Ang Hunahuna sa Bibliya

Mga Kredo—May Dapit ba sa Matuod nga Pagsimba?

“NAGTUO ako sa Diyos nga Amahan nga Makagagahom sa Tanan, Magbubuhat sa langit ug sa yuta, ug kang Jesu-Kristo . . . ”

Nakaila ka ba nianang mga pulonga? Minilyong Katoliko ug Protestante nagasumaysumay niana, o sa nalain ug diyutay niana, ingong deklarasyon o pahayag sa ilang relihiyosong mga tinuohan. Nga kasagarang gitawag Kredo sa mga Apostol, kini ingon man ang ubang kredo, sama sa mga kredong Athanasian ug Nicene, nag-okupar ug hinungdanong dapit diha sa pagsimba sa kadaghanan sa mga iglesya sa Kakristiyanohan.

Tungod niini, ang mga pangutana motungha: Ang mga kredo kinahanglanon ba sa Kristohanong pagtuo ug panaghiusa? Si Jesu-Kristo ug ang mga apostol nagsumaysumay ba ug mga kredo? Ang Bibliya nagahisgot ba kanila?

Ang naandang mga basahong reperensiya, sama sa Hastings’ Encyclopædia of Religion and Ethics ug McClintock & Strong’s Cyclopedia, nagatug-an kanatong ang mga kredo sa iglesya sumala sa atong nasayran karong adlawa nagsugod sa mga pagsugid panahon sa bawtismo nga gigamit sa unang mga iglesya. Ang mga kandidato kinahanglang magpasundayag nga ilang gidawat labing menos ang paninugdang mga pagtuo pinaagi sa pagpahayag sa pormal nga sumaryo niana. Naglungtad ang daghang ingong mga pagsugid, ug ang mga iglesya sa nagkalainlaing dapit may kaugalingong mga bersiyon. Sa ikaupat lamang nga siglo nga ang pipila ka kredo nahimong ilado kay sa uban.

Kon isipon pinasukad niining kaagiha, matin-aw nga ang mga kredo gigamit ingong paagi sa pagbatbat sa mga tinuohan sa usa ka iglesya sa pagpalahi niana sa ubang iglesya. Naugmad ang nagkadaiyang kredo samtang gidawat ang mga kausaban sa doktrina. Pananglitan, sa Konsilyo sa Nicaea, ang pahayag nga ang Anak maoy ‘samang substansiya’ sa Amahan gidugang ngadto sa unaunang kredo sa bawtismo. Ug sa konsilyo sa Constantinople ang dugang pahayag nga ang espiritu santo ‘gisimba ug gihimaya uban sa Amahan ug Anak’ gidugang.

Makaiikag, bisan pag ang mga kredo naugmad latas sa hataas nga panahon, sumala kang Avery Dulles sa Catholic University of America, “lagmit walay yugto sa kasaysayan ang nakakita sa maong pagsulbong sa bag-ong mga kredo kay sa atoang yugto.” Karong adlawa, taliwala sa mga iglesya sa Kakristiyanohan, “adunay kapin sa 150 giila sa opisyal nga mga kredo ug pagsugid,” matud sa Encyclopædia Britannica.

Si Jesus ug ang mga Apostol Migamit ba sa mga Kredo?

Sa gabii una siya mag-antos, si Jesu-Kristo miampo ngadto sa langitnon niyang Amahan mahitungod sa iyang mga tinun-an: “Balaana sila pinaagi sa kamatuoran; ang imong pulong mao ang kamatuoran.” (Juan 17:17) Siya miampo nga ang iyang mga tinun-an mabalaan, o malahi. Apan naghisgot ba siya sa sinulat nga kalagdaan o kredo? Wala! Hinunoa, iyang gipakita nga ang gipamulong sa Diyos, sumala sa nahitala diha sa Bibliya, nagapalahi kanila sa uban.

Sa naghisgot bahin sa pag-ampo, si Jesus miingon: “Ayaw ninyo balikbalika pagsulti ang samang mga butang.” (Mateo 6:7) Sanglit si Jesus dili mouyon sa pagsubli sa sinulat o sinag-ulo nga mga pag-ampo, dili ba makataronganong dili usab siya mouyon sa pagsumaysumay sa mga kredo diha sa publikong pagsimba? Ang matuod mao nga sa Bibliya kita dili makakitag paghisgot nga migamit si Jesus o nagtudlong gamiton ang mga kredo sa pagsimba. “Ang Diyos maoy Espiritu,” miingon siya, “ug kadtong nagasimba kaniya kinahanglang magsimba sa espiritu ug kamatuoran.”—Juan 4:24.

Nan, unsay ikasulti sa Kredo sa mga Apostol? Tungod sa ngalan niini, daghang tawo nagtuo nga gigama kini sa mga apostol ni Jesu-Kristo. Ngani, giangkon pa sa pipila nga ang matag usa sa mga apostol miamot ug usa ka tudling-pulong sa paghan-ay niining maong kredo.

Bahin niini, si Propesor G. C. Stead misulat diha sa The Expository Times: “Si bisan kinsang nakabasa gayod nga mabug-oson sa sayong Kristohanong mga basahon lagmit mahidangat sa laing konklusyon.” Siya miergo nga kon diha pa ang usa ka kredo nga pormal gilaraw ug giuyonan sa mga apostol, lisod ang pagpatin-aw nganong adunay daghan kaayong nagkalainlaing ‘mga pagsugid’ ug ‘mga pahayag sa pagtuo’ taliwala sa sayong mga iglesya. Ang matuod mao nga “ang usa ka pahayag sa Kristohanong pagtuo nga maamgid-amgid sa mga pulong sa Kredo sa mga Apostol dili hikaplagan sa bisan unsang naglungtad pang sinulat nga mas sayo kay sa A.D. 340.”

Ang Bibliya, sa Buhat kapitulo 15, nagahisgot sa usa ka konsilyo sa mga apostol ug sa mga ansiano sa Jerusalem. Apan ang tuyo niadtong tigoma dili mao ang paggama o pag-usab sa usa ka kredo kondili sa pagtulotimbang kon kaha kinahanglan bang sirkunsidahan ang Hentil nga mga Kristohanon.

Kon Unsaon Pagpamatuod nga “Nagtuo Ako”

Ang unang mga pulong sa usa ka kredo tinong mao, “Nagtuo ako” o, “Nagtuo kami.” Kining ekspresyona hinubad gikan sa Latin nga pulong “credo,” nga gikan niana ang pulong “creed.” Apan ang pagsumay ba nianang mga pulonga nagapamatuod nga ang usa tinuod nagtuo?

Sa bantog nga Wali sa Bukid, si Jesus miingon: “Dili ang tanan nga magaingon kanako, ‘Ginoo, Ginoo,’ magasulod sa gingharian sa mga langit, kondili ang nagabuhat sa kabubut-on sa akong Amahan nga anaa sa mga langit.” Gisaway usab niya ang mga relihiyonista sa iyang adlaw tungod sa pagtuo sa gikabilinbilin nga mga sugilanon sa mga tawo.—Mateo 7:21; 15:8.

Unsay atong makat-onan gikan sa mga pulong ni Jesus? Nga walay kapuslanan sa mga mata sa Diyos nga sumaysumayon lamang sa usa kon unsay giangkon niyang gituohan. Hinunoa, ang “pagbuhat sa kabubut-on sa Amahan [ni Jesus]” maoy mopatungha sa pag-uyon sa Diyos.

Sa pagkasayod kon unsa ang kabubut-on sa Diyos, ang usa kinahanglang moliso sa Bibliya ug makugihong tun-an kana. Busa, inay sag-ulohon o sumayon ang mga kredo, kinahanglang buhaton nato ang giingon ni Jesus diha sa pag-ampo ngadto sa iyang Amahan: “Kini nagkahulogan ug kinabuhing walay kataposan, ang ilang pagkuha ug kahibalo kanimo, ang bugtong matuod nga Diyos, ug kaniya nga imong gipadala, si Jesu-Kristo.”—Juan 17:3.

[Letrato sa panid 13]

Nagtuo ako . . .Nagtuo ako . . .