Pagpaniid sa Kalibotan

Mga Saksi ni Jehova ug mga Kampong Konsentrasyon

● Ang librong Crystal Night, nga gisulat ni Rita Thalmann ug Emmanuel Feinermann, nagapamatuod sa kasaysayan sa mga kampong konsentrasyon ni Hitler. Bisan tuod ang libro sa panguna nagasugid sa paglutos sa mga Hudiyo, kini nagahatag usab ug pila ka impormasyon bahin sa mga Saksi ni Jehova diha sa mga kampo. Kini nagaingon:

“Gilain sa ubang baraks mao ang linaing nahilaing mga baraks alang sa pagdisiplina. Kadto giokupahan kadaghanan sa mga Saksi ni Jehova, kinsa nagsuot sa kapehon [sa aktuwal, pula] nga mga triyanggulo ug midumili sa paghimo sa saludar ni Hitler o pagbansay sa pagkasundalo. Kadaghanan ang ilang pagdumili nga biyaan ang ilang pasistang relihiyosong tinuohan misangpot sa kamatayon.

“Ang mga historyano sa Third Reich tingali nagpasobra sa gidak-on sa ‘pagsukol’ sa Alemang mga Iglesya ngadto sa pagmando sa Nasyonal nga Sosyalista, apan diyutay ra ang mihisgot sa pagkasinakit sa 5,911 ka Saksi ni Jehova nga gidakop sa mga Nazi. Kapin sa duha ka libo ang nangamatay diha sa mga kampong konsentrasyon.”

Tapos sa pagbatbat sa kinabuhi diha sa kampo sa Buchenwald diin 2,250 ka Hudiyo maoy mga binilanggo, ang libro nagaingon nga dihay “300-400 ka Saksi ni Jehova” didto “si kinsa matinabangon sa linain sa mga Hudiyo ug nakig-ambit pa sa ilang rasyon sa tinapay uban kanila.”

Salapi ug Hinagiban sa Gubat

● “Ang internasyonal nga mga baratilyo sa armas, tapos sa pagkusog kapin sa napulo ka katuigan, mipondo ug lagmit nagsugod sa pag-us-os,” nag-ingon ang The Wall Street Journal. Unsa ang hinungdan niini? Ang “pagkapuno sa suplay sa baligyaan” maoy usa ka hinungdang gihatag ingon man ang “dako kaayong utang sa langyawng kanasoran ug ubos nga mga prisyo sa manggad . . . duyog sa miaging pagpatuyang sa pagpalit nga nakapuno sa mga pondohanan sa armas ug nagtagbaw sa mga gana alang sa hinagiban.” Ang Stockholm International Peace Research Institute nagbanabanang ang mga eksportasyon sa tibuok kalibotan sa miaging tuig sa dagkong mga hinagiban maoy duolan sa $13.5 ka libong milyon.

Papa Nagdayeg sa mga Sundalo

● “Si Papa Juan Paulo II miingon karong adlawa nga ang militaryong serbisyo nahiangay sa Kristiyanidad, nga nagsulti sa mga sundalo gikan sa 24 ka nasod nga sila makaisip nga sila mga ministro sa kasegurohan ug kagawasan,” mitaho ang Auckland Star sa New Zealand. Unya siya midayeg sa mga sundalo sa pag-ingon: “Ang moralidad sa inyong propesyon, minahal nga mga sundalo, nalangkit niining mithi sa pag-alagad alang sa pakigdait sa nasodnong mga komunidad ug labaw pa sa internasyonal nga diwa.”

Nagkausab nga Tsina

● “Kay nagbaton sa mga visa sa paggawas ug salaping dako kaayo nga limitahan sa mga utlanan sa nasod, 50 ka sosyal nga tawo gikan sa banikanhong Hebei nga probinsiya molupad paingon sa Tokyo sa sunod semana, ang unang mga baryohanon sa Bag-ong Tsina nga mobakasyon sa laing nasod sa ilang kaugalingong gasto,” nagtaho ang Globe and Mail sa Toronto. Ang bili sa biyahe maoy $3,530 (Canadian) duolag “20 ka pilo sa aberids tinuig nga kita” sa Tsina. Sa unsang paagi sila makaabot niana? Ang taho nag-ingong ang pila ka obrero, “nga nahigawas sa kolektibong pagpanguma sa lugasong pagkaon sa Gobyerno ni Deng Xiaoping, nagmauswagon sa sideline nga mga trabaho—pagbuhig manok, pagpangayog traktora, paglala sa basket.”

Iglesya “Unido” Nabahin

● “Iglesya Unido nabahin ug dako mahitungod sa pag-ordinar sa mga bayot,” mabasa ang pangunang-ulohan sa The Toronto Star. Ang opinyon nabahin ug dako niining isyuha tungod kay “gisabot sa pipila nga ang pagkabayot maoy sala ug nangutana kon ang kinadak-ang Protestanteng denominasyon sa Canada nagalaban gihapon sa moral nga mga sukdanan.” Ang Heneral nga Konsilyo mohukom kon kaha dawaton o dili dawaton ang kanhing “taho nga naghinapos nga ang pagkabayot, sa kaugalingon, dili usa ka babag sa ordinasyon.”

Si Lee Langner, direktor sa koro sa Emmanuel Iglesya Unido, nag-ingong pinaagi sa pag-ordinar sa bayot nga mga ministro ang iglesya nahimulag sa Kasulatan, ug siya nakahukom sa pagbiya. Ang pipila mikuha niining “dako kaayong lakang,” pero gitahong usa sa napulo nga misulat ngadto sa iglesya mibahad sa pagbiya kon ang pag-ordinar sa mga bayot ingong mga ministro sagopon sa tigom sa Heneral nga Konsilyo.

Bugay sa Pangasaw-onon

● Usa ka balaod sa gobyerno sa Temotu nga Probinsiya sa Solomon Islands nagaingong “ang $600 mao ang kinadak-ang bugay nga mapangayo alang sa mga pangasaw-onon.” Nganong gihimo ang maong aksiyon? Kay ang nait nga Papua New Guinea “nagpataas sa mga bugay sa asawa ngadto sa $3,000.” Ang balaod nagaingong si bisan kinsa nga magabayad sa kapin sa $600 alang sa usa ka pangasawonon moatubang sa tulo ka bulan sa bilanggoan ug sa $90 nga multa.

Buhat sa Sekso ug Hepatitis

● Si Dr. James Maynard, gikan sa Centers for Disease Control sa Atlanta, Georgia, miingong ang gidaghanon sa mga tawong nalista ingong mga magdadala sa hepatitis-B nagauswag sa proporsiyong 2,000 matag tuig sa Canada ug 20,000 sa Tinipong Bansa. Gibanabana nga sa tibuok kalibotan duolag 200 milyong tawo maoy magdadala. Ang balikbalik nga hepatitis mao ang hinungdan sa 80 porsiento sa kanser sa atay sumala ni Dr. Maynard, kinsa midugang: “Kini ikaduha lamang sa pagsigarilyo ingong dako, nailhang nagpahinabog-kanser nga ahente.”

Si Dr. Maynard miingong ang maong hepatitis mapakaylap pinaagi sa relasyon sa sekso, nga ang riyesgo mouswag nga laktud maylabot sa gidaghanon sa mga parts sa sekso. lyang gipatuo usab nga matag tuig ang tinagsa ka homoseksuwal nakabaton ug 25-porsientong riyesgo nga magsakit niana. Sa pagkaedad nga 40, ang mga pagtuon nagapakita, 85 porsiento sa mga homoseksuwal magsakit niana.

Nganong Gihukmang Sal-an si Moon?

● Sumala sa taho diha sa Detroit Free Press, ang klerigong si Sun Myung Moon, magtutukod sa Unification Church, “nahukmang sal-an sa 1982 sa pagpayl sa mini nga buluhisan sa kinitaan, nasentensiyahan ug 18 ka bulan sa prisohan ug namultahag $25,000.” Bisan tuod si Moon nakigsangka sa iyang kaso abot gayod sa Korte Suprema sa T.B., ang maong hataas nga korte wala mohusay sa kaso. Tungod kay ang usa ka deposito sa bangko diha man sa ngalan ni Moon, ang gobyerno miingon nga kadto maoy iyang kuwarta ug, busa, angay buhisan. Gisugdan ni Moon ang iyang tagal sa prisohan sa Hulyo 20, 1984.

Nagakaylap ang mga Desyerto sa Kalibotan

● “Unom ka milyong ektarya [15,000,000 akre] nga yuta ang mahanaw nga mahimong desyerto matag tuig ug ang dugang 21 milyong ektarya [52,000,000 akre] ginahimong dili mabungahon,” sumala sa usa ka taho sa The Gazette sa Montreal, Canada. Bisan pa sa programa sa silinganan sa Hiniusang Kanasoran nga gitumong sa pagsumpo sa pagkaylap niana, ang mga desyerto sa kalibotan nagabahad sa paglamoy sa dagko kaayong mga luna sa yuta. Sa panguna ang mga dapit mao ang Sahara, Tungang Sidlakan, Habagatan-silangang Asya, Latin Amerika ug Australia, ug ang nagakadakong mga desyerto nagaapektar sa mga 850 milyong katawhan. Ang suliran, sumala sa taho, “anaa sa sayop nga paggamit ug sobrang pagpasibsib, pagpanglasang, sobrang pagtikad ug dili maayong irigasyon.”

Valium nga Trankilayser

● “Ang gibanabana nga pito ka milyong tawo [sa Britanya] nagatomar ug Valium ug sa ubang gitawag ‘gagmayng’ mga trankilayser matag tuig,” mitaho ang London Daily Mail. Ang drogang Valium trankilayser nagama niadtong 1959, ug giingon nga ingong makapaulag sa kaunoran kadto “napulo ka pilong mas epektibo kay sa Librium.” Gituohang kinl nagawagtang sa mga kasakit sa emosyonal nga kaguol samtang makapaarang sa usa ka tawo sa pagpadayon sa normal nga kinabuhi.

Ugaling, ang taho midugang; “Halayo sa pagpalumo sa mga kapintasan sa kinabuhi sa ika-20ng siglo, giangkon kini, ang mga trankilayser makapagiyan sa mga tawo—ilabina sa kababayen-an.” Ang Wolfson Unit of Clinical Pharmacology nagbanabana nga duolan sa un-kuwarto sa mga pasyenteng nagatomar ug benzodiazepines sulod sa upat ka bulan mahimong masaligon niana nila. Ang mga epekto nga ipatungha gilista ingon nga maoy: insomnia, kabalaka, depresyon, mga atake sa pagkalisang, pagkakasukaon, hanap nga panan-aw ug kaulol sa kaunoran.

Pagbuntog sa ‘Hulga’

● “Ang malaria tuling nahimong labaw nga hulga kay sukad masukad,” matud sa Newsweek. Apan tulo ka pundok sa mga siyentipiko—ang usa sa New York University Medical Center ug duha sa Washington, D.C., sa National Institutes of Health ug sa Walter Reed Army Institute of Research—karon nagatanyag ug paglaom nga may adlaw nga ang malaria makontrolar. Pinaagi sa paggamit ug bag-ong mga teknik sa genetic engineering, sila makaila ug maka-synthesize sa antigen nga maoy responsable sa pagpatunghag imyunidad ngadto sa sporozoites, usa sa tulo ka ang-ang sa malaria nga parasito. Ang mahimong ipasabot niini mao nga ang mga siyentipiko sa dili madugay makahimo sa paggamang pinakyaw sa usag-ang-ang malaria nga bakuna aron isulay diha sa mga hayop. Apan bisan pag ang maong bakuna molampos ugaling—ang pagsulay diha sa mga tawo maoy daghang katuigan pang halayo—ang mga malariologists nagkauyon nga ang usa ka bakunang modasig sa imyunidad ngadto sa tanang tulo ka ang-ang sa sakit kinahanglanon pa. Dugang pa, nag-ingon si Koronel Franklin Top sa Walter Reed, “ang pagkontrolar sa malaria magkinahanglan sa tanang kahinguhaan nga atong nabatonan: mga pamatay sa dangan ug mga droga, ingon man ang mga bakuna.”