi fēkö inlahen yik mahaköp ik raneh senchūri. Mihôiṅ öi ṙinātu-ellōn tö Yāvē nö öt löktu nö öt hayööken hī öi keuheūtngen ngam la-en re inhānga. Lökten havëkö kūö Yāvē tö mikah hēk öt pinhë-eṅkūö inrē. Havëkö inyöökenre in Yāvē öm la-al minë kanihngenre. Ōt yip in hī tö vahav hēk töhaṙivlōn inrē. Kūö hī mihôiṅ kapahlöng tö hol maneukre, kihngen öi el minë mikūönöre, ötlēkaṙen hēk ōt inrē nup tahëng kanihngen hī. Möthë tö kūö ngih tölëlngö kūö invah hēk kinyūngö, öi kihngen la-al nup kanihngenre. Lökten man keuheūtnyö ṙô ellōnre öm vë-ekūö Yāvē, sā inlahen meh öm vë-eny ṙô ellōnre öm in öp holre. Vë-eny nang Yāvē töre öm sitih mufē tö inlahen në kanihngen. Ngaich ṙātö-ellōnre tö ò min nö hateungngö nup ṙô re. (Sal. 37:3, 5) Yēḵ hī örheūheu vë-ekūötēv ngaich möi min ayī-ö öi la-al nup kanihngenre. (Rōm. 12:12) Akahakūö ang Yāvē tö nuk kanihngen yik tarikre, lökten anga-aṅ nö hang ṙô cha yěn havëkö inyöökenre.—Sal. 145:18, 19. w23.05 pěch 5-6 përa 12-15

Yēḵ hī ṙung kē fëslare ngaich hòṅ akah elmat ayī-ö tö nup “kuilōn Yāvē” ngaich ngatī inlahen öi kēken nup la-enre. (Efi. 5:17) Yēḵ hī min öi akahakūö tö minë lökngörit chööngö aṅ mat ngam Paipöl, ngaich sā mö mikahtökūöre min ayī-ö tö minë mufē Yāvē. Hēk asīnken minë lökngörit chööngö inrē min öi lööngö kahë tö fëslare. “Tötlöök” takô an ngam Satān, lökten anga-aṅ nö ma-ainyre nö asānngen hī nö in minë la-en ngih panam, pön sōten hī kētö ṙētakre öi löklōn Yāvē. (1 Yôh. 5:19) Angū-ö lāinyngen ngòh tö hěngtak Kristīön mihôiṅ nö heūlngöre nö löklōn Yāvē tö kūöre nö hòṅ hamūl rupīö, kē minë töpōihöl inkööpö hēk vī ngam körīör (career) re inrē. Yēḵ öp tö hěngtak Kristīön min nö ngatī inlahen ngaich tö ngö manah angū-ö tö ò nö sāḵngö kuilōn ngaich nö ing panam. Hö-ö nun nö tövaich, ötkô pöri öi urěhlen u öi in ngam tinrīkenre. w24.03 pěch 24 përa 16-17