Mga Batan-on Nangutana . . .

Unsay Daotan sa Akong Musika?

“Ang akong papa miingon, ‘Banhaa uy palonga ra god kana! Alingungog sa akong dalunggan!’”​—Usa ka bayongbayong.

“Ang pila ka musikang rap sa tinuod, makapapikal gayod.”​—Usa ka dalagita.

“GAMAY ra nang butanga,” reklamo ni Jodie. “Nganong manghilabot man gayod na sila sa musika?” Ang trese-anyos nga si Lisette may susamang pagbati. “Kanta ra man na,” mipugos siya.

Ikaw ba usab may nagapadayong pagpakig-away sa imong mga ginikanan tungod sa musika? Kon mao, tingali giatubang nimo ang daghang reklamo, mga hulga, ug mga mando sa matag higayon nga imong patokaron ang imong paboritong teyp o disc. (“Ang akong papa miingon, ‘Banhaa uy palonga ra god kana! Alingugngog sa akong dalunggan!’” matud sa usa ka bayongbayong.) Kay gihasolan, lagmit bation nimo nga gipadako ra sa imong ginikanan kanang gamayng butang. “Komosta man niadtong sila batan-on pa?” nangatarongan ang usa ka dalagita. “Dili ba ang ilang ginikanan naghunahuna nga daotan ang ilang musika?”

Siya may punto. Sa tibuok kasaysayan, ang kaliwatan sa edaran ug batan-on may purohan nga magbangga mahitungod sa personal nga gusto sa mga butang. Busa nganong moundang ka sa pagpaminaw sa imong musika tungod lamang kay ang imong ginikanan dili gusto niana? Unsa ba gayod ang daotan sa imong musika?

Musika​—Ang Iyang Dapit sa Kinabuhi

Hinuon, wala gayoy makasulti nga sayop ang maminaw sa musika. Ang pila ka basahon sa Bibliya mismo​—ilabina ang mga salmo​—sa sinugdan gisulat aron awiton. Sa kapanahonan sa Bibliya, ang musika nagdula ug hinungdanong papel diha sa pagsimba sa Diyos. (Salmo 149:3; 150:4) Ang musika usab gigamit sa pagpahayag sa kangaya, kahinam, ug kasubo. (Genesis 31:27; Hukom 11:34; 1 Samuel 18:6, 7; Mateo 9:23, 24) Sa mga adlaw ni Jesu-Kristo, ang musika sagad nga bahin sa sosyal nga mga panagtigom; nagdugang kana sa kalipay sa okasyon.​—Lucas 15:25.

Ang musika padayong nagadula ug importanteng papel karong adlawa​—ilabina taliwala sa mga batan-on. Ang The Journal of the American Medical Association nag-ingon: “Tali sa gradong ikapito ug ika-12, ang aberids nga tin-edyer nakapaminaw na ug 10,500 ka oras sa musikang rock, nga gamay lang ug kulang sa mga oras nga gigugol sa sulod sa klase sukad sa kindergarten hangtod sa hayskul.”

Ang surbi nagpakita nga ang kadaghanang batan-on sa T.B. halos naminaw lamang sa musikang rock o pop. (Alang sa pagpayano, atong gamiton ang mga terminong “rock” ug “pop” sa pagtawag sa halos tanang estilo sa musika nga popular taliwala sa mga batan-on​—gikan sa soul music ug new wave hangtod sa rap ug heavy metal.) Sumala sa The World Book Encyclopedia, ang “musikang rock dili lang kay musika sa mga batan-ong Amerikano. Kana maoy musika sa kalibotan.”

Ang Pangdani sa Musikang Rock

Nganong ang musikang rock popular kaayo? Sumala sa librong Youth Trends, ang rock mosilbing “komon nga pinulongan taliwala sa mga batan-on.” Mao nga ang pila ka batan-on mobati nga ang mahibalo sa popular nga musika sa kalibotan​—ang masayod sa kinaulahiang mga grupo ug mga awit​—nakatabang kanila nga dawaton sa ubang batan-on. Ang musika nagsilbing komon nga bugkos taliwala sa batan-on ug maoy ulohan sa walay kataposang panaghisgot.

Hinuon, alang sa daghang batan-on ang musika mas makalingaw kon nag-inusara. Naglisod ka ba sa leksiyon sa eskuylahan? Nan tingali sama ka sa dalagitang si Bree nga nag-ingon: “Miyaka ako sa akong kuwarto, gipatokar ug kusog ang stereo ug miyaka lang ako didto. Morag nakapahuwas kadto sa kaaburido ug kabug-at.” Samtang ang musikang rock sa subsob gisaway tungod sa kabanha ug kasamok, daghang popular nga mga awitonon ang may mananoy nga tono ug nindot-pamation nga duyog.

Hinuon, alang sa uban ang basal maoy makadani. “Mao kana ang musika nga dali rang sayawan,” saysay sa usa ka babaye sa dihang gipangutana nganong siya dumadayeg sa musikang rap. Apan daghan usab ang nabihag sa mga pulong. Kay gisulat-ug-tuyo alang sa mga batan-on, ang mga pulong sa pop naundan sa kadaiyang mga pagbati ug mga kabalaka sa mga batan-on. Ang musikang rap sa partikular takos tagdon tungod sa pagtumong sa presenteng mga isyu, sama sa pagpihig sa rasa ug sosyal nga inhustisya. “Akong gipatokar ang radyo ug kadaghanan sa musika dili masabtan, nakapabuang kana kanako,” reklamo sa usa ka tin-edyer nga ginganlag Dan, nga gikutlo sa Newsweek nga magasin. “Ang rap may tinuod nga mga estorya ug tinuod ang mga gihisgotan. Makaiikag nga paminawon.”

Ugaling, ang mensahe sa musika mao tingali ang gikabalak-an ilabina sa inyong ginikanan.

Ang Mensahe sa Rap

Tagda pananglitan ang musikang rap. Ang mga pulong sa rap​—gigaraygaray nga pinulongan sa kanto​—ginasulti, ug dili kantahon, nga dinuyogan sa kusog nga basal. Hinuon, wala man ing daotan nianang ideyaha. Daghang popular nga mga awitonon latas sa mga dekada ang naglakip sa ginasulti nga mga pulong. Apan ang rap nga musika sa subsob naghingapin nianang ideyaha.

Ang rap (o, hip-hop) gikataho nga napopular balik niadtong katuigang 1970 sa gagmay nga mga klab sayawanan sa Siyudad sa New York nga kanunayng adtoan sa mga batan-on nga nagpuyo sa sentro sa siyudad. Samtang ang mga disc jockey molitok sa mga pulong (o, rapping) nga dinuyogan sa tokar sa girekord nga percussion, ang mga mananayaw misanong nga halos nabuangbuang. Ang musikang rap sa wala madugay mibalhin gikan sa kadalanan ug mga klab sa silong ngadto sa kalibotan sa musika. Ang mga rapper nagdalag dili ligdong nga mga ngalan sama sa ilang musika​—Public Enemy, M. C. Hammer, ug Vanilla Ice​—sa wala madugay nagpuno sa kahanginan sa ilang nagalagubo nga matang sa musika.

Makaiikag, sa dihang ang koresponsal sa Pagmata! nangutana sa usa ka grupo sa lainlaing rasa sa Kristohanong mga batan-on sa lungsod, “Daghan ba kaninyo ang maminaw sa rap?” ang makapakurat nga mayoriya mitubag ug oo! “Unsay inyong nagustohan sa rap?” sunod niyang sukit. “Ang basal,” tubag sa usa ka dalagita. “Monanoy lang kana, ug sayon kana nga paminawon.” “Makasayaw ka niana,” tubag sa lain. Hinuon, ang sunod nga pangutana bugnaw nga gitubag, “Ang pila ba ka musikang rap suliran alang sa mga Kristohanon?”

Tapos sa makaikog nga kahilom, ang usa ka babaye miangkon: “Ang pila ka musikang rap sa tinuod, makapapikal gayod.” Ang uban napugos sa pag-uyon kaniya. Sa pagkatinuod, misangpot nga daghan sa mga batan-on ang sinati pag-ayo sa daghang awitonon nga dili maayo​—mga awitonon nga nagapasiugda sa kamapatuyangon sa sekso ug kahiwian diha sa makapapikal dayag nga mga pulong. Ang pila miangkon nga daghan niining maong mga awitonon walay pugong nga migamit sa panampalas.

Oo, daghan sa musikang rap morag nagpahayag sa mensahe sa pag-alsa, kapintasan, kapungot, pagpihig sa rasa, ug pagkahanas sa sekso. Ang promoter sa rap nga si Daniel Caudeiron, presidente sa Black Music Association of Canada, nga midayeg sa rap tungod kay “labihan ka positibo,” miangkon nga daghang rap ang “misogynistic [batok-babaye], mapihigon sa sekso ug usahay maot ug sinultihan.”​—Maclean’s, Nobyembre 12, 1990.

Ang Estilo-sa-Kinabuhi sa Rap

Tugotan nato, nga dili tanang musikang rap maoy imoral o pintas. Sumala sa usa ka artikulo sa The New York Times, ang pila niana gituyo alang sa positibong mga tumong sama sa edukasyon, pagdasig nga likayan ang pag-abuso sa droga, ug pagsulbad sa mga sakit sa katilingban. Apan ang dili-makapapikal nga mga pulong mahimong eksepsiyon lamang, dili ang lagda. Sa dihang ang Newsweek migrado sa kinalabwang napulo ka album nga rap, nga migamit sa sukdanang sama sa sistema sa paggrado sa pelikula sa T.B., duha lamang ang giisip nga G, o makaayo alang sa linangkob nga mamiminaw. Ang Newsweek migrado sa upat ka album ingong R (alang lamang sa mga hamtong), ug duha ang gigradohan gani nga X tungod sa “hilas nga pinulongan” ug dayag nga paghisgot sa sekso.

Gawas pa niana, ang mensahe sa rap mosaylo sa iyang mga pulong. Ang rap mipugas ug kultural nga rebolusyon. Minilyon ka mga tin-edyer ang misul-ot ug luag nga mga sinina, mga de-gomang sapatos nga dili ihigot ang sintas, luag nga pantalon, kulintas nga bulawan, kalong pang-besbol, ug rayban nga de-kolor nga maoy naandang panapot sa rap. Daghan usab ang nagasundog sa mapasundayagong mga kompas ug tinamdan sa mga artista sa rap. Ug sa kakurat sa mga ginikanan ug mga magtutudlo, ang walay kahulogang mga pulong sama sa “yo!” ug “dis”​—makapapikal nga pinulongan sa kanto nga gidayeg sa rap​—nakayuhot sa adlaw-adlaw nga pinulongan.

Ang rap mahimong nagahawas sa pag-alsa batok sa mga inhustisya. Apan kon tan-awon sa katibuk-an, ang rap usab maoy kultura sa pag-alsa batok sa diyosnong mga sukdanan sa pamatasan, panapot, ug sinultihan. Ang usa ba ka Kristohanon, pinaagi sa iyang pagpili sa musika, gustong mameligro nga mayudyod ngadto sa kaduhaduhaang estilo-sa-kinabuhi?

Tinuod, ang musikang rap dili lamang mao ang matang sa musika nga naghingapin. Ang magasing Time nagtaho: “May dili maayong paminawon [dili dungganon] sa halos tanang bahin sa kulturang pop sa Amerika. Ang mga hawod sa heavy-metal sama sa Motley Crüe nagpasiugda sa mga larawan sa satanismo ug ang Beastie Boys nagsanasana sa masturbasyon ibabaw sa entablado.” Ang Bibliya nagtagna nga sa “kaulahiang mga adlaw . . . ang daotang mga tawo ug mga impostor [mahimong] mosamot sa pagkadaotan, nga magpahisalaag ug mahisalaag.” (2 Timoteo 3:1, 13) Nan, matingala ka ba nganong ang daghang musika karong adlawa nagahatag ug sayop nga mensahe ngadto sa Kristohanong mga batan-on?

Busa ang imong ginikanan malagmit husto lang nga mabalaka kaayo kon ikaw maminaw sa rap o sa ubang naghingaping porma sa musikang rock. Tingali sila makuyawan nga ang kanunay nga pagpaminaw sa maong musika makadaot kanimo. Ang ila bang mga katahap mahimong may kamatuoran? Ang among sunod nga isyu motubag niining pangutanaha.

[Mga hulagway sa panid 17]

Daghang batan-on karon ang nagasundog sa panapot ug tinamdan sa mga artista sa rap