Un Nyangngökūö Ngam ‘Hanangenlōn Yāvē’

1. Sitih ṙô öng ngam Paipöl nö vënyö inlahen ngam tökô-en hanangenlōn?

‘SĀ HANŪṘÖ tökalē-ěkūö tameūyö an ngam hanangenlōn, heūṅ ngam hanangenlōn Yāvē. Ötkô öp töpōyen mak nö hanyangngö kūö e, öt rēhĕn ṙanööingö nö kô nö hapökngen e.’b (Tin. 8:6, 7) Yöng vanayö ṙô ök Rācha Sòlòmön nö vënyö inlahen ngam tökô-en hanangenlōn. Lökten yī-ö töpihīvö öi mihôiṅ ṙātö-ellōnre töre mihôiṅ öi hameuktö ngam tökô-en hanangenlōnre öi in höö ngam töt chanuhuvṙen.

2. Hòṅ sitih inlahen aich minā pamīhöre hòn köp ngam hanangenlōn cha tö höö?

² Eltī minā pamīhöre an ngam inlahen cha yěn köpsören nö hangenlōn tö höö. kò-òren öi hachōḵ elmatre, sitih inlahen öm ṙung yěn hòṅ nyangngö kūö öp tameūyö ngaich hòṅ chaphöt nup ngòh ayī-ö hòṅ e nö hūṙö kūö. Ngatī ṙēngen minā pamīhöre nö hòṅ ha-ūkö kūö ngam hanangenlōnre hòṅ e nö öt nyang ngö. Nö sitih inlahen? Yē cha nö iṙūöhen nö hangönken ngam pinīhöre. Pōyen nup mihôiṅ lānyngen minā pamīhöre nö kūönngöre hanangenlōn tö höö. Pön Lohten nö hakten tö rupīö, ötkôlô el alaha hēk nup kanihngen cha nö im inruklö më kūönre. Yē meh öm tö pīhövö, ngaich sitih inlahen kò-òren öm ha-ūkö kūö ngam tökô-en ‘hanangenlōn’? In ngih ātiköl in min öi mikahtökūöre tö nup tö lūöi inlahen më pamīhöre nö hangön ngam pinīhöre hēk ṙamölōn inrē.c

IṘŪÖHEN HANGÖN NGAM INNÒLÖRE IN YĀVĒ

3. Sitih inlahen öng ngam innòlö minā pamīhöre nö ngön yē cha nö tö hangenlōn tö Yāvē? (Mumkahten 4:12) (Ngëichkö ngam nyat.)

³ Yē minā pamīhöre nö ha-ūkö kūö ngam ‘hanangenlōn Yāvē’ ngaich hòṅ hangön ngam innòlöre cha-a nö in ò. Löktö in e min ngam innòlö cha nö ngön. Nö sitih inlahen? Yē minā pamīhöre nö möḵlö mat töm innòlöre nö in Yāvē ngaich ilööṙen min cha-a nö hang minë inlēnöre. Ngaich laklöre tö nup kanihngen nup tö mihôiṅ nö kūönngöre tī tö ngam hanangenlōn. Ngaich yěn yih nup töngatī kanihngen ngaich mihôiṅ min cha-a nö la-al u. (Vë-evkūö Mumkahten 4:12.) Yē minā pamīhöre inrē nö hangenlōn tö Yāvē ngaich asīnken ò min cha-a nö hameuktö ngam manööyö, kö aṙělen höö min cha-a nö hameuktö hanangenlōn tö höö. (Efi. 4:32–5:1) Ngaich möl min nö köpö hanūṙö ngam hanangenlōn cha tö höö. Ngaich ön sistör Līna nö pōyen tö tö 25 samyeūheu rò-òten nö pihīvö. Ngöṙô anga-aṅ, “Öt kihngen in öi hangenlōn töp tarik öp tö hangenlōn tö Yāvē, lööṙen inrē öi hangenlōn hēk milēḵṙen tö ò.”

4. Kūö yòh ang Yāvē nö katöllen nā Yôsěf nā Mariā nö yöng Kristū?

⁴ Töi ngëichkö ngih töhěng inchō elmat imat ngam Paipöl. Hē Yāvē misī nö katöllö nak yöng Kristū ing panam nö maharuklen ò, mihôiṅ öre anga-aṅ nö katöllö öp töhěng miyööngö lamöknyö in Tāvit. Kūö yòh pöri anga-aṅ nö katöllen nā Yôsěf nā Mariā? Kūö ngam innôlö cha nö tö ngön nö in Yāvē. Akahakūö inrē ang Yāvē tö cha nö öthō nö öt urěhlö minë kuilōn ò. Asuh öp haköplö më tö pīhövö nö in nā Yôsěf nā Mariā?

5. Asuh öp kò-òren haköplö yip inpīhö kikōnyö nö in Yôsěf?

⁵ Yěn kētö inlēnö Yôsěf ang Yāvē, ngaich ilööṙen anga-aṅ nö hāngö u, lökten anga-aṅ nö tö akaha nö inpīhö kikōnyö. Lūöi nun minë tö ngatī inlahen tö vënyu nö imat ngam Paipöl inlahen Yāvē nö kētö inlēnö nö elngam mikūönö ò. Kô-en cha-a misī nö öt lööṙen nö hāngö u pön hòṅ halööktit nup tinrīken re, sön pöri cha-a nö hāngö u. (Mët. 1:20, 24; 2:13-15, 19-21) Kūö Yôsěf nö hang nuk inlēnöre tö Yāvē lökten ò nö mihôiṅ nö laklen ök pīhöre Mariā, holṙen ò, kētö nuk hanakten ò inrē. Hē Mariā nö meūkö Yôsěf nö hang minë inlēnöre kahëtö Yāvē ngaich sīöp lohten ngam hanangenlōn ò, milēḵṙen inrē tö ò. Mihôiṅ yip inpīhö kikōnyö nö asīnken Yôsěf nö hang minë inlēnö lamöknyö mat ngam Paipöl.d Lohten pöri min öi öt lööṙen pöi hòṅ halööktit nup tinrīkenre. Yē meh pöri min öm ngatī inlahen ngaich hameuktöre min më-eṅ öm hangenlōn tö ngam pīhöre kikānö, ngön inrē min ngam pinīhö tö nā. Hang ṙô ngòh töhěngtak sistör aṅkūö öp panam Vönuātu ngòh tö ngaich nö pōyen tö tö 20 samyeūheu rò-òten nö pihövö. Ngöṙô anga-aṅ: “Yěch meuk inlahen öp pīhöre nö chöh minë inlēnö lamöktö in Yāvē ngaich hāngö u ngaich sīöp ngam minlēḵṙen chu tö ò, ṙinātū-ellōn inrē chū-ö tö ò nö öthō nö öt lööngö kahë tö fësla.”

6. Asuh öp haköplö më inpīhö kikānö nö in Mariā?

⁶ Tövai ngam innòlö Mariā nö in Yāvē. Rö-ö pöri angū-ö nöng tī ök pīhö ò Yôsěf, pön kahngenre anga-aṅ nö hangön ngam ṙinatö-ellōn re nö in Yāvē. Tö akahakūö ök tö ṙô ngam töhet līpöre. (Ngëichkö ngam Istötī nōt in ngam Lūkös 1:46.) Kēnyö ṙētakre inrē anga-aṅ nö fēkö nuk haköpre. (Lūk. 2:19, 51) Vai ngam innòlö Mariā nö in Yāvē lökten ò nö kaheūkö nö tö akaha nö inpīhö kikānö. Pītnyöre yin töngamuh vē Kristīön inpīhö kikānö nö asīnken Mariā. Töi ngëichkö ngih inchō elmat inlahen sistör Emikō. Ngöṙô anga-aṅ, “Tö lēn chū-ö sin tö sētiūl re öich kahngenre haköp hēk vë-ekūötēv inrē urēhěkūö chu öich pīhövö. Unôichrit chu pöri ngaich öich pihīvö ngaich höng öp pīhö chu vamë-ekūötēv hēk in nup tahëng inrē la-en im linökö lōn ngam Tēv. Lökten chū-ö öich öt kahngenre öich hangönlö ngam ṙinātö-ellōnre pöch höng hayönglenre öich in öp pīhöre. Unôichngöre pöri ngaich chū-ö öich fē-ělre tö chu öich hòṅ keun kum re hēk hòṅ kahngenre öich hangön ngam innòlöre öich in Yāvē. Lökten ngaich chū-ö öich kēnyö ṙētakre vë-ekūö ngam Paipöl hēk afēkö nup haköpre inrē.” (Kal. 6:5) Yěn ngatī inlahen min öp inpīhö kikānö nö hangön ngam innòlöre nö in Yāvē ngaich hanghuṙen min anga-aṅ töp pīhöre meh hēk eū-eu inrē min minë la-en ò.—Inch. 31:30.

7. Asuh öp min yanöölen minā pamīhöre yěn holṙen re nö ha-öinyö Yāvē?

⁷ Holṙenre nā Yôsěf nā Mariā nö hangönlö ngam innòlöre nö in Yāvē. Pön akahakūö cha-a tö ngam mikūönöre nö hòṅ holṙenre nö ha-öinyö Yāvē. (Lūk. 2:22-24, 41; 4:16) Kihngen pöri cha-a lohten nö ngatī ik sā cha hēk nö kūönu. Sön cha-a nöng iṙūöhen nö ha-öinyö Yāvē. Tövai nan nā Yôsěf nā Mariā nö inchō-okūö më tö pīhövö. Yěm sā cha öm tö kūönu, ngaich lohten öm kihngen kēnyö ṙētakre öm chuh el mīting hēk fëmlī vörsip inrē hēk kihngen inrē lohten nā a tö pīhöre ön kēnyö ṙētakre holṙô re an vë-ekūö ngam Paipöl hēk vë-ekūötēv inrē. Köpölōn pöri, tö nā min yěn holṙenre an ha-öinyö Yāvē ngaich ngön min ngam innòlö nā an in ò hēk ngön inrē min ngam pinīhö tö nā. Lökten öi hòṅ urěhlö ngam linöökö lōn Yāvē.

8. Hòṅ sitih inlahen nap pamīhöre yēḵ cha nö līnhenhöö?

⁸ Sitih inlahen pöri yěn līnhen höö minā pamīhöre. Lohten min cha-a nö sō nö holṙenre nö fëmlī vörsip hēk afēkö nup haköpre inrē. Sön cha-a nö hòṅ holṙenre nö kēken nup öilōnre la-en. Ngaich röhta min cha-a nö in höö yěn ngatī inlahen. Sīöp inrē ngam kuilōn cha nö holṙenre nö löklōn Yāvē.

KĒNYÖ ṘĒTAKRE

9. Kūö yòh aich minā pamīhöre nö hòṅ kēnyö ṙētakre nö hanòlö höö?

⁹ Yē minā pamīhöre nö kēnyö ṙētakre nö hanòlö höö ngaich sā maha-ūkö kūö ngam hanangenlōnre min cha-a tö höö. Akahakūö inrē min tö minë mufē höö yěn hanòlö höö. (Ran. 2:24) Töi ngëichkö inlahen nā Lilia nā Ruslān minā tö marò-òten ngaich nö pīhöre tö tö 15 samyeūheu. Ngöṙô ngam sistör nö vë-eny, “Öt kēnyö ṙētakre āyö ai in höö. Kamān ngam pīhö chu ngaich in minë la-enre chū-ö öich i patī, höchngöreṙen hēk ik sā ai ai kūönu ai öt ṙētakvö. Akahakūö pöri ngaich āyö tö inlahenre tö ai min yěi öt kē-nyö ṙētakre ai in höö ngaich mihôiṅ min ai marôvat tö höö.”

10. Sitih inlahen aich minā pamīhöre nö hang ngam inlēnö im Efisös 5:15, 16?

¹⁰ Sitih inlahen aich mihôiṅ minā pamīhöre yěn hòṅ kēnyö ṙētakre? Hòṅ lēnngen tī cha-a nö halēnngö ṙētakre. (Vë-evkūö Efisös 5:15, 16.) Ngöṙô ök ihih prötör aṅ Naichiriā ang Yusòntu, “Yěn lēn öp la-en tö hòṅ kēkaṙen tö chu ngaich heuveū min chū-ö öich kēnyö ṙētakre öich in öp pīhöre. Öt kūön elmat chū-ö tö e.” (Filip. 1:10) Ngëichkö inlahen ök ihih sistör ang Anastasīa aṅ Maltōva ök tölööngö inlahen nö yūs nuk ṙētakre. Sörkit oversīör ök pīhö ò. Sitih inlahen anga-aṅ nö lööngö tī nö Yūs ngam ṙētakre. Ngöṙô anga-aṅ, “Yē ngam pīhö chu nö kēken nup la-enre ngaich keūheutngenre chū-ö öich kēken nup kanahngenre la-en. Lökten ngaich āyö ai teūngen tö ṙētakre ai hanòlö höö.” Sitih inlahen pöri min yēḵ nā öt ṙētakvö tö kūö nup tahëng sanānngenre la-en?

11. Asuh nuk la-en nā Akula nā Priska nö holṙenre?

¹¹ Pōyen Haköplö yin më pamīhöre nö in nā Akula nā Priska. Tö milēkaṙen nak inrē tö yik hol maneuk hī ik raneh senchurī. (Rōm. 16:3, 4) Öt yaha ṙôken vinënyi inlahen ngam pinīhö cha. Ngam ahang hī pöri inlahen cha tö cha nö hamòlṙenre nö la-evṙen, ahānga hēk hayööken yip tahëng inrē holmaneukre. (Inl. 18:2, 3, 24-26) Yěn vënyu inlahen nā Akula nā Priska nö imat ngam Paipöl ngaich nëtre tak cha-a nö kakka minë-eny.

12. Asuh öp mihôiṅ inlahen minā pamīhöre nö kē-eny ṙētakre nö holṙen höö? (Ngëichkö ngam nyat.)

¹² Asuh öp haköplö më pamīhöre nö in nā Akula nā Priska? Lohten an pōyen la-en irôtòng ngam töhěng sakāmö. Ōt nup in u la-en nā kò-òren an holṙenre? Holre nak nā Akula nā Priska nö im la-en inhānga. Ngatī an ṙung nā-a an holṙenre yěn ahangkö ngam tölöök inhānga? Holṙenre nak nā Akula nā Priska yěn la-evṙen. Lohten inrē nā-a töp pīhö meh an öt hěngren chūök an kamān. Mihôiṅ hòng pöri nā-a höng holṙenre an la-evṙen an i patī? (Mum. 4:9) Yē nā an holṙenre min an la-evṙen an i patī ngaich ṙētakvö min nā a an vë-ekūöre, akahaiṙen min nā a töre an sā ṙēngen töng hēngö tīm (team). Ngëichkö inlahen prötör Rôpöt töp sistör ò Linta, minā tö töpōyen tö tö 50 samyeūheu rò-òten ngaich nö pīhöre. Ngöṙô ang prötör Rôpöt, “Kò-en an ai öt ṙētakvö öi haṙamlōnre vë-ekūöre. Yē ai pöri ai holṙenre öi sěch pingāl hēk la-envṙen inrē ai el panò-òṅ ngaich yihtöre öp pīhö chu nö holṙen chu ngaich ṙamölōn chū-ö. Yē ai ai holṙenre ai la-evṙen ngaich akahaiṙen āyö tö ngam hanagenlōnre tö höö nö sīöplöre.”

13. Asuh öp tö hòṅ inlahen minā pamīhöre yěn hòṅ haröhtöre nö in höö?

¹³ Pòrô minā pamīhöre nöng hēngö chūök nö iyöng, öt töngö manah pöri angū-ö tö cha min ngaich nö röhta nö in höö. Ngöṙô ök ihih töpīhövö sistör mi-iyöng Prasīl, “Pi-a in min ngölōn töre öi kē-eny ṙētakre öi in höö pöi töng hěngö chūök öi iyöng. Hö-ö pöri angū-ö nö ngatī, pön pōyen minë ma-asānngen hī. In e chū-ö öich akahaiṙen tö e nö öt angū-ö tölngö inlahen chu. Pöch hòṅ chumkūöṙen töp pīhöre.” Töi ngëichkö inlahen prötör Prunō hēk töp pīhö ò Tāis nö sitih inlahen cha-a nö chumkūöṙen tö höö. Ngöṙô ngam prötör, “Yěi kē-eny ṙētakre ai in höö, ngaich öt nyamkö minë fūn re ai, hòṅ ai ai kē-ěny ṙētakre öi vë-ekūöre.”

14. Asuh öp mihôiṅ inlahen minā pamīhöre yěn töt ööire nö kēnyö ṙētakre nö hanòlö höö?

¹⁴ Lohten an töt ööire an kēnyö ṙētakre vë-ekūö höö hēk lohten inrē an tö kö harīkngöre ööilōn na hēk pī-a an tö veūtö tanānyö inrē an in höö. Asuh pöri öp tö mihôiṅ inlahen meh? Töi chumkūöṙen öi ngëichken ngam töhěng inchōḵ elmat inlahen ngam tameūyö. Yěm föngtökūö öp tameūyö ngaich öt ilööṙen angū-ö nö hūṙö kūö, pöi hòṅ urěh öi chaplö nup tö kun kun chōn ngaich möl öi chaplö nup tö kiröng ngaich hireūtkenre angū-ö nö hūlöre kūö. Ngatī inlahen kò-òren öi kēnyö ṙētakre öi hanòlö höö. Chumkūöṙen, öm um kēken nup la-en nup tö līplö tī töp pīhö meh, ngëichkö nup la-en pöri nup tö ṙamölōn tī tö nā. (Yāk. 3:18) Ngatī inlahen min nā-a hiṙeūtkenre an kē-ěny ṙētakre hanòlö höö ngaich lohten min ngam hanangenlōn nā nö sīöplöre.

MILĒḴṘEN TÖ HÖÖ

15. Kūö yòh öng nö töt ṙanāngen ngam inlahen minā pamīhöre nö hòṅ milēḵṙen tö höö?

¹⁵ Hòṅ milēḵṙen nan minā pamīhöre tö höö. Pön sā ṙēngen öp kuföt angū-ö öp töng örheūheu nö ha-ūlö kūö ngam tameūyö. Yěn öt teūngen angū-ö min tö ngam kufötngaich mihôiṅ min ngam tameūyö nö nyangngö kūö. Ngatī ṙēngen minā pamīhöre yěn öt milēḵṙen tö höö, ngaich mihôiṅ min nö ilööṙen ngam hanangenlōn cha tö höö nö kūönngöre. Yē cha pöri nö milēḵṙen tö höö ngaich köp min ngam hanangenlōn nö ihôi cha. Hěng pöri ngam tö hòṅ kanöpölōn hī, lohten min öm ngölōn tö meh öm milēḵṙen tö ò, ngamuh pöri töt ṙanāngen tö ngam hol meh nö hòṅ akahaiṙen tö meh yěm milēḵṙen tö ò. Tö sā prötör Āret töm sistör Pēni, minā tö 25 samyeūheu rò-òten ngaich nö pīhöre. Ngöṙô ngam sistör, “Yē ai ai milēḵṙen tö höö ngaich ṙamölōn öi el patīre. Keūheutnyö nup ṙô ellōnre āyö yěi vë-ekūö höö, pöi akahakūö töre ai kö hòṅ milēḵṙen tö nup mufē elkuilōn höö.” Asūp mihôiṅ inlahen meh hòṅ öp pīhö meh nö akahaiṙen tö meh öm milēḵṙen tö ò? Ta-a töi haköp inlahen nā Aprahām nā Sëra.

16. Asūp haköplö më inpīhö kikōnyö nö in Aprahām? (1 Pītör 3:7) (Ngëichkö ngam nyat.)

¹⁶ Milēḵṙen ök misī Aprahām tök pīhöre Sëra. Örheūheu anga-aṅ nö holtö milēḵṙenre nö akah nup mufē elkuilōn ò, nup miṙivlōn ò inrē. Hěng heuh, hē Sëra nö haṙivlōn. Keūheutnyö nuk tananyöre anga-aṅ nö in Aprahām uroh nöng sūöchkö inlahen ò. Ilööṙen hòng ang Aprahām nö tainy? Hö-ö. Pön akahakūö ang Aprahām tö Sëra nö öreūheu nö milēḵṙen tö ò hēk holṙen ò inrē. Lökten anga-aṅ nö chumkūöṙen nö hangihtö ṙô ò ngaich holṙen ò nö la-al ngam kanihngen ò. (Ran. 16:5, 6) Asuh öp haköplö më inpīhö kikōnyö nö in Aprahām? Yip inpīhö kikōnyö, kētu chöngö yin tö Yāvē nö kē fësla minë mikūönöre. (1 Kòr. 11:3) Tövai pöri ngam inlahen cha yěn urěh hatön mufē elkuilōn ngam pīhöre urěhkūö ò nö kē nup fësla. (1 Kòr. 13:4, 5) Ngaich yěn vënyö nup kanihngenre öp pīhö meh ngaich hòṅ chumkūöṙen më-eṅ öm hangihtö ṙô ò. Ngatī inlahen min më-eṅ öm hameuktöre öm milēḵṙen töp pīhöre. (Vë-evkūö 1 Pītör 3:7.) Töi chumkūöṙen ngëichkö ngih inchō elmat inlahen prötör Timitrī töp sistör ò Ënychelā minā tö 30 samyeūheu rò-òten ngaich nö pīhöre. Ngöṙô ngam sistör, “Yē chu öich haṙivlōn hēk hòṅ vënyö nup ṙô ellōnre, ngaich chumkūöṙen ang Timitrī nö hangihtö ṙô chu. Ṙōlheuh chū-ö yěch haṙivölōn ngaich holtö manööyöre anga-aṅ nö in chu.” Ngatī inlahen ang sistör Ënychelā nö akahaiṙen tö öp pīhöre nö milēḵṙen tö ò.”

17. Asūp haköplö më inpīhö kikānö nö im inlahen Sëra? (1 Pītör 3:5, 6)

¹⁷ Yěn kē nup fësla misī ang Aprahām ngaich holṙen ò ang Sëra. (Ran. 12:5) Ngatī inlahen anga-aṅ nö hameuktö milēḵṙenre tö Aprahām. Hěngheuh ik sā yik yamihken Aprahām ngaich hòṅ meukṙen cha anga-aṅ. Tölṙô Sëra ngaich anga-aṅ nö ṙāngö nuk la-enre ngaich haveutṙenre nö halēn nya-aṅkūö. Pön pōyen nup vahīṙen ò nya-aṅkūö. (Ran. 18:6) Öt ha-aṅkenre pöri anga-aṅ pön höng ilööṙen nö kētöre nö la-evṙen. Yi-ö inpīhö kikānö, Sitih inlahen öi mihôiṅ asīnken Sëra öi holṙen më pīhöre in nup kahë cha fësla? Yē më min ngatī inlahen ngaich ngönlöre min ngam innòlö nā. (Vë-evkūö 1 Pītör 3:5, 6.) Ngam tö kakka inlahen im la urěh përakrāf ang Timitrī, vë-enyre anga-aṅ nö sitih inlahen mufē tö inlahen ngam pīhöre kikānö nö milēḵṙen tö ò. Ngöṙô anga-aṅ, “Ṙamlōn chū-ö tö inlahen Angela nö örheūheu nö holṙen chu, pòrô nö öt hěngren minë mufē elkuilōn ai ngaich yěch ngölōn tö nup fësla kahëre nö öt uroh nö vai ngaich öt ilööṙen ngam pīhö chu nö tainy.” Kò-en in öi hangenlōn töp tö milēḵṙen tarik töre.

18. Asūp yanöölen më pamīhöre yěn köptī tö ngam hanangenlōn nö ihôi cha?

¹⁸ Lōnu an töngamuh ngam Sī-ö, nö hòṅ hanyangö hanūṙökūö ngam hanangenlōn më Kristīön pamīhöre. Pön akahakūö anga-aṅ yěn kūönngöre min ngam hanangenlōn më pamīhöre tö höö, ngaich mihôiṅ min cha-a nö maṙôvat tö Yāvē. Akahakūö pöri ayī-ö töm tökô-en hanangenlōn nö töt chanuhuvṙen. Lökten nan ma-ainyre köptī töm hanangenlōn nö ihôi nā an pamīhöre, sā ṙô ngam līpöre Tinköökö Sòlòmön. Lökten, Iṙūöhen an iṙūöhen urěhlen Yāvē in ngam pinīhöre, kēnyö ṙētakre hanòlö höö, kö milēḵṙen tö höö hēk milēḵṙen inrē tö nup mūfē elkuilōn höö ngaich chumkūöṙen tö nup hanakten höö. Yē më pamīhöre min nö ngatī inlahen ngaich mihôiṅ min nö ha-öinyö Yāvē ngam ramneh tökô-enlökngörit ngam hanangenlōn, ngaich ngam hanūṙö kūö ngam hanangenlōn min nö köp nöng örheūheu.