Mga Droga—May Paglaom Ba?

NGANONG napakyas ang tanang paningkamot sa pagsumpo sa baha sa dili-legal nga droga? Sa pagpahayag niana sa usa ka pulong: KUWARTA. Ang droga dakong negosyo. Ang mga ganansiya ginasukod sa bilyonbilyong dolyar.

Ang total tinuig nga abot gikan sa halin sa narkotiko sa Tinipong Bansa lamang gikalkulo nga tali sa $60 bilyon ug $120 bilyon. Tungod sa mga $20 bilyon nga gastos, magbilin kinig limpiyong ganansiya nga gikan sa $40 bilyon ngadto sa $100 bilyon. “Ang negosyo sa droga, nga may gidak-ong $300 bilyon sa usa ka tuig, mao ang kinadak-ang negosyo sa kalibotan,” matud sa World Press Review.

Tungod sa daghan kaayong kuwarta nga ilang magamit, gipahimudsan sa mga negosyante sa droga ang kinaiyanhong kadalo ug kahakog sa tawo ug naangkon ang gahom nga buhaton ang halos bisan unsang gusto nila. “Dili na sila mag-ihap sa ilang kuwarta—sila nagatimbang niana,” matud sa usa ka tenyente sa kapolisan. “Makapalit silag mga saksi; makapalit sila kang bisan kinsa nga buot nila.” Ang usa ka negosyanteg droga sa Bolivia gikataho nga mitanyag sa pagbayad sa enterong utang sa nasod nga $3.8 bilyon kon ang mga awtoridad molikay sa singkamot nga ipatuman ang mga balaod sa narkotiko.

Ang mga haring-gangis sa cocaine ug marijuana sa Kasadpang Hemispera milupig pa sa impluwensiya sa mas establisadong mga hari sa opio sa Asia. “Pinaagi sa paghiphip ug, kon kinahanglan, paggamit sa pusil, ang mga hari sa droga nakapasanay sa kahiwian gikan sa Bolivia hangtod sa Bahamas, ug sa daghang nasod nagabahad sa pagpalagpot sa napili nga gobyerno ingong nagamandong gahom,” nagtaho ang magasing Time. “Ang atong kontra mao ang usa ka organisasyon nga kusganon pa kay sa gobyerno,” matud sa kanhi presidente sa Colombia si Belisario Betancur.

Siya angay masayod. Sa Colombia, ang mga membro sa Medellín cartel, ang mga hari sa droga nga nagamando sa negosyo sa cocaine, sa mapintason nangampanya batok sa tanan nga supak o nagtinguha nga mogukod kanila. Apil niadtong gipamatay mao ang usa ka ministro sa hustisya, 21 ka huwes, usa ka editor sa mantalaan, kapin sa dosenang magsusulat, ug kawhakawhaang sundalo ug polis. “Karon pa mahitabo nga ang usa ka kriminal nga organisasyon nakahulga sa usa ka dakong nasod,” matud sa Newsweek. “Ang mga huwes sa Colombia mahadlok mohukom; ang mga polis mahadlok modakop. Ang nagasaway nga mga magsusulat karon subsob nagasulat sa ilang mga lindog gikan sa gawas sa nasod, diin sila daghag kauban nga ubang taga-Colombia nga nangalagiw tungod sa ilang mga kinabuhi.”

Napildi ang Pakigbugno Maylabot sa Suplay sa Droga

Tungod sa kuwarta, ang bugno sa pagputol sa mga suplay sa droga napakyas sa tanang hut-ong. Ang mga mag-uuma nagapadayon sa pagtanom ug coca, marijuana, ug mga tanom nga opio, nga pilopilo ang masapi kay sa kakha-tuktok nga suweldo nga kitaon nila sa naandang mga tanom. Alang kanila ang mga haring-gangis sa droga maoy mga magtatabang nga nagapalig-on sa ekonomiya. Daghang polis ug mga opisyal sa adwana ang molingiw lamang sa dihang iyuhot ang mga droga ug makasapig abot sa $50,000 o kapin pa matag panahon tungod lang sa pagbuhat niana.

Ang mga negosyante nagapasulod usab sa kabataan nga linghod pa kaayo sama sa edad nuybe o diyes sa dakog-saping esena sa droga: 25 sentabos matag panahon alang sa matag basiyong ampolya sa crack nga ilang matigom gikan sa kadalanan, $100 sa usa ka adlaw tungod sa pagsilbing tigbantay aron sa pagpasidaan nga may polis, $300 sa usa ka adlaw ingong maghahatod ug droga ug $3,000 ingong tin-edyer nga tigbaligya. Pinaagi sa pagpagawal sa ilang bahandi atubangan sa ilang mga klasmet sa pagpalit nila sa mga kupong balhibo, bug-at nga mga bulawang kulentas, ug mahalong mga kotse, makahaylo sila sa uban pa.

Nadiskobrehan sa mga terorista nga ang mga droga maoy paagi sa pagsuportar sa ilang mga kalihokan. Sila, sa baylo, nagatabang sa mga tigbiyahe sa droga. Ang pila ka politikanhong lider nagagamit sa negosyo sa droga sa pagpadato sa ilang kaugalingon ug sa pagdaot sa kontrang mga gobyerno. Ang mga pagdakop o mga kombiksiyon dili makapugong kanila. Dako kaayo ang ganansiya nga inigkapukan sa usa ka negosyante o hiwi nga opisyal, mobarog ang duha pa aron mopuli sa iyang dapit.

“Ikasubo nga ang produksiyon ug pagbiyahe sa droga nagapadayong dakong negosyo, ug ang mga gidak-on sa pag-abusar sa droga nagapadayon sa pagtubo sa tibuok kalibotan,” matud sa usa ka taho sa Departamento sa Estado sa U.S. nga gipadayag sa publiko sa Marso. “Ang pagkahiwi sa opisyales sa gobyerno ug sa mga sulugoon sa balaod, panghiphip, panghadlok ug kapintasan sa biyahedor sa droga, ug ang dayag nga kamatuoran nga ang mga nasod lupig sa tawo, lupig sa armas ug lupig sa panggasto sa mga biyahedor sa narkotiko, nagapadayon sa pagdaot sa tibuok-kalibotang paningkamot sa paghunong sa produksiyon ug pagbiyahe sa narkotiko.” Nan, may paglaom ba?

Ang Pag-us-os sa Panginahanglan Mao ba ang Sulbad?

Gibati sa pipila nga kini anaa sa pag-us-os sa bahin sa panginahanglan sa negosyo sa droga. Sama sa ubang negosyo, ang internasyonal nga negosyo sa droga nagaobra pinasukad sa suplay ug sa panginahanglan. Kon wala ang presenteng morag dili-matagbawng panginahanglan sa mga droga, mahubas ang agos sa droga. Ugaling, bisan pa sa mga pasidaan, labawng edukasyon, pagsusi sa droga, ug mga hangyo nga ‘moingon nga dili sa mga droga,’ ang paggamit sa droga nagapadayong walay pag-us-os. Daotan pa gani, kini nagakaylap.

“Bag-o pang nangagiyan ang ubang nasod sa tibuok kalibotan,” nagpahayag ang usa ka taho sa Time. “Ang kultura sa droga sa Amerika gieksportar ngadto sa kabatan-onan sa Uropa ug Asia. Bisan tuod lisod ang paghipos ug mga estadistika, ang paggamit sa droga maorag nagauswag sa tibuok kalibotan, ilabina diha sa mga nasod nga nagaeksportar ug mga droga ngadto sa U.S.” Pananglit, nakita sa Bolivia karong bag-o ang pagsulbong sa pagkagiyan sa droga. Bisan tuod ang coca sa legal gitanom didto alang sa dahon nga mausap ug sa tsa, nagkadaghang batan-on ang nangagiyan sa makahilo, matabako nga dagway sa cocaine nga gitawag basuco. Ug ang Vietnam nagtaho sa labihang pag-uswag sa pagkagiyan sa opio ug heroina taliwala sa mga batan-on sa habagatan ug sa amihanan. Tanantanan, gitahong may mga 40 milyong tiggamit sa dili-legal nga mga droga sa tibuok kalibotan.

Gidawat na karon nga ang suliran sa droga gawas sa katakos sa bisan unsang nasod nga pukgoon. Nan, ang tanang nasod maghugpong kaha ug sumpoon ang presenteng hampak? Kanang bug-os nga kooperasyon lagmit dili makab-ot, kon konsiderahon ang kadalo ug mga motibo sa pagpanapig dako kaayo diha sa dili-legal nga negosyo sa droga—nga walay paghisgot sa dili-mahusay politikanhong mga kabingkilan. Ang pila ka nasod nagalikay sa pagpangayog makahuloganong mga silot batok sa politikanhong mga alyado bisan pag sila mao ang mga sentro sa negosyo sa droga. Gawas pa, milyonmilyong tawo nagasalig sa mga tanom sa droga sa ilang pangabuhi. “Adunay mga nasod nga yanong mahugno kon mawagtang sa usa ka gabii ang negosyo sa droga,” matud sa World Press Review.

Kon Diin Nahimutang ang Paglaom

Sa kinalabwan, ang mga awtoridad nagalaom nga mous-os ang pag-abusar sa droga ug, sa igong panahon, nga inanay makunhoran ang pagkabuang sa droga karon. Bisan pa niana, ang mabug-osong pagwagtang sa suliran sa droga maoy makataronganong paglaom. Kini makaplagan diha sa saad sa Bibliya: “Sila dili magadaot o magalaglag sa tibuok kong bukid nga balaan; tungod kay ang yuta mapuno sa kahibalo kang Jehova sama sa katubigan nga nagatabon sa dagat mismo.” (Isaias 11:9; Habacuc 2:14) Ang ‘dili magadaot o magalaglag’ nagaapil sa tanang makadaot nga suliran nga nagagikan sa pag-abusar sa droga.

Apan matikdi ang hinungdan: Ang yuta “mapuno sa kahibalo kang Jehova.” Ang kusog nga panukmod kinahanglanon sa pagpahilayo sa pag-abusar sa droga. Ang gugma kang Jehova nga Diyos ug tinguhang pahimut-an siya, nga gipasukad sa tukmang kahibalo kaniya ug sa iyang mga dalan, nakabulig sa daghan sa pagpahigawas sa impluwensiya sa mga droga. Tagda ang panig-ingnan ni Angelo.

Karon 60 anyos, si Angelo may hataas nga kasaysayan ingong tig-abusar sa droga, nga balik pa sa 1964. Kay gipailaila sa esena sa droga sa mga higala nga maorag nagmalipayon, si Angelo misugod sa marijuana ug miuswag ngadto sa cocaine, hashish, morpina, ug “five-star acid” (LSD), sa pagngalan sa pipila. “Ako kanunayng mobatig kalalim,” matud ni Angelo. “Kada adlaw ako mobatig kalalim. Mobati ako nga ako makagahom sa kalibotan. Ang akong ulo daw nagabiyo. Niadtong panahona ang mga astronot nangadto sa bulan, ug buot kong moadto sa unahan pa.”

Apan ang mga droga nagpatungha usab ug mga panghanduraw, pagkasapoton, pagpahilayo sa katilingban, ug tinguha sa paghikog. “Sa Marso sa 1979, ako nagbasa sa Bibliya,” matud ni Angelo. “Ako may mga panghanduraw ug buot maghikog. Apan akong gihunahuna nga susihon ko una kon asa ako mopaingon inigkamatay ko. Ang pila ka Saksi mianha sa akong pultahan, ug gipugos ko sila sa pagpatin-aw sa Bibliya kanako. Sa pagtuon sa Bibliya, nakaamgo ako nga ang paggamit ug mga droga maoy supak sa balaod sa Diyos—nga ang atong mga lawas iya sa Diyos, ug sumala sa giingon sa 2 Corinto 7:1, kinahanglang ato kining ipahilayo sa ‘kahugawan.’”

Giunsa niya pagbulag sa mga droga? “Pag-ampo, tim-os nga pag-ampo,” matud ni Angelo, “uban sa pagtuon sa Bibliya sa matag adlaw. Kinahanglang ikaw may lig-ong determinasyon sa pagbiya sa mga droga. Dili gayod kini sayon. Apan gibati ko nga nasayod si Jehova sa akong kasingkasing, ug sumala sa gipasabot sa Proverbio 3:5, 6, ako makasandig kaniya. Gibati ko sa personal nga si Jehova mao ang nagtul-id kanako, kay nasayod sa akong pangandoy.”

Sama kang Angelo, daghan pang uban ang nakaamgo nga uban ang kusganong panukmod, pagtuo sa Diyos, ug pagsalig sa iyang tabang, uban ang pagpaluyo sa mabalak-on, mahigugmaong mga kauban, ang makapatay nga bisyo sa droga maputol. Apan sa unsang paagi “sila motuo kaniya nga wala nila hidunggi?” ang Bibliya nangutana sa Roma 10:14. Ang mga magpapatik niining magasina malipay sa pagtabang kanimo sa pagbaton nianang “tukmang kahibalo” sa Diyos ug sa seguradong paglaom nga makakaplag ug kinabuhing walay kataposan sa usa ka bag-ong kalibotan nga walay droga.—Efeso 1:17; Roma 15:4.

[Blurb sa panid 11]

“Ang negosyo sa droga, nga may gidak-on nga $300 bilyon sa usa ka tuig, mao ang kinadak-ang negosyo sa kalibotan”

[Blurb sa panid 12]

Ang kusganong panukmod kinahanglanon sa pagbulag sa pag-abusar sa droga