Tabang Alang sa Hamtong nga mga Bata sa mga Alkoholiko

“Kon nagdako ka diha sa usa ka alkoholiko nga pamilya, kinahanglang tul-iron mo ang sayop nga natun-an ug ang emosyonal nga kalibog nga maoy misangpot sa paagi sa pagmatuto. Dili kini malikayan.”​—Dr. George W. Vroom.

USA ka sundalo nga grabe ang pagkasamad naghigda nga nagkadugo diha sa panggubatan. Miabot dihadiha ang tabang, ug ang nasamdang sundalo gidala dayon sa ospital. Ang sundalo naluwas, apan wala pa matapos ang iyang suliran. Ang iyang mga samad kinahanglang tambalan, ug ang tensiyon sa hunahuna ug emosyon bahin sa iyang masakit nga kasinatian hayan magpabilin sa daghang katuigan.

Alang sa mga anak sa usa ka alkoholiko nga ginikanan, ang panimalay mahisama sa usa ka panggubatan diin ang paninugdang mga panginahanglan ginaatake. Ang ubang mga bata giabusohan sa sekso; ang uban gidagmalan; daghan ang nahikawan sa emosyonal nga panginahanglan. “Sama ra kining matanga sa kalisang nga bation sa bata dihang makadungog siyag mga bomba nga nangahulog o sa masinggan nga nagrakrak sa iyang balay,” matud pa sa usa ka bayong, nga nagpalandong sa iyang panahon sa pagkabata. Dili ikahibulong nga ang kadaghanan sa mga anak sa mga alkoholiko nagapakitag samang posttraumatic stress symptoms o mga simtoma nga gipahinabo sa sobrang tensiyon nga maoy bation sa mga sundalong beterano!

Tinuod, daghang mga anak ang makasugakod ra niining masakit nga kasinatian sa emosyon ug sa ulahi molayas sa balay. Apan sila mosulod sa panahon sa pagkahamtong nga may mga samad nga, bisag dili-makita, maoy sama ka tinuod ug dili-mawala sama nianang sa usa ka nasamdang sundalo. “Ako karon 60 anyos na,” miingon si Gloria, “ug ang akong kinabuhi apektado gihapon sa masakit nga mga kasinatian sa emosyon nga nalangkit sa pagkanatawo diha sa usa ka pamilya nga dunay alkoholikong ginikanan.”

Unsay mahimo aron sila matabangan? ‘Ambiti ang ilang kaguol,’ mirekomendar ang Bibliya. (Roma 12:​15, Phillips) Sa pagbuhat niini, ang usa kinahanglang makasabot sa mga samad nga maoy kasagarang mosangpot gikan sa pagkinabuhi diha sa usa ka alkoholiko nga palibot.

“Wala Gayod Ako Makaagi ug Pagkabata”

Ang bata kinahanglang pakaonon, atimanon, ug kanunayng pasaligan. Diha sa alkoholikong pamilya, ang maong pagtagad kasagarang kulang. Sa pipila ka kaso dunay pag-ilisay sa papel, ug ang bata gipaabot nga maoy moamoma sa ginikanan. Si Albert, pananglitan, mao ang nangitag kabuhian sa pamilya sa edad nga 14 anyos! Puli sa alkoholiko nga ginikanan, ang bata nga ginganlag Jan mao ang nagpas-an sa mabug-at nga mga trabaho sa balay. Siya usab ang tigbantay sa iyang manghod nga mga igsoong lalaki ug babaye​—kining tanan nagsugod sa dihang sayis anyos pa lamang siya!

Ang mga bata dili mga hamtong, ug sila dili gayod makalihok sama sa mga hamtong. Kon mabali ang mga papel sa ginikanan-bata, ang samag-hamtong nga mga bata sa karong panahon mahimong walay katagbawang mga edaran sa umaabot. (Itandi ang Efeso 6:4.) Ang magtatambag sa pamilya nga si John Bradshaw misulat: “Sila managko nga dunay hamtong nga mga lawas. Sila may panagway ug mosulti samag mga hamtong, apan sa sulod nila adunay usa ka wala-matagbaw nga gamayng bata nga nahikawan sa iyang mga panginahanglan.” Kini sila tingali mobati sama sa gibati sa usa ka Kristohanon: “Gidaladala gihapon nako ang daghang kasakit tungod kay nahikawan ako sa akong pangunang emosyonal nga mga panginahanglan sa bata pa.”

“Tingali Ako ang Nakaingon”

Sa dihang 13 anyos pa lang si Robert, ang iyang amahan namatay sa usa ka aksidente. “Naningkamot gayod ako nga magbinuotan,” nahinumdom si Robert nga ang mga mata nagtan-aw sa ubos. “Nahibalo ako nga nakabuhat ako ug mga butang nga supak siya, apan dili ako maldito nga bata.” Gipas-an ni Robert ang bug-at nga luwan sa pagbating sad-an labot sa alkoholismo sa iyang amahan ug gibati kini sa daghang katuigan. Sa dihang nag-asoy sa ibabaw, si Robert maoy 74 anyos na ang edad!

Komun alang sa mga anak ang pagdawat sa responsabilidad sa alkoholismo sa ginikanan. Ang pagbasol sa kaugalingon mohatag sa bata ug handurawan nga maoy nagakontrolar sa kahimtang. Sama sa giingon ni Janice: “Nagtuo ako nga kon buotan pa ako nga anak, dili na moinom pag-usab ang akong amahan.”

Ang kamatuoran mao nga walay bata​—ni hamtong​—ang makapahinabo, makakontrolar, o makatambal sa pag-inom ni bisan kinsa. Kon alkoholiko ang imong ginikanan, bisag unsa pay gisulti diha kanimo o kon unsay gipasumbingay sa usa, ikaw dili gayod ang mabasol! Ug angay nimong palandongon pag-ayo kon ingong usa ka hamtong, gibati pa ba gihapon nimo sa dili-angay nga maoy responsabli sa mga lihok ug sa mga batasan sa uban.​—Itandi ang Roma 14:​12; Filipos 2:12.

“Wala Akoy Masaligan”

Ang pagsalig gitukod diha sa pagkabukas ug pagkamatinud-anon. Ang palibot sa alkoholiko gitukod diha sa pagkatinago ug dili-pagdawat.

Sa bata pa, si Sara nahibalo bahin sa alkoholismo sa iyang amahan. Apan, siya nahinumdom: “Bation ko nga sad-an bisan sa paghunahuna lang sa pulong tungod kay walay usa sa akong pamilya ang mohisgot niana.” Miasoy si Susan ug kaamgid nga eksperyensiya: “Walay usa diha sa pamilya ang mohisgot sa nagakahitabo, kon unsa sila ka masulob-on, o sa among dakong kasuko sa [akong alkoholikong ama-ama]. Tingali gituyo ko ang dili pagbale-bale sa kahimtang.” Ang kamatuoran sa alkoholismo sa ginikanan sa ingon nalikban sa dili-pagdawat. “Ako nakakat-on sa dili pagtan-aw sa mga butang tungod kay daghan na ang akong nakita,” matud pa ni Susan.

Ang pagsalig dugang mawala sa pabag-obag-o nga paggawi sa alkoholiko. Siya malipayon kagahapon, apan karon siya nasuko. “Ambot kon kanus-a na usab moulbo ang kasuko,” miingon si Martin, ang hamtong nga bata sa usa ka alkoholikong inahan. Ang alkoholiko dili makatuman sa mga saad, dili tungod sa pagkadanghag, kondili tungod lamang sa alkohol. Si Dr. Claudia Black mipatin-aw: “Ang pagkalinga sa pag-inom mahimong prioridad sa alkoholiko. Ang ubang butang ikaduha lamang.”

“Gitago Nako ang Akong mga Pagbati”

Kon dili libreng ikapaambit ang mga pagbati, ang mga bata makakat-on sa pagpukgo niana. Sila moadto sa eskuylahan nga may “mga pahiyom sa ilang mga dagway ug may panghugot sa ilang mga tiyan,” nag-ingon ang librong Adult Children​—The Secrets of Dysfunctional Families, ug dili nila ipadayag ang ilang mga hunahuna sa kahadlok nga mahibaloan ang tinagoan sa pamilya. Sa gawas, maayo ang lakat sa tanan; sa sulod, ang pinugngang mga pagbati mosugod sa pagsiga.

Sa panahon sa pagkahamtong daghang pagsulay sa pagsumpo sa mga emosyon pinaagi sa pagpakitag panagway nga ‘maayog-lakat-ang-tanan’ mapakyas. Kon ang mga pagbati dili ikapahungaw, kini mogawas sa laing paagi​—sa ato pa, pinaagi sa mga ulser, sa balik-balik nga mga labad sa ulo, ug uban pa. “Sa literal gidaot ako sa mga pagbati,” miingon si Shirley. “Anaa kanako ang tanang nailhang balatian sa lawas.” Si Dr. Timmen Cermak mibatbat: “Ang paagi sa pagpakiglabot sa hamtong nga mga bata sa tensiyon mao ang dili-pagdawat niana, apan dili nimo malimbongan ang Inahang Kinaiyahan. . . . Ang lawas nga gibuhi kanunay sa sobrang tensiyon, sobrang kabalaka sa daghang katuigan mosugod sa pagkadaot.”

Dili na Makalahutay

Ang hamtong nga mga bata sa alkoholiko malig-on; ang ilang paglahutay gikan sa masakit nga kasinatian sa emosyon sa bata pa nagpamatuod niana nga kamatuoran. Apan labaw pa ang gikinahanglan kay sa paglahutay. Ang bag-ong mga ideya sa mga relasyon sa pamilya kinahanglang tun-an. Ang mga pagbating sad-an, kasuko, ug ubos nga pagtamod sa kaugalingon kinahanglang tagdon. Kinahanglang gamiton sa hamtong nga mga bata sa alkoholiko ang ilang kusog sa pagsul-ob nianang gitawag sa Bibliya nga “bag-ong pagkatawo.”​—Efeso 4:​23, 24; Colosas 3:​9, 10.

Dili kini masayon nga trabaho. Si LeRoy, usa ka hamtong nga bata sa usa ka alkoholiko, nakigbisog sa pagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya sa iyang kaugalingong pamilya sulod sa 20 ka tuig. “Sa dihang akong nadawat ang tanang mahigugmaong tambag gikan sa Sosyedad pinaagi sa librong Pamilyahanon ug sa ubang mga publikasyon, dili nako masabtan ang katibuk-ang ideya.a Ang resulta mao nga dili ako maayong mopadapat sa impormasyon. . . . Walay mga pagbati, naningkamot ako sa mekanikal nga paagi sa pagpangita ug sa pagpadapat sa mga lagda, sama sa mga Pariseo.”​—Tan-awa ang Mateo 23:​23, 24.

Alang sa usa ka tawo nga sama kang LeRoy, ang yanong mga hangyo nga “magmahigugmaon” o “pakigkomunikar” o “disiplinaha ang imong mga anak” tingalig kulang. Ngano? Tungod kay ang hamtong nga bata tingalig wala gayod makaagi niining mga hiyasa o mga katakosa, busa unsaon man niya sa pagpakita o sa pagsundog niana? Midangop si LeRoy ug terapiya aron masabtan ang epekto sa alkoholismo sa iyang amahan. Kini ang mibukas sa dalan alang sa espirituwal nga kauswagan. “Bisag masakit kini nga yugto sa akong kinabuhi, kadto nahimong usa ka panahon sa dakong espirituwal nga pagtubo,” miingon siya. “Sa unang higayon sa akong kinabuhi, gibati ko gayod nga misugod na ako sa pagkahibalo sa tukma kon unsa ang gugma sa Diyos.”​—1 Juan 5:3.

Usa ka Kristohanong babaye nga ginganlag Cheryl nakabenepisyo sa tabang sa usa ka social worker nga eksperyensiyado sa mga isyu bahin sa alkoholismo sa pamilya. Siya nakigsulti usab sa usa ka mabinationg ansiano. “Mao lamang kadtong higayona nga gibutyag ko ang akong ‘tanang makauulawng mga tinagoan’ nga sa ingon mibati akong malinawon uban kang Jehova ug sa akong kaugalingon,” siya miingon. “Gilantaw ko na karon si Jehova nga akong Amahan (usa ka butang nga dili ko gayod mahimo kaniadto), ug wala na ako mibati nga gilimbongan nga wala gayod ako makadawat sa gugma ug pagtultol gikan sa akong amahan dinhi sa yuta nga akong gikinahanglan.”

Si Amy, ang hamtong nga anak nga babaye sa usa ka alkoholiko, nakakaplag nga ang pagpaningkamot sa pag-ugmad sa “bunga sa espiritu” nakatabang ug dako kaniya. (Galacia 5:​22, 23) Siya nakakat-on usab sa pagsulti sa iyang mga hunahuna ug pagbati ngadto sa usa ka masinabtanong ansiano. “Iya akong gipahinumdoman sa pag-uyon nga mao gayoy akong gipangita,” miingon si Amy, “sa kang Jehova nga Diyos ug kang Jesu-Kristo. Ang pagtinguha sa ilang gugma ug pag-uyon dili gayod modaot sa kaugalingon.”

Bug-os nga Pagkaayo

Ang Bibliya nasudlan sa sinulat nga saad ni Jesu-Kristo nga kadtong moduol kaniya nga nabug-atan sa mga kabalaka mahupayan. (Mateo 11:​28-30) Dugang pa, si Jehova gitawag nga mao “ang Diyos sa tanang paglipay, nga nagalipay kanato sa atong mga kasakitan.” (2 Corinto 1:​3, 4) Si Maureena miingon: “Midangat ako sa pagkahibalo kang Jehova ingon nga mao ang Usa nga dili gayod ako pasagdan sa pisikal, mental, o emosyonal.”

Kita nagkinabuhi na sa usa ka panahon nga gitawag sa Bibliya nga kataposang mga adlaw, usa ka panahon diin daghan​—bisan sulod sa sirkulo sa pamilya​—‘madagmalon, walay kinaiyanhon nga pagbati, ug mabangis.’ (2 Timoteo 3:​2, 3, The New English Bible) Apan ang Diyos nagsaad nga sa dili madugay ipahiluna niya ang malinawon bag-ong kalibotan diin iyang wad-on ang tanang mga luha ug mga kaguol. (Pinadayag 21:​4, 5) Miingon ang usa ka Kristohanon nga gipadako sa usa ka alkoholiko nga panimalay: “Naglaom kami nga kaming tanan makalabang-buhi ra ngadto nianang bag-ong kalibotan, diin kami makadawat ug bug-os nga pagkaayo nga si Jehova lamang ang makahatag.”

USA KA PANANGLITAN NGA KASO

“Usa ako ka hamtong nga bata sa usa ka alkoholiko. Ang akong amahan nahimong alkoholiko sa otso anyos pa ang akong edad. Dihang makainom siya, mahimo siyang mapintas. Mahinumdoman ko pa ang bationg kalisang sa tibuok pamilya. Sa panahong angay unta akong makabaton ug malipayong panahon sa pagkabata, nakakat-on ako sa paglubong sa akong mga pagbati, mga panginahanglan, mga tinguha, ug mga paglaom. Si Mama ug Papa okupado kaayo sa pag-atiman sa problema sa akong amahan nga walay nay panahon alang kanako. Dili ako takos usikan sa ilang panahon. Mibati ako nga walay-pulos. Sa nag-edad ako ug otso anyos ang papel nga gihatag kanako nagpugos kanako sa paghunong sa pagkahimong bata​—sa kalit nga pagdako ug sa pagpangabaga sa mga kaakohan sa pamilya. Ang akong kinabuhi gipaurong.

“Ang paggawi sa akong amahan makauulaw kaayo nga ang iyang kaulawan napasa kanako. Aron makabawi naningkamot ako nga mahimong hingpit. Nagsige ako ug hatag sa emosyonal nga paagi, naningkamot sa pagpalit sa gugma, wala gayod mobati nga takos sa hingpit nga gugma. Ang akong kinabuhi nahimong usa ka pasundayag, nga may kamig nga mga pagbati. Sa milabay ang mga tuig gisultihan ako sa akong bana ug mga anak nga usa ako ka robot, mekanikal. Sulod sa 30 ka tuig nagpaulipon ako kanila, gisakripisyo ko ang akong emosyonal nga mga panginahanglan alang kanila, nagahatag kanila sama sa akong paghatag kanunay sa akong mga ginikanan. Ug kini ba ang pasalamat nga akong nadawat? Masakit kaayo kadto!

“Tungod sa kasuko, kalibog, ug pagkanakabsan sa paglaom, midesisyon ako sa pagsusi kon unsay akong deperensiya. Sa nakigsulti ako sa uban nga gipadako sa mga panimalay sa alkoholiko, ang daghang pinugngang mga pagbati misugod sa paggawas, mga butang nga wala hinumdomi niadto, mga butang nga maoy nagpahinabo sa akong balikbalik makapaluyang depresyon. Sama kadtog nahuwasan gikan sa kabug-at, usa ka kahumpayan sa tensiyon. Pagkadakong kahupayan ang pagkahibalo nga wala ako mag-inusara, nga ang uban nakaagi ug nakasabot sa masakit nga kasinatian sa akong pagkamatuto diha sa usa ka alkoholikong pamilya!

“Midangop ako sa usa ka grupo nga gitawag Adult Children of Alcoholics ug misugod sa pagpadapat sa pipila sa ilang terapiya. Ang mga libro nga naghisgot bahin sa butang nga angay panlimbasogan nakatabang sa pagbag-o sa sayop nga mga hunahuna. Gilista ko ang adlaw-adlaw nga mga pagbati aron matukian ang dugang mga pagbati, mga pagbati nga nalubong sa daghang katuigan. Namati ako sa mga teyp nga nagtudlo kon unsaon sa pagtabang sa kaugalingon. Nakatan-aw ako ug usa ka diskusyon diha sa TV bahin sa usa mismo ka hamtong nga bata sa usa ka alkoholiko. Ang librong Feeling Good, gikan sa University of Pennsylvania School of Medicine, nakatabang nako sa pagtukod sa akong pagtamod sa kaugalingon ug nakapauswag sa akong dili-hustong mga sumbanan sa kaisipan.

“Ang pipila niining bag-ong mga sumbanan sa kaisipan nahimong mga kasangkapan, mga pulong sa pagsagubang sa kinabuhi ug sa mga relasyon. Ang pipila niini nga akong nakat-onan ug gipadapat mao: Dili ang nahitabo kanato ang importante, ang importante mao kon unsay atong paglantaw o pagsabot sa nahitabo. Ang mga pagbati dili iluum sa sulod apan kinahanglang susihon ug ipadayag sa maayong paagi o kaha wad-on. Laing kasangkapan mao ang pulong ‘lihok sa hustong paagi sa panghunahuna.’ Ang lihok nga masobli makapormag bag-ong mga sumbanan sa utok.

“Ang labing importanteng kasangkapan sa tanan mao ang Pulong sa Diyos, ang Bibliya. Gikan niana ug sa mga kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova, uban sa ilang mga ansiano ug sa ubang hamtong nga mga Saksi, nadawat ko ang labing maayong espirituwal nga pagpaayo, ug ako nakakat-on sa pagbaton ug tukmang gugma alang sa akong kaugalingon. Nakakat-on usab ako nga talagsaon ako nga tawo nga may kaugalingong pagkatawo, nga walay usa nga sama kanako sa uniberso. Labing hinungdanon, nahibalo ako nga gihigugma ako ni Jehova, ug si Jesus namatay alang kanako ug sa uban usab.

“Karon, usa ug tunga ka tuig na ang milabay, ako makaingon nga 70 porsiento na ako nga naayo. Ang bug-os nga pagkaayo modangat lamang dihang mapulihan na sa bag-ong kalibotan ni Jehova sa pagkamatarong kining presente daotang kalibotan ug ang diyos niini, si Satanas nga Yawa.”

KONKLUSYON

Ang Bibliya nag-ingon: “Ang tambag diha sa kasingkasing sa tawo ingon sa halalom nga tubig, apan ang usa ka tawo nga may salabotan magatimba niini.” (Proverbio 20:5) Kinahanglang dunay salabotan kon ang usa nga nagatabang molampos sa pagtimba gikan sa lalom nga mga tubig sa kasingkasing sa mga butang nga nakahatag kasamok sa usa nga nagmagul-anon. Dunay dakong bili “diha sa panon sa mga magtatambag” kon sila dunay salabotan. (Proverbio 11:14) Ang mosunod nga sanglitanan nagpakita usab sa bili sa pagpangayog tambag sa uban: “Ang puthaw mopahait sa puthaw. Sa ingon mapahait sa usa ka tawo ang panagway sa lain.” (Proverbio 27:17) Sa dihang makigsulti ang mga tawong may suliran, “may pagdinasigay taliwala [kanila].” (Roma 1:12) Aron matuman ang tambag sa Bibliya sa “pagsulti nga mahupayon sa nagmagul-anong mga kalag,” ang usa nga nagapalipay kinahanglang makasabot sa hinungdan ug sa resulta sa depresyon nga nagsakit sa usa nga pagatambagan.​—1 Tesalonica 5:14.

[Footnote]

[Blurb sa panid 8]

Ang kadaghanan sa mga anak sa alkoholiko nagapakitag samang mga simtoma nga gipahinabo sa sobrang tensiyon nga maoy bation sa mga sundalong beterano!

[Blurb sa panid 10]

Ang palibot sa alkoholiko gitukod sa pagkatinago ug sa dili-pagdawat

Sila moadto sa eskuylahan nga may “mga pahiyom sa ilang mga dagway ug may panghugot sa ilang mga tiyan”

[Blurb sa panid 11]

“Gilantaw ko na karon si Jehova nga akong Amahan (usa ka butang nga dili ko gayod mahimo kaniadto)”

[Blurb sa panid 12]

Ang labing importanteng kasangkapan sa tanan mao ang Pulong sa Diyos, ang Bibliya

[Hulagway sa panid 9]

“Sa literal gidaot ako sa mga pagbati”