World Cup Soccer—Dula o Guerra?

Sinulat sa koresponsal sa Pagmata! sa Italya

ANG pagtagad sa kalibotan natumong sa sakir. Gikan sa Hunyo 8 hangtod Hulyo 8, 1990, ang mga mata sa ginatos ka milyong tawo natapot sa mga eskren sa ilang mga telebisyon aron sa pagsunod sa dula sa tuig​—ang mga kampeonato sa sakir nga World Cup nga gihimo sa Italya. Ang kinatibuk-ang tibuok-kalibotang tumatan-aw sa telebisyon nga 30,000,000,000 ka tawo mitan-aw sa lakaw sa 52 ka dula​—kana unom ka pilo sa populasyon sa kalibotan!

Kining salida sa telebisyon gipaposible sa walay-ingong organisasyon sa abanteng teknolohiya​—usa ka sentro sa produksiyon sa TV nga nagsilbig 147 ka network nga naghawas sa 118 ka nasod, nga may 180 ka kamera sa telebisyon, 38 ka yunit sa produksiyon, ug 1,500 ka teknisyan. Presente usab sa mga dula, nga gihimo sa 12 ka estadyum sa sakir sa Italya, mao ang 2,515,000 ka tumatan-aw ug 6,000 ka manunulat gikan sa tibuok nga kalibotan. Bisan pa niana, ang mga numero wala magtug-an sa tibuok nga estorya. Aron ibatbat kining higanteng “pag-eskapo sa kamatuoran,” sumala sa gingalan niana sa pipila, ang mga manunulat, mga sosyologo, mga sikologo, mga tawo sa arte, ug bisan ang mga teologo mikomento bahin sa okasyon.

Bisan pa niana, ang World Cup nga sakir nakaamot ba sa internasyonal nga panaghiusa ug pagkaesport? Kay nahiusa sa ilang gugma sa maong dula, ang minilyong tawo nga mitan-aw sa mga dula agi sa satelayt nakapukgo ba sa ilang nasyonalistikanhong mga pagkontrahanay sulod niadtong 30 ka adlaw? Ang sakir ba nagsilbing usa ka puwersa alang sa panaghiusa?

Dula o Guerra?

Atong tagdon ang usa lamang ka kinaiyahan nga mahulagwayon sa daghan kaayong modernong mga dula​—ang kabangisan. Kining dayag nga kamatuoran sigeng mahitabo sa mga bangga sa sakir​—diha sa dulaanan, diha sa mga dapit sa tumatan-aw, ug sa gawas sa estadyum. Uyon ang mga sikologo, mga sosyologo, ug mga manunulat nga sa usa ka kalibotan nga mabangison kaayo, ang dula wala malahi. Walay hunong nga ginatuis ang paninugdang mga prinsipyo sa moral. Ingon nga paningkamot sa pagtabon sa mabangisong mga panghitabo sa modernong dula, ang paggamit sa mga pamulong nga sama sa “ang dula maoy matinud-anong panagharong, “ang espiritu sa panaghigala,” o “panag-igsoonay” dili mosaler.

Ang kampeonatong World Cup wala malahi. Sa usa ka panahon sa wala pa kana magsugod, nadunggan ang makapalisang nga mga taho. “Ang Mabangisong Panatisismo sa Sakir Makapahadlok ug Gibiyaan sa mga Turista ang Italya,” mabasa ang usa ka pangunang-ulohan diha sa La Repubblica 18 ka adlaw una sa unang bangga. Ang labing gikahadlokan mao ang daotag-dungog nga mga hooligans o mga butangiro, usa ka bahin sa Ingles nga mga magdadayeg sa sakir nga ilado sa tibuok nga Uropa tungod sa ilang bandalismo sa wala pa, sa panahon, ug sa pagkatapos sa matag dula.a

Ang Hunyo 1, 1990, edisyon sa mantalaan sa Turin nga La Stampa nag-utingkay sa mga hinungdan sa kabangisan diha sa mga estadyum ug ang pagsinalbahis sa mga butangiro, nga mikomento: “Sa tribo sa sakir, sa pagkakaron walay tungatungang mga sukod. Ang mga magkaatbang dili na mga magkaatbang kondili ‘mga kaaway’; ang panagbangi dili mao ang nalahi kondili mao ang kasagaran, ug kinahanglang kini kusganon, labing kusganon kutob sa mahimo.” Apan ngano? “‘Tungod kay nagadumot kami sa usag usa,’ mitubag ang pila ka butangiro sa sakir nga gikan sa Bologna.” Sa pagtinguha sa pagpatin-aw sa katarongan luyo sa maong pagdumot, ang sosyologo nga si Antonio Roversi miingon: “Ang mga bata sa sulod sa estadyum nagaantos sa ‘sakit sa bedouin.’ Ang mga nagaantos sa maong sakit nagaisip sa mga kaaway sa ilang mga higala nga ilang mga kaaway, sa mga higala sa ilang kaaway nga ilang mga kaaway, ug, kon balihon, ang higala sa usa ka higala maoy usa ka higala ug ang kaaway sa usa ka kaaway maoy usa ka higala.”

Pagdumot, kabangisan, panag-indig, bandalismo, ang “sakit sa bedouin”​—kinahanglan pang wagtangon sa mga kampeonato sa sakir nga World Cup, ug nahitabo na ang atmospera maoy sama sa usa ka deklarasyon sa guerra. Bisan pa niadto, ang Italya masadyaong nangandam alang sa dula.

Pagbendisyon sa Papa

Bisan ang papa, si kinsa dili buot mawala sa maong dako kaayong tumatan-aw, miduaw sa “templo” sa World Cup, ang giremodel nga Olympic Stadium sa Roma, ug gibendisyonan kana. Matud niya: “Gawas sa pagka usa ka piyesta sa dula, ang Kampeonato sa World Cup mahimong usa ka piyesta sa panaghiusa taliwala sa mga katawhan.” Midugang siya nga ang modernong dula kinahanglang molikay sa mangilngig nga mga kapeligrohan, sama sa hinobrang pangagpas sa materyal nga ganansiya, hinobrang pasiugda sa paukyab, paggamit ug droga, panikas, ug kabangisan. Siya naglaom “nga ang mga paningkamot ug mga sakripisyo nga himoon maghimo sa ‘Italia ’90’ nga usa ka gutlo sa pag-uswag sa pag-igsoonay alang sa inyong isigkalungsoranon ug alang sa tanang tawo.” Ang Heswitang si Paride Di Luca, usa ka kanhi magdudula sa sakir, mipalanog sa mga pagbati sa papa diha sa iyang ‘Pag-ampo sa Magdadayeg sa Sakir’ sa miingon siya: “Umanhi ka, Oh Diyos ko, ug tan-aw sa World Cup.”

Apan ang World Cup dako ba gayod nga piyesta? Magmatinagdanon ba ang Diyos sa uniberso? Atong tan-awon ang dula kon unsa gayod kini, ang mga prinsipyo nga ginabayaw niini.

Mga Butangiro sa Dula

Tungod sa mga butangiro, ang mga siyudad sama sa Cagliari ug Turin nailalom sa pag-atake sa bug-os unang bahin sa mga kampeonato. Aniay pipila ka pangunang-ulohan sa mantalaan: “Rimini Giuyog sa Guerra”, “Cagliari, Guerra Misilaob”; “Kabangisan sa Turin: Usa ka Aleman ug Usa ka Britaniko Gidunggab”; “Usa ka Adlaw sa Panggubot Tali sa Ingles, Aleman, ug Italyanong mga Magdadayeg”; “Luwasa Kami Gikan sa Ingles nga mga Magdadayeg​—Gilansad sa Alkalde sa Turin ang Hangyo”; “Mga Gabii sa mga Panagbangi Tali sa mga Tigpalabi. Ang Alkalde: Ang mga Taga-Turin Mao ang Tinuod nga mga Butangiro.” Ania pay laing panig-ingnan: “‘Unsaon Pagdugmak sa Kontrang Magdadayeg’​—Gipatik sa Inglaterra, ang Basahon sa Hingpit nga Butangiro.” Ang maong mga pangunang-ulohan igo na sa paghulagway sa kahimtang. Apan ang maong mga butang kinaiyanhon nga produkto lamang sa usa ka katilingban nga nagakinabuhi sa kabangisan.

Ang dakong dula wala matapos sa malipayong buot. Ang matamayong pagtihol sa Italyanong mga magdadayeg punting sa Argentinyanhong tem ug sa kampeon niini, si Maradona, tungod sa pagdiskalipikar sa Italyanhong tem, naglandong sa kalipay sa final ug nagdaot sa panapos nga bangga. Niadtong gabhiona sa Hulyo, walay “dakong pag-igsoonay sa dula” sa Olympic Stadium; napasipad-an ang “templo” sa World Cup. Ang Il Tempo sa Hulyo 10, 1990, mikomento: “Didto sa gawas sa dulaanan, sila nagpasipala sa dula​—diha sa mga dapit sa tumatan-aw, sila naghugaw sa dula.”

Usa ka makapasubong kataposan sa usa ka dula nga gilaoman sa pipila nga maghimo sa kalibotan nga usa ka “tibuok-yutang balangay” nga walay mga babag sulod sa labing menos 30 ka adlaw. Apan kon ang sakir dili makatukod sa pakigdait ug panaghiusa sa sulod o sa gawas sa dulaanan, realistiko ba ang paghunahuna nga kini makaimpluwensiya sa pakigdait sa kalibotan?

Usa ka Timbang nga Hunahuna sa Sakir

Ang La Stampa nagbayaw sa sakir, nga nagbatbat niana ingong “usa ka sagradong salin sa mga panagbangga sa katigulangan, nga ang potbol maoy simbolo sa pagkadili-matagna, ang diwa sa tanang bangga sa dula.” Sa pagpalandong niining panghunahunaa, unsaon pag-isip sa sinserong Kristohanon ang sakir? Sa pagkamatuod, unsaon pag-isip sa Kristohanon ang tanang propesyonal nga dula?

‘Kadtong dili mahigugma sa sakir may nasayloan sa ilang mga kinabuhi,’ miingon kono si Bertrand Russell. Hinuon, ang pagdulag sakir o bisan unsang laing dula mamahimong makalingaw ug makapahimsog, ilabina sa dihang ang daghan kaayong tawo may kinabuhing sedentaryo. Apan nagkahulogan ba kini nga walay kapeligrohan nga nalangkit?

Ang Bibliya nagaingon: “Dili kita magmagarbohon sa kaugalingon, nga magapukaw sa panag-indig sa usag usa, nga masina sa usag usa.” (Galacia 5:26) Ang mga kampeonato sa World Cup nagpasundayag sa igo nga magkaduyog kasagaran ang kabangisan ug ang tinamdan nga magmadaogon bisan unsa pay mahitabo. Kini mao ang negatibong bahin sa propesyonal nga dula. Aron malikayan ang maong “mga buhat sa unod,” ang mga Kristohanon, mga sumasalmot ug mga tumatan-aw, kinahanglang magpugong sa ilang espiritu, ilabina mahitungod sa tinguha nga mahimong numero uno. (Galacia 5:19-21) Hinumdomi ang pahayag sa magbabalak: “Kay sa dihang ang Usa ka Dakong Tigsulat sa Puntos moabot sa pagsulat alang sa imong ngalan, siya magmarka​—dili nga ikaw nakadaog o napildi​—apan kon giunsa nimo pagdula.”

Ang laing bahin nga angayng dili nimo hikalimtan mao ang oras. Apil ka ba sa minilyong grabeng mga tumatan-aw sa telebisyon nga nagagugol ug dimaihap nga mga oras sa pagtan-aw sa mga bangga sa dula? Sa kaatbang, unsa ka daghang panahon ang imong gigugol sa lawasnong ehersisyo? Katimbang​—kini ang yawing pulong. Kini nagkahulogan sa pagpangitag panahon alang sa lawasnong ehersisyo ug kalingawan, nga dili pasagdan ang labi pang hinungdanong espirituwal nga mga kalihokan. Si apostol Pablo mitambag sa batan-ong si Timoteo nga labi pang balido karong adlawa: “Ang lawasnong pagbansay mapuslanon ug diyutay; apan ang diyosnong debosyon mapuslanon alang sa tanang butang, kay kini may saad sa kinabuhi karon ug nianang umaabot.”​—1 Timoteo 4:8.

[Footnote]

[Picture Credit Line sa panid 10]

Photo Agenzia Giuliani