Mga Batan-on Nangutana . . .

Sa Unsang Paagi Ako Makaingong Dili sa mga Droga?

USA ka bugnawong gabii sa ting-adlaw, duha ka batan-ong lalaki nagkauban sa pagpamati sa musika. Sila mag-agaw ug suod usab nga managhigala. “Himoon nato ang usa ka kasabotan,” misugyot si Joe, ang mas bata sa duha. Napukaw ang kamausisaon ni Frank. “Bisan pag unsay buhaton sa uban,” nagkanayon si Joe, “dili ta magbinuang sa mga droga.” Nalipay si Frank sa sugyot sa iyang ig-agaw ug mipahayag sa bug-os nga pag-uyon, nga miingon, “Maglamanohay kita alang niana!”

Nindot unta ang pagtaho sa malipayong kataposan niining tinuod-kinabuhing kasinatian, apan, ikasubong isulti, dili malipayon ang kataposan. Lima lamang ka tuig sa ulahi, si Joe nakaplagang patay sulod sa iyang kotse tungod sa aksidenteng langkit sa droga. Ug si Frank grabeng nagiyan sa mga droga.

Unsay nahitabo? Nganong ang duha ka batan-ong lalaki nga determinado kaayong magpahilayo sa mga droga napakyas sa ilang paningkamot? Ang tubag anaa niining hinungdanong pasidaan nga makita sa Bibliya: “Ayaw kamo pagpalimbong. Ang daotang mga kauban makadaot sa maayong mga batasan.” (1 Corinto 15:33) Si Joe ug si Frank nakaapil sa daotang panon. Samtang nakig-uban sila sa dugang ug dugang niadtong tiggamit ug droga, naluya ang ilang resistensiya. Misugod sila sa pag-eksperimento sa mga droga.

Pamugos sa Isigkaingon

Ang pagtumong sa Bibliya sa panagkauban ikapadapat ngadto sa imong mga isigkaingon, nga mao, kadtong pareho nimog edad nga imong pakig-ubanan. Kining pundoka sa isigkaingon tinong mag-impluwensiya kanimo. Sa unsang mga paagi? Sumala sa usa ka pagtuon sa University of Minnesota, “Ang mga tin-edyer labing kusog nagaimpluwensiya sa usag usa kon bahin sa sinina ug panagway, pagpili sa mga kalihokan sa dili-okupadong panahon, sinultihan, ug paggamit sa alkoholikong ilimnon ug mga droga.”—Italiko amoa.

Busa, kon gigamit ang mga droga sa imong pundok sa mga higala, lagmit kaayong mosunod ka. “Alang kanako ang pamugos sa isigkaingon maoy usa sa labing lisod nga mga butang atubangon,” matud ni Mike, usa ka ulitawong may hataas nga kasaysayan sa mga sulirang langkit sa droga. “Sa unang panahong ako mitabakog marijuana, gibuhat ko kadto kay ang tanang batan-ong akong kauban nagbuhat niana, ug buot kong mohaom.”

Ingong batan-on, may panahon bang imong gibating mapugos nga “mohaom” sa imong pundok sa isigkaingon? Makaiikag ang pagmatikod nga normal ang imong tinguha nga mohaom. Nagasaysay ang librong Adolescent Peer Pressure: “Ang kusog nga inter-aksiyon ug impluwensiya sa isigkaingon maoy normal, kinahanglanon, ug maayong bahin sa pagtubo sa tin-edyer.” Busa samtang magtubo ka ug makaugmad sa suod nga mga pakighigala, mahimong mosugod ka sa pagsalig sa dugang ug dugang pa niining mga higalaa ingong tinubdan sa paglipay, pagsabot, ug impormasyon.

Ugaling, kini daling maugmad ngadto sa negatibong kahimtang. Sa unsang paagi? Aw, kon ang mga batan-on nga uban kanila naugmad mo ang maong may-pagsalig nga relasyon mosugod sa paggamit sa mga droga, ikaw mailalom sa kusog emosyonal nga pagpiit nga mopahiuyon, mohaom. Bisan pag unsa ka dungganon ang imong mga tuyo, gawas nga ilisan nimo ang imong mga higala, lagmit kaayong ikaw, usab, mahimong tiggamit ug droga.

‘Apan imposible kana!’ tingali moingon ka. Basin imong bation nga lig-on kaayo ang imong mga pagtuo nga walay makausab niana. Bisan pa niana, kini mismo mamahimong lit-ag. Sa unsang paagi? Aw, hinumdomi, sa kasulatang gikutlo ganina ang pasidaan bahin sa daotang mga kauban giunhan sa mga pulong, “Ayaw kamo pagpalimbong.” Busa gipasabot sa Bibliya nga kon bahin sa daotang mga kauban kita mahimong makiling sa pagpamenos sa kapeligrohan, sa paglimbong sa atong kaugalingon ngadto sa paghunahunang, ‘Ang akong mga higala dili makaimpluwensiya kanako!’

Ug kana ang hunahuna ni Frank ug Joe. Apan, bisan sa ilang maayong mga tuyo, sila nabiktima sa negatibong pagpiit sa isigkaingon, ug kinabuhi ang gibayad sa usa kanila. Busa kon buot gayod nimong moingong dili sa mga droga, hinungdanong likayan ang pagpakig-uban niadtong nagagamit ug mga droga.

“Paglakaw Uban sa mga Tawong Maalamon”

Sulod sa miaging pila ka tuig, si Mike nakapahilayo sa mga droga. Unsay nakatabang kaniya? Sa usa ka butang, iyang giilisan ang iyang mga higala. Siya misaysay: “Ang pag-abusar sa droga gitamay sa mga tawong akong kaipon sa pagpuyo. Busa walay pagpiit sa paggamit sa mga droga; kini wala gayod isugyot o hisgoti.”

Busa sa unsang paagi si Mike gitabangan sa iyang mga higala sa pag-ingong dili sa mga droga? Sa makausa pa, kami makaingon, kini mao ang pagpiit sa isigkaingon—dili ang matang negatibo nga nagagikan sa daotang mga kauban kondili ang positibong matang nga mosangpot sa maayong mga kauban. Ang usa ka sanglitanan sa Bibliya nagaingon: “Pinaagi sa puthaw, ang puthaw mahait. Busa ang usa ka tawo nagapahait sa nawong sa lain.” (Proverbio 27:17) Busa ang pakighigala nga nagahatag sa mutuwal nga pagdasig makapahait sa imong katakos sa pagsukol sa tentasyon sa paggamit sa mga droga.—Itandi ang Hebreohanon 10:24; 1 Samuel 23:15, 16.

Nganong matuod kini? Aw, sumala sa gipahayag ganina, normal nga buot nimong mohaom sa imong mga isigkaingon. Kana ang hinungdang hinungdanong imong pilion ang labing maayong mga isigkaingon nga posible. Sumala sa ginasaysay sa Bibliya: “Siya nga nagalakaw uban sa mga tawong maalamon mahimong maalamon, apan siya nga nagapakiglabot sa mga buangbuang magaantos.”—Proverbio 13:20.

Sa pag-ilustrar sa punto, palandonga ang pila ka panagana nga tingali imong buhaton sa paglikay nga sip-onon ka. Tingali magbantay ka kon unsay imong kan-on, magbaton ug igong pahulay, ug maglikay sa pagpakigkontak sa mga tawong gisip-on. “Sa samang paagi,” mipahayag ang librong Adolescent Peer Pressure, “aron masanta nato . . . ang pag-abusar sa droga . . . , kinahanglang atong huptan ang maayo ug timbang nga mga kondisyon ug kunhoran ang pagkaladlad ngadto sa daotang mga impluwensiya.”—Italiko amoa.

Busa, buot ba gayod nimong moingong dili sa mga droga? Nan bantayi ang imong mga pakig-uban! Pangitaa ang positibong pagpiit sa isigkaingon nga mosangpot gikan sa maayong mga pakig-uban.

“Ang Kalinaw sa Diyos”

Bisan pag hinungdanon ang maayong mga pakig-uban diha sa pagsanta sa pag-abusar sa droga, kini sa kaugalingon dili paigo. Tingali duna pay mga panahong tanyagan kag mga droga. Busa hinungdanong magmalig-on ka sa imong hukom. Ayaw pangayog pasaylo bahin sa pagbalibad sa mga droga. Pag-ingon nga dili uban ang hugot nga pagtuo! Makatabang usab ang pagsabot nganong daghang batan-on moliso sa mga droga sa unang bahin. Palandonga kini.

Ang pagkatin-edyer maoy panahong tiniman-an sa tuling mga kausaban. Pananglitan, tingali imong nasinati ang lawasnong kausaban nga makahimo kanimong mabalak-on o libog. Ug ang sosyal nimong mga relasyon basin nagakausab usab. Sa samang panahon, tingali labaw ang ginadahom kanimo sa imong mga ginikanan o imong mga magtutudlo. Ang resulta? Nagatubag ang librong Adolescent Peer Pressure: “Dihang kining tanang pagpasibo magpaibabaw sa usa ka yugto sa kinabuhi—nga huyang pa kon bahin sa mga kahanas sa pagsagubang—kini usa ka dakong kinasang-ang dalan sa pagtubo. Ang katingalahan mao nga daghan kaayong tin-edyer ang maayo kaayog nahimo ug nakalabang gayod.”

Oo, ang katuigan sa pagkatin-edyer mahimong tinuod nga lisod. Tungod niini basin matental ka sa pagliso ngadto sa temporaryong kahupayan nga ikahatag sa mga droga. Apan may butang mas maayo. Ang Bibliya nagasaysay: “Ayaw kamo pagkabalaka, apan sa tanang butang pinaagi sa pag-ampo ug pangamuyo uban ang pagpasalamat ipahibalo ang inyong mga hangyo sa Diyos; ug ang kalinaw sa Diyos nga nagalabi sa tanang hunahuna magabantay sa inyong mga kasingkasing ug mga gahom sa panghunahuna.”—Filipos 4:6, 7.

Kining “kalinaw sa Diyos,” si Pablo nag-ingon, makabarog samag usa ka bantayanan nga magbantaya sa imong kasingkasing ug hunahuna. Sa unsang paagi makabaton ka niining “kalinaw sa Diyos”? Pinaagi sa pagbaton sa suod personal nga relasyon sa Diyos. Pinaagi sa pagkat-on mahitungod kaniya ug paghigugma kaniya, imong makaplagan ang kalinaw sa hunahuna nga dili mabatonan sa artipisyal nga mga paagi sama sa mga droga. Busa, bisan pag unsa ka lisod ang kinabuhi, makadangop kang may pagsalig sa Diyos alang sa tabang ug kasinatian ug tagamtama ang mainitong pagbati sa kasegurohan nga ikapatungha lamang sa pagtuo sa Diyos.

[Mga footnote]

[Kahon sa panid 15]

Sa Pag-ingong Dili sa mga Droga . . .

Likayi ang pakig-uban niadtong nagagamit sa mga droga

Balibari ang bisan unsang tanyag sa mga droga! Himoa kana sa paagi nga mobanaag sa imong lig-ong hukom nga dili mogamit sa mga droga

Pangitaa ang maayong mga kauban nga maglig-on kanimo sa imong hukom sa pagpalayo sa mga droga

Ipakigsulti ang imong mga suliran. Hisgoti kana uban sa imong mga ginikanan o ubang kasaligang mga hamtong nga makatabang kanimo sa pagsulbad sa mga suliran

[Letrato sa panid 16]

Ayaw pangayog pasaylo bahin sa pagbalibad sa mga droga. Pag-ingong dili uban ang hugot nga pagtuo!