Nganong ang Organisadong Krimen Nagmauswagon?

SI Al Capone, ang gibantog nga membro sa gang sa U.S. Prohibition Era (1920-33), nangangkon nga siya maoy usa lamang ka negosyante nga nagsunod sa balaod​—ang balaod sa pagsangkap sa kinahanglanon. Usa ka abogado sa kinadak-ang sindikato sa yakuza sa Hapon miingon: “Dili nimo ikalimod nga adunay dakong panginahanglan sa mga kalihokan sa [sekso, droga, ug sugal].” Kanang maong mga panginahanglan magpausbaw sa organisadong krimen. Bisan tuod walay usa ang gustong mahimong biktima sa krimen, ang uban modangop sa kriminal nga mga organisasyon ug mogamit sa ilang mga serbisyo.

Tagda, pananglitan, ang mga raket alang konohay sa proteksiyon nga gigamit sa mga membro sa gang sa daghang nasod ingong tuboran sa kita. Bisan tuod himoon nilang target, usahay, ang matinud-anong mga tag-iyag tindahan, sagad nilang biktimahon kadtong nagpalakaw ug kaduhaduhaang mga negosyo. Usa ka tag-iyag kasino sa Shinjuku, Tokyo, nga nagpalakaw sa iyang negosyo nga kapehan konohay nga may mga makina alang sa mga dulang video, miingon: “Usa ka klerk gidunggab ug kutsilyo, ug gikawatan ug 2 ka milyon [yen ($20,000)]. Apan dili kami motawag ug polis.” Nganong dili? “Sanglit ilegal ang among kalihokan (sugal), dili kami buot nga magpalambigit sa kapolisan. Kon magsamoksamok ang kustomer sa among tindahan, motawag kami sa yakuza.” Kining tag-iyag kasino nagabayad ug $4,000 sa usa ka bulan sa yakuza, usa ka gamayng suhol kon itandi sa ganansiya nga $300,000 nga iyang makahig sa iyang ilegal nga pagpalakaw nianang panahona. Diin gikan kanang salapia? Gikan sa mga bulsa niadtong malingaw sa ilegal nga sugal.

Tinuod usab kini sa dungganong mga negosyo nga buot maglikay sa mga problema. Gibanabana sa awtoridad sa New York nga usa ka $15-milyon sa usa ka tuig nga kontraktor sa pagpamintura nakadaginot ug $3.8 milyon sa pagbayad pinaagi sa mga membro sa gang. Nagtugot kini sa kontraktor sa pagpatrabahog menos-ug-suweldo nga mga obrero ug malikayan ang komprontasyon sa unyon nga gipalakaw sa gang. Sa Hapon, sa panahon sa pag-usbaw sa ekonomiya, gibubo sa mga tigpamuhonan ang ilang salapi sa yuta-ug-pamalay ug gipangguba ang daang mga balay ug mga tindahan aron kahatagag luna ang maluhong mga tinukod. Kon ang mga residente dili mobalhin o mobaligya sa ilang yuta, tawgon sa mga tigpamuhonan ang jiageya, kadaghanan mga kompaniya nga nalangkit sa yakuza, sa pagpahawa kanila.

Sa dihang nakita sa yakuza kon unsa ka sayon ang paghulam ug pagpangitag sapi sa katuigan sa 1980, sila nagtukod ug mga kompaniya ug misulod sa negosyo sa yuta-ug-pamalay ug namalit ug namaligyag mga aksiyon. Ang mga bangko ug pinansiyal nga mga institusyon namuhonan ug dagko kaayo niining mga kompaniyaha, dayag nga nagtinguha sa ilang kaugalingong mga ganansiya. Apan sa dihang sa kataposan mihinay ang pag-usbaw sa ekonomiya, ang mga bangko naglisod sa pagbawi sa ilang kuwarta. Naghisgot bahin sa padayong pagkunhod sa kalihokan sa ekonomiya sa Hapon, usa ka opisyal sa polis kanhi miingon, diha sa Newsweek: “Ang tinuod nga hinungdan kon nganong dili dayon masulbad ang mga problema nga nalangkit sa mga utang nga wala mabayri maoy tungod kay ang kadaghanan kanila konektado sa organisadong krimen.”

Sa pagkatinuod, ang organisadong krimen makagamot ug mouswag kon ang mga tawo interesado sa pagtagbaw sa ilang mga kaibog, bisag unsa pay mga paagi. Ang pagkahakog sa kalingawan, sekso, ug kuwarta mahimong pugaran sa pagpamaligyag droga, prostitusyon, sugal, ug pagpautang nga dagkog tanto. Ang pagpakiglangkit niining mga kalihokana sagad nagpasabot nga nagapakaon ug nagapatambok sa gang. Pagkatinuod nga ginatagan-an sa organisadong krimen ang mga panginahanglan niadtong nagtinguha gayod sa pagtagbaw sa ilang unodnong mga pangibog!

Mini nga Sistema sa Pamilya

Dugang pa sa panginahanglan alang sa ilegal nga mga palakaw, adunay laing panginahanglan karon nga nabuhian sa organisadong krimen. Ang bag-o pang namatayng lider sa usa sa kinadak-ang mga sindikato sa yakuza sa Hapon miinsistir nga iyang gisagop ang mga tawong ginukod sa balaod ug nag-atiman kanila ug busa nagsanta kanila nga mahimong daotan. Siya nangangkon nga siya ang amahan sa mga membro sa gang. Ang kadaghanang kriminal nga mga sindikato, bisan unsa pay nasyonalidad, nagtukod ug ilang mga organisasyon sa ingon nianang mini nga mga relasyon sa pamilya.

Tagda, pananglitan, si Chi Sun,a nga gikan sa usa ka kabos nga pamilya sa Hong Kong. Kanunay siyang bunalan ug maayo sa iyang amahan sa gagmayng mga hinungdan. Ang batan-ong si Chi Sun nahimong rebelyoso ug misangpot nga nakig-anib sa gibantog nga Triads sa edad 12. Diha sa kriminal nga organisasyon, nakakaplag siya ug dapit diin siya mibatig “kaharuhay ug gidawat.” Tungod sa iyang kaisog sa armadong pagpakig-away, siya wala madugay gituboy sa usa ka posisyon diin siya adunay daghang sakop ilalom kaniya. Sa kataposan, sa 17 anyos lamang siya, siya gipriso.

Daghan nga sama kang Chi Sun midangop sa kriminal nga mga organisasyon aron makakaplag ug bugkos sa pamilya nga wala makita sa balay. Ang mga membro nangangkon nga matinagdanon, apan ang mga batan-on sagad mabalo sa dihang ilang makita nga ang matag membro interesado lamang sa iyang kaugalingon.

Manulonda sa Kahayag

Sa dihang ang kinadak-ang sindikato sa Hapon nagpaila nga mao ang mapintas nga grupo ubos sa bag-ong balaod nga batok-gang sa 1992, ang usa sa mga lider niini nangangkon nga giisip sa grupo ang ilang kaugalingon nga “dungganon,” kinsa nakig-away batok sa daotan. Sa dihang naigo ang Kobe sa dakong linog niadtong 1995, ang mao gihapong gang nag-apod-apod ug pagkaon, tubig, ug ubang emerhensiyang mga kinahanglanon sa ilang mga silingan. “Ang maong pagkamahinatagon,” nagtaho ang Asahi Evening News, “dugang makapalig-on sa walay-kausabang larawan sa yakuza sa Hapon ingong mga ginukod sa balaod nga may kadungganan.”

Ang mga boss sa kriminal nga mga sindikato sagad naningkamot nga makabaton ug buotan nga panagway. Si Pablo Escobar, ang gibantog nga lider sa organisasyon nga nagnegosyog droga sa Medellín sa Colombia, alang sa mga eskuwater sa iyang siyudad maoy usa ka “tinukodtukod nga tawo​—may bahin nga Mesiyas, may bahin nga Robin Hood, may bahin nga Godfather diha sa halos feudal nga diwa sa patrón, ang boss,” misulat si Ana Carrigan sa Newsweek. Siya nagtukod ug mga skating rink alang sa mga bata ug desenteng mga balay alang sa kabos, ug siya naghatag ug trabaho sa kabataan diha sa kadalanan. Siya maoy usa ka bayani sa mga tawong nakadawat ug kaayohan gikan sa iyang pagkamahinatagon.

Ang mga kriminal nga daw may kasegurohang nagtago sa likod sa ilang mga sindikato, hinunoa, maoy mga piyon lamang sa usa ka maestro kriminal. Ang Bibliya nagpadayag kon kinsa kanang maong usa. “Si Satanas mismo kanunayng nagahimo sa iyang kaugalingon nga usa ka anghel sa kahayag. Busa dili talagsaon kon ang iyang mga ministro usab kanunayng magahimo sa ilang kaugalingon nga mga ministro sa pagkamatarong. Apan ang ilang kataposan mao unyay sumala sa ilang mga buhat.” (2 Corinto 11:14, 15) Karong adlawa, ang kadaghanan sa mga tawo dili motuo nga si Satanas maoy usa ka tinuod nga persona. Usa ka ika-19ng siglo nga Pranses nga magbabalak nag-ingon: “Ang labing inalistong laraw sa Yawa mao ang pagpatuo kanimo nga siya wala maglungtad.” Siya nagpahipi nga dili-makita ug nagmaniobra sa nagakahitabo, dili lamang diha sa kriminal nga mga sindikato kondili sa tibuok kalibotan. “Ang tibuok kalibotan nahimutang diha sa gahom sa tuman-kadaotang usa,” nag-ingon ang Bibliya. Gibatbat ni Jesus si Satanas ingong “mamamatayg-tawo sa iyang pagsugod, . . . bakakon ug ang amahan sa bakak.”​—1 Juan 5:19; Juan 8:44.

Ang mga tagna sa Bibliya nagpadayag nga si Satanas nga Yawa nahimong aktibo kaayo sukad sa 1914. Sukad nianang tuiga padayon, iyang gipalihok ang iyang panon alang sa bug-os nga gubat batok sa katawhan sa Diyos. Iyang gisuyop ang katawhan ngadto sa lilo sa kagubot. Siya ang pangunang hinungdan kon nganong ang krimen ug kriminal nga mga organisasyon nag-usbaw karong adlawa.​—Pinadayag 12:9-12.

Ang tigpaluyo ba sa kriminal nga mga organisasyon sa yuta pagahiposon? Matagamtam pa kaha sa katawhan ang kalinaw ug kahusay? Ikaw ba makahimo sa pagkalingkawas gikan sa daotang imperyo nga gitukod ni Satanas sa yuta karong adlawa?

[Footnote]

[Kahon sa panid 7]

Kon Unsaon sa Pagpanalipod sa Imong Pamilya

ANG kakulag usa ka mainit, nahiusang palibot sa pamilya maghimo sa mga batan-on nga daling mabiktima sa mga sindikato sa kriminal. Sa Tinipong Bansa, gikataho nga ang kadaghanan sa mga batan-ong nalangkit sa mga pagpatay nga gihimo sa gang maoy gikan sa pobre o bungkag nga mga pamilya. “Sanglit hinikawan,” nag-ingon ang usa ka opisyal sa prisohan sa Amihanang Carolina, “sila daling mapukaw sa malig-ong bugkos tali sa boss ug sa mga batabata ug sa pagbating nahiusa ingong membro sa usa ka organisasyon, nga ilang nasinati sa unang higayon sa ilang mga kinabuhi.”

Sa susama, sa Oriente usa ka batan-ong yakuza nga andam nga mahimong buhing taming alang sa iyang boss nag-ingon: “Diha sa balay ako kanunayng nag-inusara. Bisag kami pamilya, wala gayod ako makabati nga kami makahimo sa kinasingkasing nga pagpakig-estoryahay. . . . Apan karon ako kinasingkasing nga makapakig-estorya uban sa mga kauban.” Ang nag-inusarang mga batan-on mobating mapasalamaton sa mga membro sa kriminal nga organisasyon kinsa nagdani kanila ngadto sa samag-pamilya nga sistema.

“Ang mga yakuza maoy mga tawong matinagdanon kaayo,” nag-ingon ang lider sa grupo sa nagmotorsiklong batan-ong mga babaye sa Okinawa. “Tingali mao kana ang ilang kalaki; apan, abi nimo, sanglit wala pa kami sukad gitagad sa malumo nga paagi, kini nakapatandog kanamo.” Ang superintendente sa usa ka pasilidad sa delingkuwenteng mga batan-ong babaye nagpamatuod nga ang mga membro sa gang “maayo gayod kaayo sa pagdani sa mga kasingkasing sa mga batan-ong babaye.” Sa dihang tawgon sila sa nagmamingawong mga batan-ong babaye sa tungang gabii, ang mga membro sa gang magdalidali sa pag-adto kanila ug sa pagpamati sa ilang isulti, nga dili kinahanglang magpakitag bisan unsang seksuwal nga pamirigbirig.

Ang ilang matinagdanong mga tinamdan molungtad hangtod lamang nga bug-os na nilang madani ang mga batan-on nga ilang ginabiktima. Sa dihang malaang na ang mga batan-on, sila pahimuslan​—mga batan-ong babaye sa mga sindikato sa prostitusyon ug mga batan-ong lalaki sa kriminal nga organisasyon.

Sa Unsang Paagi Imong Mapanalipdan ang Imong mga Minahal?

“Kamong mga amahan, ayaw palagota ang inyong mga anak, aron sila dili magminghoy,” nagtambag ang Bibliya. (Colosas 3:21) Wala kini magdasig sa mga ginikanan nga mahimong mapinasagdanon. Ang sanglitanan sa Bibliya nag-ingon: “Ang bata nga pinasagdan makahatag kaulawan sa iyang inahan.” (Proverbio 29:15) Hinunoa, ang Bibliya nagdasig sa mga amahan​—ug mga inahan usab​—nga magmakataronganon sa pagpakiglabot sa ilang mga anak, mamati kanila, ug magbaton ug bukas nga linya sa komunikasyon uban kanila. Unya, ang kabataan mapukaw sa pagpadayag sa ilang mga ginikanan kon sila magkaproblema.

Dugang pa sa pagbaton ug bukas nga linya sa komunikasyon, kinahanglang hatagan sa mga ginikanan ang ilang mga anak ug mga sukdanan sa kinabuhi. Asa man makita sa amahan ang maong mga giya? Ang Bibliya nag-ingon: “Kamong mga amahan, ayawg palagota ang inyong mga anak, kondili padayong matutoa sila diha sa disiplina ug mapasiboong pagdumala-sa-kaisipan ni Jehova.” (Efeso 6:4) Paggahin ug panahon sa paghisgot sa Bibliya uban sa imong mga anak pinaagi sa mga sesyon sa pagtuon sa Bibliya sa pamilya. Ug ipasilsil sa ilang mga kasingkasing ang maayo nga pagkahadlok kang Jehova aron sila mosunod kanunay sa pagtultol ni Jehova alang sa ilang kaugalingong kaayohan.​—Isaias 48:17.