Mga Batan-on Nangutana . . .

Sa Unsang Paagi Makapangandam Ako sa Kalibotan sa Panarbaho?

“AKO gikuyawan ug naghinamhinam sa samang panahon!” Matud pa sa 16-anyos nga si Maureen sa dihang gipangutana kon unsay iyang pagbati bahin sa pagsulod unya niya sa umaabot diha sa kalibotan sa panarbaho. Kinaiyanhon lamang nga bation ang nerbiyos sa dihang magpalandong ka sa pagsulod ug trabaho​—bisan pag nagapaabot ka sa hagit niini. Sa talitapos na ang batan-ong si René sa pag-eskuyla, siya miingon: “Human sa 12 ka tuig nga kalisod sa pag-eskuyla, ang trabaho mahimong makalilipay.”

Bisag unsa pay imong bation, tingali makakita ka ug trabaho sa umaabot nga adlaw. Sa unsang paagi makapangandam ka alang sa maong adlaw? Ang pagtungha sa eskuylahan mohatag nimog kahigayonan sa pag-ugmad ug maayong mga batasan, sama sa pag-abot sa untop sa panahon. Dugang pa, ang mga batan-on nga nagaeskuyla pa tingali makabaton ug eksperensiya pinaagi sa pagtrabaho sa part-time nga trabaho. Hinoon, aron makaandam ug maayo alang sa kalibotan sa panarbaho, ilabinang importante nga imong seryosong palandongon ang mga kurso nga imong pilion sa eskuylahan.

Timbang nga Panlantaw sa Trabaho

Una sa tanan, kinahanglang imong tinoon kon unsay gusto nimo sa usa ka trabaho. Ang pila ka batan-on dili motan-aw sa gidak-on sa suweldo. Ibutang nato, “ang salapi maoy usa ka panalipod” ug importante sa kinabuhi. (Ecclesiastes 7:12) Apan ang Bibliya matinud-anon sa dihang kini nag-ingon nga “ang kinabuhi sa tawo wala diha sa kadagaya sa iyang mga katigayonan.” (Lucas 12:15) Diha sa librong Yes​—I Can!, ni Barkai, Barkai ug Yeo, ang mga awtor naghatag ning tambaga: ‘Ayawg kahulog sa lit-ag sa pagtan-aw lamang sa dakong salaping makita.’ Sila midugang: “Ang katagbawan sa trabaho sama usab ka importante alang sa imong umaabot nga kalipay.” Ang disisiyete-anyos nga si Paulo sa ingon nagpakitag pagkatimbang sa dihang siya miingon: “Gusto ko lang makakitag igong kuwarta samtang ginakalipayan ko ang akong ginabuhat.”

Kon ikaw usa ka Kristohanon, hinunoa, duna pay laing pagatagdon. Bisan ang labing makalilipay, mahagitong natad sa trabaho dili makatagbaw sa imong espirituwal nga panginahanglan. Gawas pa, “ang tibuok obligasyon sa tawo” mao ang “pagkahadlok sa matuod nga Diyos ug sa pagbantay sa iyang mga sugo.” (Ecclesiastes 12:13) Sanglit ang sugo sa Diyos alang sa mga Kristohanon mao man ang “paghimog mga tinun-an,” daghang batan-ong mga Saksi ni Jehova nagplano alang sa karerang pagpayunir, o bug-os panahong mga magwawali. (Mateo 28:19, 20) Mao gayod kanay gihimo sa usa ka babayeng taga Habagatang Aprika nga ginganlag Shulamite. Ug siya miingon nga kini nakahatag kaniya ug “dakong katagbawan sa pagtabang sa pagtagana sa espirituwal nga panginahanglan sa mga tawo.”

Tingali ikaw usab nangandoy nga makabahin sa bug-os panahong ministeryo. Apan, ikaw tingali kinahanglang motrabaho sa pagsuportar sa imong kaugalingon. Sa umaabot nga adlaw tingali may suportahan ka nga pamilya. Sa laing bahin, hayan ang mga kahimtang dili motugot kanimo sa pagpayunir, ug tingali kinahanglan kang mangita ug bug-os panahong trabaho. Bisag hain niini nga kahimtang, dili ka ba gustong makakitag trabaho nga mohatag kanimo ug dakong bahin sa pagpakig-ambit sa pag-alagad sa Diyos kon mahimo? Dako ang nagadepende sa mga kurso nga imong pilion sa eskuylahan.

Pilia ang Haom nga Subjects

Sa ubang kayutaan ang usa ka batan-on makapili ug akademiko, patigayon, teknikal, ug bokasyonal nga edukasyon. Maalamon gayod nga tagdon kon unsang matanga sa trabaho ang mabatonan sa lugar. Sa samang panahon, ikaw makabanabana sa imong katakos ug interes. Sa unsang paagi? Pinaagi sa paglista sa tanang butang nga imong gikaikagan o kaha ikaw maayo. Maayo ka ba sa matematika? Sa siyensiya sa kompiyuter ba? Mekaniko sa sakyanan ba? Ilakip ang imong mga pasatiempo ug ubang yanong mga interes. Kini sa labing ubos mohatag nimog pipila ka ideya kon unsang matanga sa trabaho nga ikaw mohaom sa labing maayo ug kon unsang mga kursoha ang makagiya kanimo padulong sa maong direksiyon. Ang pagpakigsulti uban sa imong mga ginikanan o sa ubang mga hamtong tingali makatabang usab kanimo sa pagtimbangtimbang sa imong mga katakos ug mga hilig sa realistikanhon.​—Itandi ang Proverbio 15:22.

Pananglitan, ikaw ba mahigalon? Nan tingali buot mong pabilhan ang mga subjects nga makapaarang nimo nga makakitag trabaho diha sa pagpamaligya o sa ubang natad nga nagkinahanglag suod nga pakiglabot sa mga tawo. Sa laing bahin, kon ikaw abilidaran sa mga buhat-buhat sa kamot, tingali buot mong pabilhan ang pagkuhag bokasyonal nga kurso. Bisag unsa pa man, daghang bug-os panahong mga magwawali nagasuportar sa ilang kaugalingon pinaagi sa mga kahanas nga natun-an sa hayskol (segundaryo). Ang uban nakakitag part-time nga trabaho sa konstruksiyon, sa pag-ayo sa mga kasangkapang de-koryente, panday, paghimog mga butang diha sa balay nga ikabaligya, word processing, o sekretarya.

Alang kang Damaris, usa ka batan-ong babaye gikan sa Colombia, Habagatang Amerika, ang pagtuon sa pagmakenilya ug sa pagkupot ug kuwenta sa libro nabaslan. Siya nakakitag tunga-sa-adlaw nga trabaho ingong sekretarya nga nakasuportar sa iyang karera sa pagwali. Ang pipila ka Kristohanon nakatagana sa ilang panginahanglan pinaagi sa pagdiyanitor, pagpatahom sa hardin, ug uban pa.

Kon Diyutay ray Kapilian

Dili tanang eskuylahan, hinunoa, nagahatag ug igong pagbansay sa trabaho; ang uban wala gani makatudlo sa ilang mga estudyante sa paninugdang kahanas sa pagbasa ug pagsulat. Diha sa pipila ka dapit dugang edukasyon tingali kinahanglan aron makakuha ug hapit bisag unsang matang sa trabaho. Ubos sa maong mga kahimtang, tingali imong susihon kon adunay diha-sa-trabaho nga pagbansay o programa sa pag-aprentis nga mabatonan sa lugar. Usa ka mubong kurso sa eskuylahan nga nagatudlog pangitaong kahanas sa trabaho maoy laing kapilian. Makaiikag, ang pipila nagkuha sa maong mga pagbansay dugang pa sa ilang buluhaton ingong bug-os panahong mga magwawali.

Ang mga batan-on diha sa nagakaugmad nga kanasoran tingali makakaplag nga ang mga kapiliang subjects ug kapiliang mga eskuylahan kulang kaayo. Si Katiti, usa ka batan-ong lalaki gikan sa ilaya sa lungsod sa habagatang Aprika, walay kapilian gawas sa pagtuon ug Latin, matematika, ug physical science, bisan tuod ang maong mga subjects dili kaayo pinangita sa lokal nga panginahanglan sa trabaho. Bisan pa niana, si Katiti nagmalamposon sa pagkakitag trabaho. Sa unsang paagi? Pinaagi sa pagpahiangay sa iyang mga kahanas sa lokal nga panginahanglan. Sa dihang si Katiti nakagraduwar sa eskuylahan, iyang gisuportahan ang iyang kaugalingon pinaagi sa pagpananom ug pagpamaligyag mga utanon, paggansilyo ug pagbaligyag mga korbatang de-lana ug mga kalo, ug bisan sa pagpamaligyag mga patent medicine sa mga banika. Sanglit nahatagan man siya sa eskuylahan sa kinahanglanong kahanas sa pagpakigsulti, siya maayo kaayong modala ug makaiikag nagkadaiyang mga trabaho.

Ang librong Choosing Your Career and Your Higher Education nag-ingon nga ang katakos “sa pagkomunikar, sa pagsabot ug nga masabtan mao ang labing importante” sa dapit sa panarbaho. Ang kadaghanang mga natad, teknikal man, komersiyal, o akademiko, nagkinahanglag kahanas sa komunikasyon. Busa bisan pag ang imong eskuylahan wala magatanyag ug ispisipikong pagbansay sa trabaho, pagkugi nga mahanas ka sa pagsulat, pagsulti, ug pagpaminaw. Ang impresyong imong mahatag sa imong umaabot nga amo nagadepende ug dako sa imong katakos sa pagkomunikar; basin kini pa ang hinungdan sa pagkadawat nimo sa trabaho nga imong gusto. Diha sa mga Saksi ni Jehova, daghang batan-on nakapahait sa ilang mga kahanas sa komunikasyon pinaagi sa pagpakig-ambit sa Teokratikanhon Ministeryong Tunghaan diha sa Kristohanong kongregasyon.

Paghimog mga Pagsakripisyo

Ang librong Your Child at School nagbatbat: “Kitang tanan wala buhata sa samang paagi.” Ang pila ka batan-on hilig sa mekanika, samtang ang uban maayo sa akademiko. Bisan pa ang uban nahatagag mga abilidad ug mga katakos sa natad sa musika, arte, o sa mga dula. Ang pagsuportar sa kaugalingon ingong usa ka komersiyal nga artista o usa ka magtutudlo sa musika maoy usa ka laing butang, apan ang pagpangagpas ug bahandi o kabantog sa maong mga natad makahatag ug espirituwal nga kapeligrohan sa usa ka Kristohanon. Dugang pa, sanglit kining mga kareraha nagakuha ug dakong panahon alang sa Kristohanong mga kalihokan, sama sa pagtambong sa mga tigom ug sa pagpakig-ambit diha sa pagwaling buluhaton, maalamon ba ang pagugol ug katuigan sa pagbaton ug edukasyon ug paghingpit sa kahanas nga gikinahanglan aron molampos niana?​—1 Corinto 7:29.

Ang usa ka batan-ong Saksi nga ginganlag Philip misulay sa pagpangagpas sa masaarong karera sa tenis. “Sa ulahi,” matud pa ni Philip, “Napugos ako sa pagpili tali sa Kristiyanidad ug sa tenis. Wala na gayod akoy igong panahon aron bug-os mahatagan ug panahon ang duha ka pangagpas. Ako mihukom sa pagbiya sa tenis, ug bisan tuod kadto malisod sa maong panahon, wala gayod nako kadto basoli.”

Si apostol Pablo mihimog samang desisyon. Bisag naedukar sa abogasya, iyang gipili ang Kristohanong ministeryo, gisuportahan ang iyang kaugalingon pinaagi sa paghimog mga tolda. (Buhat 18:3; 22:3) Apan si Pablo wala magbasol sa iyang pagpili. Siya miingon: “Ang mga butang nga akong nabatonan kaniadto, kini akong giisip nga kapildihan tungod ni Kristo. . . . Napildihan ako sa tanang butang ug giisip ko sila nga basura, aron lamang maangkon ko si Kristo.”​—Filipos 3:7, 8.

Tingali ikaw mapalihok sa paghimog samang pagpili. Inay ugmaron ang imong mga abilidad sa akademiko, musika, o artistiko, tingali mohukom ka sa pag-ugmad sa imong espirituwal nga mga katakos. Kini mahimong magkahulogan sa pagtuon ug trabaho o laing linya sa trabaho nga gilantaw sa kadaghanang tawo nga dili-madanihon. Usahay ang usa ka batan-on tingali makakat-on ug usa ka trabaho pinaagi sa pagtrabaho uban sa iyang mga ginikanan, tingali sa pagtuon sa pagkapanday, tubero, o ubang samang trabaho.

Bisag unsa pay imong desisyon labot niini, hunahunaa ang imong umaabot. Maalamong pilia ang imong mga subjects, ug sa maampingon. Pinaagi sa tabang sa Diyos, ikaw sa bug-os maandam alang sa kalibotan sa panarbaho!

[Hulagway sa panid 26]

Daghan nagsuportar sa ilang kaugalingon pinaagi sa mga kahanas nga natun-an diha sa eskuylahan