Kataposan sa Kapintasan sa Panimalay

“Ang pagsanta sa kapintasan sa balay ug ang pagpakunhod sa kapintasan sa panimalay naglangkit sa dakong kausaban sa gambalay ug hularan sa sosyedad ug sa pamilya.”​—Behind Closed Doors.

SA TAWHANONG kasaysayan ang unang pagbuno naglangkit sa mga magsoon. (Genesis 4:8) Latas sa mga milenyo sukad, ang tawo gihampak sa tanang matang sa kapintasan sa panimalay. Ubay-ubayng mga sulbad ang gisugyot, apan daghan ang may mga kahuyangan.

Pananglitan, ang rehabilitasyon mapahimuslan lamang sa mga sad-an nga midawat sa ilang suliran. Ang usa ka taliayo na nga abusador sa asawa miagulo: “Alang kanamong tanan [nga gipahiuli sa maayong kahimtang], may tulo ka lalaki didto nga moingon, ‘Kinahanglang imong makontrol si manang.’” Busa ang abusador kinahanglang makakat-on sa pagsagubang sa iyang kahimtang. Nganong nahimo man siyang usa ka abusador? Pinaagi sa pagkuhag tabang aron matul-id ang iyang kaugalingong mga sayop, tingali sa kapulihay masagubang ra niya ang suliran.

Apan ang sosyal nga mga programa kulang ug tawo. Mao nga, gibanabana nga sa 90 porsiento sa mga kaso sa pagpatayg-bata sa Tinipong Bansa, ang makuyaw nga mga kahimtang sa pamilya nareport na una pa sa pagpatay. Busa, ang sosyal nga mga programa ug mga organisasyon sa polis limitado. May usa pa ka butang nga gikinahanglan gayod.

“Ang Bag-ong Personalidad”

“Ang gikinahanglan dili momenos kay sa pagpalig-on pag-usab sa mga relasyon tali sa mga membro sa pamilya,” matud sa usa ka tem sa tigdukiduki. Ang kapintasan sa panimalay dili lamang usa ka suliran sa mga kumo; kana maoy suliran ilabina sa hunahuna. Kana nakagamot sa paagi nga ang mga membro sa pamilya​—kapikas, anak, ginikanan, igsoon​—naglantaw sa usag usa. Ang pagpalig-on niining mga relasyona nagkahulogan sa pagsul-ob sa gitawag sa Bibliya nga “bag-ong pagkatawo.”​—Efeso 4:22-24; Colosas 3:8-10.

Atong susihon ang pila ka langkit-pamilya nga mga prinsipyo sa Bibliya nga makatabang kanato sa pagsul-ob sa bag-ong samag-Kristo nga pagkatawo nga mahimong mosangpot sa maayong relasyon taliwala sa mga membro sa pamilya.​—Tan-awa ang Mateo 11:28-30.

Pag-isip sa mga anak: Kapin pa ang nalangkit sa pagkaginikanan kay sa pagpatungha ug bata. Hinuon, ikasubo daghan karon ang nag-isip sa ilang mga anak ingong kabug-at ug busa kulang ug pag-atiman sa ilang papel ingong ginikanan. Kini sila maoy mga abusador sa umaabot.

Ang Bibliya nagtawag sa mga anak nga “panulondon gikan kang Jehova” ug “usa ka ganti.” (Salmo 127:3) Ang mga ginikanan may tulobagon sa Maglalalang sa pag-atiman sa maong panulondon. Kadtong nag-isip sa ilang mga anak ingong kasamok angayng mougmad sa bag-ong personalidad niining bahina.a

Realistikong mga pagdahom sa mga bata: Usa ka pagtuon nagpadayag nga daghang abusadong mga inahan nagdahom sa mga masuso nga makaila sa husto gikan sa sayop sa panahon nga ang bata mag-edad na ug usa ka tuig. Ang un-tersiya niadtong mga inahana nga gisurbi nagtubag ug unom ka bulan.

Ang Bibliya nagpakita nga ang tanan natawo nga dili hingpit. (Salmo 51:5; Roma 5:12) Kana wala mangangkon nga ang salabotan nabatonan sa pagkahimugso. Inay, kana nag-ingon nga “pinaagi sa paggamit” ang mga katakos sa pag-ila sa usa ka tawo “mabansay sa pag-ila sa husto ug sayop.” (Hebreohanon 5:14) Dugang pa, ang Bibliya naghisgot sa mga “kinaiya sa usa ka bata,” ang “kabuangan” sa pagkabata, ug ang “kakawangan” sa pagkabatan-on. (1 Corinto 13:11; Proverbio 22:15; Ecclesiastes 11:10) Ang mga ginikanan angayng mosabot niining mga limitasyona, nga dili modahom ug labaw kay sa igo-igo sa pangedaron ug katakos sa bata.

Pagpahamtang ug disiplina sa mga bata: Sa Bibliya ang Gregong pulong nga gihubad ug “disiplina” nagkahulogan ug “pag-edukar.” Busa, ang tumong sa disiplina sa unang bahin, maoy dili paghatag ug kasakit, kondili sa pagbansay. Ang kadaghanan niini malampos nga walay paglatos, bisan tuod kana tingali kinahanglanon usahay. (Proverbio 13:24) Ang Bibliya nag-ingon: “Paminaw sa disiplina ug magmaalamon.” (Proverbio 8:33) Usab, si Pablo nagsulat nga ang usa kinahanglang mohupot sa iyang kaugalingon nga “may pagpugong ubos sa kadaotan,” nga mobadlong uban ang “hataas-nga-pailob.” (2 Timoteo 2:24; 4:2) Kini wala maglakip sa pagsilaob sa kasuko ug hilabihang kusog bisan sa dihang gikinahanglan ang paglatos.

Tungod niining mga prinsipyoha sa Bibliya, pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Ang ako bang disiplina nagatudlo, o kana ba sa yano nagkontrol pinaagi sa pagpasakit? Ang ako bang disiplina nakasilsil ug hustong mga prinsipyo o kahadlok lamang?’

Mga utlanan sa panggawi alang sa mga hamtong: Ang usa ka abusador nangangkon nga sa yano siya “wala makakontrol” ug mikulata sa iyang asawa. Nangutana ang usa ka magtatambag sa lalaki kon iya na bang nadunggab ang iyang asawa. “Dili gayod nako kana himoon!” ang tubag sa lalaki. Ang lalaki gitabangan sa pagsabot nga siya naglihok sulod sa mga utlanan, apan ang suliran mao nga kana dili hustong mga utlanan.

Asa nahimutang ang imong mga utlanan? Mohunong ka ba una pa maugmad ang panaglalis ngadto sa usa ka butang nga abusado? O masuko ka dayon ug mosugod sa pagsinggit, panginsulto, paniklod, panglabay sa mga butang, o pangdagmal?

Ang bag-ong personalidad may estriktong utlanan, nga nahimutang nga dili gayod makaabot sa pagtugot ug mental nga pag-abuso o pisikal nga kapintasan. “Ayaw tugoti ang dunot nga pinulongan nga mogawas sa imong baba,” matud sa Efeso 4:29. Ang bersikulo 31 midugang: “Pasagdi nga ang tanang madaotong kapait ug kasuko ug kapungot ug pagsinggit ug mapanamastamasong pinulongan pagakuhaon gikan kanimo uban sa tanang pagkadaotan.” Ang Gregong pulong alang sa “kapungot” nagpasabot sa “madalidaliong kinaiya.” Makaiikag, ang librong Toxic Parents nag-ingon nga ang sagad nga kinaiya taliwala sa mga abusador ug bata mao “ang makalilisang nga kakulang ug pagkontrol sa kamadalidalion.” Ang bag-ong personalidad nagpahimutang ug lig-ong mga utlanan labot sa mga pagdalidali, sa pisikal ug binaba.

Siyempre, ang bag-ong personalidad mapadapat sa asawa ingon man sa bana. Siya [asawa] maningkamot nga dili palagoton ang iyang kapikas, nga magpakita ug apresasyon sa iyang mga paningkamot sa pagtagana sa pamilya, nga mokooperar kaniya. Ug ang duha dili mangita sa usag usa ug butang nga dili nila mahimo​—kahingpitan. Inay, ang duha kinahanglang mopadapat sa 1 Pedro 4:8: “Labaw sa tanang butang, magmainiton sa gugma ngadto sa usag usa, kay ang gugma nagatabon sa daghang sala.”

Pagtahod sa tigulang: “Ipakita ang pagtahod sa mga tawong tigulang ug pasidunggi sila,” matud sa Levitico 19:32. (Today’s English Version) Kini mahimong usa ka hagit sa dihang ang tigulang nga ginikanan may sakit ug tingali hinobra ka mapangitaon. Ang 1 Timoteo 5:3, 4 naghisgot bahin sa paghatag sa “pagtahod” ug “igong balus” ngadto sa mga ginikanan. Kini mahimong molakip sa pinansiyal nga tagana ingon man sa pagtahod. Tungod sa tanan nga gihimo sa atong mga ginikanan alang kanato sa dihang kita walay-mahimong mga masuso, kinahanglang hatagan nato sila sa susamang konsiderasyon sa dihang kana gikinahanglan.

Daoga ang panag-indig sa magsoon: Sa wala pa modangat sa pagbuno ang kasilag ni Cain ngadto sa iyang igsoong si Abel, siya gitambagan: “Ang sala nag-atang sa imong pultahan. Kana buot nga mogahom kanimo, apan kinahanglan nga kana imong buntogon.” (Genesis 4:7, TEV) Ang mga pagbati makontrol. Kat-oni nga magmapailobon sa usag usa, “nga sa madagayaon mohatag ug lugway tungod kay nahigugma kamo sa usag usa.”​—Efeso 4:2, Phillips.

Pagkat-on sa Pagsumbong

Daghang biktima sa kapintasan sa panimalay dili mosumbong kang bisan kinsa mahitungod sa kapintasan. Apan si Dr. John Wright miaghat: “Ang gidagmalang mga babaye kinahanglang mangita ug emosyonal ug pisikal nga panalipod gikan sa usa ka takos nga laing tawo.” Mao usab alang kang bisan kinsa nga giabusohan nga membro sa pamilya.

Usahay ang biktima malisdan sa pagsumbong sa laing indibiduwal. Kon subayon, ang pagsalig sa sulod sa labing suod sosyal nga yunit​—ang pamilya​—misangpot sa kasakit. Hinuon, “may naglungtad nga usa ka higala nga suod pa sa usa ka igsoon,” matud sa Proverbio 18:24. Ang pagkaplag nianang higalaa ug ang pagkat-on sa maalamong pagsumbong sa tinagoan maoy usa ka bililhong lakang sa pagbaton sa gikinahanglang tabang. Siyempre, ang abusador nagkinahanglan usab ug tabang.

Kada tuig ginatos ka libo ka tawo ang nahimong mga Saksi ni Jehova. Kini sila nagdawat sa hagit sa pagsul-ob sa bag-ong personalidad. Taliwala kanila maoy kanhing mga tigbuhat sa kapintasan sa panimalay. Aron masuklan ang bisan unsang kiling ngadto sa pagsugmat, kinahanglang padayon nilang tugotan ang Bibliya nga mahimong “mapuslanon sa pagpanudlo, sa pagsaway, sa pagtul-id sa mga butang.”​—2 Timoteo 3:16.

Alang niining bag-ohang mga Saksi, ang pagsul-ob ug bag-ong personalidad maoy mapadayonong proseso, kay ang Colosas 3:10 nagaingon nga kana “ginahimong bag-o.” Busa ang mapadayonong tinguha gikinahanglan. Salamat, ang mga Saksi ni Jehova may pagpaluyo sa daghang espirituwal nga “mga igsoong lalaki ug igsoong babaye ug mga inahan ug mga anak.”​—Marcos 10:29, 30; tan-awa usab ang Hebreohanon 10:24, 25.

Unya, usab, sa tanan sa mga 70,000 ka kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova sa tibuok kalibotan, may mahigugmaong mga magtatan-aw nga sama ug “salipdanan gikan sa hangin ug usa ka dapit nga dangpanan gikan sa mga bagyo.” Ang ilang “mga mata ug mga dalunggan mahimong bukas sa mga panginahanglan sa mga tawo.” (Isaias 32:2, 3, TEV) Busa ang mas bag-ong mga Saksi ni Jehova, ingon man sa mga may kasinatian, may kahibulongang tinubdan sa tabang nga mabatonan diha sa Kristohanong kongregasyon samtang sila naningkamot sa pagsul-ob sa bag-ong personalidad.

Mabinationg mga Magtatan-aw

Sa dihang ang mga tawo moduol sa Kristohanong mga magtatan-aw sa mga kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova alang sa tambag, kining mga magtatan-awa gibansay sa pagpaminaw nga walay pinalabi sa tanan. Sila gidasig sa pagpakita sa tanan, ilabina sa mga biktima sa grabeng pag-abuso, ug dakong pagbati ug pagsabot.​—Colosas 3:12; 1 Tesalonica 5:14.

Pananglitan, ang gidagmalang asawa mahimong nasakitan ug maayo. Sa daghang yuta karong adlawa, kon kanang samang pagdagmal gihimo pa sa usa nga gawas sa pamilya, ang abusador mahimong mabilanggo. Busa ang biktima kinahanglang tratahon uban ang tagsaong kalulot, ingon man sa mga biktima sa tanang ubang matang sa pag-abuso, sama sa seksuwal nga pag-abuso.

Dugang pa, ang mga tigbuhat sa sala batok sa mga balaod sa Diyos kinahanglang manubag. Niining paagiha ang kongregasyon mahuptan nga hinlo, ug ang ubang inosenteng mga tawo mapanalipdan. Ug hinungdanon kaayo, ang pag-ilig sa espiritu sa Diyos dili mapugngan.​—1 Corinto 5:1-7; Galacia 5:9.

Ang Panglantaw sa Diyos sa Kaminyoon

Sa dihang ang mga tawo nahimong mga Saksi ni Jehova, sila miuyon sa pagsunod sa mga prinsipyo sa Kristohanong pagkinabuhi nga makaplagan diha sa Pulong sa Diyos. Sila nahibalo nga ang lalaki maoy tinudlo nga ulo sa pamilya, sa paggiya niana sa tinuod nga pagsimba. (Efeso 5:22) Apan ang pagkaulo wala maghatag katungod sa pagdagmal sa asawa, nga dugmokon ang iyang personalidad, o dili tagdon ang iyang kagustohan.

Sa kasukwahi, ang Pulong sa Diyos nagpatin-aw nga ang mga bana kinahanglang “mopadayon sa paghigugma sa [ilang] mga asawa, ingon nga si Kristo usab nahigugma sa kongregasyon ug nagtugyan sa iyang kaugalingon alang niana . . . Ang mga bana kinahanglang magahigugma sa ilang mga asawa ingon nga sila nahigugma sa ilang kaugalingong mga lawas. Siya nga nahigugma sa iyang asawa nahigugma sa iyang kaugalingon, kay walay tawo nga nagdumot sa iyang kaugalingong unod; apan iyang gipakaon ug giampingan kana.” (Efeso 5:25, 28, 29) Sa pagkatinuod, ang Pulong sa Diyos sa tin-aw nag-ingon nga ang mga asawa kinahanglang pakitaan ug “pagtahod.”​—1 Pedro 3:7; tan-awa usab ang Roma 12:3, 10; Filipos 2:3, 4.

Sa tino walay Kristohanong bana ang sa kamatinud-anon makapangatarongan nga iyang gihigugma gayod ang iyang asawa o gitahod siya kon iyang giabusohan siya sa binaba o sa pisikal. Kana sinalingkapaw, kay ang Pulong sa Diyos nagaingon: “Kamong mga bana, padayon nga higugmaa ang inyong mga asawa ug dili magmayugot kanila.” (Colosas 3:19) Sa dili madugay, sa dihang ang paghukom sa Diyos moabot batok niining daotang sistema sa Armageddon, ang mga salingkapaw moantos sa samang dulnganan ingon sa mga magsusupak sa pagmando sa Diyos.​—Mateo 24:51.

Ang mahadlokon-sa-Diyos nga bana magahigugma sa iyang asawa sama sa iyang kaugalingong lawas. Iya bang kulatahon ang iyang kaugalingong lawas, sukmagon ang iyang kaugalingong nawong, o sa mapintason mohablot sa iyang kaugalingong buhok? Iya bang ipakaubos ang iyang kaugalingon pinaagig pagtamay ug kantalita sa atubangan sa uban? Ang usa nga nagabuhat sa maong mga butang mahimong isipon nga may sakit sa utok, sa dili paghingapin.

Kon ang usa ka Kristohanong lalaki modagmal sa iyang asawa, magpahinabo kana sa tanan niyang Kristohanong mga buhat nga walay bili sa panan-aw sa Diyos. Hinumdomi, “ang tigpanukmag” dili mokuwalipikar alang sa mga pribilehiyo diha sa Kristohanong kongregasyon. (1 Timoteo 3:3; 1 Corinto 13:1-3) Siyempre, si bisan kinsang asawa nga naghimo sa susama ngadto sa iyang bana nakalapas usab sa balaod sa Diyos.

Ang Galacia 5:19-21 nagbutang taliwala sa mga buhat nga gidumtan sa Diyos sa “panagbingkil, panag-away, . . . silaob sa kasuko” ug nagaingon nga “kadtong nagabuhat sa maong mga butang dili makapanunod sa gingharian sa Diyos.” Mao nga, ang pagdagmal sa kapikas o sa mga anak dili gayod matarong. Kana sa kasagaran batok sa balaod sa yuta ug sa tino supak sa balaod sa Diyos.

Ang The Watchtower, usa ka magasin nga gipatik sa mga Saksi ni Jehova, nakahatag ug Kasulatanhong panglantaw mahitungod sa butang, nga nagatawag niadtong nangangkon nga mga Kristohanon apan mga tigdagmal: “Bisan kinsa nga nagaangkon nga Kristohanon nga sa sublisubli ug dili mahinulsolon mopadala sa silaob sa kasuko mahimong palagpoton,” nga i-ekskomunikar.​—Mayo 1, 1975, panid 287; itandi ang 2 Juan 9, 10.

Unsay Gitugot sa Balaod sa Diyos

Ang Diyos sa kataposan mohukom kanilang nagalapas sa iyang mga balaod. Apan sa kasamtangan, unsay gitagana sa iyang Pulong alang niadtong Kristohanong mga kapikas nga gidagmalan sa dihang ang mga tigdagmal wala mag-usab apan nagapadayon sa iyang pagdagmal? Ang inosenteng mga biktima ba obligado sa pagpadayon nga ipameligro ang ilang pisikal, mental, ug espirituwal nga kahimsog, lagmit bisan ang ilang mga kinabuhi?

Ang The Watchtower, sa komento bahin sa kapintasan sa balay, nagpahayag kon unsay gitugot sa Pulong sa Diyos. Kana nagaingon: “Si apostol Pablo mitambag: ‘Ang asawa kinahanglang dili mobiya sa iyang bana; apan kon siya sa tinuod mobiya, magpabilin siyang dili-minyo o makig-uli sa iyang bana; ug ang bana kinahanglang dili mobiya sa iyang asawa.’” Ang artikulo dugang nga miingon: “Sa panahon nga ang pag-abuso dili na maagwanta, o ang kinabuhi mismo nameligro, ang magtutuong kapikas mahimong mopili sa ‘pagbiya.’ Apan ang tinguha kinahanglang ang ‘pagpakig-uli pag-usab’ sa ngadtongadto. (1 Corinto 7:10-16) Hinuon, ang ‘pagbiya’ wala sa iyang kaugalingon maghatag ug Kasulatanhong hinungdan alang sa diborsiyo ug pagminyo pag-usab; hinuon, ang legal nga diborsiyo o legal nga panagbulag mahimong mohatag ug usa ka sukod sa panalipod gikan sa dugang pag-abuso.”​—Marso 15, 1983, mga panid 28-9; tan-awa usab ang isyu sa Nobyembre 1, 1988, mga panid 22-3.

Kon unsay pilion sa biktima nga buhaton niining mga kahimtanga kinahanglang usa ka personal nga desisyon. “Ang kada usa mopas-an sa iyang kaugalingong lulan.” (Galacia 6:5) Walay laing makadesisyon alang kaniya. Ug walay mausa ang mosulay sa pagpit-os kaniya aron mobalik sa abusadong bana diin ang iyang panglawas, kinabuhi, ug espirituwalidad nameligro. Kana kinahanglang iyang kaugalingong pagpili, sa iyang kaugalingong kabubut-on, dili tungod sa uban nga misulay sa pagpatuman sa ilang gusto kaniya.​—Tan-awa ang Filemon 14.

Ang Kataposan sa Kapintasan sa Panimalay

Ang mga Saksi ni Jehova nasayod nga ang kapintasan sa panimalay maoy kinaiya sa gitagna sa Bibliya alang niining kataposang mga adlaw, nga daghan ang mahimong “abusado,” nga “walay kinaiyanhong pagbati,” ug “isog.” (2 Timoteo 3:2, 3, The New English Bible) Ang Diyos nagsaad nga sunod niining kataposang mga adlaw, siya magapasulod sa usa ka malinawong bag-ong kalibotan diin ang mga tawo “sa pagkatinuod mopuyo diha sa kasegurohan, nga walay mausa ang magahadlok kanila.”​—Ezekiel 34:28.

Nianang kahibulongang bag-ong kalibotan, ang kapintasan sa panimalay sa walay kataposan mahimong butang sa kagahapon. “Ang mga maaghop magapuyo sa yuta, ug sila sa pagkatinuod makakaplag sa kalipay diha sa kadagaya sa pakigdait.”​—Salmo 37:11.

Gidasig namo kamo sa pagkat-on ug dugang mahitungod sa mga saad sa Bibliya alang sa kaugmaon. Sa pagkamatuod, ikaw makapahimulos sa mga kaayohan bisan karon pinaagi sa pagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya sa sulod sa inyong pamilya.

[Footnote]

[Mga hulagway sa panid 10]

Ang mga prinsipyo sa Bibliya nagatabang sa pagsulbad sa mga away sa pamilya

[Hulagway sa panid 13]

Ang mga biktima kinahanglang mosumbong sa usa ka takos nga higala