Mga Panglimbong Diha sa mga Institusyon sa Panukiduki sa Siyensiya

DILI kadto angay mahitabo. Dili angay diha sa pinasidunggan nga mga institusyon sa panukiduki sa siyensiya. Dili angay diha sa di-mapihigon, matinguhaong mga tigpangita sa kamatuoran nga naghago pag-ayo diha sa ilang mga laboratoryo. Dili diha sa dedikadong mga tigpanukiduki, nga may kaakohan sa pagpangita sa kamatuoran bisag asa pa mosangpot ang ilang panukiduki, nga naningkamot sa pagbadbad sa mga sekreto sa kinaiyahan. Dili kadto angay mahitabo diha sa usa ka nahiusang lawas sa mga lalaki ug babaye nga nagtambayayongay aron mapukgo ang mga kadaot nga ginapahinabo sa sakit alang sa kaayohan sa katawhan.

Kinsay magduda nga maniobrahon sa dedikadong mga siyentipikong sama niini ang ilang mga impormasyon aron paluyohan ang ilang mga ginapangangkon? O pilion ang impormasyong mopalig-on sa ilang teoriya ug isalikway ang dili? O morekord ug mga eksperimento nga wala gayod nila himoa ug mangimbento ug impormasyon aron matukod ang ilang mga konklusyon nga dili nila kapamatud-an? O motaho ug mga pagtuon nga wala gayod nila buhata ug moangkon nga maoy tagsulat sa mga artikulong wala gayod nila hagoi o nakita? Kinsa ba gayoy magduda nga may mga panglimbong diha sa mga institusyon sa panukiduki sa siyensiya?

Kini dili gayod angay mahitabo, apan kini nahitabo.a Sa miaging tuig ang magasin sa siyensiya mitaho: “Ang mga hiphip, panglimbong ug kahiwian kaylap sa mga tigpanukiduki sa medisina sa Amerika, sumala sa mahait nga pagsaway nga gipatik sa usa ka komite sa Kongreso sa U.S. niining semanaha. Ang taho nag-ingon nga ang National Institutes of Health ‘nagapameligro sa kahimsog sa publiko’ tungod sa kapakyasan sa pagdumala sa mga siyentipiko nga gisuportahan niini.”​—New Scientist, Septiyembre 15, 1990.

Ang kadaghanan sa mga kaso nalangkit sa panglimbong nga gitawag kahiwian, apan ang pipila maoy dayag nga panglimbong. Ingon niini ang pagkatawag sa kaso ni Dr. Thereza Imanishi-Kari ug sa iyang lima ka kaubang awtor sa usa ka basahon nga “naghubit sa di-direktang pagsal-ot ug langyawng gene diha sa mga selula sa imyunidad sa mga ilaga. Ang mga awtor nagpatuo nga ang kinaiyanhong gene sa ilaga misugod sa pagsundog sa gisal-ot nga gene, nga nagagamag usa ka linain nga antibody.” (Science News, Mayo 11, 1991) Usa unta kini ka hinungdanong lakang sa panukiduki sa imyunidad, gawas sa kamatuoran nga kini wala gayod mahitabo.

Ang report gipatik sa miaging Abril 1986 diha sa Cell, usa ka basahon sa siyensiya. Human niadto, si Dr. Margot O’Toole, usa ka junior researcher sa molecular biology sa laboratoryo sa Imanishi-Kari, miingon nga ang artikulo may gihimong pangangkon nga wala pamatud-i sa impormasyon. Iyang giduol si Dr. David A. Baltimore, nga nakadaog ug ganting Nobel nga kaubang awtor sa maong panukiduki, uban ang 17 ka panid sa impormasyong gikan sa mga rekord ni Imanishi-Kari. Gipakita niining mga panira nga ang eksperimento wala mosaler, samtang ang gipatik nga basahon miingon nga kini misaler. Si Dr. Baltimore, hinunoa, wala makakaplag ug katarongan sa pagduhaduha bahin sa impormasyon ug gitawag si O’Toole nga “usa ka nasakit nga kaubang postdoctoral nga tigpanukiduki.”​—The New York Times, Marso 22, 1991.

Nianang tuiga gihapon girepaso sa duha ka unibersidad ang artikulong Cell. Ang usa mao ang M.I.T. (Massachusetts Institute of Technology), diin didto buhata ang eksperimento; ang usa pa mao ang Tufts University, diin si Imanishi-Kari gihunahunaang ibutang sa usa ka dakong posisyon. Nakaplagan diha sa ilang mga pagrepaso ang pipila ka problema apan dili kaayo seryoso. Didto nahunong ang kaso sa duha ka tuig.

Unya ang Hawas nga si John D. Dingell, tsirman sa House Subcommittee on Oversight and Investigation, mao ang mikuha sa kaso. Ang gobyerno mao ang nagasuportar sa panukiduki sa siyensiya ug, pinaagi sa NIH (National Institute of Health), mihatag ug $8,000,000,000 sa usa ka tuig sa mga indibiduwal nga mga siyentipiko ug sa ilang mga institusyon alang sa mga proyekto sa panukiduki. Ang sub-committee ni Dingell interesado sa paggasto sa maayong paagi sa kuwarta sa mga tawo, ug giimbestigar niini ang mga pag-abuso.

Si Dr. Baltimore naguol. Siya mipatugbaw nga ang sub-committee, pinaagi sa pagkuha niining kasoha, “nagtinguha sa pagkuha sa naandang sukdanan ug nagpulig usa ka bag-ong sukdanan sa panghukom sa siyensiya. Ilang gipili ang paagi sa husay sa korte. Ang mensahe mao nga himoa ang imong panukiduki ug sa samang paagi hinumdomi ang posibilidad nga mapasakaan ka ug sumbong. Kon ang husay niini karon naghawas sa hunahuna sa Kongreso kon sa unsang paagi angay himoon ang panukiduki sa siyensiya, nan nameligro ang siyensiya sa Amerika sumala sa atong pagkaila niini.”

Si Dr. Baltimore nakabaton ug pagpaluyo sa misimpatiyang kaubanan pinaagi sa pagpadalag mga sulat ngadto sa 400 ka siyentipiko nga nagpasidaan nga ang pagpanghilabot sa Kongreso “makapukan sa siyensiya sa Amerika.” Iyang gitawag ang imbestigasyon nga usa ka tigbalita sa mga hulga sa siyentipikanhong komunikasyon ug kagawasan. Daghang siyentipiko misuporta kang Baltimore, usa sa labing hawod nga mga membro niini, nagtawag sa mga husay nga usa ka “pagpanghasi” ug si Dingell nga usa ka “bag-ong McCarthy.”

“Ang mga tigpaluyo ni Dr. Baltimore ug ang iyang depensa sa artikulo mitubag pinaagi sa pag-atake sa Kongreso,” ang The New York Times, sa Marso 26, 1991, mitaho. “Ilang gisaway si Gn. Dingell sa pagpanghilabot sa mga rekord sa siyensiya, gilarawan ang iyang grupo ug mga pulong sama sa ‘polisiya sa siyensiya.’ Halos ang tanang sulat ug artikulo nag-ingon nga walay panglimbong, kondili interpretasyon lamang. ‘Gidagsaan kami ug mga sulat gikan sa mga siyentipiko nga nagpahayag ug dakong kabalaka sa among ginabuhat,’ miingon ang usa ka membro sa sub-committee ni Dingell. ‘Apan ang kadaghanan kanila, tingali katunga o kapin pa, nangulipas nga nag-ingon nga sila wala masayod sa kamatuoran sa kaso. May pagkakatingad-an kana.’”

Sa dihang malangkit ang emosyon sa tawo, ang kamatuoran mawad-ag importansiya ug ihiklin na lamang. Gisaway sa nagbaha nga mga sulat nga nagpaluyo kang Dr. Baltimore ug Dr. Imanishi-Kari ang Kongreso sa pintok, emosyonal nga pinulongan. Si Dr. Stephen J. Gould sa Harvard misulat: “Sumala sa kahayag sa panghitabo sa Washington dili pa dugay, walay seguro nga si Galileo mas magkaproblema karon.” Giagda ni Dr. Phillip A. Sharp sa M.I.T. ang mga siyentipiko sa pagsulat sa ilang mga hawas sa Kongreso sa pagprotesta sa aksiyon niini nga sub-committee. Siya nag-ingon nga “sublisubling gisalikway niini ang hukom sa takos nga mga siyentipiko” nga walay panglimbong ang nalangkit. Dugang pa, miingon siya nga gisugdan niini ang “pagpanimalos batok sa matinud-anong mga siyentipiko” nga “bayran ug dako sa atong katilingban.” Sumala sa gisangpotan, kon may panimalos mang nalangkit, dili kini batok sa matinud-anong mga siyentipiko kondili batok kang Dr. Margot O’Toole, kansang pagkamatinud-anon gibayran niyag dako.

“Basta ang siyensiya magpadayon nga mahapsay, kini mopatim-aw nga gipalihok sa katarongan ug sa mga tubag nga ginahatag sa kinaiyahan diha sa mga eskperimento. Apan dihang mapakyas ang eksperimento, mawala sa mga siyentipiko ang ilang pagkapropesyonal, ug ang mga emosyon sa mga siyentipiko ang kalit nga motungha.” (The New York Times, Marso 26, 1991) Ug sa dihang kini mahitabo, ang mga puwersa gawas sa siyensiya kinahanglang motungha usab aron mapugngan ang mga panglimbong ug tul-iron ang kasaypanang nahimo ngadto sa mga tigbutyag sa kahiwian.

Kana ang kinahanglan niining kasoha. Daghang siyentipiko, nga wala gayod magpakabana sa pagsusi sa ebidensiya, midapig dayon kang Dr. Baltimore ug Dr. Imanishi-Kari ug mibatok kang Dr. O’Toole. Gawas pa niana, gidaot nila ang ahensiya sa gobyerno nga nangilabot sa pagtul-id sa mga kasaypanan. Kaamgid kini sa sanglitanan sa Bibliya nga nag-ingon: “Ang motubag sa usa ka butang nga wala pa niya madungog, kabuangan ug kaulawan alang kaniya.”​—Proverbio 18:13.

Human lamang sa hataas nga mga imbestigasyon sa sub-committee ni Dingell, ang Secret Service, ug ang Office of Scientific Integrity sa NIH nga ang mga sumbong ni O’Toole sa kataposan napamatud-an. Ang New Scientist, sa Marso 30, 1991, mitaho: “Ang mga imbestigador sa National Institute of Health mihinapos nga giimbento sa kaubang awtor sa nakadaog ug ganting Nobel nga si David Baltimore ang mga impormasyon gikan sa 1986 hangtod sa 1988 aron paluyohan ang sinulat nga gipatik diha sa basahong Cell sa 1986. Si Baltimore, nga miatake niadto sa imbestigasyon sa Kongreso bahin niini ingong usa ka hulga sa siyentipikanhong kagawasan, karon mihangyo sa Cell sa pagbawi sa artikulo.” Siya nangayog pasaylo kang Dr. O’Toole tungod kay wala niya tukia sa bug-os ang iyang mga pagduhaduha.

Ang mga pagtuki nagpadayag nga ang impormasyon gitumotumo ni Dr. Imanishi-Kari ug ang eskperimento nga gitaho niya wala gayod himoa ug sa dihang hapit na nga mabutyag ang tanan, naningkamot siya sa pagtabon niini. “Sa dihang si O’Toole ug ang mga imbestigador sa gawas misugod sa pagbangon ug mga pangutana mahitungod sa sinulat,” ang New Scientist miingon, si Imanishi-Kari “misugod sa sistematiko nga pag-imbento ug impormasyon aron mapamatud-an kini, sumala pa sa taho sa NIH. Ang pipila niining palsipikadong impormasyon gipatik diha sa Cell niadtong 1988 ingong mga pagtul-id sa orihinal nga sinulat.” Niadtong Abril 6, 1991, ang New Scientist mikomento: “Kinahanglang dawaton usab sa mga siyentipiko nga ang pag-usisa sa ilang kaugalingon moobra lamang kon may pagsalig ang publiko. Ang pag-isip sa mga tigbutyag sa kahiwian ingong mga tiggubot dili makatabang.” Apan, human sa mga semana nga nahipos ang ebidensiya, gitawag gihapon ni Dr. Imanishi-Kari kining tanan ingong “pagpanghasi.”

Gikuwestiyon kini sa usa ka editoryal sa The New York Times, Marso 26, 1991, ubos sa ulohang “Usa ba ka Watergate sa Siyensiya”? Kini nag-ingon: “Ang labing mabug-at nga kaso ang angay isang-at batok sa mahuyang ug tuhod nga mekanismo sa mga siyentipiko sa pag-imbestigar sa panglimbong. Giatubang ang kawalay-kooperasyon ni Dr. Baltimore, usa sa labing iladong mga siyentipiko sa nasod, ang ubang membro sa hurado nga nag-imbestigar daw mas kiling sa pagtabon sa daotang publisidad kay sa pagsusi sa kamatuoran.” Bisan pa, kini gihapong mga siyentipikoha ang nag-ingon nga kini ang angay mangimbestigar sa kaugalingon inay mga tagagawas ang mangimbestigar niini.

Ang editoryal nagpadayon: “Ang unang mga imbestigasyon sa mga reklamo ni Dr. O’Toole adunay timaan sa mga tawong madapigon nga mihimog mga lakang sa pagpanalipod sa siyentipikanhong mga reputasyon. Ang mga imbestigasyon sa Tufts University ug sa M.I.T. wala makakaplag ug panglimbong o dakong kasaypanan. Ang National Institute of Health nagtudlog hurado nga suod kang Dr. Baltimore sa pag-imbestigar. Bisan human natudlo ang laing mga membro sa hurado aron malukmay ang mga kritiko, kini mihimog mapanagan-on nga report, walay nakaplagang ebidensiya sa kahiwian bisan pa sa kamatuoran nga gitaho ang usa ka eksperimento nga wala gayod sa aktuwal himoa. Human lamang nga nalangkit ang Kongreso nga mipakita ang N.I.H. ug kalig-on. Ang bag-ong Office of Scientific [Integrity] mihimog maisog ug makadaot nga report nga sa kataposan gitawag ang usa ka tinumotumo nga usa ka tinumotumo. Sukad pa sa sinugdan, si Dr. Baltimore kiling sa pagsanta sa imbestigasyon inay susihon ang kamatuoran bahin sa mga sumbong. Bisan tuod wala siya mismo isumbong nga nanglimbong, siya mipirmag duha ka dokumento​—ang orihinal nga sinulat ug usa ka misunod nga pagtul-id​—nga naundan sa mga impormasyon nga karon gituohan nga tinumotumo ni Dr. Imanishi-Kari.”

Ang mga siyentipiko dili malipay kon dunay dili siyentipiko nga mohukom sa ilang buluhaton. Sila gahig-ulo nga sila, dili ang mga dili-siyentipiko ug tinong dili ang mga ahensiya sa gobyerno, ang angay mohukom sa ilang kaugalingong mga kaso nga sila gisumbong sa kahiwian ug panglimbong. Apan kon kinsa man nga siyentipiko nga mangahas sa pagbangon ug mga pagduhaduha batok sa iladong mga membro madaot, sama kang Margot O’Toole.

Gipamatud-an kini diha sa gidangatan sa mga tawong nalangkit niining kasoha. Si Dr. Baltimore nahimong presidente sa Rockefeller University. Nakuha ni Dr. Imanishi-Kari ang hataas nga posisyon nga iyang gipangandoy sa Tufts University. Si Dr. O’Toole nawad-an sa iyang trabaho sa laboratoryo sa Tufts, nawad-an sa iyang balay, dili siya makakuhag trabaho diha sa natad sa siyensiya sulod sa daghang tuig ug napugos sa pagtrabaho ingong tigtubag sa mga tawag sa telepono sa kompaniya sa iyang igsoong lalaki.

Si Dr. Baltimore gitahong miingon kang Dingell nga tsirman sa sub-committee nga ang kasungian labot sa Imanishi-Kari maoy bahin sa “usa ka proseso sa paglunsay-sa-kaugalingon nga nagpadayon” diha sa siyensiya. Niining kasoha ang “paglunsay” naglakip sa pagpahawa sa matinud-anong siyentipikong si Dr. Margot O’Toole gikan sa pagtrabaho pa sa natad sa siyensiya. Apan, maayo na lang nga kini nga “paglunsay” sa iyang kaso dili permanente. Upat ka tuig sa ulahi, sa 1990, human nga siya nabayaw, siya nakakitag trabaho sa natad sa siyensiya sa dihang siya gikuha sa Genetics Institute, usa ka kompaniya nga gitukod sa usa sa iyang pipila ka tigpaluyo, si Mark Ptashne sa Harvard.

Ang kadaghanang mga tawo mouyon nga ang ingon niana nga panglimbong dili angay mahitabo diha sa mga institusyon sa panukiduki sa siyensiya, apan sama sa pagkapahayag niini sa usa ka magasin sa siyensiya nga mipatik sa taho nga kini nga panglimbong “kaylap sa mga tigpanukiduki sa medisina sa Amerika.”

[Footnote]

[Blurb sa panid 13]

“Ang mga hiphip, panglimbong ug kahiwian kaylap sa mga tigpanukiduki sa medisina sa Amerika”

[Blurb sa panid 13]

$8,000,000,000 ang kuwarta nga gikan sa buhis sa mga tawo mahiadto sa mga siyentipiko ug sa ilang mga institusyon tuig-tuig alang sa mga proyekto sa panukiduki

[Blurb sa panid 14]

Ang sub-committee sa Kongreso interesado sa paggasto sa maayong paagi sa kuwarta sa mga tawo

[Blurb sa panid 15]

Ang mga magsusulat miasenso, ang tigbutyag sa kahiwian nawad-an sa iyang trabaho